Türkiye'nin Muhasebe Kitapları Satış Sitesi
Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma

Tekin Güç


Baskı Tarihi: Kasım 2014
Sayfa Sayısı: 241
Fiyatı: 49,90 TL
İndirimli Fiyatı:49,50 TL (Kdv Dahil)
BASKISI TÜKENDİ
KİTAP HAKKINDA
  • Google
  • Tw
  • Fb

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Kitabı Tekin Güç tarafından yazılmıştır. Konu ile ilgili akıllarda oluşan soru işaretlerini yanıtlayabilecek kapsamda olan Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Kitabının, okuyucularımıza fayda sağlamasını umuyoruz. Çalışma sürelerinin tarihsel süreçteki yerinden, günümüz mevzuatındaki yerine, kanuni kararlar kapsamı çerçevesinde yer alan tüm konulara değinmiştir. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Kitabı titizlikle hazırlanıp beğeninize sunulmuştur.

ı

KİTAP TANITIMI

Eserde, 4857 Sayılı İş Kanununun 41. maddesinde yer alan ve çalışma hayatına emeğini sunarak katkıda bulunan işçinin korunması amacıyla, iş sürelerinin sınırlandırılması sonucu olarak ortaya çıkmış olan Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma kavramları tüm yönleriyle ele alınmıştır.

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmalar, iş süresi, ücretler, üretimin arttırılması, milli gelirin yükseltilmesi ve paylaşılması gibi ekonomik ve toplumsal sorunların düğüm noktasında yer alan bir konu olup mevzuatımızda da oldukça net bir biçimde düzenlenmiş olmasına karşılık işçi-işveren uyuşmazlıklarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Eserde, Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma kavramlarının, tarihi süreç içerisindeki gelişimi, mevzuattaki yeri, türleri, koşulları, karşılığı, ispatı, sınırı, yasakları, sınır ve yasaklara uymamanın yaptırımları, denkleştirme uygulaması, öğretideki tartışmalar ve yargı kararları bağlamında kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır.

ı

Konu Başlıkları
Fazla Çalışmada ve Fazla Sürelerle Çalışmada Kavram – Tarihi Süreç – Mevzuata Genel Bakış
Fazla Çalışmanın ve Fazla Sürelerle Çalışmanın Türleri – Koşulları – Karşılığı – İspatı
Fazla Çalışmada ve Fazla Sürelerle Çalışmada Sınır – Yasaklar – Sınır ve Yasaklara Uymamanın Yaptırımları
ı

ÖNSÖZ

Bu çalışma, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı “Mali Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programında” yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır. Çalışma konusu, çalışma hayatına emeğini sunarak katkıda bulunan işçinin korunması amacıyla, iş sürelerinin sınırlandırılması sonucu olarak ortaya çıkmış olan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma kavramıdır. Günümüzde fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma başlı başına büyük önem arz eden bir konu niteliğini kazanmış ve mevzuatımızda oldukça net bir biçimde düzenlenmiş olmasına karşılık, işçi-işveren uyuşmazlıklarının önemli bir bölümünü
oluşturmaktadır.
Ülkemizde hemen her işyerinde yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma, işçi ve işverenin yanı sıra istihdam politikalarını da yakından ilgilendiren önemli bir konudur. Ayrıca, iş güvencesinin yeterince sağlanamaması, işsizlik problemi, ekonomideki kayıt dışılık, fazla çalışmanın önemini giderek daha da arttırmaktadır. Nitekim, açılan iş davalarının büyük kısmı fazla çalışma iddiaları ile ilgilidir. Ayrıca, işçi de insan olması nedeni ile birtakım maddi ve manevi ihtiyaçlara gereksinim duyup, ihtiyaçlarının giderimi için uyku ve yemek dışında boş zamana sahip olmak zorundadır. Bu ihtiyaçlar, Anayasanın m. 17’de düzenlenen; “kişinin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme” hükmünde kendine yer bulmaktadır. Bu da iş süresinin azaltılması ile mümkündür.
Çalışmamızda, fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma konusunun iş hayatındaki önemine değinerek, işçinin sadece zamlı ücret kazanmasının değil, işçiişveren ve devlet açısından taşıdığı öneminin de daha iyi anlaşılmasını sağlamaya
çalıştık.
Bu çalışma, Doç. Dr. Sabahattin YÜREKLİ danışmanlığında hazırlanmış, uygulamada karşılaşılan sorunlar, Yargıtay kararları ve öğretideki görüşlere yer verilerek açıklanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmamda bana desteğini esirgemeyen çok değerli hocam Doç. Dr. Sabahattin YÜREKLİ’ye, çalışmalarım süresince beni hiç yalnız bırakmayan ve kendisine yeterince vakit ayıramadığım sevgili eşim, hayat arkadaşım Rabia’ya, biricik kızım Hatice Meryem’e ve oğlum Muhammed İsa’ya, tüm aileme, çalışma arkadaşlarıma ve bana her zaman destek olan sevgili dostum Ercan YELMAN’a teşekkür etmeyi bir borç bilirim.
Tekin GÜÇ, Erzincan
ı

İÇİNDEKİLER

Sunuş ……………………………………………………………………………………………… 5
Önsöz ……………………………………………………………………………………………… 7
Kısaltmalar …………………………………………………………………………………….. 15
Özet ……………………………………………………………………………………………… 19
Giriş ……………………………………………………………………………………………… 21
Birinci Bölüm
FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA KAVRAM -
TARİHİ SÜREÇ – MEVZUATA GENEL BAKIŞ
I. FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA KAVRAM ……………. 25
A. Genel Olarak …………………………………………………………………………………….. 25
B. Çalışma (İş) Süresi ……………………………………………………………………………… 25
C. Normal Çalışma (İş) Süresi ………………………………………………………………….. 28
D. Normali Aşan Çalışma (İş) Süreleri ………………………………………………………. 29
1. Genel Olarak ……………………………………………………………………………………… 29
2. Fazla Çalışma……………………………………………………………………………………… 30
3. Fazla Sürelerle Çalışma ……………………………………………………………………….. 37
II. FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA TARİHİ SÜREÇ ……. 39
A. Genel Olarak …………………………………………………………………………………….. 39
B. Cumhuriyet Öncesi Dönem ………………………………………………………………… 39
C. Cumhuriyet Sonrası Dönem ……………………………………………………………….. 40
1. 3008 Sayılı Kanun Öncesi Dönem …………………………………………………………. 40
2. 3008 Sayılı Kanundaki Düzenlemeler …………………………………………………….. 41
3. 931 Sayılı Kanundaki Düzenlemeler ………………………………………………………. 41
4. 1475 Sayılı Kanundaki Düzenlemeler …………………………………………………….. 41
5. 4857 Sayılı Kanundaki Düzenlemeler …………………………………………………….. 42
III. FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA MEVZUATA
GENEL BAKIŞ ………………………………………………………………………………. 42
A. Kanunlar ………………………………………………………………………………………….. 42
1. İş Kanunu ………………………………………………………………………………………….. 42
2. Deniz İş Kanunu …………………………………………………………………………………. 43
10 Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
3. Basın İş Kanunu ………………………………………………………………………………….. 44
4. Milli Koruma Suçlarının Affına, Milli Koruma Teşkilatı Sermaye ve Fon
Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanun ………………. 45
5. Olağanüstü Hal Kanunu ………………………………………………………………………. 46
6. Türk Borçlar Kanunu …………………………………………………………………………… 46
B. Yönetmelikler …………………………………………………………………………………… 47
1. İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği ….. 47
2. İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği ……………………………………. 47
3. Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği …………….. 47
4. Sağlık Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedi Buçuk Saat veya Daha
Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik ………………………………….. 47
5. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik………………………………………………………………………………………… 47
6. Hazırlama-Tamamlama ve Temizleme İşleri Yönetmeliği …………………………. 48
7. Mevzuattaki Diğer Düzenlemeler …………………………………………………………. 48
İkinci Bölüm
FAZLA ÇALIŞMANIN VE
FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMANIN TÜRLERİ -
KOŞULLARI – KARŞILIĞI – İSPATI
I. FAZLA ÇALIŞMANIN VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMANIN TÜRLERİ ………….. 49
A. Genel Olarak …………………………………………………………………………………….. 49
B. Fazla Çalışma Türleri ………………………………………………………………………….. 50
1. Normal (Olağan) Nedenlerle Fazla Çalışma ……………………………………………. 50
2. Zorunlu Nedenlerle Fazla Çalışma ………………………………………………………… 51
3. Olağanüstü Nedenlerle Fazla Çalışma……………………………………………………. 55
a) Genel Olarak ……………………………………………………………………………………….. 55
b) Olağanüstü Bir Durumun Bulunması ………………………………………………………. 56
c) Bakanlar Kurulu Kararı ………………………………………………………………………….. 57
4. Hazırlama-Tamamlama ve Temizlik İşleri Nedenleriyle Fazla Çalışma ……….. 58
C. Fazla Sürelerle Çalışma Türleri ……………………………………………………………. 61
II. FAZLA ÇALIŞMANIN VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMANIN KOŞULLARI ……… 61
A. Genel Olarak Fazla Çalışmanın ve Fazla Sürelerle Çalışmanın İhtiyaç
Olması …………………………………………………………………………………………….. 61
1. Ülkenin Genel Yararları ……………………………………………………………………….. 62
2. İşin Niteliği ………………………………………………………………………………………… 64
İçindekiler 11
3. Üretimin Arttırılması …………………………………………………………………………… 65
B. Fazla Çalışmanın Koşulları ………………………………………………………………….. 67
1. Genel Olarak ……………………………………………………………………………………… 67
2. İşverenin Fazla Çalışma Yapılmasını İstemesi …………………………………………. 67
3. İşçinin Onayı ………………………………………………………………………………………. 74
4. Fazla Çalışma Yapılacağının İşçilere Duyurulması ……………………………………. 83
C. Fazla Sürelerle Çalışmanın Koşulları …………………………………………………….. 85
1. İşverenin Fazla Sürelerle Çalışma Yapılmasını İstemesi ……………………………. 85
2. İşçinin Onayı ………………………………………………………………………………………. 86
3. Fazla Sürelerle Çalışma Yapılacağının İşçilere Duyurulması ………………………. 87
D. Denkleştirme Uygulaması (Haftalık Dönemi Aşan Çalışma)…………………….. 88
1. Fazla Çalışmada Denkleştirme ……………………………………………………………… 88
2. Fazla Sürelerle Çalışmada Denkleştirme ………………………………………………… 90
3. Diğer İş Kanunlarında Denkleştirme ……………………………………………………… 91
4. Denkleştirme Uygulamasında Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle
Çalışmanın Saptanması ……………………………………………………………………….. 91
III. FAZLA ÇALIŞMANIN VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMANIN KARŞILIĞI ………. 92
A. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücretinde Temel İlkeler ……………. 92
B. Fazla Çalışma Karşılığı ………………………………………………………………………… 95
1. Genel Olarak ……………………………………………………………………………………… 95
2. Karşılığın Zamlı Ücret Olarak Ödenmesi ………………………………………………… 96
a) Genel Olarak ……………………………………………………………………………………….. 96
b) Fazla Çalışma Ücretinin Hesaplanmasında Esas Alınacak Ücret ………………….. 99
c) Fazla Çalışma Ücretinin Ücret Türlerine Göre Hesaplanması …………………….. 102
ca) Zamana Göre Ücret …………………………………………………………………………….. 102
caa) Genel Olarak ……………………………………………………………………………………… 102
cab) Saat Ücreti ………………………………………………………………………………………… 103
cac) Gündelik Ücret …………………………………………………………………………………… 103
cad) Haftalık Ücret …………………………………………………………………………………….. 103
cae) Aylık Ücret ………………………………………………………………………………………… 104
caf) Örnek Hesaplama ……………………………………………………………………………….. 105
cb) Parça Başına Göre Ücret (Akort Ücret-Verime Göre Ücret) ………………………. 105
cc) Yüzde Usulüne Göre Ücret …………………………………………………………………… 107
cd) Bahşişe Göre Ücret ……………………………………………………………………………… 109
d) Fazla Çalışma Ücretinin Ödenme Zamanı ve Yöntemi ……………………………… 110
3. Karşılığın Serbest Zaman Olarak Kullandırılması ……………………………………. 113
C. Fazla Sürelerle Çalışma Karşılığı …………………………………………………………. 119
1. Karşılığın Zamlı Ücret Olarak Ödenmesi ………………………………………………. 119
12 Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
2. Karşılığın Serbest Zaman Olarak Kullandırılması ……………………………………. 122
D. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Karşılığının Verilmemesi
Durumu …………………………………………………………………………………………. 123
1. Ücretin Ödenmemesi Durumu ……………………………………………………………. 123
2. Serbest Zamanının Kullandırılmaması Durumu …………………………………….. 125
3. Faiz …………………………………………………………………………………………………. 125
4. Zamanaşımı ……………………………………………………………………………………… 127
E. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücretinin Tespitinde Dikkat
Edilmesi Gereken Esaslar …………………………………………………………………. 130
1. Genel Olarak ……………………………………………………………………………………. 130
2. Haftalık Belirleme Esası ……………………………………………………………………… 130
3. Uzun Sürelerle Çalışma ve Dinlenme Hali …………………………………………….. 131
4. Ara Dinlenmelerinin Düşülmesi ………………………………………………………….. 132
5. Günlük Çalışmanın Esas Alındığı Haller ………………………………………………… 134
6. Hakkaniyet İndirimi …………………………………………………………………………… 134
7. Üst Düzey Yöneticilerin Fazla Çalışmaları …………………………………………….. 136
8. Çalışılan Yerde Yaşanılması ………………………………………………………………… 139
9. Radyum ile Çalışanlar ………………………………………………………………………… 140
10. Profesyonel Ağır Vasıta Şoförleri ………………………………………………………. 141
11. Hafta Tatili Olan Günde Çalışma ……………………………………………………….. 141
12. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günü Çalışma ……………………………………….. 144
IV. FAZLA ÇALIŞMANIN VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMANIN İSPATI …………. 146
A. Genel Olarak …………………………………………………………………………………… 146
B. İspat Yükü ………………………………………………………………………………………. 148
1. İşverenin İspatı …………………………………………………………………………………. 148
2. İşçinin İspatı …………………………………………………………………………………….. 151
C. İspat Araçları …………………………………………………………………………………… 152
1. Genel Olarak ……………………………………………………………………………………. 152
2. İkrar………………………………………………………………………………………………… 153
3. Senet ………………………………………………………………………………………………. 154
a) Genel Olarak ……………………………………………………………………………………… 154
b) Makbuz …………………………………………………………………………………………….. 155
c) Banka Kayıtları……………………………………………………………………………………. 155
d) İbra Sözleşmeleri ve İbraname …………………………………………………………….. 156
e) Ücret Bordroları …………………………………………………………………………………. 158
f) İşyeri Giriş Çıkışları Gösteren Kayıtlar- Çalışma Çizelgeleri ………………………… 160
İçindekiler 13
g) Ücret Hesap Pusulaları ………………………………………………………………………… 161
h) Değer Taşıyan Belgeler ……………………………………………………………………….. 161
4. Bilirkişi Raporları ………………………………………………………………………………. 162
5. Tanık Beyanı …………………………………………………………………………………….. 163
6. Keşif ……………………………………………………………………………………………….. 166
7. Yemin ……………………………………………………………………………………………… 167
8. İlgili Kurum ve Kuruluşların Bilgisine Başvurmak …………………………………… 168
D. İspat Açısından Önemli Bazı Hususlar ………………………………………………… 168
1. Hayatın Olağan Akışına Uygunluk ……………………………………………………….. 168
2. İşin Niteliği ve İşyerinin Hacmi ……………………………………………………………. 171
3. İşyerinin Çalışma Düzeni ……………………………………………………………………. 173
Üçüncü Bölüm
FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA SINIR -
YASAKLAR – SINIR VE YASAKLARA UYMAMANIN YAPTIRIMLARI
I. FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA SINIR ………………. 175
A. Genel Olarak …………………………………………………………………………………… 175
B. Fazla Çalışmada Sınır ……………………………………………………………………….. 178
1. Normal (Olağan Nedenlerle) Fazla Çalışmanın Sınırı ……………………………… 178
a) Günlük Üst Sınır …………………………………………………………………………………. 178
b) Haftalık Üst Sınır ………………………………………………………………………………… 181
c) Yıllık Üst Sınır ……………………………………………………………………………………… 184
2. Zorunlu Nedenlerle Fazla Çalışmanın Sınırı ………………………………………….. 186
3. Olağanüstü Nedenlerle Fazla Çalışmanın Sınırı ……………………………………… 188
4. Hazırlama-Tamamlama ve Temizlik İşleri Nedenleriyle Fazla Çalışmanın
Sınırı ……………………………………………………………………………………………….. 189
C. Fazla Sürelerle Çalışmada Sınır ………………………………………………………….. 190
II. FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA YASAKLAR……….. 192
A. Genel Olarak …………………………………………………………………………………… 192
B. Fazla Çalışmada Yasaklar ………………………………………………………………….. 192
1. Fazla Çalışmanın Yasak Olduğu İşler ……………………………………………………. 192
a) Sağlık Kuralları Bakımından Günde Yedibuçuk Saat veya Daha Az
Çalışılması Gereken İşler ……………………………………………………………………… 193
b) Gece İşleri …………………………………………………………………………………………. 194
c) Maden Ocakları, Kablo Döşemesi, Kanalizasyon, Tünel İnşaatı Gibi
İşlerin Yer ve Su Altında Yapılanları ……………………………………………………….. 197
14 Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma
2. Fazla Çalışma Yaptırılması Yasak Olan İşçiler ………………………………………… 198
a) 18 Yaşını Doldurmamış Çocuk ve Genç İşçiler…………………………………………. 198
b) Sağlık Nedeniyle Fazla Çalışma Yapamayacak İşçiler ……………………………….. 200
c) Gebe-Yeni Doğum Yapmış ve Çocuk Emziren İşçiler ………………………………… 201
d) Kısmi Süreli İş Sözleşmesi ile Çalıştırılan İşçiler ……………………………………….. 201
C. Fazla Sürelerle Çalışmada Yasaklar …………………………………………………….. 203
III. FAZLA ÇALIŞMADA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA SINIR VE
YASAKLARA UYMAMANIN YAPTIRIMLARI ……………………………………… 203
A. Hukuki Yaptırım ………………………………………………………………………………. 203
B. Cezai Yaptırım …………………………………………………………………………………. 208
C. Cezaların Uygulanması ve İtiraz Mercii ………………………………………………. 213
Sonuç ………………………………………………………………………………………….. 219
Kaynakça ……………………………………………………………………………………… 227
Kavramlar Dizini ……………………………………………………………………………. 235

 

Kategori: Arşiv , Editörün Seçtikleri , İndirimdekiler , SGK / İş Hukuku Kitapları , Yeni Kitaplar
Etiketler: , 350