Faktoring Şirketlerinde Finansal Raporlama

Faktoring (Bankacılık Dışı) Şirketlerinde Finansal Raporlama kitabı, SMMM Mehmet YOLCU ve Prof. Dr. Necdet SAĞLAM tarafından hazırlanmış olup 2013 yılı basımlı ve 368 sayfadan oluşmaktadır. SMMM Mehmet YOLCU Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunudur. SMMM unvanı taşıyan Mehmet YOLCU, Sorumlu Baş Denetçi olarak görev yapmaktadır. Prof. Dr. Necdet SAĞLAM ise, Anadolu Üniversitesi İİBF İşletme bölümünden mezun olmuştur. Aynı üniversitede yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladıktan sonra 2008 yılında Profesör unvanını almaya hak kazanmıştır.

Türkiye’de Faktoring, 6163 Sayılı Kanun ve Diğer Yasal Düzenlemeler, Hesap Planı ve örneklerle İşleyişi, Finansal Tablolar Ve Bildirimler kitabın içeriğini oluşturmaktadır. Faktoring (Bankacılık Dışı) Şirketlerinde Finansal Raporlama kitabında Faktoring ile Türkiye’deki Faktoring şirketlerinin finansal durumları hakkında bilgiler verilmektedir. Bankacılık dışı Faktoring şirketlerinin finansal raporlaması konusunda detaylı olarak hesap planı açıklamalarından bahsedilmektedir. Faktoring işlemlerine ait kapsamlı bir uygulama çalışması kitabın içerinde yer almakta olup örnek uygulamanın sonunda finansal raporları düzenlenmiştir.

Faktoring şirketleri ve mali verileri, tanımı ve avantajları, Faktoring işlemi ve taraflar, türleri, Faktoring sözleşmesi, Türkiye’de Faktoring düzenlemeleri, Faktoring şirketlerinin vergilendirilmesi, sermaye piyasası araçları, Faktoring şirketlerinde finansal raporlama, Faktoring şirketlerince uygulanacak tek düzen  hesap planı ve açıklaması, uygulama örnekleri ve finansal tabloları ayrı ayrı bölümler halinde anlatılmaktadır.

Faktoring şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları, kuruluş şartları, kuruluş ve faaliyet izni, Faktoring şirketlerin yapacağı iş ve işlemler, denetim, faaliyet izninin iptali, Faktoring işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar konuları da çok detaylı bilgiler eşliğinde bölümler içerisinde açıklanmaktadır.

GİRİŞ

Faktoring, firmaların mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak vadeli, fatura veya fatura yerine geçen bir belgeye dayanan alacaklarının (çek, senet) faktoring şirketi tarafından temlik alınması yoluyla, finansman, garanti ve tahsilat hizmetlerinin sunulduğu bir finansal üründür.

Faktoring, en genel anlamı ile mal ve hizmet satışlarından doğan vadeli alacaklar’ın temlik yolu ile bir faktoring kuruluşuna devredilmesi ve bu alacakların faktoring kuruluşu tarafından yönetilmesidir.

Faktoring ticari hayatın kolaylaştırılmasını sağlayan bir yenilik olarak özellikle 1980’ler sonrası dünyada yaygınlaşarak serbest piyasa ekonomisinin vazgeçilmez bir kurumu haline gelmiştir. Faktoring, mal ve hizmet satışından doğan vadeli alacakların faktoring şirketi tarafından temlik alınarak finansal destek sağlanmasıdır. Faktoring, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerinin (KOBİ) yurtiçi satışlarına dayalı olarak finansman sağladığı ve bu tip işletmelerin önemli zamanını alan alacakların tahsili işlemlerini yürüttüğü gibi, yurtdışı işlemlerle de ihracatı kolaylaştırmakta, sunduğu finansman yanında ihracat bedelinin ödenmesini garanti etmek ve bu bedelin vadesinden önce yurda getirilmesine olanak sağlamaktadır.

Dünyada faktoring şirketlerinin ciroları 2011’da 2,6 trilyon dolara ulaşarak önemli bir ekonomik büyüklük haline gelmiştir. Türkiye ise 2011 yılında 43 milyar dolara ulaşarak gelişmeye devam etmektedir.

Tablo:1 Dünyada Faktoring

Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin mali piyasaların derinleşmesinde, ülke ekonomilerinin kalkınmasında, KOBİ’lerin desteklenmesinde ve yeni sanayilerin doğmasında ve güçlenmesinde etkin rol oynayan finansal aracılardır. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin mali sistem içerisinde etkin bir şekilde rol alabilmelerinin güçlü bir mali yapıya sahip olmalarını zorunlu kıldığına dikkat çekmektedir. Aralık 2012’de 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile şirketlerin asgari ödenmiş sermayelerinin günün şartlarına uygun hale getirilmiştir.

Türkiye’de kurulu finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ile bankalarca yapılan faktoring işlemleri ile katılım bankaları ve kalkınma veya yatırım bankalarınca yapılan finansal kiralama işlemlerinin Kanun kapsamına alınmıştır. Kanun ile 28 Haziran 1985 tarihli 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ve 6 Ekim 1983 tarihli 90 sayılı Ödünç Para Verme sleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin yürürlükten kaldırılmıştır.

6361 sayılı Kanun ile bu şirketlerin kuruluş ve faaliyetlerini finansal kuruluş ciddiyetine yakışır bir biçimde yürütebilecekleri yasal altyapı ile etkin gözetim ve denetim sistemi oluşturulmuştur. Faktoring şirketlerinin mali sistem içerisinde etkin bir şekilde rol alabilmeleri güçlü bir mali yapıya sahip olmalarını zorunlu kılmaktadır.

Kanunla, şirketlerin asgari ödenmiş sermayelerinin günün şartlarına uygun hale getirilmiş ve faaliyetlerine finans kurumu olmanın gerektirdiği güçlü sermaye ile devam etmelerinin sağlanılmaya çalışılmıştır. Kanunla KOBİ’lere ve alternatif finansman arayışı içerisinde olan ticari isletmelere, ihtiyaç duydukları finansal hizmetleri bir bütün olarak verebilmeleri için finansal kiralama, faktoring ve finansman işlemlerinin tanımı uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilmiştir.

Kanunla, faktoring işleminin çerçevesi uluslararası uygulamalara paralel olarak yeniden düzenlenmiş ve faktoring, işletmelerin finansal ihtiyaçlarını hızlı, esnek ve güvenilir şekilde karşılayabilecekleri enstrüman haline getirilmiştir. Faktoring işlemlerinde eksikligi hissedilen merkezi fatura kayıt sistemi hayata geçirilerek faktoring işleminde sadece mal veya hizmet satısına dayanan alacakların şirketler tarafından finanse edilmesinin sağlanması, mükerrer fatura kullanımının ise engellenmesi amaçlanmıştır. Kanunla getirilen en önemli yeniliklerden bir diğeri ise, tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğinin” kurulması ve şirketlerin söz konusu Birliğe üye olma zorunluluğunun getirilmesidir. Birliğin kurulması ve faaliyete geçmesiyle sektörde tüm şirketler koordineli biçimde hareket edecek ve yasal düzenlemelere uygun olarak belli standartlar dahilinde faaliyet göstereceklerdir. Banka dışı mali sektörün gelişimine imkan verecek, rekabet eşitliğini sağlayacak ve sektöre ilişkin önyargıları bertaraf edecek düzenleyici hükümler getirilerek, şirketlerin etkin ve sağlıklı işleyen bir sistem içerisinde faaliyette bulunmaları amacıyla hazırlanan Kanunun, ekonominin dinamik kanadını oluşturan KOBİ’ler başta olmak üzere ticari işletmelerin finansman ihtiyaçlarının giderilmesine önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Bu çalışmada başlangıçta faktoring ile ilgili bilgiler verilerek Türkiye’deki faktoring şirketlerinin finansal durumları ortaya konulacaktır. Bankacılık dışı faktoring şirketlerinin finansal raporlaması konusunda detaylı olarak hesap planı açıklamaları verildikten sonra faktoring işlemlerine ait geniş uygulamaya yer verilecektir. Ayrıca uygulama sonunda düzenlenecek finansal raporlar ve BDDK’ya verilecek raporlar düzenlenecektir.

Çalışmanın uygulamacılara ve diğer ilgililere yararlı olmasını dileriz.

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ

2.TARİHÇESİ

3. TÜRKİYE’DE FAKTORİNG, TÜRKİYE’DE FAKTORİNG

ŞİRKETLERİ VE MALİ VERİLERİ

4. FAKTORİNG TANIMI VE AVANTAJLARI

5. FAKTORİNG İŞLEMİ VE TARAFLARI

6. FAKTORİNG TÜRLERİ

7. FAKTORİNG SÖZLEŞMESİ .

8. TÜRKİYE’DE FAKTORİNG DÜZENLEMELERİ

8.1. Tarihçe

8.2. Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları .

8.3. Kuruluş Şartları .

8.4. Kuruluş ve Faaliyet İzni .

8. 5. Faktöring Şirketlerin Yapacağı İş ve İşlemler

8.6. Denetim

8.7 Faaliyet İzninin İptali .

8.7 Faktoring İşlemlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

9. FAKTORİNG ŞİRKETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ .

10. SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI

11. FAKTORİNG ŞİRKETLERİNDE FINANSAL RAPORLAMA .

12. FAKTORİNG ŞİRKETLERİNCE UYGULANACAK TEK DÜZEN

HESAP PLANI VE AÇIKLAMASI

12.1 Dönen Değerler

12.2 Ana Faaliyetlerden Alacaklar .

12.3 Yatırım Amaçlı Değerler ve Diğer Aktifler

12.4 Bankalardan Kullanılan Krediler .

12.5 Özkaynaklar

vi

12.6 Ana Faaliyet Gelirleri

12.7 Finansman Giderleri

12.8 Faaliyet Dışı Gelirler

12.9 Faaliyet Giderleri ve Diğer Giderler

13. UYGULAMA ÖRNEKLERİ

14. FİNANSAL TABLOLAR

14.1. Finansal Tablo Düzenleme Şartları .

14.2 Bilanço .

14.3. Gelir Tablosu .

14.4. Özkaynak Değişim Tablosu.

14.5. Nakit akış Tablosu

14.6 Kar Dağıtım Tablosu .

14.7 Finansal Tabloların Bütününe Ait Dipnotlar .

15. FAKTORİNG ŞİRKETLER BİLDİRİMLERİ .

15.1 BDDK bildirimleri

15.2 Merkez Bankası Bildirimleri .

EK-1 FAKTORİNG SÖZLEŞMESİ .

EK-2 DETAYLI HESAP PLANI .

KAYNAKÇA