Anonim Şirketlerde Tasfiyeden Dönme

ÖNSÖZ

Anonim şirketlerde tasfiyeden dönme, ilk defa 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 548’inci maddesi ile düzenlenmiştir. Bu hükme göre, anonim şirketin tasfiyeden açıkça dönmesi için, genel kurul kararı gereklidir. Şirketin, genel kurul kararı ile fesholunduğu veya esas sözleşmesinde öngörülen sürenin bitmesi nedeniyle sona erdiği hâllerde, malvarlığının dağıtımına başlanmadığı müddetçe tasfiyeden açıkça dönülebilir. Anonim şirketin, iflâs nedeniyle sona erdiği hâllerde de, mahkemenin iflâsın kaldırılmasına hükmetmesi ve bu kararın kesinleşmesi üzerine, anonim şirket tasfiyeden örtülü olarak dönebilir. Bu son ihtimalde ayrıca genel kurulun devam kararı almasına gerek yoktur. Tasfiyeden dönülebilecek sona erme hâlleri, Kanunda sınırlı sayı ilkesine göre düzenlenmiştir. Ancak olması gereken hukuk bakımından, Kanundaki bu kapsamın genişletilmesi gerekir. Tasfiyeden dönen şirket ve bu şirketin pay sahipleri, ticari hayata kaldığı yerden devam eder. Bu kararın alındığı ana kadar gerçekleştirilen işlemler, devam kararından etkilenmeden geçerliliklerini korur. Tasfiyeden dönme kararının hükümsüzlüğü söz konusu olursa, anonim şirket, yeniden tasfiye aşamasına döner. Bu durumda şirket ya tasfiyeyi tamamlayarak terkin yolunu ya da usulüne uygun ve geçerli bir biçimde yeniden tasfiyeden dönme kararı alma yolunu tercih eder.

İÇİNDEKİLER

TAKDİM- V

• ÖNSÖZ- VII
• ÖZET- XI
• ABSTRACT- XII
• İÇİNDEKİLER- XIII
• KISALTMALAR- XXI
• GİRİŞ- 1
• BİRİNCİ BÖLÜM
• ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN DÖNME KAVRAMI,
• BU KAVRAMIN SONA ERME VE TASFİYE AŞAMASI İLE OLAN İLİŞKİSİ
• VE TASFİYEDEN DÖNME TÜRLERİ
• I. – ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN DÖNME KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ- 7
• A. – Anonim Şirketlerde Tasfiyeden Dönme Kavramı- 7
• B. – Anonim Şirketlerde Tasfiyeden Dönmenin Tarihsel Gelişimi- 12
• II. – ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN DÖNMENİN ANONİM ŞİRKETİN SONA ERME SEBEPLERİ VE TASFİYE AŞAMASI İLE OLAN İLİŞKİSİ- 22
• A. – Anonim Şirketlerde Sona Erme Sebepleri- 23
• 1. – Anonim Şirketlerin İnfisahı- 24
• a)- Anonim Şirketlerde İnfisah Kavramı- 24
• b)- Anonim Şirketlerde İnfisah Türleri (Tasfiyeyi Gerektirip Gerektirmeme Bakımından)- 25
• c)- Anonim Şirketlerde İnfisah Sebepleri- 28
• aa)- Anonim Şirketin Esas Sözleşmesinde Öngörülen Sürenin Sona Ermesi- 28
• bb)- Anonim Şirketin İşletme Konusunun Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin İmkânsız Hâle Gelmesi- 30
• cc)- Anonim Şirket Sermayesi ile Kanunî Yedek Akçeler Toplamının Üçte İkisinin Zarar Sebebiyle Karşılıksız Kalması Üzerine Gerekli Önlemlerin Alınmaması- 35
• dd)- Anonim Şirketin Başka Bir Şirket ile Birleşmesi veya Tam Bölünmesi- 42
• ee)- Anonim Şirketin İflâsına Karar Verilmesi- 45
• ff)- Anonim Şirket Esas Sözleşmesinde Öngörülmüş Olan İnfisah Sebeplerinden Birinin Gerçekleşmesi- 47
• 2. – Anonim Şirketlerin Feshi- 48
• a)- Anonim Şirketlerde Fesih Kavramı- 48
• b)- Anonim Şirketlerde Fesih Sebepleri- 49
• aa)- Anonim Şirket Genel Kurulunun Kararı İle Fesih- 49
• bb)- Anonim Şirket Organlarının Eksikliği veya Genel Kurulun Toplanamaması Nedeniyle Fesih- 50
• aaa)- Anonim şirketin kanunen gerekli organlarının mevcut olmaması veya genel kurulun toplanamaması- 50
• bbb)- Bu eksikliğin veya toplanamamanın uzun süre devam etmesi- 54
• ccc)- İlgili kişilerin şirketin feshi talebi ile mahkemeye başvurması- 54
• ddd)- Mahkeme tarafından süre verilmesine rağmen eksikliğin giderilmemesi- 55
• cc)- Anonim Şirketlerin Haklı Sebeple Feshi- 56
• aaa)- Haklı sebeple fesih davası açılabilmesinin şartları- 57
• i)- Fesih davasının -azınlık pay sahipleri- tarafından açılması şartı- 57
• ii)- Davanın -haklı sebeple- açılması şartı- 59
• bbb)- Haklı sebeple açılan fesih davası karşısında mahkemenin tutumu- 61
• dd)- Esas Sözleşmede Öngörülen Fesih Sebeplerinden Birinin Gerçekleşmesi Üzerine Anonim Şirketin Sona Ermesi- 64
• ee)- Kanunlarda Öngörülen Diğer Fesih Sebepleri- 68
• aaa)- Kamu düzenine veya işletme konusuna aykırı işlemlerde bulunulması veya bu yönde hazırlıklar yapılması ya da muvazaalı iş ve faaliyetlerde bulunulması- 68
• bbb)- Şirketin kurulması esnasında kanun hükümlerine aykırı hareket edilmesi- 71
• ccc)- Şirketin amacının sonradan kanuna veya ahlâka aykırı hâle gelmesi- 76
• B. – Anonim Şirketlerde Tasfiye- 76
• 1. – Tasfiye Kavramı- 77
• 2. – Tasfiyeye İlişkin Hükümlerin Hukukî Niteliği- 79
• 3. – Tasfiyenin Anonim Şirket Üzerindeki Etkileri- 86
• a)- Tüzel Kişiliğin Devam Etmesi- 87
• b)- Anonim Şirketin Amacının Değişmesi- 89
• c)- Ticaret Unvanına Ek Yapılması- 91
• d)- Genel Kurul ve Yönetim Kurulunun Yetkilerinin Tasfiye İle İlgili İşlemler Bakımından Sınırlanması- 92
• e)- Tasfiye İşlemlerinin Tasfiye Memurlarınca Yürütülmesi- 95
• III. – ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN DÖNME ŞEKİLLERİ- 96
• A. – Tasfiyeden Açıkça Dönme (Genel Kurul Kararının Gerektiği Tasfiyeden Dönme)- 97
• B. – Tasfiyeden Örtülü Olarak Dönme (Genel Kurul Kararının Gerekmediği Tasfiyeden Dönme)- 97
• İKİNCİ BÖLÜM
• ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN AÇIKÇA DÖNME
• (Genel Kurul Kararının Gerektiği Tasfiyeden Dönme)
• I. – GENEL OLARAK- 101
• II. – 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN AÇIKÇA DÖNEBİLMENİN ŞARTLARI VE USULÜ- 102
• A. – Anonim Şirketin Belirli Sebeplerle Sona Ermesi- 102
• 1. – Anonim Şirketin Esas Sözleşmesinde Öngörülen Sürenin Dolması Nedeniyle Sona Ermesi- 103
• a)- Anonim Şirket Esas Sözleşmesi İle Süre Öngörülmesi Usulü- 104
• b)- Anonim Şirket Esas Sözleşmesinde Öngörülen Sürenin Sona Ermesinin Hukukî Sonucu- 105
• aa)- Anonim Şirket Faaliyetlerine Fiilen Devam Ediyorsa- 105
• bb)- Anonim Şirket Faaliyetlerine Fiilen Devam Etmiyorsa- 109
• 2. – Anonim Şirketin Genel Kurul Kararı İle Sona Ermesi- 112
• B. – Anonim Şirket Malvarlığının Pay Sahipleri Arasında Dağıtımına Başlanılmamış Olması- 118
• 1. – Tasfiyeyi Gerektirecek Biçimde Sona Eren Bir Anonim Şirkette Malvarlığının Dağıtımı Aşamasına Kadar Yapılması Gereken Tasfiye İşlemleri- 120
• a)- Sona Ermenin Tescil ve İlânı- 121
• aa)- Genel Olarak- 121
• bb)- Sona Ermenin Tescil ve İlânından Önce Tasfiyeden Dönülebilip Dönülemeyeceği Meselesi (Tasfiyeden Dönmeye En Erken Ne Zaman Karar Verilebilir?)- 126
• b)- Tasfiye Memurlarının Belirlenmesi- 130
• aa)- Tasfiye Memurlarının Atanma ve Azil Yöntemleri- 132
• bb)- Tasfiye Memurlarının Yetkilerinin Sınırı- 139
• cc)- Tasfiyeden Dönme Kararı Alınmasının Atanmış Tasfiye Memurları Üzerindeki Etkisi- 141
• c)- Tasfiye Memurları Tarafından İlk Envanter ve Bilânçonun Hazırlanması- 143
• d)- Alacaklıların Çağrılması ve Alacakların Güvence Altına Alınması- 148
• e)- Tasfiyenin Gerektirdiği Diğer İşlemlerin Yapılması- 154
• f)- Tasfiye Aşamasında Olan Anonim Şirkette Vadesi Henüz Gelmemiş Borçların Akıbeti Meselesi- 158
• g)- Türk Ticaret Kanunu’nun Geçici 7’inci Maddesine Göre Yapılması Gereken Tasfiye İşlemleri- 166
• aa)- Türk Ticaret Kanunu’nun Geçici 7’inci Maddesinin Kapsamına Giren Anonim Şirketler- 168
• bb)- 6102 sayılı Kanun’un Geçici 7’inci Maddesinin Kapsamına Göre Tasfiyeden Dönme- 171
• 2. – Tasfiye İşlemleri Neticesinde Anonim Şirket Malvarlığının Dağıtımı- 174
• a)- Anonim Şirketlerde Malvarlığı Kavramı- 176
• b)- Anonim Şirket Malvarlığının Dağıtımına Başlanabilmesi İçin Gerekli Olan Şartlar- 177
• c)- Malvarlığının Dağıtımına Başlanıldığı An- 182
• d)- Tasfiye Paylarının Belirlenmesi ve Malvarlığının Pay Sahipleri Arasında Dağıtım Usulü- 192
• 3. – Tasfiyeyi Gerektirecek Şekilde Sona Eren Anonim Şirketlerde Malvarlığının Dağıtımından Sonra Yapılması Gereken İşlemler ve Terkin- 198
• C. – Anonim Şirket Genel Kurulunun Tasfiyeden Dönme Yönünde Bir Karar Alması- 204
• 1. – Tasfiyeden Dönme Hususunda Genel Kurulu Toplantıya Davete Yetkili Olanlar ve Toplantı İle İlgili Yerine Getirilmesi Gereken Diğer Prosedürler- 207
• 2. – Tasfiyeden Dönme Yönünde Bir Karar Alınabilmesi İçin Gerekli Olan Toplantı ve Karar Nisapları- 213
• 3. – Tasfiyeden Açıkça Dönme Kararı Alınmasında Esas Sözleşme Değişikliği ve Asgari Sermaye Miktarının Gerekip Gerekmediği Meselesi- 222
• a)- Tasfiyeden Dönme Kararının Bir Esas Sözleşme Değişikliğini Gerektirip Gerektirmediği Meselesi- 222
• b)- Tasfiyeden Dönme Kararının Alınabilmesi İçin Asgari Bir Sermaye Miktarının Gerekip Gerekmediği Meselesi- 227
• D. – Tasfiyeden Dönme Yönünde Alınan Genel Kurul Kararının Tescil ve İlânı- 231
• 1. – Tasfiyeden Dönme Kararının Tescil ve İlânının Alınan Karar Üzerindeki Etkisi- 231
• 2. – Tasfiyeden Dönme Kararını Tescil ve İlân Ettirmeye Yetkili Olanlar ile Tescil ve İlân Süresi- 237
• 3. – Tasfiyeden Dönme Kararının Tescil ve İlânı İçin Sunulacak Belgeler ile Tescil Edilecek Olgular- 239
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN ÖRTÜLÜ OLARAK DÖNME
• (Genel Kurul Kararının Gerekmediği Tasfiyeden Dönme)
• I. – GENEL OLARAK- 244
• II. – 6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE ANONİM ŞİRKETLERDE TASFİYEDEN ÖRTÜLÜ (DOLAYLI) OLARAK DÖNEBİLMENİN ŞARTLARI VE USULÜ- 247
• A. – Anonim Şirketin İflâs Yoluyla Sona Ermiş Olması- 248
• 1. – İflâs Kavramı- 249
• 2. – Anonim Şirketin İflâsını Talep Edebilecek Olanlar- 250
• a)- Anonim Şirket Alacaklıları- 252
• b)- Anonim Şirket Yönetim Kurulu- 254
• c)- Anonim Şirket Tasfiye Memurları- 259
• 3. – Anonim Şirketin İflâsına Karar Verecek Makam ve İflâs Kararının Verilmesi Üzerine Yapılacak İşlemler- 259
• 4. – İflâs Kararının Anonim Şirket Tüzel Kişiliği ve Şirket Organları Üzerindeki Etkileri- 264
• a)- İflâs Kararının Anonim Şirket Tüzel Kişiliği Üzerindeki Etkileri- 264
• b)- İflâs Kararının Anonim Şirket Genel Kurulu Üzerindeki Etkileri- 265
• c)- İflâs Kararının Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üzerindeki Etkileri- 269
• B. – İflâs Hâlinin İflâsın Kaldırılması Suretiyle Sonlandırılmış Olması- 274
• 1. – İflâsın Kaldırılmasının Talep Edilebileceği Hâller- 276
• a)- Bütün Alacaklıların Taleplerini Geri Almış Olması- 277
• aa)- Bütün Alacaklılar Kavramı- 277
• bb)- Bütün Alacaklıların Taleplerinin Kapsamı- 280
• cc)- Geri Alma Beyanının İçeriği ve Şekli- 282
• b)- Tekmil (Bütün) Alacakların İtfa Edilmiş Olması- 283
• aa)- Tekmil (Bütün) Alacaklar Kavramı- 284
• bb)- İtfa Kavramı ve İtfayı Yapacak Kişiler- 286
• c)- Konkordatonun Tasdik Edilmiş Olması- 288
• aa)- Konkordato Kavramı ve Türk Ticaret Kanunu’nun 548’inci Maddesinin 2’inci Fıkrasında Bahsi Geçen Konkordatonun Türü- 289
• bb)- İflâstan Sonra (İflâs İçi) Konkordatonun Tasdiki İçin Gerekli Olan Şartlar- 292
• 2. – İflâsın Kaldırılması Usulü- 295
• 3. – İflâsın Kaldırılması Kararının Tasfiyeden Örtülü Olarak Dönme Bakımından Benzer Kavramlardan Farkı- 304
• a)- İflâsın Kaldırılması ile İflâsın Ertelenmesi Arasındaki Fark- 305
• b)- İflâsın Kaldırılması ile Sermaye Şirketlerinin Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırılması Arasındaki Fark- 307
• c)- İflâsın Kaldırılması ile İflâsın Kapanması Arasındaki Fark- 309
• d)- İflâsın Kaldırılması ile İflâs Tasfiyesinin Tatili Arasındaki Fark- 311
• C. – İflâsın Kaldırılmasının Ardından Anonim Şirketin Faaliyetlerine Devam Edebilmesi İçin Ayrıca Tasfiyeden Dönme Yönünde Bir Genel Kurul Kararı Alınmasının Gerekip Gerekmediği Meselesi- 314
• D. – Mahkeme Tarafından Verilen İflâsın Kaldırılması Kararının Ticaret Siciline Tescil ve İlânı- 321
• 1. – İflâsın Kaldırıldığına Dair Kararın Sicile Tescili İçin Bildirimde Bulunmaya Yetkili Olanların Tespiti- 323
• 2. – İflâsın Kaldırıldığına Dair Sicile Yapılan Tescilin Hukuki Etkisi- 325
• 3. – İflâsın Kaldırıldığına Dair Yapılacak Tescilde Tescil Edilecek Olgular ve Sunulacak Belgeler- 328
• DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
• TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ÖNGÖRÜLMEYEN HÂLLERDE
• TASFİYEDEN DÖNME MESELESİ
• I. – TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ÖNGÖRÜLEN TASFİYEDEN DÖNME HÂLLERİNİN SINIRLI SAYI (NUMERUS CLAUSUS) İLKESİNE TABİ OLUP OLMADIĞI MESELESİ- 336
• II. – GENEL KURULUN FESİH KARARININ İPTALİNİN TASFİYEDEN ÖRTÜLÜ OLARAK DÖNME ANLAMINA GELİP GELMEDİĞİ MESELESİ- 342
• III. – OLMASI GEREKEN HUKUK (DE LEGE FERANDA) AÇISINDAN TASFİYEDEN DÖNME KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLEBİLECEK HÂLLER- 350
• A. – Anonim Şirketin İşletme Konusunun Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin İmkânsız Hâle Gelmesi Hâlinde Tasfiyeden Dönme- 353
• B. – Anonim Şirketin Esas Sermayesi ile Kanunî Yedek Akçeler Toplamının Üçte İkisinin Zıyaı Üzerine Sona Ermesi Hâlinde Tasfiyeden Dönme- 360
• C. – Anonim Şirket Esas Sözleşmesinde Öngörülen Bir Sona Erme Sebebinin Gerçekleşmesi Hâlinde Tasfiyeden Dönme- 365
• IV. – OLAN (DE LEGE LATA) VE OLMASI GEREKEN HUKUK (DE LEGE FERANDA) AÇISINDAN TASFİYEDEN DÖNÜLEMEYECEK HÂLLER- 371
• A. – Anonim Şirketin Mahkeme Kararı Neticesinde Sona Erdiği Hâller- 372
• 1. – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Talebi Neticesinde Açılan Fesih Davası Üzerine Sona Ermesi Hâli- 373
• 2. – Anonim Şirketin Kurulması Esnasında Kanun Hükümlerine Aykırı Hareket Edilmesi Nedeniyle Açılan Fesih Davası Üzerine Sona Ermesi Hâli- 375
• 3. – Anonim Şirketin Kanunen Gerekli Organlarının Mevcut Olmaması veya Genel Kurulunun Toplanamaması Nedeniyle Açılan Fesih Davası Üzerine Sona Ermesi Hâli- 378
• 4. – Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshedilmesi Amacıyla Açılan Fesih Davası Üzerine Sona Ermesi Hâli- 379
• B. – Anonim Şirketin Ek Tasfiye Aşamasında Bulunduğu Hâller- 381
• 1. – Anonim Şirketlerde Ek Tasfiye Kavramı ve Ek Tasfiyeye Gidilmesi İhtiyacını Doğuran Hâller- 382
• 2. – Anonim Şirketlerde Ek Tasfiye ile Tasfiyeden Dönme Arasındaki Farklılıklar- 390
• 3. – Ek Tasfiye Aşamasında Tasfiyeden Dönme Meselesi- 393
• a)- Ek Tasfiye Aşamasında Tasfiyeden Dönülebileceği Görüşü- 394
• b)- Ek Tasfiye Aşamasında Tasfiyeden Dönülemeyeceği Görüşü- 395
• BEŞİNCİ BÖLÜM
• TASFİYEDEN DÖNMENİN HUKUKİ SONUÇLARI VE
• TASFİYEDEN DÖNME KARARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
• I. – TASFİYEDEN DÖNMENİN HUKUKİ SONUÇLARI- 401
• A. – Tasfiyeden Dönmenin Anonim Şirket Tüzel Kişiliği ve Organları Açısından Hukuki Sonuçları- 402
• B. – Tasfiyeden Dönmenin Anonim Şirket Pay Sahipleri Açısından Hukuki Sonuçları- 406
• C. – Tasfiyeden Dönmenin Anonim Şirket Alacaklıları Açısından Hukuki Sonuçları- 413
• 1. – Tasfiyeden Açıkça Dönmenin Anonim Şirket Alacaklıları Üzerindeki Etkileri- 414
• 2. – Tasfiyeden Örtülü Olarak Dönmenin Anonim Şirket Alacaklıları Üzerindeki Etkileri- 423
• II. – TASFİYEDEN DÖNME KARARININ HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE HUKUKİ SONUÇLARI- 426
• A. – Tasfiyeden Dönme Kararının Hükümsüzlüğü- 427
• B. – Tasfiyeden Dönme Kararının Hükümsüzlüğünün Sonuçları- 440
• SONUÇ- 443
• KAYNAKÇA- 451