Ymm Sınavlarına Hazırlık İçin Gümrük, Dış Ticaret ve Kambiyo Mevzuatı

ÖNSÖZ

Kitap, Yeminli Mali Müşavirlik sınav konuları arasında yer alan ‘Dış Ticaret ve Kambiyo Mevzuatı’ sınavına hazırlanan adaylara yardımcı olmak maksadıyla; söz konusu sınavda 2011 yılından itibaren bugüne kadar çıkmış olan sorular ve sınavda ağırlık verilen konuların yıllar itibariyle seyri dikkate alınarak hazırlanmış. Esas ve öncelikli hedefi bu olmakla birlikte; çok sayıda okurun, kitapta, gümrük, dış ticaret, serbest bölgeler ve kambiyo uygulamalarına ilişkin birçok güncel ve yararlı bilgiye ulaşabileceği öngörülmektedir.

Konu Başlıkları

Gümrük
Kambiyo
Dış Ticaret
Teşvik

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ KISIM
GÜMRÜK

BİRİNCİ BÖLÜM

GÜMRÜK KANUNU VE İLGİLİ ALT
DÜZENLEMELERDE

YER ALAN KONULAR

1.  GÜMRÜK (İDARESİ) NE İŞ YAPAR?    3
2. ‘TÜRKİYE CUMHURİYETİ GÜMRÜK BÖLGESİ’

KAVRAMI NEYİ İFADE EDER?………………………… 3

1. GÜMRÜK İDARELERİNİN İŞLEVLERİNE GÖRE

SINIFLANDIRILMALARI………………………………….. 4

1. RİSK NEDİR? RİSK YÖNETİMİ NE DEMEKTİR?.. 5
2. ÖZET BEYAN………………………………………………….. 6
3. EŞYANIN GÜMRÜĞE SUNULMASI………………….. 7
4. GÜMRÜĞE SUNULAN EŞYANIN BOŞALTILMASI

VE ÖZET BEYAN TAKİBATI (GY 74-75)…………… 8

1. GÜMRÜĞE SUNULAN EŞYAYA GÜMRÜKÇE

ONAYLANMIŞ BİR İŞLEM VEYA KULLANIM BELİRLENMESİ ZORUNLULUĞU 10

1. GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ BİR İŞLEM VEYA

KULLANIM SEÇME SERBESTİSİ – OLABİLECEK GENEL KISITLAMALAR            11

1. SAHTE MENŞE İŞARETİ TAŞIYAN EŞYA VE BOŞ

ZARF, ŞERİT, ETİKET, DAMGA VE BENZERİ EŞYA İLE BOŞ FATURALARIN İTHALİYLE İLGİLİ KISITLAMA………………………………………………. 12

1. FİKRİ VE SINAÎ MÜLKİYET HAKLARININ

GÜMRÜKTE KORUNMASI……………………………… 14

1. GEÇİCİ DEPOLANAN EŞYA STATÜSÜ – GEÇİCİ

DEPOLAMA YERLERİ……………………………………. 17

1. GÜMRÜK REJİMLERİ……………………………………. 19
2. GÜMRÜK BEYANININ UNSURLARI NELERDEN

İBARETTİR?…………………………………………………… 20

1. EŞYANIN TARİFESİ……………………………………….. 21

15.1.    Türk Gümrük Tarife Cetveli – Armonize Sistem.. 21

15.2.    Tarifeyle Bağlantılı Bazı Tanımlar……………………. 22

15.3.    Bakanlar Kurulu’nun Gümrük Tarifesi Üzerindeki

Yetkisi………………………………………………………….. 25

15.4.    Gümrük Kanunu’nda Geçen Gümrük Tarifesi

Kavramı……………………………………………………….. 26

15.5.    Bazı Kavramlar…………………………………………….. 27

1. EŞYANIN MENŞEİ…………………………………………. 28

16.1.    Tercihli Olmayan Menşe………………………………… 28

VI

16.2.                                                                                                                                                                Tercihli Menşe      31

16.3.    Menşe ile bağlantılı bazı tanımlar……………………. 33

1. BAĞLAYICI TARİFE BİLGİSİ – BAĞLAYICI

MENŞE BİLGİSİ……………………………………………… 34

1.  EŞYANIN KIYMETİ        37

18.1.    Satış Bedeli Yöntemi……………………………………… 37

18.2.    Diğer Kıymet Tespit Yöntemleri………………………. 45

18.3.    Royalti ve Lisans Ücretleri……………………………… 50

18.4.    Kıymet Beyanı……………………………………………… 51

1. EŞYANIN AĞIRLIĞI VE KAPLARI………………….. 56
2. GÜMRÜK STATÜSÜ……………………………………… 57
3. SERBEST DOLAŞIMA GİRİŞ REJİMİ……………….. 59
4. ŞARTLI MUAFİYET DÜZENLEMELERİ VE

EKONOMİK ETKİLİ GÜMRÜK REJİMLERİ (ORTAK HÜKÜMLER)  60

1. TRANSİT REJİMİ…………………………………………… 62
2. GÜMRÜK ANTREPO REJİMİ………………………….. 65
3. DAHİLDE İŞLEME REJİMİ……………………………… 70

25.1.     Dahilde İşleme T edbirleri……………………………… 70

25.2.     Bazı Tanımlar:……………………………………………… 71

25.3.     Eşdeğer Eşya Kullanımı…………………………………. 73

25.4.     Rejimin Uygulanmasına İzin Verilmesi Şartları….. 75

25.5.     Geri Ödeme Sisteminden Yararlanmak İçin İlave

Şartlar…………………………………………………………… 76

25.6.     Belge/İzin Ayrımı…………………………………………. 77

VII

1. GÜMRÜK KONTROLÜ ALTINDA İŞLEME REJİMİ 79
2.  GEÇİCİ İTHALAT REJİMİ         81
3.  HARİÇTE İŞLEME REJİMİ         85
4.  İHRACAT REJİMİ           89
5. GÜMRÜK BEYANI (GÜMRÜK BEYANNAMESİ) …. 91
6. TEMSİL HAKKI, DOĞRUDAN-DOLAYLI TEMSİL,

GÜMRÜK MÜŞAVİRLERİ………………………………. 101

1. BEYANNAMENİN TESCİLDEN SONRA

DÜZELTİLEBİLMESİ……………………………………… 104

1. BEYANNAMENİN TESCİLİNDEN SONRA

ANCAK EŞYA HENÜZ TESLİM EDİLMEDEN OLABİLECEK GELİŞMELER            105

1. BEYANIN KONTROLÜ…………………………………. 106
2. EŞYANIN TESLİMİ……………………………………….. 111
3.  BASİTLEŞTİRİLMİŞ USUL        112

36.1.    Yaygın Basitleştirilmiş Usul……………………………. 113

1. GÜMRÜKÇE ONAYLANMIŞ DİĞER İŞLEM VE

KULLANIM ŞEKİLLERİ………………………………….. 115

37.1.                                                                                                                                                                 Serbest Bölgeler, Yeniden İhracat, İmha ve Terk            115

1. TÜRKİYE GÜMRÜK BÖLGESİNDEN EŞYA

ÇIKARILMASI……………………………………………….. 116

1. GÜMRÜK VERGİLERİNDEN MUAFİYET VE

İSTİSNA………………………………………………………… 117

39.1.    06.05.1996 tarih ve 3283 sayılı Kanun…………….. 117

39.2.    Gümrük Kanununun 167. Maddesi Kapsamında Tanınan

Muafiyet:……………………………………………………… 117

39.3.Gümrük Kanunu’nun 167. Maddesinin Verdiği Yetki Çerçevesinde 2009/15481 sayılı BKK ile Yapılan Düzenleme…………………………………………………….. 122

1.  GERİ GELEN EŞYA        129
2. AKARYAKIT VE KUMANYA İLE İLGİLİ

İŞLEMLER…………………………………………………….. 129

1. GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ…………………………. 130
2. GÜMRÜK MEVZUATININ UYGULANMASINA

İLİŞKİN KARARLAR……………………………………… 139

1. GÜMRÜK VERGİLERİNİN TAHAKKUKU,

TEBLİĞİ VE

ÖDENMESİ……………………………………………………. 141

1. TEMİNAT DÜZENLEMELERİ………………………… 145
2. GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SONA ERMESİ… 147
3. VERGİLERİN GERİ VERİLMESİ VEYA

KALDIRILMASI…………………………………………….. 148

1. BELGE-BİLGİ SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ…… 151
2. KOLAYLAŞTIRILMIŞ GÜMRÜK İŞLEM VE

UYGULAMALARI………………………………………….. 153

49.1.     Onaylanmış Kişi Statüsü (OKS) Uygulaması……. 153

49.1.1.                                                                                                                                                           Statünün Mahiyeti ve Verilebileceği Kişiler         153

49.1.2.   Statü İçin Gereken Genel Koşullar………………… 154

49.1.3.   Statü İçin Gereken Özel Koşullar………………….. 156

49.1.4.                                                                                                                                                           Onaylanmış Kişi Statü Belgesi ve Kapsamı         157

49.1.5.   Statü Belgesi Kapsamında Usul, Uygulama ve Yetkiler .. 159

49.2.     Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS)

Uygulaması………………………………………………….. 165

49.2.1.   Tanım……………………………………………………….. 165

49.2.2.   Kimler Bu Statüyü Elde Edebilecektir?…………… 166

49.2.3.   Statünün Elde Edilebilmesi İçin Karşılanması Gereken

Koşullar……………………………………………………… 167

49.2.4.   Başvuru ve Değerlendirilme Süreci, Sonuçlandırılması … 169

49.2.5.   Statü Sahipleri Nelerden Yararlanabileceklerdir? 170

1. CEZALAR – BUNLARA DAİR FİİLLER…………… 184

50.1.     Vergi Kaybına Neden Olan İşlemlere Uygulanacak

Cezalara Tabi Fiiller:……………………………………… 185

50.2.     Usulsüzlük Cezasına Tabi Fiiler……………………… 187

50.3.     Cezalar – Genel Hükümler…………………………….. 189

50.4.     Cezalar – Zamanaşımı…………………………………… 189

1. İTİRAZLAR………………………………………………….. 191

51.1.     Gümrük Vergileri, Cezalar ve İdari Kararlara Karşı

İtirazlar………………………………………………………… 191

51.2.     Kimyevi Tahlil Sonuçlarına Karşı İtirazlar……….. 191

1. UZLAŞMA MÜESSESESİ……………………………….. 192

İKİNCİ BÖLÜM

5607 SAYILI KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE
KANUNU (KMK)

1. ÖNCE BAZI TANIMLAR…………………………………. 195
2. KAÇAKÇILIK SUÇLARI…………………………………. 196
3.  NİTELİKLİ HALLER      200
4.  ETKİN PİŞMANLIK        201
   1. KAÇAK NAKLİNDE KULLANILAN TAŞITA EL KOYMA, EL KONULAN TAŞITIN ALIKONULMASI 202
   2. MÜSADERE……………………………………………………. 203
   3. TASFİYE………………………………………………………… 204
   4. KAÇAK AKARYAKITIN TASFİYESİ………………… 206

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TASFİYE MEVZUATI

1.  TASFİYE EDİLECEK EŞYA       209
2. TASFİYELİK HALE GELEN EŞYANIN TASFİYE

İDARESİNE BİLDİRİLMESİ………………………………. 212

1. TASFİYE YÖNTEMLERİ………………………………….. 212
2. TASFİYE EDİLECEK HALE GELEN EŞYA İÇİN

TASFİYE EDİLMEDEN ÖNCE YAPILABİLECEK TALEPLER  213

1. SATIŞ BEDELİ NE YAPILACAKTIR?………………… 214
2. EŞYA BEDELİNİN TESPİTİ………………………………. 215
3. TASFİYE YÖNTEMLERİNE İLİŞKİN BAZI

HUSUSLAR……………………………………………………… 216

1. İHALE YOLUYLA SATIŞLARDA İHALEYE ESAS

BEDEL KADAR TEKLİF GELMEMESİ……………….. 217

1. YENİDEN İHRAÇ YOLUYLA SATIŞ…………………. 218
2. TAHSİS…………………………………………………………. 219
3.  ÖZEL YOLLA TASFİYE  220
4.  PAZARLIK USULÜYLE SATIŞ   221
5.  BEKLETİLEMEYECEK EŞYANIN TASFİYESİ  222

İKİNCİ KISIM
KAMBİYO

BİRİNCİ BÖLÜM

1567 SAYILI TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA
HAKKINDA KANUN

1. KONU…………………………………………………………….. 225
2. YAPTIRIMLAR……………………………………………….. 225
3. TAHKİKAT YETKİSİ……………………………………….. 227

İKİNCİ BÖLÜM

32 SAYILI KARAR VE 2008/32-34 SAYILI TEBLİĞ

1. TANIMLAR…………………………………………………….. 228
2. TÜRK PARASI İŞLEMLERİ………………………………. 232
3. DÖVİZ İŞLEMLERİ………………………………………….. 233

3.1.     Döviz Alım ve Satım Belgeleri, Türk Parası Transfer

Belgesi…………………………………………………………… 239

1. KIYMETLİ MADENLER, TAŞLAR VE EŞYALAR …. 240

4.1.     Kıymetli Madenler Aracı Kuramları, Kıymetli

Madenler Aracı Kuruluşları……………………………….. 241

1. DIŞ TİCARETLE BAĞLANTILI DÖVİZ İŞLEMLERİ 245
2. GÖRÜNMEYEN İŞLEMLER……………………………… 245
3. SERMAYE HAREKETLERİ………………………………. 247

7.1.     Türkiye’ ye Gelecek Y abancı Sermaye…………….. 247

7.2.     Türkiye’ den Gidecek Yerli Sermaye………………… 247

7.3.     Kişisel Sermaye Hareketleri……………………………… 249

7.4.     Menkul Kıymetler………………………………………….. 249

7.5.     Gayrimenkul Kıymetler…………………………………… 251

7.6.     Krediler………………………………………………………… 251

7.7.     Gayri Nakdi Krediler, Garanti ve Kefaletler……….. 256

7.8.     Döviz Tevdiat ve Altın Depo Hesapları……………… 257

1. SÜRELER……………………………………………………….. 257

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 2006/32-32 SAYILI TEBLİĞ (YETKİLİ MÜESSESELER)

1. TANIMLAR…………………………………………………….. 259
2. FAALİYET KONUSU……………………………………….. 259
3. KURULUŞ İZNİ VE ŞARTLARI………………………… 261
4. BAŞVURU………………………………………………………. 263
5. ÖN İZİN………………………………………………………….. 264
6. FAALİYET İZNİ ……………………………………………..  264
7. ŞUBE AÇMA…………………………………………………… 265
8. İZİN BELGESİ…………………………………………………. 267
9. ADRES VE UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ, HİSSE

DEVİRLERİ……………………………………………………… 268

1. BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ, HESAP VE

BELGE DÜZENİ, DENETİM…………………………….. 269

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

2008/32-35 SAYILI TEBLİĞ

(ALTIN, GÜMÜŞ VE PLATİN DEPO HESAPLARI,
KREDİ AÇILMASI)

1.  ALTIN, GÜMÜŞ VE PLATİN DEPO HESAPLARI 271
2. MUHASEBELEŞTİRME, FAİZ VEYA KAR PAYI

ÖDEMELERİ, GERİ ÖDEME……………………………… 272

1.  ALTIN, GÜMÜŞ, PLATİN KREDİSİ AÇILMASI           273
2. KREDİ HESAPLARI, FİYAT, YURTDIŞINDAN

KREDİ ALINMASI……………………………………………. 274

BEŞİNCİ BÖLÜM

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞININ (BKGM)

2009/1 SAYILI İHRACAT-İTHALAT GENELGESİ

1. İHRACAT……………………………………………………….. 276

1.1.    İhracat Bedellerinin T ahsili……………………………… 276

1.2.    Ödeme Şekilleri……………………………………………… 276

1.3.    Döviz Alım ve Satım Belgeleri………………………….. 277

1.4.    İhracat Bedellerinin T asarrufu…………………………. 277

1.5.    İhracat Bedellerinin Tahsili………………………………. 278

XIV

1.6.    İhracat Bedellerinin Efektif Olarak Tahsili………….. 279

1.7.    İmalatçı/Tedarikçi Adına DAB Düzenlenmesi…….. 280

1.8.    İhracat Alacağının İskonto Edilmesi…………………… 280

1.9.    Faktoring İşlemi……………………………………………… 281

1.10.    Mahsup……………………………………………………….. 281

1. İTHALAT……………………………………………………….. 282

2.1.     İthalat Bedelleri……………………………………………… 282

2.2.     Ödeme Şekilleri……………………………………………… 282

2.3.     İthalat Bedellerinin Ödenmesi…………………………… 282

2.4.     Üçüncü Ülkelerdeki Bankalar Nezdinde Akreditif

Açılması…………………………………………………………. 284

2.5.     Faktoring İşlemleri………………………………………….. 284

2.6.     Transit Ticaret………………………………………………… 284

ALTINCI BÖLÜM

DIŞ TİCARETTE ÖDEME YÖNTEMLERİ

1. PEŞİN ÖDEME

(cash in advance- cash before delivery)………………… 285

1. AÇIK HESAP YÖNTEMİ

(open account)…………………………………………………… 286

1. KONSİNYASYON VE MÜŞTEREK HESAP

(consignments – joint account)……………………………… 286

1. MAL MUKABİLİ ÖDEME (cash against goods)……. 287
2. VESAİK MUKABİLİ ÖDEME

(cash against documents-documentary collection)…… 287

XV