Denetim İlke Esasları (2 Cilt)

Denetim İlke Esasları Kitabı, Maliye Hesap Uzmanları Derneği tarafından çıkarılmıştır. Temel Denetim Teknikleri Ve Yöntemleri, 6183 Sayılı Kanun İle İlgili Uygulama Örneklerini ve çok daha fazla konu içeren Denetim İlke Esasları Kitabı, iki ciltten oluşmatadır. Ücretsiz kargo imkanı ile sitemizden  Denetim İlke Esasları Kitabın alabilirsiniz.

KİTABIN TANITIMI

- Temel Denetim Teknikleri ve Yöntemleri,

- Vergi Revizyon sürecinde kullanılan vergi mevzuatına ilişkin temel mevzuat bilgisi,

- Uygulamada karşılaşılan güncel sorunlara dayalı örnek vergi revizyonu soruları,

- Detaylı açıklamaları ile muhasebe kayıtlarını ve yeniden düzenlenmiş doğru vergi beyannamelerini içeren çözümleri.

-6183 sayılı Kanun ile ilgili uygulama örneklerine de yer verilmiştir. Ve çok daha fazlası….

Ayrıca eser; vergi hukuku ve revizyonu konularında uygulamada bulunan denetim elemanlarının, yeminli mali müşavirlerin, serbest muhasebeci mali müşavirlerin ve diğer uygulayıcıların icra esnasında karşılaşabilecekleri çok sayıda soruna ilişkin alternatif bakış açıları koyması, konuya ilişkin idare ve yargının görüşlerine yer vermesi nedeniyle bu kesimler açısından da başvurulabilecek niteliktedir.

 

ÖNSÖZ

Derneğimizin yoğun ilgi gören yayınlarından “Denetim İlke ve Esasları” adlı eserimizin beşinci baskısını siz değerli okuyucularımız ile buluşturmanın haklı gururu ve sevinci içerisindeyim. Kitabımızın ilk baskısı Hesap Uzmanları Kurulu’nun 50. kuruluş yılında (1995), ikinci baskısı 1999 yılında, üçüncü baskısı ise 2004 yılında, dördüncü baskısı ise 2011 yapılmıştır.
Kitabımızın beşinci baskısı da aynı titizlik ve özenle yine iki cilt halinde hazırlanmış; öncelikle, dördüncü baskı tarihinden itibaren geçen yaklaşık iki yıllık süreçte mevzuattaki değişiklikler dikkate alınarak güncellenmiş ve yine bu süreçte geçerliliğini yitiren kısımlar eserden çıkartılmıştır. Eserimizde tıpkı önceki baskılarında olduğu gibi en güncel mevzuat ve yargı kararları ile vergi idaresinin görüşlerine yer verilmiş, tartışmalı hususlar objektif biçimde okuyucuya aktarılmıştır. Bu çerçevede okuyucuların Hesap Uzmanı unvanına sahip mensuplarının denetim konusunda yetkin ve en üst seviyedeki bilgi birikimi ve yorum gücünden azami ölçüde faydalanması amaçlanmıştır.
Eserimizin “Denetim İlke ve Esasları” başlığını taşıyan ilk cildinde esas olarak denetimin tarihçesi, denetim standartları, vergi denetimi ve revizyonu, gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetinde indirilmesi kabul edilen ve edilmeyen giderler ile diğer indirimler, değerleme, enflasyon düzeltmesi, mevcutlarda, alacaklarda ve sermayede amortisman, vergi incelemesinde test edilmesi gereken hususlar, kurumlar vergisi istisnaları, tam ve dar mükellefiyette beyan, vergi kesintisi, geçici vergi, kontrol edilen yabancı kurum kazancı ve türev ürünlerinden elde edilen kurum kazançları konularında ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Dördüncü baskıdan sonra mevzuatta ve uygulamada ortaya çıkan Türkiye Muhasebe Standartları, Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı ve bu konuda verilen örnek, vergi incelemesine yönelik olarak Vergi Usul Kanununda yapılan değişiklik ile yönetmelikler, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında yeniden düzenlenen “indirim ve istisnalar”, “örtülü sermaye”, “transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı”, “tam ve dar mükellefiyette vergi kesintisi” ile Gelir Vergisi Kanununa geçici 67’nci madde olarak eklenen beyan ve kesintiyi içeren düzenlemelere de ayrıntılı olarak yer verilmiştir.
İkinci ciltte ise, denetim sürecinin tarafları ile mesleki yeterlik sınavlarına hazırlanan kişiler ve denetçilik mesleğini seçecek kişilerin denetim konusundaki ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan “sorular ve çözümleri” yer almaktadır. Bu kapsamda uygulamada karşılaşılan güncel sorunlara dayalı 2010-2012 hesap dönemi beyanlarını içeren toplam 26 adet örnek soru ile 6183 sayılı Kanunla ilgili 2 adet örnek çözülmüştür.
Ancak hatırlatmak gerekir ki, Derneğimizin yayınladığı ve alanında refe-rans kitap olan bu eserde yer alan görüşlerin herhangi bir bağlayıcı özelliği bu-lunmamakta ve konuyu hazırlayan dernek üyemizin görüşlerini yansıtmakla birli k-te tartışmalı konularda farklı görüşlere yer verilmiş ve ayrıca bu konularda idari görüşler ile yargı organlarının kararları da belirtilmiştir. Bu yönüyle ele alındığında,mesleki birikimin aktarılmasını ve paylaşılmasını amaçlayan bu eserin asli amacı-nın, mesleki konularda doğru düşünme ve yorum yapmaya katkıda bulunmak olduğu söylenebilir. Kitabımızdan faydalanan okuyucuların bu hususu göz önünde bulundurmaları ve yorum gerektiren tartışmalı hususları dikkatle irdelemeleri da-ha uygun olacaktır.
Hesap Uzmanları Derneği üyelerinin özverili ve titiz bir çalışma süreci sonucunda ortaya çıkan ve yeni baskısıyla da mesleki ve akademik çevrelerde ilgi bulacağına ve yararlı olacağına inandığımız bu eserin hazırlanmasında sağladıkları katkı dolayısıyla, bu baskıda koordinatörlük görevini üstlenen

Eski Baş Hesap Uzmanı Sedat ÇIRTLIK olmak üzere, Eski Baş Hesap Uzmanı Faruk Onur YILDIZ,

Eski Hesap Uzmanları Nusret BULUT, Orhan PALA, Özcan KONAK, Serkan UÇAR,

Mustafa TEKŞAN ve Serdar BEKTAŞ ile kitabın hazırlanmasında görev alan Hesap Uzmanları ile Dernek Yönetim Kurulu Üyeleri ve dizgi baskı aşamasında görev alan Dernek görevlisi arkadaşlarımıza teşekkürü borç bilirim.

Hesap Uzmanları Derneği olarak, Hesap Uzmanları camiasının ortak ürünü olan bu önemli eserin beşinci baskısının konuyla ilgili bütün kesimlere ve kişilere faydalı olması dileklerimle. Mart / 2013

 

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ KISIM

DENETİM KAVRAMI

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK DENETİM KAVRAMI

1. GİRİŞ ……………………………………………………………………………………………………………………. 5

2. DENETİMİN TANIMI VE TARİHÇESİ …………………………………………………………………………… 8

2.1. DENETİM TANIMLANMASI ………………………………………………………………………………… 8

2.2 ANA HATLARIYLA DENETİMİN TARİHÇESİ ……………………………………………………………. 11

3. DENETİM TÜRLERİ ……………………………………………………………………………………………….. 15

3.1. DENETİMİN AMACI YÖNÜNDEN ……………………………………………………………………….. 15

3.1.1. Mali Tabloların Denetimi ……………………………………………………………………………. 15

3.1.2. Uygunluk Denetimi ……………………………………………………………………………………. 15

3.1.3. Yönetim Denetimi……………………………………………………………………………………… 16

3.2. DENETÇİ İLE İŞLETME ARASINDAKİ ÖRGÜTSEL İLİŞKİ ……………………………………………. 16

3.2.1. İç Denetim ……………………………………………………………………………………………….. 16

3.2.2. Dış Denetim ……………………………………………………………………………………………… 16

İKİNCİ BÖLÜM

DENETIM STANDARTLARI

1. GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………………………….. 21

2. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI ……………………………………………………………………… 24

2.1. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI KURULU TARAFINDAN YAPILAN ÇALIŞMALAR …. 25

2.2. KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU …………………… 26

2.3. TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI ………………………………………………………………… 29

2.4. BAĞIMSIZ DENETİME TABİ OLACAK ŞİRKETLERİN BELİRLENMESİNE DAİR BAKANLAR

KURULU KARARI …………………………………………………………………………………………………… 83

(I) SAYILI LİSTE …………………………………………………………………………………………………… 84

(II) SAYILI LİSTE ………………………………………………………………………………………………….. 85

İKİNCİ KISIM

VERGİ DENETİMİ

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK VERGİ DENETİMİ

1. TANIMI NEDENLERİ VE FONKSİYONLARI………………………………………………………………….. 95

2. HUKUKİ AÇIDAN VERGİ DENETİM TÜRLERİ ……………………………………………………………… 96

2.1. YOKLAMA ……………………………………………………………………………………………………… 96

2.2. VERGİ İNCELEMESİ …………………………………………………………………………………………. 96

2.3. İÇ DENETİM …………………………………………………………………………………………………… 97

3. VERGİ İNCELEMESİ ……………………………………………………………………………………………….. 97

3.1. TANIMI …………………………………………………………………………………………………………. 97

3.2. AMACI ………………………………………………………………………………………………………….. 97

3.3. FONKSİYONLARI …………………………………………………………………………………………….. 97

3.4. VERGİ İNCELEMESİ TÜRLERİ …………………………………………………………………………….. 98

3.4.1. İncelemenin Kapsamı Açısından ………………………………………………………………….. 98

3.4.2. İncelemenin Kaynağı Açısından …………………………………………………………………… 98

3.4.3. İnceleme Yöntemi Açısından ………………………………………………………………………. 99

3.5. VERGİ İNCELEMESİNE İLİŞKİN OLARAK VUK’DA YER ALAN HÜKÜMLER ……………………. 99

3.5.1. İncelemeye Yetkili Olanlar ………………………………………………………………………….. 99

3.5.2. İncelemeye Tabi Olanlar …………………………………………………………………………….. 99

3.5.3. İncelemeye Başlama Zamanı …………………………………………………………………….. 100

3.5.4. İncelemenin Yapılacağı Yer ……………………………………………………………………….. 100

3.5.5. İncelemeye Yetkili Olanların Uyması Gereken Kurallar ………………………………….. 101

3.5.6. İncelemeye Tabi Olanların Uyması Gereken Kurallar…………………………………….. 108

3.5.7. Bilgi Toplama ………………………………………………………………………………………….. 109

3.5.8. İnceleme Tutanakları ……………………………………………………………………………….. 111

3.5.9. Arama ……………………………………………………………………………………………………. 112

1. GENEL OLARAK REVİZYON …………………………………………………………………………………… 117

1.1. TANIMI VE AMAÇLARI …………………………………………………………………………………… 117

1.2. REVİZYONA DUYULAN İHTİYACIN NEDENLERİ …………………………………………………… 118

1.3. REVİZYON METODLARI ………………………………………………………………………………….. 119

1.3.1. Şekli-Maddi Revizyon ………………………………………………………………………………. 119

1.3.2. İleriye Doğru ve Geriye Doğru Revizyon ……………………………………………………… 120

1.3.3. Aralıksız Revizyon-Sondaj Usulü Revizyon …………………………………………………… 121

1.4. REVİZYON TÜRLERİ ……………………………………………………………………………………….. 122

1.4.1. İhtiyari-Mecburi Revizyon ………………………………………………………………………… 122

1.4.2. İç-Dış Revizyon………………………………………………………………………………………… 123

1.4.3. Genel-Kısmi Revizyon ………………………………………………………………………………. 124

1.4.4. Özel Revizyonlar ……………………………………………………………………………………… 124

1.4.5. Vergi Revizyonu ………………………………………………………………………………………. 124

2. VERGİ REVİZYONU ……………………………………………………………………………………………… 124

2.1. TANIMI ……………………………………………………………………………………………………….. 124

2.2. VERGİ REVİZYONUNUN AMAÇLARI …………………………………………………………………. 125

2.2.1. Hata Revizyonu ……………………………………………………………………………………….. 125

2.2.2. Hile Revizyonu ………………………………………………………………………………………… 125

2.2.3. Kanuni Ölçülere Uygunluk Revizyonu …………………………………………………………. 126

2.3. MUHASEBE HATALARI …………………………………………………………………………………… 126

2.3.1. Matematik Hataları …………………………………………………………………………………. 127

2.3.2. Kayıt Hataları ………………………………………………………………………………………….. 127

2.3.3. Nakil Hataları ………………………………………………………………………………………….. 129

2.3.4. Unutma ve Tekrar ……………………………………………………………………………………. 129

2.3.5. Değerleme Hataları …………………………………………………………………………………. 130

2.4. MUHASEBE HİLELERİ …………………………………………………………………………………….. 130

2.4.1. Kasdi Hatalar ………………………………………………………………………………………….. 131

2.4.2. Kayıt Dışı İşlemler ……………………………………………………………………………………. 131

2.4.3. İşlemden Önce Veya Sonra Kayıt ……………………………………………………………….. 132

2.4.4. Uydurma Hesaplar …………………………………………………………………………………… 132

2.4.5. Belge Sahtekarlığı ……………………………………………………………………………………. 133

2.4.6. Bilançonun Maskelenmesi ………………………………………………………………………… 134

2.5. İSPAT VE DELİL SİSTEMLERİ ……………………………………………………………………………. 135

2.5.1. Delil Sistemleri ………………………………………………………………………………………… 136

2.5.2. Delil Toplama Yolları ………………………………………………………………………………… 138

2.6. VERGİ REVİZYONU AÇISINDAN MUHASEBE DENETİMİ ……………………………………….. 141

2.6.1. Sonuç Hesapları-Diğer Hesaplar ………………………………………………………………… 141

2.6.2. Klasik İnceleme-Bilgisayarlı İnceleme …………………………………………………………. 142

ÜÇÜNCÜ KISIM

KANUNİ ÖLÇÜLERE UYGUNLUK REVİZYONU

BİRİNCİ BÖLÜM

İNDİRİLECEK GİDERLER

1. GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………………………… 147

2. İNDİRİLECEK GİDERLER ……………………………………………………………………………………….. 148

2.1. GENEL GİDERLER (GVK MD. 40/1)……………………………………………………………………. 148

2.1.1. Peşin Ödenen Kira Giderleri ………………………………………………………………………. 149

2.1.2. Peşin Ödenen Sigorta Giderleri ………………………………………………………………….. 149

2.1.3. Sabit Kıymet İktisaplarında Finansman Giderleri ………………………………………….. 149

2.1.4. Ticari Emtia İktisaplarında Finansman Giderleri …………………………………………… 150

2.1.5. Faktoring ve Forfaiting İşlemleri ………………………………………………………………… 152

2.1.6. Franchising İşlemleri ………………………………………………………………………………… 153

2.1.7. Finansal Kiralama Giderleri ……………………………………………………………………….. 154

2.1.8. Personele Verilen Temettü İkramiyeleri …………………………………………………….. 159

2.2. GÖTÜRÜ GİDER UYGULAMASI (GVK MD. 40/1) …………………………………………………. 159

2.2.1. Götürü Gider Uygulamasından Yararlanabilecek Olan Mükellefler …………………. 160

2.2.2. Götürü Gider Uygulamasında Hasılat …………………………………………………………. 160

2.2.3. Götürü Giderlerin Muhasebeleştirilmesi …………………………………………………….. 164

2.3. SOSYAL GİDERLER …………………………………………………………………………………………. 164

2.3.1. Hizmet Erbabının Yemek Giderleri ……………………………………………………………… 164

2.3.2. Hizmet Erbabının Barınma Giderleri …………………………………………………………… 165

2.3.3. Hizmet Erbabının İlaç ve Tedavi Giderleri ……………………………………………………. 165

2.3.4. Sigorta Primleri ……………………………………………………………………………………….. 165

2.3.5 İşverenlerce Ücretliler Adına Ödenen Bireysel Emeklilik Katkı Payları ………………. 166

2.3.6. Hizmet Erbabının Giyim Giderleri ………………………………………………………………. 169

2.3.7. Dinlenme Sitesi Giderleri ………………………………………………………………………….. 169

2.4. ZARAR, ZİYAN VE TAZMİNATLAR …………………………………………………………………….. 169

2.5. SEYAHAT VE İKAMET GİDERLERİ ……………………………………………………………………… 172

2.6. TAŞIT GİDERLERİ VE AMORTİSMANLAR ……………………………………………………………. 174

2.7. AYNİ VERGİ, RESİM VE HARÇLAR …………………………………………………………………….. 174

2.7.1. Motorlu Taşıtlar Vergisi ……………………………………………………………………………. 175

2.7.2. Özel Tüketim Vergisi ………………………………………………………………………………… 175

2.7.3. Binek Otomobillerinin Katma Değer Vergisi ………………………………………………… 176

2.7.4. İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi …………………………………………………………. 176

2.7.5. İktisadi Bir Kıymetin İktisabı Dolayısıyla Ödenen Gümrük Vergileri, Noter ve

Mahkeme Harçları ……………………………………………………………………………………………. 177

2.7.6. Bina ve Arazi Vergileri ………………………………………………………………………………. 177

2.7.7. Diğer Hususlar ………………………………………………………………………………………… 177

2.8. İŞVERENLERCE ÖDENEN SENDİKA AİDATLARI ……………………………………………………. 178

2.9. GIDA BANKACILIĞI FAALİYETİNDE BULUNAN DERNEK VE VAKIFLARA YAPILAN BAĞIŞLAR

………………………………………………………………………………………………………………………… 178

2.9.1. Bağışın Yapılacağı Dernek veya Vakıflar ………………………………………………………. 178

2.9.2. Bağışa Konu Olacak Mallar ve Bağışın Niteliği ……………………………………………… 179

2.9.3. Bağışı Yapanlarca Düzenlenecek Belge ……………………………………………………….. 179

2.9.4. Dernek ve Vakıflarca Düzenlenecek Belge …………………………………………………… 179

2.9.5. Kayıt Düzeni ve Beyannamelerde Gösterim ………………………………………………… 179

2.10. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU’NA GÖRE İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER………………….. 180

2.10.1. Menkul Kıymet İhraç Giderleri …………………………………………………………………. 180

2.10.2. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri ……………………………………………………………… 181

2.10.3. Genel Kurul Toplantıları İçin Yapılan Giderlerle, Birleşme, Devir, Bölünme, Fesih ve

Tasfiye Giderleri ………………………………………………………………………………………………. 182

2.10.4. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde Komandite Ortağın Kar Payı

……………………………………………………………………………………………………………………… 183

2.10.5. Katılım Bankalarınca Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kâr Payları ……………. 184

2.10.6. Sigorta ve Reasürans Şirketlerince Ayrılan Teknik Karşılıklar ………………………… 184

2.11. HOLDİNG ŞİRKETLERİN GENEL İDARE GİDERLERİNİN BAĞLI ŞİRKETLERE DAĞITIMI .. 189

2.12. BANKACILIK KANUNU’NA GÖRE İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER …………………………….. 189

2.12.1. Bankaların Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna Yatırdıkları Primler ………………… 189

2.12.2. Bankalar Kanunu’na Göre Ayrılan Karşılıklar ……………………………………………… 190

2.13. ZARAR MAHSUBU ……………………………………………………………………………………….. 190

2.13.1. Gelir Vergisi Kanunu Uyarınca Zararların Karlara Takas ve Mahsubu …………….. 190

2.13.2. Geçmiş Yıl Zararlarının İndirimi ………………………………………………………………… 191

2.13.3. Devir Alınan veya Bölünen Kurumun Zararları ……………………………………………. 192

2.13.4. Yurt Dışı Zararların Mahsubu …………………………………………………………………… 194

2.14. AR-GE İNDİRİMİ ………………………………………………………………………………………….. 198

2.14.1. Kurumlar Vergisi Kanununda Yer Alan Yasal Düzenlemeler ………………………….. 199

2.14.2. Tanımlar ………………………………………………………………………………………………. 199

2.14.3. Kapsam ………………………………………………………………………………………………… 200

2.14.4. Ar-Ge Harcamaları …………………………………………………………………………………. 202

2.14.5. Ar-Ge Harcamalarının Kayıtlarda İzlenmesi ……………………………………………….. 204

2.14.6. Ar-Ge İndiriminin Uygulanması ………………………………………………………………… 204

2.14.7. Aktifleştirilen Kıymetlerin Devri ……………………………………………………………….. 205

2.14.8. Diğer Hususlar ………………………………………………………………………………………. 205

2.15. SPONSORLUK HARCAMALARI ……………………………………………………………………….. 213

2.16. BAĞIŞ VE YARDIMLAR ………………………………………………………………………………….. 217

2.16.1. Beyan Edilen Matrahın %5’i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar …………………………….. 217

2.16.2. Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile İbadethanelere İlişkin Bağış ve Yardımlar …………… 220

2.16.3. Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar ………………………………………………. 224

2.16.4. Doğal Afetlere İlişkin Bağış ve Yardımlar …………………………………………………… 225

2.16.5. Türkiye Kızılay ve Yeşilay Derneklerine Yapılan Bağış ve Yardımlar ……………….. 225

2.16.6. Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkında Kanuna Göre Kurulan

Ajansa Yapılan Bağış ve Yardımlar ile Sponsorluk Harcamaları ……………………………….. 226

2.16.7. EXPO 2016 Antalya Ajansına Yapılan Bağış ve Yardımlar ile Sponsorluk

Harcamaları …………………………………………………………………………………………………….. 226

2.16.8. Özel Kanunlar Uyarınca İndirilecek Bağışlar ………………………………………………. 226

2.17. GİRİŞİM SERMAYESİ FONU İNDİRİMİ ……………………………………………………………… 228

2.17.1. İndirimin Şartları ……………………………………………………………………………………. 228

2.17.2. İndirim Tutarının Hesaplanması ……………………………………………………………….. 228

1.17.3. Fon Tutarının Vergilendirilmesi ……………………………………………………………….. 230

2.18. TÜRKİYE’DE YERLEŞİK OLMAYAN KİŞİLERE YAPILAN EĞİTİM VE SAĞLIK HİZMETLERİ İLE

DİĞER HİZMETLERDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARA İLİŞKİN İNDİRİM …………………………… 230

2.18.1. İndirim Kapsamındaki Hizmetler………………………………………………………………. 231

2.18.2. İndirimden Faydalanma Şartları ………………………………………………………………. 231

2.18.3. Türkiye’den Yurt Dışı Mukimi Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Hizmetlerden Elde

Edilen Kazancın Tespiti, Kayıtlarda İzlenmesi ve Beyanı …………………………………………. 233

2.19. GVK’NIN GEÇİCİ 82’İNCİ MADDESİNDE DÜZENLENEN İNDİRİM ………………………….. 234

2.20. TEKDÜZEN HESAP PLANI’NDA GİDER HESAPLARI …………………………………………….. 236

3. KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER ………………………………………………………………. 238

3.1. TEŞEBBÜS SAHİBİNİN, EŞİNİN VE ÇOCUKLARININ İŞLETMEDEN ÇEKTİKLERİ PARALAR

VEYA AYIN OLARAK ALDIKLARI SAİR DEĞERLER ……………………………………………………….. 238

3.2. TEŞEBBÜS SAHİBİNİN KENDİSİNE, EŞİNE, KÜÇÜK ÇOCUKLARINA İŞLETMEDEN ÖDENEN

AYLIKLAR, ÜCRETLER, İKRAMİYELER, KOMİSYONLAR VE TAZMİNATLAR ……………………… 239

3.3. TEŞEBBÜS SAHİBİNİN İŞLETMEYE KOYDUĞU SERMAYE İÇİN YÜRÜTÜLECEK FAİZLER . 240

3.4. TEŞEBBÜS SAHİBİNİN, EŞİNİN VE KÜÇÜK ÇOCUKLARININ İŞLETMEDEKİ CARİ HESAP VEYA

DİĞER ALACAKLARINA YÜRÜTÜLEN FAİZLER …………………………………………………………… 240

3.5. EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİNE AYKIRI OLARAK TESPİT EDİLEN BEDEL VEYA FİYATLAR

ÜZERİNDEN MAL VEYA HİZMET ALIM YA DA SATIMINDA BULUNULMASI ……………………. 240

3.6. PARA CEZALARI, VERGİLER, VERGİ CEZALARI VE TEŞEBBÜS SAHİBİNİN SUÇLARINDAN

DOĞAN TAZMİNATLAR, GECİKME ZAM VE FAİZLERİ …………………………………………………. 241

3.7. HER TÜRLÜ ALKOL VE ALKOLLÜ İÇKİLER İLE TÜTÜN VE TÜTÜN MAMULLERİNE AİT İLAN

VE REKLAM GİDERLERİ ………………………………………………………………………………………… 242

3.8. BAZI DENİZ VE HAVA TAŞITLARININ GİDERLERİ İLE AMORTİSMANLARI …………………. 243

3.9. ÖZ SERMAYE ÜZERİNDEN ÖDENEN VEYA HESAPLANAN FAİZLER …………………………. 244

3.10. ÖRTÜLÜ SERMAYE ÜZERİNDEN ÖDENEN VEYA HESAPLANAN FAİZ, KUR FARKLARI VE

BENZERİ GİDERLER ……………………………………………………………………………………………… 245

3.10.1. Örtülü Sermaye …………………………………………………………………………………….. 245

3.11. TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ OLARAK DAĞITILAN KAZANÇLAR . 261

3.11.1. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü

Kazanç Dağıtımı” Müessesesi …………………………………………………………………………….. 261

3.12. YEDEK AKÇELER ………………………………………………………………………………………….. 318

3.13. İHRAÇ EDİLEN MENKUL KIYMETLERİN İTİBARİ DEĞERİNİN ALTINDA SATIŞINDAN

DOĞAN ZARARLAR VE PAZARLAMA KOMİSYONLARI ………………………………………………… 318

3.14. BASIN VE MEDYA TAZMİNATLARI ………………………………………………………………….. 319

3.15. YABANCI KAYNAK GİDER KISITLAMASI ……………………………………………………………. 319

3.16. KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA KAZANÇLARA İLİŞKİN GİDERLER …………………… 319

3.17. YÖNETİM KURULU BAŞKAN VE ÜYELERİNE VERİLEN KAR PAYLARI ……………………… 321

3.18. HIRSIZLIK VE DOLANDIRICILIKTAN MEYDANA GELEN ZARARLARIN DURUMU ………. 321

3.19. BELGELENDİRİLEMEYEN GİDERLER ……………………………………………………………….. 321

3.20. ÖZEL KANUNLARLA KABUL EDİLMEYEN ÖDEMELER …………………………………………. 321

İKİNCİ BÖLÜM

DÖNEM SONU ENVANTERİ VE ENVANTER FARKLARI

1. DÖNEM SONU ENVANTERİ ………………………………………………………………………………….. 325

1.1. ENVANTERİN TANIMI ……………………………………………………………………………………. 325

1.2. ENVANTER ZAMANI ………………………………………………………………………………………. 325

1.3. ENVANTERİN KAPSAMI ………………………………………………………………………………….. 326

1.4. ENVANTER ÇEŞİTLERİ ……………………………………………………………………………………. 326

1.4.1. Muhasebe İçi Envanter …………………………………………………………………………….. 326

1.4.2. Muhasebe Dışı Envanter …………………………………………………………………………… 326

1.5. ENVANTER ÇIKARMAK ZORUNDA OLANLAR ……………………………………………………… 326

2. ENVANTER FARKLARI ………………………………………………………………………………………….. 326

2.1. ENVANTER EKSİKLİKLERİ………………………………………………………………………………… 326

2.1.1. İktisadi Kıymetlerin Çalınması ……………………………………………………………………. 327

2.1.2. Satışlardan Kaynaklanan Noksanlıklar ………………………………………………………… 328

2.1.3. Kıymeti Düşen Mallar ………………………………………………………………………………. 328

2.1.4. İmalat Fireleri …………………………………………………………………………………………. 329

2.2. ENVANTER FAZLALIKLARI ……………………………………………………………………………………… 331

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

DÖNEM SONU MAL STOKLARININ DEĞERLEMESİ

VE STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ

1. GENEL AÇIKLAMA ………………………………………………………………………………………………. 335

2. STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ ………………………………………………………………………….. 335

2.1. MALİYET BEDELİ DEĞERİ İLE DEĞERLEME …………………………………………………………. 335

2.1.1. Gerçek Parti Maliyetleri ……………………………………………………………………………. 335

2.1.2. İtibari Parti Maliyetleri……………………………………………………………………………… 335

2.1.3. Ortalama Maliyet Bedeli …………………………………………………………………………… 336

2.2. DİĞER STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ ……………………………………………………………. 337

3. VERGİ USUL KANUNU’NA GÖRE MAL STOKLARININ DEĞERLEMESİ …………………………… 337

3.1. 4008 SAYILI YASA İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİK ÇERÇEVESİNDE STOKLARIN DEĞERLENMESİ

………………………………………………………………………………………………………………………… 338

3.2. 5024 SAYILI YASA İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİK ÇERÇEVESİNDE STOKLARIN DEĞERLENMESİ

………………………………………………………………………………………………………………………… 339

4. İMAL EDİLEN MALLARIN VUK’UN 275’NCİ MADDESİNE GÖRE DEĞERLENMESİ …………… 339

4.1. İPTİDAİ MADDE VE HAMMADDE BEDELLERİ ……………………………………………………… 342

4.2. İŞÇİLİK BEDELLERİ …………………………………………………………………………………………. 345

4.3. GENEL ÜRETİM GİDERLERİ …………………………………………………………………………….. 348

4.4. GENEL İDARE GİDERLERİ ………………………………………………………………………………… 351

4.5. AMBALAJ GİDERLERİ …………………………………………………………………………………….. 353

4.6. İMAL EDİLEN MALLARIN VUK’UN 274’NCÜ MADDESİNE GÖRE DEĞERLENMESİ …….. 354

4.7. İMAL EDİLEN MALLARIN VUK’UN 278’NCİ MADDESİNE GÖRE DEĞERLENMESİ ………. 354

4.8. İMAL EDİLEN MALLARIN VUK’UN 289’NCU MADDESİNE GÖRE DEĞERLENMESİ …….. 356

5. MANİPÜLASYONA TABİ TUTULAN MALLARDA MALİYETLER VE STOK DEĞERLEMESİ …… 357

5.1. GENEL AÇIKLAMA …………………………………………………………………………………………. 357

5.2. MANİPÜLASYONA TABİ TUTULAN MALLARDA MALİYETLER ………………………………… 358

5.3. MANİPÜLASYONA TABİ TUTULAN MALLARDA STOK DEĞERLEMESİ ……………………… 360

5.4. DEĞERLENDİRME …………………………………………………………………………………………. 364

6. DEĞERİ DÜŞEN MALLARDA DEĞERLEME ……………………………………………………………….. 365

6.1. DEĞERİ DÜŞEN EMTİA …………………………………………………………………………………… 365

6.2. DEĞERİ DÜŞEN EMTİADA DEĞERLEME …………………………………………………………….. 366

6.3. TAKDİR KOMİSYONU VE KAZAİ MERCİLER DIŞINDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ TESPİTİ

YAPILMASI ………………………………………………………………………………………………………… 368

6.4. YURT DIŞINDAN İTHAL EDİLMEKTE OLAN MALLARIN ÜLKE SİYASİ SINIRLARI DIŞINDA

DEĞER KAYBETMESİ ……………………………………………………………………………………………. 369

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YENİDEN DEĞERLEME, ENFLASYON DÜZELTMESİ

VE MEVCUTLARDA AMORTİSMAN

1. YENİDEN DEĞERLEME …………………………………………………………………………………………. 373

2. ENFLASYON DÜZELTMESİ ……………………………………………………………………………………. 375

2.1. GENEL AÇIKLAMA …………………………………………………………………………………………. 375

2.2. YASADA YER ALAN TANIMLAR VE AÇIKLAMALARI ……………………………………………… 376

2.2.1. Parasal Kıymetler (VUK Mük. Md.298-A/2-a) ………………………………………………. 376

2.2.2. Parasal Olmayan Kıymetler (VUK Mük. Md.298-A/2-b) …………………………………. 383

2.2.3. Düzeltme Katsayısı (VUK Mük. Md.298-A/2-d) …………………………………………….. 386

2.2.4. Ortalama Düzeltme Katsayısı (VUK Mük. Md.298-A/2-e) ………………………………. 387

2.2.5. Fiyat Endeksi (VUK Mük. Md.298-A/2-f) ……………………………………………………… 387

2.2.6. Reel Olmayan Finansman Maliyeti (VUK Mük. Md.298-A/2-g) ……………………….. 388

2.2.7. Toplulaştırılmış Yöntemler (VUK Mük. Md.298-A/2-h) ………………………………….. 390

2.2.8. Taşıma (VUK Mük. Md.298-A/2-j) ……………………………………………………………… 391

2.2.9. Taşıma Katsayısı (VUK Mük. Md.298-A/2-k) ………………………………………………… 391

2.2.10. Enflasyon Fark Hesapları (VUK Mük. Md.298-A/2-l) ……………………………………. 391

2.2.11. Enflasyon Düzeltme Hesabı (VUK Mük. Md.298-A/2-m) ……………………………… 391

2.2.12. Net Parasal Pozisyon (VUK Mük. Md.298-A/2-n) ……………………………………….. 392

2.3. ENFLASYON DÜZELTMESİNDE ESAS ALINACAK TARİHLER VE DEĞERLER ……………….. 392

2.3.1. Enflasyon Düzeltmesi Yapılacak Dönem ……………………………………………………… 392

2.3.2. Düzeltme İşleminde Esas Alınacak Tarihler (VUK Mük. Md.298-A/3) ………………. 393

2.3.3. Düzeltme İşleminde Esas Alınacak Tutarlar (VUK Mük. Md.298-A/4)………………. 394

2.4. ÖZEL HALLER ……………………………………………………………………………………………….. 394

2.4.1. Pasif Kalemlere Ait Enflasyon Fark Hesap Tutarlarının Sermayeye İlavesi ve

İşletmeden Çekilmesi ……………………………………………………………………………………….. 394

2.4.2. Düzeltmeye Tabi Tutulan Kalemlerin Elden Çıkarılması …………………………………. 394

2.4.3. KKEG ve İstisnalar ……………………………………………………………………………………. 395

2.4.4. Enflasyon Düzeltmesi Uygulanmayan Bir Hesap Döneminden Sonra Enflasyon

Düzeltme Şartlarının Yeniden Oluşması ………………………………………………………………. 395

2.5. MALİYE BAKANLIĞININ UYGULAMAYA İLİŞKİN YETKİLERİ ……………………………………. 395

2.6. ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPACAK OLANLAR ………………………………………………….. 396

2.6.1. Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükellefleri ……. 396

2.6.2. Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun

Düzenlemelerine Tabi Olan İşletmeler ………………………………………………………………… 396

2.6.3. Bilanço Esasına Göre Defter Tutmayan Gelir veya Kurumlar Vergisi Mükellefleri 397

2.7. PARASAL VE PARASAL OLMAYAN KIYMETLER……………………………………………………. 397

2.7.1. Parasal Olmayan Kıymetlerin Enflasyon Düzeltmesinde Dikkate Alınacak Tutarları

……………………………………………………………………………………………………………………… 398

2.8. REEL OLMAYAN FİNANSMAN MALİYETLERİ ………………………………………………………. 399

2.8.1. Reel Olmayan Finansman Maliyetinin Anlamı ……………………………………………… 399

2.8.2. Reel Olmayan Finansman Maliyeti İhtiva Edebilen İktisadi Kıymetler ……………… 399

2.8.3. Reel Olmayan Finansman Maliyetinin Hesaplanmasında Toplam Finansman

Maliyetinin Esas Alınması ………………………………………………………………………………….. 399

2.8.4. Tevsik Edilemeyen Reel Olmayan Finansman Maliyetleri ………………………………. 400

2.9. UYGULANACAK DÜZELTME KATSAYILARI …………………………………………………………. 401

2.9.1. Kullanılacak Düzeltme Katsayılarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Tarihler …… 401

2.9.2. Toplulaştırılmış Yöntemlere Göre Düzeltme Katsayıları ………………………………… 402

2.10. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLARIN DÜZELTİLMESİ ………………………………………………… 402

2.11. NET PARASAL POZİSYON ……………………………………………………………………………… 403

2.12. YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ ………………………………………………………… 403

2.13. GEÇMİŞ YIL KAR VE ZARARLARI ……………………………………………………………………… 403

2.14. PASİF KALEMLERE AİT ENFLASYON FARK HESABINDA YER ALAN DEĞERLERİN ÇEKİLİŞİ

………………………………………………………………………………………………………………………… 405

2.15. YAPILACAK MUHASEBE KAYITLARI ………………………………………………………………… 405

3. MEVCUTLARDA AMORTİSMAN…………………………………………………………………………….. 406

3.1. GİRİŞ …………………………………………………………………………………………………………… 406

3.2. AMORTİSMAN AYIRMANIN ŞARTLARI ……………………………………………………………… 406

3.2.1. İşletmede Kullanılma ve Envantere Alınma …………………………………………………. 407

3.2.2. Kullanım Süresinin Bir Yılı Aşması ………………………………………………………………. 408

3.2.3. Yıpranma, Aşınma ve Değerden Düşme Etkisi Altında Bulunması …………………… 408

3.2.4. İktisadi Kıymetin Değerinin Belli Bir Tutarı Aşması ……………………………………….. 409

3.3. AMORTİSMAN AYIRMA YÖNTEMLERİ ……………………………………………………………… 409

3.3.1. Normal Amortisman ………………………………………………………………………………… 409

3.3.2. Azalan Bakiyeler Usulü …………………………………………………………………………….. 410

3.3.3. Madenlerde Amortisman …………………………………………………………………………. 411

3.3.4. Fevkalade Amortisman …………………………………………………………………………….. 411

3.4. AMORTİSMAN UYGULAMASI …………………………………………………………………………. 412

3.4.1. Amortismanda Temel Alınacak İktisadi Kıymetin Değeri ……………………………….. 412

3.4.2. Amortisman Oranı …………………………………………………………………………………… 413

3.4.3. Amortisman Uygulamasının Başlangıcı ……………………………………………………….. 413

3.4.4. Amortisman Süresi ………………………………………………………………………………….. 414

3.5. AMORTİSMAN MUHASEBESİ ………………………………………………………………………….. 414

3.5.1. Dönem Sonu Amortisman Kayıtları ……………………………………………………………. 414

3.5.2. Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Alış-Satış Kayıtları ……………………………… 415

3.6. AMORTİSMAN UYGULAMASINDA ÖZELLİK GÖSTEREN BAZI DURUMLAR ………………. 417

3.6.1. İktisadi ve Teknik Bakımdan Bütünlük Kavramı ……………………………………………. 417

3.6.2. Boş Arazi ve Arsalar Üzerine Yapılan Tesislerin Durumu ……………………………….. 418

3.6.3. Amortisman Süresi Dolmadan Hurdaya Ayrılan İktisadi Kıymetlerin Durumu …… 418

3.6.4. Amortisman Ayırma Yöntemini Değiştirme …………………………………………………. 418

3.6.5. Kıst Amortisman ……………………………………………………………………………………… 419

3.7. AYRILAN AMORTİSMANLARIN KAYITLARDA GÖSTERİLMESİNİN ÖNEMİ ……………….. 420

BEŞİNCİ BÖLÜM

MALİYET ARTTIRIMI VE YENİLEME FONU

1. MALİYET ARTIRIMI MÜESSESESİ …………………………………………………………………………… 425

2. YENİLEME FONU ………………………………………………………………………………………………… 425

2.1. GENEL AÇIKLAMA …………………………………………………………………………………………. 425

2.2. YENİLEME FONU AYIRMANIN ŞARTLARI …………………………………………………………… 427

2.2.1. Bilanço Esasına Göre Defter Tutulması ……………………………………………………….. 427

2.2.2. İktisadi Kıymetin Yenilenmesinin Zaruri Bulunması ………………………………………. 427

2.2.3. Satın Alınacak İktisadi Kıymetin Aynı Neviden Olması …………………………………… 427

2.3. YENİLEME FONUNUN KULLANILMA SÜRESİ ……………………………………………………… 428

2.4. YENİLEME FONU UYGULAMASINA ÖRNEKLER…………………………………………………… 429

ALTINCI BÖLÜM

ALACAKLARDA VE SERMAYEDE AMORTİSMAN

1. DEĞERSİZ ALACAKLAR İLE VAZGEÇİLEN ALACAKLAR ……………………………………………….. 435

1.1. DEĞERSİZ ALACAKLAR …………………………………………………………………………………… 435

1.2. VAZGEÇİLEN ALACAKLAR ……………………………………………………………………………….. 439

2. ŞÜPHELİ ALACAKLAR …………………………………………………………………………………………… 441

2.1. GENEL AÇIKLAMA …………………………………………………………………………………………. 441

2.2. ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRABİLMENİN ŞARTLARI ………………………………………. 442

2.2.1. Alacağın Ticari ve Zirai Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesiyle İlgili Olması

……………………………………………………………………………………………………………………… 442

2.2.2. Alacağın Dava veya İcra Safhasında Bulunması ……………………………………………. 443

2.2.3. Yapılan Protestoya veya Yazı İle Bir Defadan Fazla İstenilmesine Rağmen Borçlu

Tarafından Ödenmemiş Bulunan Dava ve İcra Takibine Değmeyecek Derecede Küçük

Alacaklar …………………………………………………………………………………………………………. 444

2.2.4. Alacağın Teminatlı Olması ………………………………………………………………………… 445

2.2.5. Şüpheli Alacak Karşılığının Bilançoda Gösterilmesi ……………………………………….. 446

2.2.6. Şüpheli Alacak Karşılığı Alacağın Şüpheli Hale Geldiği Dönemde Ayrılabilir ………. 447

2.3. ŞÜPHELİ ALACAKLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR …………………………………………………….. 448

2.3.1. Mal Alımına Yönelik Olarak Verilen Avanslar Nedeniyle Şüpheli Alacak Karşılığı

Ayrılamaz ………………………………………………………………………………………………………… 448

2.3.2. Konkordato Olayı Şüpheli Alacakla İlişkilendirilemez ……………………………………. 450

2.3.3. Holding ve Bağlı Kuruluşlar Arasında Ticari İşlemlerden Kaynaklanmayan Alacaklar

İçin Şüpheli Alacak Karşılığı Ayrılamaz …………………………………………………………………. 452

2.3.4. Hatır Senedinden Kaynaklanan Alacaklar İçin Karşılık Ayrılamaz …………………….. 452

2.3.5. Yurt Dışı Alacaklarda Karşılık Ayrılması ……………………………………………………….. 452

3. SERMAYENİN İTFASI……………………………………………………………………………………………. 453

4. GİRİŞİM SERMAYESİ FONU ………………………………………………………………………………….. 453

YEDİNCİ BÖLÜM

GİDERLERDE AMORTİSMAN

1. ÖZEL MALİYET BEDELİ ………………………………………………………………………………………… 457

1.1. TANIM VE UNSURLAR ……………………………………………………………………………………. 457

1.1.1. Kiracı Kimdir …………………………………………………………………………………………… 457

1.1.2. Vergi Mevzuatımızda Gayrimenkul …………………………………………………………….. 457

1.1.3. Gayrimenkulün Maliyetini Artıran Harcamalar …………………………………………….. 459

1.2. ÖZEL MALİYET BEDELİNİN İTFASI …………………………………………………………………….. 461

1.2.1. Kira Süresinin Bir Yıl Olması ………………………………………………………………………. 462

1.2.2. Kira Süresinin Belli Olmaması ……………………………………………………………………. 462

1.2.3. Özel Maliyet Bedeli İle İlgili Diğer Hususlar………………………………………………….. 462

1.3. ÖZEL MALİYET BEDELİNİN KİRALAYANA DEVRİ HALİNDE KDV VERGİSİ UYGULAMASI 462

2. İLK TESİS VE TAAZZUV GİDERLERİ VE PEŞTEMALLIKLARIN İTFASI ………………………………. 463

2.1. İLK TESİS VE TAAZZUV GİDERLERİ ……………………………………………………………………. 463

2.2. PEŞTEMALLIKLAR …………………………………………………………………………………………. 464

2.3. İLK TESİS VE TAAZZUV GİDERLERİ İLE PEŞTEMALLIKLARIN İTFASI …………………………. 465

SEKİZİNCİ BÖLÜM

VADESİ GELMEMİŞ SENETLERDE REESKONT

1. GENEL BİLGİ ………………………………………………………………………………………………………. 469

2. REESKONT İŞLEMİNE TABİ TUTULACAK SENETLER ………………………………………………….. 470

3. REESKONT İŞLEMİNE TABİ TUTULACAK ALACAK VE BORÇLARIN ÖZELLİKLERİ …………….. 471

3.1. ALACAK VEYA BORÇ SENEDE BAĞLI OLMALIDIR ………………………………………………… 471

3.2. SENEDİN VADELİ OLMASI GEREKİR ………………………………………………………………….. 471

3.3. DEĞERLEME GÜNÜNDE SENEDİN VADESİNİN GELMEMİŞ OLMASI GEREKİR ………….. 471

3.4. ALACAK VE BORÇ SENEDİNİN DEĞERLEME GÜNÜNDE İŞLETMEYE KAYITLI OLMASI

GEREKİR ……………………………………………………………………………………………………………. 471

3.5. ALACAK SENEDİNİN GELİR YARATICI VEYA HASILAT UNSURU, BORÇ SENEDİNİN GİDER

VEYA MALİYET UNSURU OLMASI GEREKİR ……………………………………………………………… 471

3.6. SADECE ALACAK SENETLERİNİN VEYA SADECE BORÇ SENETLERİNİN REESKONTA TABİ

TUTULUP TUTULMAYACAĞİ …………………………………………………………………………………. 472

4. REESKONT TUTARININ HESAPLANMASI …………………………………………………………………. 473

4.1. REESKONT ORANI …………………………………………………………………………………………. 473

4.2. REESKONT HESAPLAMA YÖNTEMİ ………………………………………………………………….. 473

5. REESKONTLA İLGİLİ DİĞER HUSUSLAR …………………………………………………………………… 475

5.1. VADELİ ÇEKLER REESKONTA TABİ TUTULAMAZ …………………………………………………. 475

5.2. AKTİFTE BULUNAN BÜTÜN SENEDE BAĞLI ALACAK REESKONTA TABİ TUTULAMAZ … 478

DOKUZUNCU BÖLÜM

GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNDE

TİCARİ KARDAN MALİ KARA GEÇİŞ

1. GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNDE TİCARİ KÂRDAN MALİ KÂRA GEÇİŞ ………………………. 483

1.1. BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNE AİT TİCARİ

KÂRDAN MALİ KÂRA ULAŞMAK İÇİN YAPILAN HESAPLAMAYI GÖSTEREN BİLDİRİM ………. 484

1.2. BİLANÇO ESASINA GÖRE DEFTER TUTAN MÜKELLEFLERE AİT, TİCARİ KÂR’DAN MALİ

KÂR’A ULAŞMAK İÇİN YAPILAN HESAPLAMAYI GÖSTEREN BİLDİRİM’İN DÜZENLENMESİNE

İLİŞKİN AÇIKLAMALAR …………………………………………………………………………………………. 485

1.2.1. Bildirimin Birinci Bölümünün Doldurulması …………………………………………………. 486

1.2.2. Bildirimin İkinci Bölümünün Doldurulması ………………………………………………….. 486

1.2.3. Bildirimin Üçüncü Bölümünün Doldurulması ……………………………………………….. 488

1.2.4. Bildirimin Gelir Vergisi Mükelleflerince Doldurulmasındaki Önemli Hususlar …… 488

1.2.5. Toplamların Karşılaştırılması ve Beyannameye Aktarılması ……………………………. 489

2. KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNDE TİCARİ KÂRDAN MALİ KÂRA GEÇİŞ ………………. 489

2.1. KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLAR ……………………………………… 492

2.1.1. İştirak Kazançları İstisnası …………………………………………………………………………. 492

2.1.2. Yurt Dışı İştirak Kazançları İstisnası …………………………………………………………….. 493

2.1.3. Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurt Dışı İştirak Hisseleri Satış Kazancı İstisnası 497

2.1.4. Emisyon Primi Kazancı İstisnası …………………………………………………………………. 499

2.1.5. Türkiye’de Kurulu Fonlar İle Yatırım Ortaklıklarının Kazançlarına İlişkin İstisna …. 499

2.1.6. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri, İntifa Senetleri ve Rüçhan

Hakları Satış Kazancı İstisnası …………………………………………………………………………….. 501

2.1.7. Bankalara veya TMSF’ye Borçlu Durumda Olan Kurumlar ile Bankalara Tanınan

İstisna …………………………………………………………………………………………………………….. 516

2.1.8. Yurt Dışı Şube Kazançları İstisnası ………………………………………………………………. 518

2.1.9. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerden Sağlanan

Kazançlarda İstisna …………………………………………………………………………………………… 519

2.1.10. Eğitim Tesisleri ile Rehabilitasyon Merkezlerinin İşletilmesinden Elde Edilen

Kazançlara İlişkin İstisna ……………………………………………………………………………………. 523

2.1.11. Risturn İstisnası ……………………………………………………………………………………… 526

2.1.12. Diğer Kanunlarda Yer Alan İstisnalar ………………………………………………………… 528

2.1.13. Uluslararası Anlaşmalarla Sağlanan İstisnalar ve Uluslararası Kurumlara Tanınan

İstisnalar …………………………………………………………………………………………………………. 546

2.1.14. Yatırım İndirimi İstisnası …………………………………………………………………………. 546

2.1.15. İndirimli Kurumlar Vergisi ……………………………………………………………………….. 586

2.1.16. Yabancı Fon Kazançları …………………………………………………………………………… 592

2.1.17. Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu Kapsamında Düzenlenen Ürün

Senetlerinin Elden Çıkarılması ……………………………………………………………………………. 597

2.2. İSTİSNA UYGULAMASI İLE İLGİLİ BAZI ÖNEMLİ KONULAR ……………………………………. 597

2.2.1. Kurumlar Vergisinden İstisna Edilen Kazançlara İsabet Eden Giderlerin Diğer

Kazançlardan İndirilememesi …………………………………………………………………………….. 597

2.2.2. İstisnalar Arasında Mahsup Önceliği ve Mahsup Edilemeyen İstisnanın Ertesi Yıllara

Devredilip Devredilmeyeceği ……………………………………………………………………………… 599

2.2.3. Geçmiş Yıl Zararları ile İstisnaların İndirim Önceliği ………………………………………. 601

2.2.4. İstisnalar ve Geçmiş Yıl Zararlarına İlişkin Örnekler ………………………………………. 601

DÖRDÜNCÜ KISIM

TAM VE DAR MÜKELLEFİYETTE

BEYAN, KESİNTİ, GEÇİCİ VERGİ VE KAR DAĞITIMI

BİRİNCİ BÖLÜM

TAM VE DAR MÜKELLEFİYETTE

GELİRİN TOPLANMASI VE BEYAN

1. GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………………………… 609

2. TAM MÜKELLEFİYETTE GELİRİN TOPLANMASI VE BEYAN ESASLARI …………………………… 609

3. TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLERDEN YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ VERMEK

ZORUNDA OLANLAR ………………………………………………………………………………………………. 611

3.1. TİCARİ KAZANÇ ELDE EDENLER ……………………………………………………………………….. 611

3.2. ZİRAİ KAZANÇ ELDE EDENLER …………………………………………………………………………. 611

3.3. ÜCRET GELİRİ ELDE EDENLER………………………………………………………………………….. 612

3.4. SERBEST MESLEK KAZANCI ELDE EDENLER ……………………………………………………….. 612

3.5. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLER …………………………………………………. 612

3.6. MENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLER …………………………………………………………. 614

3.6.1. İndirim Oranı Uygulaması …………………………………………………………………………. 615

3.6.2. Tüzel Kişiliği Haiz Emekli Sandıkları, Yardım Sandıkları ile Emeklilik ve Sigorta

Şirketleri Tarafından Sağlanan Menkul Sermaye İratları ………………………………………… 616

3.6.3. Bireysel Emeklilik Sisteminden Yararlananlara Yapılan Ödemeler …………………… 617

3.6.4. Toplamı 1.390 TL’yi Aşmayan, Tevkifata ve İstisna Uygulamasına Konu Olmayan

Menkul Sermaye İratları ……………………………………………………………………………………. 617

3.6.5. Menkul Sermaye İratlarından Kesilen Vergilerin Mahsubu…………………………….. 618

3.7. DİĞER KAZANÇ VE İRAT ELDE EDENLER ……………………………………………………………. 619

3.7.1. Değer Artışı Kazançları ……………………………………………………………………………… 619

3.7.2. Arızi Kazançlar ………………………………………………………………………………………… 646

3.8. YABANCI ÜLKEDEN GELİR ELDE EDENLER …………………………………………………………. 647

4. DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLERİN GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ VE BEYANI ……… 648

4.1. YILLIK ESASA GÖRE VERGİLEME ………………………………………………………………………. 648

4.2. TEVKİFAT SURETİYLE VERGİLEME ……………………………………………………………………. 649

4.2.1. Ücret Gelirleri …………………………………………………………………………………………. 649

4.2.2. Serbest Meslek Kazançları ………………………………………………………………………… 650

4.2.3. Gayrimenkul Sermaye İratları ……………………………………………………………………. 650

4.2.4. Menkul Sermaye İratları …………………………………………………………………………… 651

4.3. MÜNFERİT BEYANNAME USULÜNE GÖRE VERGİLEME ……………………………………….. 652

5. YILLIK BEYANNAMESİNİN VERİLME VE ÖDEME SÜRESİ İLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİKLER …………. 655

6. GELİRİN BEYANINDA TAKVİM YILI ESASI ………………………………………………………………… 656

6.1. VERGİLENDİRME DÖNEMİ ……………………………………………………………………………… 656

6.2. HESAP DÖNEMİ-ÖZEL HESAP DÖNEMİ …………………………………………………………….. 657

6.3. ÖZEL HALLER (MÜKELLEFİYETİN KALKMASI)……………………………………………………… 658

6.4. ZOR DURUM-MÜCBİR SEBEP ………………………………………………………………………….. 658

7. TARH YERİ …………………………………………………………………………………………………………. 658

8. TARHİYATIN MUHATABI ……………………………………………………………………………………… 659

9. TARH ZAMANI ……………………………………………………………………………………………………. 659

10. KONU İLE İLGİLİ ÖRNEKLER ………………………………………………………………………………… 660

İKİNCİ BÖLÜM

GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ KANUNLARI

UYARINCA YAPILAN VERGİ KESİNTİSİ

1. GVK’NIN 94’ÜNCÜ MADDESİ UYARINCA YAPILAN VERGİ KESİNTİSİ …………………………… 667

1.1. VERGİ KESİNTİSİNİN NİTELİĞİ …………………………………………………………………………. 667

1.2. VERGİ KESİNTİSİNDE UYULMASI GEREKEN İLKELER ……………………………………………. 668

1.2.1. Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar ……………………………………………………… 668

1.2.2. Vergi Tevkifatına Tabi Kazanç ve İratlar ………………………………………………………. 672

2. GVK’NIN GEÇİCİ 67’NCİ MADDESİ UYARINCA YAPILAN VERGİ KESİNTİSİ …………………….. 684

2.1. GVK‘NIN GEÇİCİ 67’NCİ MADDE DÜZENLEMESİ …………………………………………………. 684

2.1.1. Menkul Kıymetler ve Diğer Sermaye Piyasası Araçlarının Elden Çıkarılması ve Elde

Tutulması Sürecinde Elde Edilen Gelirler Üzerinden Yapılacak Tevkifat ……………………. 685

2.1.2. Gelir Vergisi Kanununun 75’inci Maddesinin (5) Numaralı Bendinde Yazılı Menkul

Sermaye İratları Üzerinden Yapılacak Tevkifat ……………………………………………………… 731

2.1.3. Banka ve Aracı Kurumlarca Tevkifatsız Olarak Satın Alınan Menkul Kıymetlerde

Yapılacak Tevkifat …………………………………………………………………………………………….. 733

2.1.4. Mevduat Faizleri ve Repo Gelirleri Üzerinden Yapılacak Tevkifat ……………………. 734

2.1.5. Geçici 67’nci Madde Kapsamında Tevkifata Tabi Tutulan Gelirlerin Beyanı ……… 736

2.1.6. Menkul Kıymetler Yatırım Fon ve Ortaklıklarının Vergilendirilmesi …………………. 739

2.1.7. 01.01.2006 Tarihinden Önce İhraç Edilen Tahvil ve Bonolardan Elde Edilen Edilen

Gelirlerin Vergilendirilmesi ………………………………………………………………………………… 740

2.1.8. 01.01.2006 Tarihinden Önce İktisap Edilmiş Olan Menkul Kıymet veya Diğer

Sermaye Piyasası Araçlarının Elden Çıkarılmasından veya Elde Tutulma Sürecinde Elde

Edilen Gelirler ………………………………………………………………………………………………….. 740

2.1.9. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının Uygulanması ………………………….. 741

3. GVK’NIN GEÇİCİ 68’İNCİ MADDESİ UYARINCA YAPILAN VERGİ KESİNTİSİ ……………………. 742

4. GVK’NIN GEÇİCİ 72’NCİ MADDESİ UYARINCA YAPILAN VERGİ KESİNTİSİ …………………….. 743

5. VERGİ KESENLERİN SORUMLULUĞU VE KESİNTİNİN BEYANI…………………………………….. 743

5.1. VERGİ KESENLERİN SORUMLULUĞU ……………………………………………………………….. 743

5.2. VERGİ KESİNTİSİNİN BEYANI VE ÖDENMESİ ………………………………………………………. 744

6. KVK’NIN 15’İNCİ MADDESİ UYARINCA YAPILAN VERGİ KESİNTİSİ ………………………………. 746

6.1. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ TUTULACAK KAZANÇ VE İRATLAR …………………………………. 747

6.1.1. Birden Fazla Takvim Yılına Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerine İlişkin Olarak Yapılan

Hakediş Ödemeleri …………………………………………………………………………………………… 747

6.1.2. Taşınmazların Kiralanması Karşılığında Yapılan Kira Ödemeleri ……………………… 749

6.1.3. Her Nevi Tahvil ve Hazine Bonosu Faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme

İdaresince Çıkarılan Menkul Kıymetlerden Sağlanan Gelirler ………………………………….. 750

6.1.4. Mevduat Faizleri ……………………………………………………………………………………… 753

6.1.5. Katılım Bankaları Tarafından Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen Kar Payları ….. 753

6.1.6. Kar ve Zarar Ortaklığı Belgesi Karşılığında Ödenen Kar Payları ……………………….. 754

6.1.7. Repo Gelirleri ………………………………………………………………………………………….. 754

6.1.8. 5602 Sayılı Kanun Kapsamında Yapılan Ödemelerde Vergi Kesintisi ……………….. 755

6.1.9. Vergiden Muaf Olan Kurumlara Dağıtılan Kar Paylarında Vergi Kesintisi ………….. 755

6.1.10. Fon ve Yatırım Ortaklıklarının İstisna Kazançları Üzerinden Yapılacak Vergi Kesintisi

……………………………………………………………………………………………………………………… 756

6.1.11. Vergi Kesintilerine İlişkin Beyannamenin Verilme Yeri, Zamanı ve Diğer Hususlar

……………………………………………………………………………………………………………………… 757

6.1.12. Dağıtılan Kar Paylarında Vergi Kesintisi …………………………………………………….. 757

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

GEÇİCİ VERGİ, KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI

VE TÜREV ÜRÜNLERDEN ELDE EDİLEN KURUM KAZANCI

1. GEÇİCİ VERGİ MADDESİNİN METNİ VE TARİHİ GELİŞİMİ ………………………………………….. 763

2. GEÇİCİ VERGİNİN ESASLARI …………………………………………………………………………………. 766

2.1. GEÇİCİ VERGİ ÖDEMEK ZORUNDA OLANLAR …………………………………………………….. 766

2.2. DAR MÜKELLEFLERİN GEÇİCİ VERGİ KARŞISINDAKİ DURUMU ……………………………… 767

2.3. GEÇİCİ VERGİ ÖDEMEYECEK OLANLAR …………………………………………………………….. 767

2.4. GEÇİCİ VERGİ DÖNEMLERİ ……………………………………………………………………………… 768

2.4.1. Hesap Dönemi Takvim Yılı Olanlar ……………………………………………………………… 768

2.4.2. Kendilerine Özel Hesap Dönemi Tayin Edilenler …………………………………………… 769

2.4.3. İşe Başlama, İşi Bırakma veya Hesap Döneminin Değişmesi …………………………… 769

2.5. GEÇİCİ VERGİYE ESAS KAZANCIN TESPİTİ ………………………………………………………….. 770

2.5.1. Hazır Değerler …………………………………………………………………………………………. 770

2.5.2. Menkul Kıymetler ……………………………………………………………………………………. 770

2.5.3. Alacaklar ………………………………………………………………………………………………… 771

2.5.4. Stoklar …………………………………………………………………………………………………… 774

2.5.5. Borçlar …………………………………………………………………………………………………… 775

2.5.6. Aktif ve Pasif Geçici Hesap Kıymetleri ………………………………………………………… 775

2.5.7. Amortisman Uygulaması ………………………………………………………………………….. 775

2.6. GEÇİCİ VERGİ UYGULAMASINDA ÖZELLİK GÖSTEREN DURUMLAR ……………………….. 776

2.6.1. İndirim ve İstisnaların Dikkate Alınması ………………………………………………………. 776

2.6.2. Geçmiş Yıl Zararları ………………………………………………………………………………….. 777

2.6.3. Yatırım İndirimi Uygulaması ……………………………………………………………………… 777

2.6.4. Bağış, Yardım ve Sigorta Primi İndirimi ……………………………………………………….. 778

2.6.5. Gayri Maddi Hak Bedeli ve Ciro Primi Gibi Ödemeler ……………………………………. 779

2.6.6. Yenileme Fonu Uygulaması ………………………………………………………………………. 779

2.6.7. Dar Mükellefiyete Tabi Olanların Ulaştırma İşlerinde Matrah ………………………… 779

2.6.8. Yeni İşe Başlayan Mükellefler ……………………………………………………………………. 779

2.6.9. İşi Bırakan Mükellefler ……………………………………………………………………………… 780

3. GEÇİCİ VERGİNİN HESAPLANMASI, BEYANI VE ÖDENMESİ ……………………………………….. 780

3.1. GEÇİCİ VERGİNİN HESAPLANMASI …………………………………………………………………… 780

3.2. GEÇİCİ VERGİNİN BEYANI ………………………………………………………………………………. 780

3.3. GEÇİCİ VERGİNİN ÖDENMESİ ………………………………………………………………………….. 781

3.4. GEÇİCİ VERGİNİN HESAPLANMASIYLA İLGİLİ ÖRNEKLER ……………………………………….. 781

4. GEÇİCİ VERGİNİN MAHSUP VE İADESİ …………………………………………………………………… 785

5. RE’SEN VEYA İKMALEN TARHİYAT VE CEZA UYGULAMASI ……………………………………….. 786

6. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU ……………………………………………………… 788

7-KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI …………………………………………………………. 788

7.1. KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM ………………………………………………………………… 790

7.2. YURT DIŞI İŞTİRAKİN KURUM KAZANCININ TÜRKİYE’DE KURUMLAR VERGİSİNE TABİ

TUTULABİLMESİNE İLİŞKİN ŞARTLAR ……………………………………………………………………… 791

7.2.1. Yurt dışı iştirakin ilgili yıldaki toplam gayri safi hasılatının %25 veya fazlasının pasif

nitelikli gelirlerden oluşması ………………………………………………………………………………. 791

7.2.2. Yurt dışı iştirakin taşıması gereken vergi yükü ……………………………………………… 792

7.2.3. Yurt dışı iştirakin asgari gayrisafi hasılat tutarı …………………………………………….. 792

7.3. TAM MÜKELLEF KURUMLARIN KURUMLAR VERGİSİ MATRAHINA DAHİL EDİLECEK

KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI …………………………………………………………. 792

7.4. İŞTİRAKİN YURT DIŞINDA ÖDEDİĞİ VERGİLERİN MAHSUBU …………………………………. 795

7.5. İŞTİRAKİN KÂR PAYLARINI DAĞITMASI DURUMUNDA VERGİLEME ……………………….. 796

7.6. KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM MÜESSESESİNİN ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME

ANLAŞMALARI KARŞISINDAKİ DURUMU ………………………………………………………………… 796

8. TÜREV ÜRÜNLERİNDEN ELDE EDİLEN KURUM KAZANÇLARININ TESPİTİ ……………………. 797

8.1. FORWARD İŞLEMLERİ ……………………………………………………………………………………. 797

8.2. SWAP İŞLEMLERİ ………………………………………………………………………………………….. 798

8.2.1. Para Swapı ……………………………………………………………………………………………… 798

8.2.2. Faiz Swapı ………………………………………………………………………………………………. 800

8.2.3. Opsiyon Sözleşmeleri ………………………………………………………………………………. 805

8.2.4. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası İşlemleri ……………………………………………………. 808

8.2.5. Aracı Kuruluş Varantları ……………………………………………………………………………. 809

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

DAR MÜKELLEF KURUMLARDA VERGİLEME REJİMİ

1.GİRİŞ …………………………………………………………………………………………………………………. 813

2. SAFİ KURUM KAZANCI ………………………………………………………………………………………… 814

2.1. DAR MÜKELLEF KURUMLARDA KAZANÇ VE İRATLAR ………………………………………….. 814

2.1.1. Dar Mükellef Kurumlar Tarafından Elde Edilen Ticari Kazançlar ……………………… 814

2.1.2. Dar Mükellef Kurumlar Tarafından Zirai İşletmeden Elde Edilen Kazançlar ………. 815

2.1.4. Taşınır ve Taşınmazlar ile Hakların Türkiye’de Kiralanmasından Elde Edilen İratlar

……………………………………………………………………………………………………………………… 816

2.1.5. Türkiye’de Elde Edilen Menkul Sermaye İratları …………………………………………… 817

2.1.6. Türkiye’de Elde Edilen Diğer Kazanç ve İratlar ……………………………………………… 817

2.2. SAFİ KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE AYRICA İNDİRİLEMEYECEK GİDERLER ………… 817

2.3. DAR MÜKELLEF KURUMLARDA ÖRTÜLÜ SERMAYE ……………………………………………. 818

2.4. DAR MÜKELLEF KURUMLARDA TASFİYE VE KISMİ BÖLÜNMEYE İLİŞKİN UYGULAMA . 818

3. DAR MÜKELLEFİYETTE BEYAN ……………………………………………………………………………… 818

3.1. BEYAN ESASI ………………………………………………………………………………………………… 818

3.2. VERGİLENDİRME DÖNEMİ VE BEYAN ………………………………………………………………. 819

4. ÖZEL BEYAN ………………………………………………………………………………………………………. 820

4.1. ÖZEL BEYANIN NİTELİĞİ …………………………………………………………………………………. 820

4.2. ÖZEL BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI ………………………………………………………… 822

4.3. ÖZEL BEYANNAMENİN VERİLME YERİ ………………………………………………………………. 822

4.4. ÖZEL BEYANNAMENİN İÇERİĞİ VE EKLERİ …………………………………………………………. 823

5. VERGİNİN TARHI VE ÖDENMESİ …………………………………………………………………………… 823

5.1. TARHİYATIN MUHATABI, TARH ZAMANI VE TARH YERİ ………………………………………. 823

5.2. ÖDEME SÜRESİ …………………………………………………………………………………………….. 824

6. VERGİ KESİNTİSİ VE MUHTASAR BEYANNAME ……………………………………………………….. 824

6.1. DAR MÜKELLEFİYETTE VERGİ KESİNTİSİ ……………………………………………………………. 824

6.1.1. Genel Açıklama ……………………………………………………………………………………….. 825

6.1.2. Kesintiye Tabi Kazanç ve İratlar …………………………………………………………………. 826

6.1.3. Kesintiye Tabi Olmayan Kazanç ve İratlar ……………………………………………………. 828

6.1.4. Vergi Kesintisi Yapacak Olanlar ………………………………………………………………….. 828

6.1.5. Vergi Kesintisine Tabi Kazanç ve İratlar ve Vergi Kesintisinin Yapılması …………… 828

6.1.6. Kesintiye Tabi Tutulmuş Olan Kazanç ve İratların Beyanında Serbestlik …………… 841

6.1.7. Beyan Edilmesi Zorunlu Olan Kesintiye Tabi Tutulmuş Kazanç ve İratlar ………….. 842

6.1.8. Diğer Hususlar ………………………………………………………………………………………… 842

6.2. MUHTASAR BEYANNAME ………………………………………………………………………………. 843

6.2.1. Beyannamenin Verilme Yeri ve Süresi ………………………………………………………… 843

6.2.2. Muhtasar Beyannamenin İçeriği ve Ekleri …………………………………………………… 844

7. DAR MÜKELLEFLERİN VERGİLENMESİNE İLİŞKİN ÖRNEKLER …………………………………….. 844

8. YABANCI ULAŞTIRMA KURUMLARINDA KURUM KAZANCI ……………………………………….. 847

8.1. GENEL AÇIKLAMA …………………………………………………………………………………………. 847

8.2. YABANCI ULAŞTIRMA KURUMLARINDA KURUM KAZANCININ TESPİTİ ………………….. 849

8.2.1. Türkiye’de Elde Edilen Hasılat …………………………………………………………………… 850

8.2.2. Ortalama Emsal Oranları ………………………………………………………………………….. 854

8.2.3. Kazancın Saptanması ……………………………………………………………………………….. 854

8.3. YABANCI ULAŞTIRMA KURUMLARININ VERGİLENDİRİLMESİNDE ÖZELLİK ARZEDEN

DURUMLAR ……………………………………………………………………………………………………….. 855

8.3.1. Primajların Durumu …………………………………………………………………………………. 855

8.3.2. Bekleme Ücreti (Sürastarya) ……………………………………………………………………… 855

8.4. BAKANLAR KURULU KARARIYLA BELİRLENEN KURUMLAR VERGİSİ ORANI …………….. 856

8.5. YABANCI ULAŞTIRMA KURUMLARINDA SAFİ KURUM KAZANCINA İLİŞKİN ÖRNEKLER .. 857

2. cilt

İÇİNDEKİLER

ÖRNEK 1 …………………………………………………………………………………………………………………… 3

ÇÖZÜM 1 …………………………………………………………………………………………………………………. 9

1. YATIRIMA AİT FİNANSMAN GİDERLERİ (KUR FARKLARI VE KREDİ FAİZLERİ) …………… 9

2. TAHKİMCE ÖDENMESİNE KARAR VERİLEN TAZMİNAT GİDERLERİ …………………………. 9

2.1. TAHKİMİN YASAL DAYANAĞI ………………………………………………………………………… 9

2.2. MÜHENDİSLİK VE KNOW-HOW ÖDEMELERİNİN ULUSLARARASI VERGİ

ANLAŞMALARI VE KURUMLAR VERGİSİ KANUNU KARŞISINDAKİ DURUMU ………….. 10

2.3. GECİKME FAİZLERİNİN ULUSLARARASI VERGİ ANLAŞMALARI VE KURUMLAR

VERGİSİ KANUNU KARŞISINDAKİ DURUMU ………………………………………………………… 13

2.4. MÜHENDİSLİK, KNOW-HOW VE FAİZ ÖDEMELERİNİN KDV DURUMU ……………… 14

3. RANDIMAN FARKI …………………………………………………………………………………………….. 16

3.1. RANDIMAN FARKININ HESABI ……………………………………………………………………… 16

3.2. 2010 YILI KURUM KAZANCINA EKLENMESİ GEREKEN TUTAR ………………………….. 19

4. MÜKELLEF KURUMLA İLGİLİ DİĞER TESPİTLERİN VERGİ KANUNLARI DURUMU …… 20

4.1. ÖZEL MALİYET BEDELİ KAVRAMI …………………………………………………………………. 20

4.2. AVANSLARIN DEĞERLEMESİ………………………………………………………………………… 21

4.3. EMSAL KİRA BEDELİ UYGULAMASI ………………………………………………………………. 22

4.4. ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KAVRAMI ……………………………………………………………… 24

4.5. KİRA GELİRLERİNİN KURUMLAR VERGİSİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ

KARŞISINDAKİ DURUMU ………………………………………………………………………………….. 24

ÖRNEK 2 …………………………………………………………………………………………………………………. 27

ÇÖZÜM 2 ……………………………………………………………………………………………………………….. 42

A) KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER ………………… 42

1. YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANCINA İLİŞKİN İSTİSNA………………………………………………. 42

2. SPONSORLUK HARCAMALARI ……………………………………………………………………….. 46

B) ÜRETİME İLİŞKİN TESPİTLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ………………………………………… 49

1. ÜRETİLMESİ GEREKEN MAMULÜN İÇERİĞİNİ OLUŞTURAN NET HAMMADDE

MİKTARLARININ TESPİTİ …………………………………………………………………………………… 51

2. DEFTER KAYITLARINA GÖRE ÜRETİLEN MAMULÜN İÇERİĞİNİ OLUŞTURAN NET

HAMMADDE MİKTARLARININ TESPİTİ ……………………………………………………………….. 53

3. RANDIMAN FARKININ HESAPLANMASI ……………………………………………………………55

4. KAYIT DIŞI HÂSILATIN TESPİTİ ………………………………………………………………………… 57

5. RANDIMAN ÇALIŞMASINDA ULAŞILAN SONUÇLARIN, DİĞER TESPİTLERLE

BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMESİ ………………………………………………………………………… 59

C) DİĞER TESPİTLERE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER ………………………………………………. 60

1. ARSA, BİNA, TESİS VE MAKİNE SATIŞI ……………………………………………………………… 60

2. ROYALTY ÖDEMELERİ …………………………………………………………………………………… 66

3. YANGIN SEBEBİYLE DEĞERİNİ YİTİREN MALLAR, BU MALLAR KARŞILIĞINDA

ALINAN SİGORTA TAZMİNATI VE ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI ……………………………… 72

4. REESKONT UYGULAMASI ………………………………………………………………………………. 75

5. BAĞIŞ VE YARDIMLAR …………………………………………………………………………………… 78

6. KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI………………………………………………… 82

7. KAYIT DIŞI HASILATIN KONTROLÜ …………………………………………………………………. 86

8. TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA ………………………………………………………………………… 86

9. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRİN TASDİKTEN DOĞAN SORUMLULUĞU …………………….. 87

D) OLMASI GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ …………………………………….. 88

ÖRNEK 3 ………………………………………………………………………………………………………………… 90

ÇÖZÜM 3 ………………………………………………………………………………………………………………. 105

A) BEYANA İLİŞKİN TESPİTLER …………………………………………………………………………….. 105

1. BEYANNAME ÜZERİNDE GÖSTERİLEN BAĞIŞ VE YARDIMLAR ………………………….. 105

2. BEYANA İLİŞKİN DİĞER TESPİTLER ………………………………………………………………… 105

3. KÜLTÜR VE TURİZM AMAÇLI BAĞIŞ VE YARDIMLAR ………………………………………… 112

B) ÜRETİME İLİŞKİN TESPİTLER…………………………………………………………………………….. 113

C) DİĞER TESPİTLER ……………………………………………………………………………………………. 120

1. İLİŞKİLİ KİŞİYE GAYRİMENKUL SATIŞI ……………………………………………………………. 120

2. PERSONELE TEMETTÜ AVANSLARI ……………………………………………………………….. 129

3. DEĞERSİZ ALACAĞA DÖNÜŞEN ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK ……………………………….. 129

4. BİRDEN FAZLA TAKVİM YILINA SİRAYET EDEN İNŞAAT İŞİ ………………………………… 131

5. REESKONT FAİZ GİDERLERİ ………………………………………………………………………….. 133

6. YURT DIŞINDAN ALINAN SERBEST MESLEK HİZMETİ………………………………………. 137

7. YAĞLI BOYA TABLO ALIŞI ……………………………………………………………………………… 139

8. YANGIN NEDENİYLE KULLANILAMAZ HALE GELEN YÜK KAMYONU ………………… 142

9. KAYIT DIŞI HASILATIN KONTROLÜ ………………………………………………………………… 143

10. TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA ………………………………………………………………………. 143

D) OLMASI GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ ……………………………………. 143

ÖRNEK 4 ………………………………………………………………………………………………………………. 146

ÇÖZÜM 4 ……………………………………………………………………………………………………………….. 161

A) BEYANA İLİŞKİN TESPİTLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ …………………………………………..161

1. KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI …………………………………………………161

2. BANKALARA BORÇLU KURUMLARIN SATIŞ İSTİSNASI ……………………………………. 162

3. GİDER KABUL EDİLMEYEN ÖDEMELER ………………………………………………………….. 163

B) RANDIMAN ÇALIŞMASI …………………………………………………………………………………… 166

1. ÜRETİME SEVK EDİLEN HAMMADDE MİKTARI ………………………………………………… 166

2. ÜRETİLMESİ GEREKEN MAMUL MİKTARI ………………………………………………………. 167

3. ÜRETİLEN MAMUL VE YAN MAMUL MİKTARI ………………………………………………… 169

4. RANDIMAN FARKI ……………………………………………………………………………………….. 170

5. KAYIT DIŞI SATIŞ HASILATININ TESPİTİ …………………………………………………………… 171

C) DİĞER TESPİTLER ……………………………………………………………………………………………. 172

1. ÖRTÜLÜ SERMAYE……………………………………………………………………………………….. 172

2. TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI ……………… 177

3. FUTURE PİYASALAR VE İNDİRİLECEK GİDERLER …………………………………………….. 179

4. BİNEK OTOMOBİLLERE İLİŞKİN VUK VE KDV KANUNU UYGULAMASI ………………. 180

5. ENFLASYON DÜZELTMESİ FARKININ MALİYETE EKLENMESİ …………………………… 182

6. YARDIM VE BAĞIŞLARIN VERGİSEL DURUMU ………………………………………………… 183

7. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRİN SORUMLULUĞU ………………………………………………….. 186

D) MÜKELLEF KURUMUN 2011 HESAP DÖNEMİ OLMASI GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ

BEYANNAMESİ …………………………………………………………………………………………………… 188

ÖRNEK 5 ………………………………………………………………………………………………………………… 191

ÇÖZÜM 5 ………………………………………………………………………………………………………………. 207

A) BEYANA İLİŞKİN TESPİTLER …………………………………………………………………………….. 207

1. YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI …………………………………………………….. 207

2. İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI …………………………………………………………………… 208

3. AR-GE İNDİRİMİ ……………………………………………………………………………………………. 211

4. İLÇE BELEDİYESİNE CAM KUMBARASI BAĞIŞI ………………………………………………… 213

B) ÜRETİME İLİŞKİN TESPİTLER……………………………………………………………………………. 213

C) DİĞER TESPİTLERE YÖNELİK AÇIKLAMALAR …………………………………………………….. 218

1. FİNANSAL KİRALAMA SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA MAKİNE ALINMASI …………….. 218

2. ALINAN BORÇ KARŞILIĞINDA VERİLEN HİSSE SENETLERİNİN TRANSFER

FİYATLANDIRMASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………………………….. 221

3. AR-GE PROJESİNİN DEVRİ …………………………………………………………………………….. 225

4. ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI …………………………………………………………………………. 228

5. TAZMİNATIN YANSITILMASI VE CAM ATIKLARININ GERİ KAZANIMI ………………… 229

6. İLİŞKİLİ KİŞİDEN MAKİNE SATIN ALINMASI …………………………………………………….230

7. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRİN TASDİKTEN DOĞAN SORUMLULUĞU ……………………. 232

D) MÜKELLEF KURUMUN 2011 HESAP DÖNEMİ OLMASI GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ

BEYANNAMESİ …………………………………………………………………………………………………… 233

ÖRNEK 6 ………………………………………………………………………………………………………………. 236

ÇÖZÜM 6 ………………………………………………………………………………………………………………. 250

A) ÜRETİME İLİŞKİN TESPİTLER ………………………………………………………………………….. 250

B) BEYANA İLİŞKİN TESPİTLER VE DİĞER HUSUSLAR ……………………………………………… 257

1. GAYRİMENKUL VE İŞTİRAK HİSSELERİNİN ELDEN ÇIKARILMASI ………………………. 257

2. MAKİNENİN DEVLET ÜNİVERSİTESİNE BAĞIŞLANMASI ………………………………….. 266

3. DİĞER BAĞIŞ VE YARDIMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………………………. 270

4. GÖTÜRÜ GİDER UYGULAMASI ……………………………………………………………………… 271

5. KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEBİLECEK GENEL GİDERLER …………………………… 273

6. YURT DIŞINDAKİ İŞYERİ İÇİN YAPILAN HARCAMALAR …………………………………….. 275

7. MÜKELLEF KURUMUN 2009 HESAP DÖNEMİ KURUMLAR VERGİSİ BEYANI ……… 278

8. MÜKELLEF KURUMUN 2010 HESAP DÖNEMİ KURUMLAR VERGİSİ BEYANI ………. 278

9. MÜKELLEF KURUMUN 2011 HESAP DÖNEMİ KURUMLAR VERGİSİ BEYANI ……….. 279

10. (Z) İPLİK VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ TİC. LTD. ŞTİ.’NİN DURUMU …………………………. 280

ÖRNEK 7 ……………………………………………………………………………………………………………….. 283

ÇÖZÜM 7 ………………………………………………………………………………………………………………. 297

A) KURUMUN ORTAKLIK YAPISI VE SERMAYE HAREKETLERİNE İLİŞKİN TESPİTLER …. 297

B) RANDIMAN HESAPLAMALARI ………………………………………………………………………… 298

1. KAYIT DIŞI SATIŞ HASILATININ TESPİTİ ………………………………………………………….. 298

2.DEĞERLEME FARKLARI ………………………………………………………………………………….302

3. ÖRTÜLÜ DAĞITILAN KAZANÇ TUTARININ TESPİTİ …………………………………………. 306

C) DİĞER TESPİTLER …………………………………………………………………………………………… 309

1. YURTDIŞI ŞUBE KAZANCI İSTİSNASI ……………………………………………………………… 309

2. YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIMLAR …………………………………………………………………….. 311

3. VERİLEN FİNANSMAN HİZMETİ ÜZERİNDEN KDV HESAPLANMASI GEREKTİĞİ ….. 313

4. GAYRİMENKUL SATIŞI VE ORTAĞA BEDELSİZ PARA KULLANDIRMA ………………… 314

5. REAKTÖR İÇİN YAPILAN TAMİR GİDERİ VE SİGORTA TAZMİNATI …………………….. 315

6. DEĞERİ DÜŞEN HİSSE SENEDİNE KARŞILIK AYRILMASI …………………………………… 316

D) YAPILACAK İŞLEMLER …………………………………………………………………………………….. 317

1. GELİR TABLOSUNUN YENİDEN DÜZENLENMESİ …………………………………………….. 317

2. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ………………………………………. 318

3. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ……………………………………320

4. TEVKİFAT YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ………………………………………………………. 322

5. CEZALAR YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ……………………………………………………….. 323

ÖRNEK 8: ……………………………………………………………………………………………………………… 325

ÇÖZÜM 8: …………………………………………………………………………………………………………….. 340

A) BEYANA İLİŞKİN TESPİTLER ……………………………………………………………………………. 340

1. PİŞMANLIK BEYANNAMESİ ………………………………………………………………………….. 340

2. İŞTİRAK KAZANCI ………………………………………………………………………………………… 341

3. SERBEST BÖLGE KAZANCI …………………………………………………………………………….. 342

4. AR-GE HARCAMALARI …………………………………………………………………………………. 344

5. SPONSORLUK HARCAMALARI ……………………………………………………………………… 345

C) ÜRETİME İLİŞKİN TESPİTLER …………………………………………………………………………… 346

D) DİĞER TESPİTLER: …………………………………………………………………………………………. 356

1. SİPARİŞ AVANSINDAN DOĞAN KUR FARKLARI ………………………………………………. 356

2. ÖZEL MALİYET BEDELİ OLARAK DEĞERLENDİRİLEN HARCAMALAR …………………. 357

3. İLİŞKİLİ KİŞİYE AKTARILAN KREDİNİN KUR FARKI GELİRİ, FAİZ GİDERİ İLE

TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI ………………… 360

4. TEMİNATLI ALACAK İÇİN AYRILAN ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI ……………………….362

5. YENİLEME FONU AYRILMASI, YENİ BİNEK OTOMOBİLİ ALINMASI VE AMORTİSMAN

AYRILMASI ……………………………………………………………………………………………………. 363

6. KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEN GİDERLER ………………………………………………. 365

7. VERGİ İNCELEMESİNİN YAPILABİLİRLİĞİ VE MÜKELLEF KURUMUN TARHİYAT

ÖNCESİ UZLAŞMA TALEBİ ………………………………………………………………………………. 366

8. MÜKELLEF KURUMUN OLMASI GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ BEYANI …………. 368

9. MÜKELLEF KURUMUN OLMASI GEREKEN KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANLARI .. 369

ÖRNEK 9 ………………………………………………………………………………………………………………. 373

ÇÖZÜM 9 ……………………………………………………………………………………………………………… 386

A) BEYANA İLİŞKİN TESPİTLER ……………………………………………………………………………. 386

1. İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI …………………………………………………………………… 386

2. HİSSE SENEDİ İHRAÇ PRİMİ ……………………………………………………………………………387

3. KÜLTÜR VAKFINA YAPILAN BAĞIŞ …………………………………………………………………387

4. GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM FONU …………………………………………………………….. 388

C) ÜRETİME İLİŞKİN TESPİTLER …………………………………………………………………………… 389

1. KAZANÇ FARKININ TESPİTİ …………………………………………………………………………… 389

2. TESPİT EDİLEN KAZANÇ FARKININ KDV YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ ……… 399

3. ÇALINAN MALLARIN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU …………………. 399

D) DİĞER TESPİTLER ………………………………………………………………………………………….. 400

1. ZARAR TELAFİ FONU……………………………………………………………………………………. 400

2. REESKONT UYGULAMASI ……………………………………………………………………………. 402

3. OKUL BAĞIŞI ………………………………………………………………………………………………. 405

4. ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI ………………………………………………………………………… 407

5. AMORTİSMAN UYGULAMASI ………………………………………………………………………. 408

6. MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ, RÜÇHAN HAKKI KUPON SATIŞI ……………. 411

7. MÜKELLEF KURUMUN OLMASI GEREKEN KURUMLAR VERGİSİ BEYANI …………… 412

8. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRİN TASDİKTEN DOĞAN SORUMLULUĞU ……………………. 413

ÖRNEK 10 ……………………………………………………………………………………………………………… 417

ÇÖZÜM 10 …………………………………………………………………………………………………………….. 421

1. YURT DIŞI İŞTİRAK KAZANCINA İLİŞKİN İSTİSNA ………………………………………………… 421

2. YURT DIŞINDA BULUNAN TAŞINMAZIN SATIŞI …………………………………………………. 424

2.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ……………………………………. 424

2.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………….. 428

3. KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM KAZANCI………………………………………………….. 428

3.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………. 428

3.2. GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………………… 432

4. YURT DIŞI ŞUBENİN FAALİYET ZARARI ………………………………………………………………433

5. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİNDE ELDE EDİLEN AR-GE KAZANCI İSTİSNASI ….. 434

6. SERBEST BÖLGEDE FAALİYETTE BULUNAN KURUMDAN ELDE EDİLEN KAR PAYI … 435

6.1. SERBEST BÖLGELERDE UYGULANAN KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI …………… 435

6.2. İŞTİRAK KAZANÇLARI İSTİSNASI ……………………………………………………………….. 436

6.3. TAM MÜKELLEF KURUM TARAFINDAN TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİ ORTAKLARA

KAR PAYI DAĞITIMI …………………………………………………………………………………………. 437

7.A. SPOR KULÜBÜNÜN FORMALARINDA YER ALAN ÜRÜN LOGOSUNA İLİŞKİN

ÖDEMELER ……………………………………………………………………………………………………….. 438

7.A.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ………………………………… 438

7.A.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ……………………………. 440

7.B. SPONSORLUK HARCAMASI …………………………………………………………………………… 441

7.C. SPORCUNUN ELDE ETTİĞİ REKLAM GELİRİ …………………………………………………….. 443

8. DAR MÜKELLEFE VE KURUMA ÖDENEN KAR PAYI ……………………………………………. 444

9. YURT DIŞINDAKİ ŞUBEDE ÇALIŞANLARA YAPILAN ÖDEMELER ………………………….. 445

10. ÖZEL KESİM TAHVİL FAİZİ İLE KAR PAYLARININ VERGİLENMESİ ……………………….. 449

10.1. KANUNİ VE İŞ MERKEZİ YURT DIŞINDA BULUNAN ŞİRKETİN TAHVİLİNDEN ELDE

EDİLEN FAİZLER …………………………………………………………………………………………….. 449

10.2. YURT DIŞI BORSALARDA İŞLEM GÖREN TAM MÜKELLEFİYETE TABİ ŞİRKETİN

HİSSE SENETLERİNDEN ELDE EDİLEN KAR PAYI ………………………………………………… 450

11. MÜŞTEREK REKLAM (YURT DIŞINDA YAPILAN) GİDERLERİ KATKI PAYI ………………. 451

12. İSİM HAKKI ÖDEMELERİ ………………………………………………………………………………….452

12.1. KURUMLAR VERGİSİ TEVKİFATI YÖNÜNDEN ……………………………………………….452

12.2. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN …………………………………………………………….. 454

12.3. KATMA DEĞER VERGİSİ SORUMLULUĞU YÖNÜNDEN ……………………………….. 454

ÖRNEK 11 ……………………………………………………………………………………………………………… 456

ÇÖZÜM 11 …………………………………………………………………………………………………………….. 458

1. SERBEST MESLEK FAALİYETİ İLE ÜCRETLER ………………………………………………………. 458

1.1. SERBEST MESLEK FAALİYETİ YÖNÜNDEN ……………………………………………………. 458

1.2. ÜCRET GELİRİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………………… 459

1.3. YILLIK BEYAN YÖNÜNDEN ………………………………………………………………………… 459

2. BEDELSİZ HİSSE SENEDİ DEVRİ ………………………………………………………………………… 460

2.1. GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN …………………………………………………………. 460

2.2. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ KANUNU (VİVK) YÖNÜNDEN ………………………….. 461

3. HİSSE SENEDİ SATIŞI ………………………………………………………………………………………. 462

4. KARŞILIKLI YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER…………………………………………………….. 463

4.1. GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN …………………………………………………………. 463

4.2. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN ……………………………………………. 465

ÖRNEK 12 …………………………………………………………………………………………………………….. 466

ÇÖZÜM 12 …………………………………………………………………………………………………………….. 469

1. YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAAT, ONARIM, MONTAJ İŞLERİ İLE TEKNİK

HİZMETLERDEN ELDE EDİLEN GELİRLER ……………………………………………………………… 469

2. KANUNİ VE İŞ MERKEZİ YURT DIŞINDA BULUNAN İLİŞKİLİ ŞİRKETİN AYNI ÜLKEDEKİ

FİNANS KURUMUNDAN ALIP AYNEN KULLANDIRDIĞI KREDİ ………………………………… 472

3. ARSA SATIŞ ZARARI …………………………………………………………………………………………475

4. ZAMANINDA YAPILMAYAN SOSYAL GÜVENLİK ÖDEMELERİNİN GİDER KAYDI ……. 476

5. PEŞTEMALLIKLARIN DEĞERLEMESİ …………………………………………………………………. 478

6. YURT DIŞINDA YAPILAN KÖPRÜ RESTORASYONU ……………………………………………. 480

7. YURT DIŞINDA KARŞILIKSIZ OLARAK YAPILAN TARİHİ ESER ONARIMI ………………… 481

8. TASARIM YARIŞMASI ÖDÜLLERİ, JÜRİ ÜYELERİNE YAPILAN ÖDEMELER İLE DERECE

ALANLARA YAPTIRILAN HİZMETLERE YÖNELİK TELİF ÖDEMELERİ ………………………… 482

8.1. TASARIM YARIŞMASINDA DERECE ALANLARA YAPILAN ÖDEMELER ……………. 482

8.2. YARIŞMADA GÖREV ALAN JÜRİ ÜYELERİNE YAPILAN ÖDEMELER ……………….. 482

8.3. YARIŞMADA BİRİNCİ OLAN M.ERDEM’İN ÇALIŞMALARI İÇİN YAPILAN ÖDEMELER

İLE M.ERDEM’İN İŞYERİ KİRALAMASI ………………………………………………………………. 483

8.4. YARIŞMADA İKİNCİ VE ÜÇÜNCÜ OLUP ESERLERİ MÜKELLEF KURUMCA SATIN

ALINANLARA YAPILAN ÖDEMELER …………………………………………………………………. 486

9. İLİŞKİLİ KURUMA KEFİL OLUNMASI NEDENİYLE AKTİFTE KAYITLI OLAN

GAYRİMENKULÜN BANKAYA TESLİMİ İLE ALACAĞIN TAHSİL EDİLEMEMESİ ………….. 487

9.1. İLİŞKİLİ KURUMA KEFİL OLUNMASI NEDENİYLE AKTİFTE KAYITLI OLAN

GAYRİMENKULÜN BANKAYA TESLİMİ …………………………………………………………….. 487

9.2. İLİŞKİLİ KURUMDAN KEFALET ALACAĞININ TAHSİL EDİLEMEMESİ ……………… 487

10. İLİŞKİLİ KURUMA YAPILAN BORÇLANMALAR …………………………………………………. 488

ÖRNEK 13 ……………………………………………………………………………………………………………… 491

ÇÖZÜM 13 …………………………………………………………………………………………………………….. 498

1. BAĞIŞ VE YARDIM İNDİRİMİ UYGULAMASI ……………………………………………………….. 498

1.1. KAMUYA YARARLI DERNEKLERE YAPILAN BAĞIŞLAR ………………………………….. 498

1.2. YÜKSEK ÖĞRENİM KANUNU UYARINCA YAPILAN BAĞIŞLAR ……………………….. 498

1.3. ÇOCUK ESİRGEME KURUMUNA YAPILAN BAĞIŞLAR ……………………………………. 499

1.4. VERGİ MUAFİYETİ TANINAN VAKIFLARA YAPILAN BAĞIŞLAR ………………………. 499

2. BİNEK OTOMOBİLLERE AİT AMORTİSMAN, GİDER VE VERGİLER ………………………… 500

2.1. BİNEK OTOMOBİLLERE İLİŞKİN HARCAMALAR ……………………………………………. 500

2.2. BİNEK OTOMOBİLLERE AİT AMORTİSMANLAR …………………………………………… 500

2.3. BİNEK OTOMOBİLLERİN SİGORTA GİDERLERİ ……………………………………………… 501

2.4. BİNEK OTOMOBİLLERİN MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ ………………………………… 501

2.5. BİNEK OTOMOBİLLERE AİT TRAFİK CEZALARI ……………………………………………… 501

3. ŞÜPHELİ ALACAK VE ŞÜPHELİ ALACAK KARŞILIĞI ……………………………………………… 501

3.1. KONKORDATO İSTEMİ KABUL EDİLEN ALACAKLAR …………………………………….. 502

3.2. ALACAĞIN ŞÜPHELİ HALE GELDİĞİ DÖNEMDEN SONRA KARŞILIK AYRILMASI . 503

3.3. TEMİNATLI ALACAKLARDA UYGULAMA …………………………………………………….. 503

3.4. ALACAĞIN KDV’SİNE İLİŞKİN KISMINA KARŞILIK AYRILIP AYRILMAYACAĞI ….. 503

3.5. ACİZ BELGESİNE BAĞLI ALACAKLAR İÇİN ŞÜPHELİ ALACAK KARŞ. AYRILMASI . 503

4. SELE KAPILMASI NEDENİYLE HASARA UĞRAYAN MALLAR İÇİN DEĞER DÜŞÜK

KARŞILIĞI AYRILMASI ……………………………………………………………………………………….. 504

4.1. EMSAL BEDEL UYGULAMASI ……………………………………………………………………… 505

4.2. ZAYİ OLAN MALLARDA KDV İNDİRİMİ UYGULAMASI ………………………………….. 505

4.3. DEĞERİ DÜŞEN MALLARIN BELGESİZ SATILMASI………………………………………… 506

5. KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI …………………………………………………………………………. 506

6. ÇEKLER İÇİN REESKONT AYRILMASI ………………………………………………………………… 507

7. VERGİ KARŞILIĞI AYRILMASI …………………………………………………………………………… 508

8. SULH YOLUYLA ÖDENEN TAZMİNATLARIN GİDER OLARAK KAYDEDİLMESİ ……….. 509

9. KİRALANAN ARAZİ İÇİN YAPILAN ÖDEMELER VE BUNLARIN BELGELENDİRİLMESİ . 513

10. GELECEK YILLARA İLİŞKİN GİDERLERİN AKTİFLEŞTİRİLMESİ ……………………………… 514

11. TEMETTÜ İKRAMİYESİ VERİLMESİ ……………………………………………………………………. 515

11.1. PERSONELE VERİLEN TEMETTÜ İKRAMİYELERİ …………………………………………… 515

11.2. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE VERİLEN TEMETTÜ İKRAMİYELERİDURUMU … 516

12. SERBEST BÖLGELERDE ÖDENEN ÜCRETLER …………………………………………………….. 516

13. AYNI HOLDİNG BÜNYESİNDEKİ ŞİRKETLER ARASINDAKİ KREDİ AKTARIMLARI …… 518

14. YAPILACAK İŞLEMLER ……………………………………………………………………………………. 518

14.1. MALİ KARIN HESAPLANMASI ……………………………………………………………………. 519

14.2. KURUMLAR VERGİSİNİN HESAPLANMASI …………………………………………………. 520

ÖRNEK 14 ……………………………………………………………………………………………………………… 521

ÇÖZÜM 14 …………………………………………………………………………………………………………….. 525

1. YURT İÇİNDE VE YURT DIŞINDA ELDE EDİLEN KAZANÇLAR ………………………………….. 525

1.1. KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN …………………………………………………………………. 525

1.2. MÜKELLEF KURUMUN KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN ………………………….. 525

1.3. GELİR VERGİSİ TEVKİFATI AÇISINDAN ………………………………………………………….. 527

2. AYIN OLARAK YAPILAN ÜCRET ÖDEMESİ ………………………………………………………….. 527

3. VERİLEN PROMOSYONLAR …………………………………………………………………………….. 528

4. ÖRTÜLÜ SERMAYE VE VERGİ SORUMLULUĞU …………………………………………………. 530

4.1. KURUMLAR VERGİSİ TEVKİFATI AÇISINDAN ……………………………………………….. 530

4.2. KATMA DEĞER VERGİSİ SORUMLULUĞU AÇISINDAN ………………………………….. 530

5. DEĞERİ DÜŞEN MAL ………………………………………………………………………………………… 531

6. SABİT KIYMETLERE İLİŞKİN KUR FARKLARI ………………………………………………………. 532

7. ROYALTY BEDELİ VE KAR PAYI …………………………………………………………………………. 534

7.1. ROYALTY BEDELİ ………………………………………………………………………………………. 534

7.2. KAR PAYI …………………………………………………………………………………………………. 536

8. ÖZEL MALİYET BEDELİ VE SİGORTA TAZMİNATI ……………………………………………….. 538

9. ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR…………………………………………………………………………… 540

10. CİRO PRİMİ ………………………………………………………………………………………………….. 540

11. ŞİRKET ÇALIŞANLARINA ALIŞVERİŞ ÇEKİ VERİLMESİ İLE DEMİRBAŞ OLARAK VERİLEN

GİYİM EŞYASI ……………………………………………………………………………………………………. 543

12. REKLAM HARCAMASI ……………………………………………………………………………………. 543

13. ÇALIŞANLARIN EĞİTİM HARCAMALARI …………………………………………………………… 544

14. DAR MÜKELLEF KURUMUN SERBEST MESLEK KAZANCI ………………………………….. 545

ÖRNEK 15 …………………………………………………………………………………………………………….. 548

ÇÖZÜM 15 ……………………………………………………………………………………………………………… 550

1. YURT DIŞINDA ELDE EDİLEN MEVDUAT FAİZLERİ, KAR PAYLARI VE HİSSE SENEDİ

SATIŞ KAZANÇLARI ……………………………………………………………………………………………. 550

1.1. YURTDIŞINDA ELDE EDİLEN MEVDUAT FAİZLERİ …………………………………………. 550

1.2. YURT DIŞINDA ELDE EDİLEN KAR PAYLARI …………………………………………………… 551

1.3. DAR MÜKELLEF KURUMLARA AİT HİSSE SENEDİ SATIŞ KAZANCI …………………… 551

2. MENKUL SERMAYE İRATLARININ VERGİLENDİRİLMESİ ……………………………………… 552

2.1. REPO GELİRLERİNİN VERGİLENMESİ …………………………………………………………… 552

2.2. HAZİNE BONOSU FAİZLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ ……………………………………. 553

2.3. EUROBOND FAİZLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ …………………………………………… 553

3. KAR PAYLARININ VERGİLENDİRİLMESİ …………………………………………………………….. 553

4. HİSSE SENEDİ SATIŞ KARLARININ VERGİLENDİRİLMESİ ……………………………………… 555

5. YURT DIŞINDA KAZANILAN ÖDÜLÜN VERGİLENDİRİLMESİ ……………………………….. 558

6. ARIZİ SERBEST MESLEK GELİRİNİN VERGİLENDİRİLMESİ …………………………………… 558

7. HİSSE SENEDİ SATIŞ KARLARININ VERGİLENDİRİLMESİ …………………………………….. 559

ÖRNEK 16 ……………………………………………………………………………………………………………… 562

ÇÖZÜM 16 …………………………………………………………………………………………………………….. 565

1. YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAAT, ONARIM, MONTAJ İŞLERİ İLE TEKNİK HİZMETLER

………………………………………………………………………………………………………………………… 565

2. MAKİNA ALIMINDA KREDİ KULLANILMASI VE MAKİNANIN BAĞIŞI…………………….. 566

3. KAMULAŞTIRMA NEDENİYLE GAYRİMENKUL SATIŞ ZARARI ……………………………… 568

4. YURT DIŞINDAKİ FUAR İLE BİLGİSAYAR PROGRAMI ÖDEMELERİ ………………………… 572

5. ÇALIŞANIN TEDAVİ MASRAFLARI, MAHKEME KARARIYLA TAZMİNAT ÖDENMESİ …574

6. YAYIN HAKKI KİRALAMA BEDELİ ……………………………………………………………………… 575

6.1. KURUMLAR VERGİSİ TEVKİFATI YÖNÜNDEN ……………………………………………….. 575

6.2. GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN ……………………………………………………………………….. 576

6.3. KATMA DEĞER VERGİSİ SORUMLULUĞU ……………………………………………………. 577

6.4. TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ DAĞITIMI ………….. 578

7. PERSONELE VE MÜŞTERİLERE VERİLEN HEDİYELER ………………………………………….. 580

8. SÜRESİ BELLİ OLMAYAN KİRA SÖZLEŞMELERİNDE ÖZEL MALİYET HARCAMASI …. 582

ÖRNEK 17 …………………………………………………………………………………………………………….. 584

ÇÖZÜM 17 …………………………………………………………………………………………………………….. 586

1. BİLİRKİŞİLİK VE DANIŞMANLIK TAZMİNATLARI ………………………………………………… 586

2. BİNEK OTOMOBİL SATIŞI ………………………………………………………………………………… 587

3. EMSAL KİRA BEDELİ ……………………………………………………………………………………….. 588

4. GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARINDA GİDERLER ………………………………………….. 588

5. YAZILI BASINDA KALEME ALINAN KÖŞE YAZISI VE GÖRSEL BASINDA PROGRAMA

KATILMA ………………………………………………………………………………………………………….. 590

6. SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA GİDERLER …………………………………………………. 591

7. SERBEST MESLEK FAALİYETİNDE KAZANCIN ELDE EDİLMESİ …………………………….. 592

ÖRNEK 18 ……………………………………………………………………………………………………………… 593

ÇÖZÜM 18 …………………………………………………………………………………………………………….. 597

1. TİCARİ KAZANÇ ELDE EDEN KOLLEKTİF ŞİRKETLERE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ……….. 597

1.1. TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE KOLLEKTİF ŞİRKETLER …………………………….. 597

1.2. TİCARİ KAZANÇ ELDE EDEN KOLLEKTİF ŞİRKETLERİN GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN

DURUMU ………………………………………………………………………………………………………. 598

1.3. TİCARİ KARDAN MALİ KARA ULAŞMAK İÇİN YAPILAN HESAPLAMAYI GÖSTEREN

BİLDİRİME İLİŞKİN AÇIKLAMALAR …………………………………………………………………… 599

2. BANKALARDAN ELDE EDİLEN MEVDUAT FAİZLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ ………. 600

3. KOLLEKTİF ŞİRKETİN SAHİP OLDUĞU BİNAYI KİRAYA VERMESİ …………………………. 601

4. KOLLEKTİF ŞİRKETİN DEPO KİRALAMASI …………………………………………………………. 602

5. ŞİRKET ORTAĞI OLAN ÇOCUĞA ÖDENEN ÜCRET VE BURSUN DEĞERLENDİRİLMESİ605

6. İHRACATA İLİŞKİN GİDERLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ………………………………………. 607

7. BİNEK OTOMOBİL KİRALANMASI İŞLEMİNİN DEĞER-LENDİRİLMESİ ………………….. 608

7.1. BİNEK OTOMOBİLİ KİRALAYAN ORTAK AÇISINDAN OLAYIN DEĞERLENDİRİLMESİ

…………………………………………………………………………………………………………………….. 609

7.2. KOLLEKTİF ŞİRKET AÇISINDAN OLAYIN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………… 609

8. İHRACATA İLİŞKİN İADE TALEP EDİLEN KDV ………………………………………………………. 612

9. ORTAKLARIN 2010 TAKVİM YILINDAKİ ŞAHSİ GELİRLERİ İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 613

9.1. MÜŞTEREK MÜLKİYETE KONU DAİRENİN KİRAYA VERİLMESİNE İLİŞKİN YASAL

AÇIKLAMALAR ……………………………………………………………………………………………….. 613

9.2. AHMET BEYİN ELDE ETMİŞ OLDUĞU KAR PAYININ DEĞER-LENDİRİLMESİ ……… 616

9.3. AYŞE HANIMIN DEVLET TAHVİLİNDEN ELDE ETMİŞ OLDUĞU KUPON FAİZ

GELİRİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME …………………………………………………………………. 617

9.4. “MAZİDEN GELENLER” İSİMLİ ROMANDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN

DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………………………………………………………………………… 619

10. KOLLEKTİF ŞİRKETİN OLMASI GEREKEN KAZANCI …………………………………………… 620

11. SELÇUK BEYİN OLMASI GEREKEN GELİR VERGİSİ BEYANI ………………………………….. 621

12. AHMET BEYİN OLMASI GEREKEN GELİR VERGİSİ BEYANI…………………………………… 621

13. AYŞE HANIMIN OLMASI GEREKEN GELİR VERGİSİ BEYANI …………………………………. 622

ÖRNEK 19 ……………………………………………………………………………………………………………… 623

ÇÖZÜM 19 …………………………………………………………………………………………………………….. 627

1. TÜTÜN MAMUL SATIŞINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR …………………………………………….. 628

1.1. TÜTÜN MAMUL SATIŞININ VERGİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………. 628

1.2. SÖZLEŞMENİN DAMGA VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………… 630

2. İMHA EDİLEN VE GASPA UĞRAYAN TÜTÜN MAMULLERİ ……………………………………. 631

2.1. İMHA EDİLEN TÜTÜN MAMULLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ……………………….. 631

2.2. TÜTÜN MAMULLERİNİN GASPA UĞRAMASI …………………………………………………632

3. KAR DAĞITIMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR …………………………………………………………. 634

4. İŞTİRAK HİSSESİ SATIŞ KAZANCI İSTİSNASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ……………….. 636

5. TOBACCO TURKEY FİRMASINA VE ÇALIŞANLARINA BANKA TARAFINDAN VERİLEN

NAKDİ VE AYNİ HEDİYELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ …………………………………………….. 639

6. TOBACCO TURKEY FİRMASININ YURTDIŞI REKLAM GİDERLERİNİN

DEĞERLENDİRİLMESİ …………………………………………………………………………………………. 641

7. GENEL MÜDÜRE YAPILAN ÜCRET ÖDEMELERİ İLE YÖNETİM KURULU ÜYESİNE

YAPILAN HUZUR HAKKI ÖDEMELER ……………………………………………………………………. 642

7.1. TOBACCO TURKEY FİRMASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME …………………………. 643

7.2. T-T PAZARLAMA AŞ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME …………………………………….. 643

7.3. HAKAN BEY YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME ………………………………………………… 644

8. “LAW AND RİGHT CORPORATİON” UNVANLI HUKUK ŞİRKETİNE YAPILAN ÖDEMENİN

DEĞERLENDİRİLMESİ ………………………………………………………………………………………… 645

8.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………. 645

8.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………….. 646

ÖRNEK 20 …………………………………………………………………………………………………………….. 648

ÇÖZÜM 20 …………………………………………………………………………………………………………….. 653

1. TAM MÜKELLEF KURUMLARDAN ELDE EDİLEN KAR PAYLARININ VERGİLENDİRİLMESİ

………………………………………………………………………………………………………………………… 653

1.1. KAR PAYLARINDA ELDE ETME TARİHİ …………………………………………………………. 653

1.2. KAR DAĞITIM İLKELERİ ……………………………………………………………………………… 653

1.3. DAĞITILABİLİR NET KARIN HESAPLANMASI ……………………………………………….. 654

2. SERBEST BÖLGELERDE UYGULANAN KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI …………………. 654

2.1. İSTİSNA KAZANÇ TUTARININ TESPİTİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR ………. 654

2.2. İSTİSNA KAZANÇ TUTARININ HESAPLANMASI ……………………………………………. 655

3. GAYRİMENKUL SATIŞ KAZANCININ KURUMLAR VERGİSİ DURUMU …………………… 656

4. GENEL MÜDÜRE KONUT TAHSİSİ ……………………………………………………………………. 657

5. YAĞLI BOYA TABLO SATIN ALINMASI ………………………………………………………………. 659

6. İHALE SIRASINDA ÇEKİLEN ŞİRKETE ÖDENEN BEDEL ………………………………………… 659

7. BELGE DÜZENLENMEKSİZİN SATILAN İKTİSADİ KIYMETLER ………………………………. 660

8. TİCARİ MEVDUAT FAİZ GELİRİ …………………………………………………………………………. 660

9. MAL BEDELİ İNDİRİMİ……………………………………………………………………………………… 661

10. ÖZEL MALİYET BEDELİ İLE KİRALANAN BİNANIN SATIN ALINMASI ……………………. 661

11. ENFLASYON DÜZELTME HESABININ BAKİYESİ …………………………………………………. 663

ÖRNEK 21 …………………………………………………………………………………………………………….. 664

ÇÖZÜM 21 …………………………………………………………………………………………………………….. 667

1. ORTAĞA AVANS MAHİYETİNDE YAPILAN ÖDEMELER ………………………………………… 667

2. ÜCRET GELİRİ ………………………………………………………………………………………………… 668

3. İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI VE KIDEM TAZMİNATI ……………………………………….. 668

4. KONUTUN KİRAYA VERİLMESİ VE SATILMASI …………………………………………………… 669

5. FAİZ VE KAR PAYI ELDE EDİLMESİ …………………………………………………………………….. 671

6. ÖDÜL OLARAK KAZANILAN BİLGİSAYARIN HEDİYE EDİLMESİ …………………………….. 672

7. HASAN BEYİN BEYANI ………………………………………………………………………………………673

ÖRNEK 22 …………………………………………………………………………………………………………….. 674

ÇÖZÜM 22 …………………………………………………………………………………………………………….. 681

1. ÜRETİM TESİSİNİN SATILARAK YENİLENMESİ KARARI ALINMASI VE TEŞVİK BELGESİ

KAPSAMINDAKİ TESİSİN TAMAMLANMASI ………………………………………………………….. 681

1.1. ÜRETİM TESİSİNİN SATILMASI VE YENİLENMESİ KARARI ALINMASI ………………. 681

1.2.ÜRETİM TESİSİ SATIŞINDA KATMA DEĞER VERGİSİ ………………………………………. 683

1.3. İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ UYGULAMASI ……………………………………………. 683

2. İŞTİRAK HİSSESİ SATILARAK ALINAN ARSANIN SATILMASI ……………………………….. 684

2.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………. 684

2.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………….. 685

2.3. DAMGA VERGİSİ YÖNÜNDEN …………………………………………………………………….. 685

2.4. TAPU HARCI YÖNÜNDEN ………………………………………………………………………….. 685

2.5. ARSA SATIŞININ GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ… 686

3. ECRİMİSİL ÖDEMESİ……………………………………………………………………………………….. 687

4. RAF ÖMRÜ DOLAN KİMYASAL MADDENİN İMHASI …………………………………………… 689

4.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………. 689

4.2. KDV YÖNÜNDEN………………………………………………………………………………………. 689

5. İFLAS ERTELEMESİNE KARAR VERİLEN ŞİRKETTEN ALACAKLARA KARŞ. AYRLMASI 690

6. YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAAT ONARIM İŞİ …………………………………………………….. 691

7. KANUNİ VEYA İŞ MERKEZİ YURT DIŞINDA BULUNAN ŞİRKETTEN DANIŞMANLIK VE

MARKA TEMSİLCİLİĞİ HİZMETİ ALINMASI …………………………………………………………… 692

8. GÜVENLİK HİZMETİ ALINMASI ………………………………………………………………………… 694

9. ALACAK VE BORÇ SENETLERİ REESKONTU ……………………………………………………….. 695

10. AHMET BEYİN GELİRLERİ ………………………………………………………………………………. 697

10.1. ÜCRET GELİRİ………………………………………………………………………………………….. 697

10.2. MEVDUAT FAİZİ ……………………………………………………………………………………… 698

10.3. SERBEST MESLEK KAZANCI ……………………………………………………………………… 698

10.4. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI ………………………………………………………………. 698

10.5. ŞİİR KİTABININ HAKKININ KANUNİ MİRASÇI SIFATIYLA KİRAYA VERİLMESİ … 700

10.6. BİREYSEL EMEKLİLİK KATKI PAYLARI ……………………………………………………….. 700

ÖRNEK 23 …………………………………………………………………………………………………………….. 704

ÇÖZÜM 23 ……………………………………………………………………………………………………………… 711

1. MİRAS YOLUYLA EDİNİLEN DEĞERLER ………………………………………………………………. 711

2. ORTAĞA ÜCRET ÖDEMESİ ……………………………………………………………………………….. 717

3. İVAZSIZ İNTİKAL ……………………………………………………………………………………………… 718

4. EMSALLERE UYGUNLUK İLKESİ ……………………………………………………………………….. 719

5. SENDİKALARA ÖDENEN AİDATLAR …………………………………………………………………… 721

6. YAPILAN TEVKİFATLARIN ORTAKLARIN ŞAHSİ GELİR VERGİLERİNDEN MAHSUBU . 722

7. ORTAKLIK HAKKI VEYA HİSSELERİN ELDEN ÇIKARILMASI …………………………………… 722

8. FERDİ BİR İŞLETMENİN FAALİYETİNE MİRASÇILAR TARAFINDAN DEVAM EDİLMES 724

9. KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ ……………………………………………………………. 725

10.MİRASÇILARIN GELİR VERGİSİNE TABİ DİĞER KAZANÇLARI ……………………………….. 727

10.1. YATIRIM İNDİRİMİ TEVKİFATI ……………………………………………………………………. 727

10.2. GEÇMİŞ YIL TAHSİLATI ……………………………………………………………………………… 728

10.3. YARICILIK GELİRİ ……………………………………………………………………………………… 729

10.4. TAŞINMAZLARIN ELDEN ÇIKARILMASI ………………………………………………………730

11. MİRASÇILARIN GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ ………………………………………………….. 731

12. VEFAT EDEN REMZİ BEY ADINA VERİLECEK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ …………. 732

ÖRNEK 24 ……………………………………………………………………………………………………………… 733

ÇÖZÜM 24 …………………………………………………………………………………………………………….. 736

1. SERBEST MESLEK FAALİYETİ İLE İLGİLİ HASILAT VE GİDERLER ……………………………..736

1.1. HASILATLAR ………………………………………………………………………………………………736

1.2. GİDERLER ………………………………………………………………………………………………….736

2. DAİRENİN İŞYERİ OLARAK KİRAYA VERİLMESİ …………………………………………………… 737

2.1. GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………………… 737

2.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN ……………………………………………………………739

3. TELİF KAZANÇLARI İSTİNASI, ÜCRET GELİRİ VE MENKUL SERMAYE İRADI …………….739

3.1. TELİF KAZANÇLARI İSTİSNASI ……………………………………………………………………..739

3.2. ÜCRET GELİRİ …………………………………………………………………………………………… 740

3.3. MENKUL SERMAYE İRADI …………………………………………………………………………. 740

4. TİCARİ KAZANCA DAHİL MEVDUAT FAİZ GELİRİ …………………………………………………. 742

5. TEŞEBBÜS SAHİBİNE YAPILAN ÖDEMELER ……………………………………………………….. 742

6. TEŞEBBÜS SAHİBİ ADINA YAPILAN TELİF KAZANCI ÖDEMESİ ……………………………… 743

7. ÇEKİLİŞ SONUCU KAZANILAN KOMBİ ………………………………………………………………. 744

7.1. GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN ……………………………………………………………………….. 744

7.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN ……………………………………………………………745

8. MENKUL KIYMET ALIM-SATIM KAZANCI ………………………………………………………….. 746

9. ZAMANINDA ÖDENMEYEN SGK PRİMLERİ ……………………………………………………….. 748

ÖRNEK 25 ……………………………………………………………………………………………………………… 750

ÇÖZÜM 25 …………………………………………………………………………………………………………….. 752

1. YURT DIŞINDAN DANIŞMANLIK HİZMETİ ALINMASI …………………………………………… 752

1.1. KURUMLAR VERGİSİ KESİNTİSİ …………………………………………………………………… 752

1.2. KDV SORUMLULUĞU …………………………………………………………………………………. 753

2. ORTAĞA ŞİRKETTEN PARA KULLANDIRILMASI …………………………………………………..754

3. ULUSLARARASI ŞİRKET İÇİN YURT DIŞINDA PİYASA ARAŞTIRMASI YAPILMASI …… 756

3.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………. 756

3.2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………….. 758

4. YURT DIŞINDA YAPILAN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ …………………………………………. 759

5. KEFALET NEDENİYLE İCRA YOLUYLA TAŞINMAZ SATIŞI …………………………………….. 760

5.1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN ………………………………………………………………. 760

5.2. KDV YÖNÜNDEN ……………………………………………………………………………………….. 761

6. YILLARA SÂRİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ …………………………………………………………. 762

ÖRNEK 26 …………………………………………………………………………………………………………….. 764

ÇÖZÜM 26 ……………………………………………………………………………………………………………. 766

ÖRNEK 27 ……………………………………………………………………………………………………………… 770

ÇÖZÜM 27 …………………………………………………………………………………………………………….. 771

1. MÜKELLEF KURUMUN GÖSTERECEĞI TEMINATIN TÜRÜ VE MIKTARI: …………………. 771

2. ÖDEME TABLOSU ……………………………………………………………………………………………. 774

3. TECİLİN BOZULMASI ……………………………………………………………………………………….. 775

ÖRNEK 28 ……………………………………………………………………………………………………………… 782

ÇÖZÜM 28 ……………………………………………………………………………………………………………. 784