UFRS’nin Vergisel Açıdan İncelenmesi ve Ertelenmiş Vergi Uygulaması

UFRS’nin Vergisel Açıdan İncelenmesi ve Ertelenmiş Vergi Uygulaması Kitabı, SMMM Güliz Fulya ŞEN tarafından hazırlanmıştır. Daha faydalı olması amacıyla standartların tamamı yerine, UFRS’nin Vergisel Açıdan İncelenmesi ve Ertelenmiş Vergi Uygulaması Kitabında,  muhasebe kayıtlarını ve mali tablolarını oluşturma sürecin en çok etkileyen standartlara ağırlık verilerek yazılmıştır. Kısa sürede teslimat imkanı ile UFRS’nin Vergisel Açıdan İncelenmesi ve Ertelenmiş Vergi Uygulaması Kitabına sitemizden ulaşabilirsiniz.

KİTABIN TANITIMI

Bu eserde Uluslararası Muhasebe Standartları incelenirken; Ticari ve Mali Kar ayrımına dayanarak, standartların Türk Vergi Kanunları ile ilişkisini ortaya koyabilmek adına standartların tamamı yerine, muhasebe kayıtlarını ve mali tablolarını oluşturma sürecini en çok etkileyen standartlara ağırlık verilmiştir. Vergi Usul Kanunu’nda yer alan Değerleme, Reeskont, Karşılıklar ve Amortisman uygulamaları esas alınarak konu işlenmiştir. Ticari kardan Mali kara geçişi en çok etkileyen standart 12 numaralı -Gelir Vergileri Standardı-dır. Bu yüzden; Uluslararası Muhasebe Standardı 12’ ye dayanarak Ertelenmiş Vergi müessessisinin işleyişi, muhasebeleştirilme uygulamaları ve mali tablolara yansıtılması işlenmiştir. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle uygulamada geçerlilik kazanacak bu konudaki eserimizin okuyuculara faydalı olacağı inancındayım.

ÖNSÖZ

Bu çalışma, “Uluslararası Muhasebe Standartlarının Vergisel Açıdan İncelenmesi ve Ertelenmiş Vergi Uygulaması” adlı bu eser Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Yük¬sek Lisans Programı’nda Yüksek Lisans Tezi olarak sunulmuştur. Bu çalışmanın ana temasını, Vergi Kanunları ile Uluslararası Muhasebe Standartları farklılıklarının sonucu olan Ertelenmiş Vergi Kavramı oluşturmaktadır.
6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu, 1 Temmuz 2012 tarihi itibariyle uygulamaya girecek, iş ve muhasebe hayatı kapsamlı bir de¬ğişime uğrayacaktır. Bu kanunun getirmiş olduğu vergiden bağımsız muhasebe anlayışı ile de 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren Uluslararası Muhasebe Standartları uygulamaya girecektir. Türkiye Muhasebe Standartları, Uluslararası Muhasebe Standartlarına paralel olarak birebir çeviri olarak hazırlanmıştır. Bu yüzden çalışmamda Muhasebe Standartlarından bahsederken Uluslararası Muhasebe Standartları terimi kullanılmıştır.
Bu çalışmada Türk Vergi Kanunları ile Uluslararası Muhasebe Standartlarının kesiştiği nokta olan 12 numaralı Gelir Vergileri Stan¬dardı ele alınmıştır. Standarttaki Gelir Vergileri terimi ile Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları anlaşılmalıdır. Çalışmanın ana temasını 12 numaralı standarttaki Ertelenmiş Vergi kavramı ve uygulaması oluşturmaktadır.
Bu çalışmanın hazırlanmasında büyük emeği olan tez danışmanım Dokuz Eylül Üniversitesi Maliye Anabilim Dalında öğretim üye¬si Savın Prof. Dr. Zeynep ARIKAN’a sonsuz teşekkürü borç bilirim. Çalışmamın son aşamasında bana yardımcı olan Dokuz Eylül Üniversitesi Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalında öğretim üyesi Savın Doç. Dr. Fatma TEKTÜFEKÇİ’ye de desteklerinden ötürü teşekkür ederim.

Her konuda olduğu gibi bu çalışmanın her aşamasında ve eğitim hayatımda desteklerini ve katkılarını eksik etmeyen aileme ve eşime teşekkür ediyorum.
Ayrıca kitabın yayınlanma sürecinde büyük özveri gösteren Sayın Hakan KARAASLAN şahsında tüm Adalet Yayınevi çalışanlarına teşekkür ediyorum.
Güliz Fulya ŞEN
Mali Müşavir – Mali Hukuk Bilim Uzmanı İzmir – 2012

İÇİNDEKİLER

• BİRİNCİ BÖLÜM
• TİCARİ – MALİ KAR AYRIMINDAKAR KAVRAMININ BELİRLENMESİ
• 1. 1. TİCARİ KARIN MUHASEBE KURAMINDA BELİRLENMESİ-5
• 1. 1. 1. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde Ticari Karın Belirlenmesi (6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre)-6
• 1. 1. 1. 1. Muhasebenin Temel Kavramları-7
• 1. 1. 1. 2. Temel Mali Tablo Düzenleme İlkeleri-9
• 1. 1. 2. Uluslararası Muhasebe Standartları ve Kavramsal Çerçevede Ticari Karın Belirlenmesi (6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre)-16
• 1. 1. 2. 1. Kavramsal Çerçevede Yer Alan Finansal Durum İlkeleri-18
• 1. 1. 2. 2. Kavramsal Çerçevede Yer Alan Faaliyet Sonucu İlkeleri-22
• 1. 1. 2. 3. Finansal Tabloların Unsurlarının Tahakkuku-24
• 1. 1. 2. 4. Finansal Tabloların Unsurlarının Ölçüm Esasları-28
• 1. 1. 2. 5. Sermaye ve Sermayenin Korunması Kavramları-30
• 1. 2. MALİ KARIN TÜRK VERGİ SİSTEMİNDE BELİRLENMESİ-32
• 1. 2. 1. Gelir Vergisi Açısından Mali Karın Değerlendirilmesi-36
• 1. 2. 2. Kurumlar Vergisi Açısından Mali Karın Değerlendirilmesi-40
• 1. 3. ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARINDA KAR KAVRAMI VE BELİRLENMESİ-45
• İKİNCİ BÖLÜM
• ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI VE VERGİ KANUNLARINDATİCARİ VE MALİ KARA ULAŞMADA FARKLILIKLAR
• 2. 1. ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI VE VERGİ KANUNLARINDA TİCARİ KARA ULAŞMADA FARKLILIKLAR-51
• 2. 1. 1. Değerleme Uygulamasında Ticari Kara Ulaşmada Farklılıklar-52
• 2. 1. 1. 1. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Değerleme Uygulaması-53
• 2. 1. 1. 2. Vergi Usul Kanunu’nda Değerleme Uygulaması-56
• 2. 1. 1. 3. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Uluslararası Muhasebe Standartları’nda Değerleme Uygulaması-60
• 2. 1. 2. Reeskont Uygulamasında Ticari Kara Ulaşmada Farklılıklar-70
• 2. 1. 2. 1. Vergi Usul Kanunu’nda Reeskont Uygulaması-70
• 2. 1. 2. 2. Uluslararası Muhasebe Standartları’nda Reeskont Uygulaması-71
• 2. 1. 2. 3. Uluslararası Muhasebe Standartları ve Vergi Kanunları’nda Reeskont Uygulama Farklılıkları-72
• 2. 1. 3. Karşılık Ayırma Uygulamasında Ticari Kara Ulaşmada Farklılıklar-75
• 2. 1. 3. 1. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Karşılık Uygulaması-75
• 2. 1. 3. 2. Vergi Usul Kanunu’nda Karşılık Uygulaması-76
• 2. 1. 3. 3. Uluslararası Muhasebe Standartları’nda Karşılık Uygulaması-79
• 2. 1. 4. Amortisman Uygulamasında Ticari Kara Ulaşmada Farklılıklar-89
• 2. 1. 4. 1. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Amortisman Uygulaması-89
• 2. 1. 4. 2. Vergi Usul Kanunu’nda Amortisman Uygulaması-90
• 2. 1. 4. 2. 1. Amortismana Tabi Değerin Tespiti ve Sürenin Başlangıcı-92
• 2. 1. 4. 2. 2. Amortisman Hesaplama Yöntemleri-95
• 2. 1. 4. 3. Uluslararası Muhasebe Standartları’nda Amortisman Uygulaması-99
• 2. 1. 4. 3. 1. Maddi Duran Varlık Tanımı, Değer Tespiti-99
• 2. 1. 4. 3. 2. Amortismana Tabi Tutar ve Amortisman Dönemi-100
• 2. 1. 4. 3. 3. Amortisman Yöntemi-103
• 2. 1. 4. 3. 4. Amortisman Ayırma Modelleri-103
• 2. 1. 4. 4. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, Vergi Usul Kanunu ve Uluslararası Muhasebe Standartları’nda Amortisman Uygulamaları Karşılaştırılması-106
• 2. 2. ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI VE VERGİ KANUNLARINDA MALİ KARA ULAŞMADA FARKLILIKLAR-108
• 2. 2. 1. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Uygulamasında Mali Kara Ulaşmada Farklılıklar-109
• 2. 2. 2. Vergilendirilmeyecek Gelirler Uygulamasında Mali Kara Ulaşmada Farklılıklar-113
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARINDAERTELENMİŞ VERGİ MÜESSESESİ
• 3. 1. ERTELENMİŞ VERGİ MÜESSESESİNİN TANIMI, AMACI VE GELİŞİMİ-119
• 3. 2. SÜREKLİ FARKLAR, GEÇİCİ FARKLAR VE VERGİ DEĞERİ-125
• 3. 2. 1. Sürekli Farklar-125
• 3. 2. 2. Geçici Farklar-127
• 3. 2. 3. Vergi Değeri-130
• 3. 3. VERGİ ERTELEME YÖNTEMLERİ-131
• 3. 3. 1. Vergi Borçları Yöntemi-132
• 3. 3. 2. Vergi Etkili Muhasebe Yöntemleri-132
• 3. 3. 2. 1. Erteleme Yöntemi-133
• 3. 3. 2. 2. Yükümlülük Yöntemi-134
• 3. 3. 2. 3. Net Vergi Borçları Yöntemi-136
• 3. 4. ERTELENMİŞ VERGİ FARKLARI, HESAPLANMASI VE UYGULANMASI-137
• 3. 4. 1. Yenileme Fonu ve Ertelenmiş Vergi Farkları, Hesaplanması-137
• 3. 4. 2. Kazanılmamış Finansman Geliri Ve Ertelenmiş Vergi-146
• 3. 4. 3. Şüpheli Alacak Giderleri Ve Ertelenmiş Vergi-147
• 3. 4. 4. Kıdem Tazminatı Karşılığı Ve Ertelenmiş Vergi-153
• 3. 4. 5. Ödenecek SGK Primleri ve Ertelenmiş Vergi-158
• 3. 4. 6. Vergi Oranlarındaki Farklılıklar Ve Ertelenmiş Vergi-158
• 3. 4. 7. Stok Değer Düşüklüğü Gideri Ve Ertelenmiş Vergi-159
• 3. 4. 8. Amortisman Giderleri Ve Ertelenmiş Vergi-160
• 3. 4. 9. Devreden Mali Zarar ve Ertelenmiş Vergi-167
• 3. 5. ERTELENMİŞ VERGİ FARKLARININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE MALİ TABLOLARA YANSIMASI-169
• EK: TMS 12 GELİR VERGİLERİ STANDARDI-179
• KAYNAKÇA-239