İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi (Mevzuat ve Asgari İşçilik)

Prof. Dr. Şükrü Kızılot’un İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi Ve Mevzuatı Kitabı, yeni baskısını yapmış olmakta. Kızılot’un 1613 sayfalık İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi Ve Mevzuatı yedi bölümden oluşmaktadır.Birinci Bölüm, Genel Açıklamalar; İkinci Bölüm, Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarma İşleri; Üçüncü Bölüm, Özel İnşaat İşleri;Dördüncü Bölüm, Yurt Dışı İnşaat Ve Onarım İşleri; Beşinci Bölüm, İnşaat İşleriyle İlgili Ortak Açıklamalar; Altıncı Bölüm, İnşaat Muhasebesi; Yedinci Bölüm, Asgari İşçilik Bildirimi konuları detaylı şekilde açıklanmaktadır. İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi Ve Mevzuatı, yeni baskısını sitemizden ücretsiz kargo imkanı ile satın alabilirsiniz. İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi Ve Mevzuatı, mevzuat etraflıca anlatmıştır. İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi Ve Mevzuatı,  sayesinde konuyla ilgili daha detaylı bir donanım ve bilgi sahibi olarak bu alanda kafanızda soru işaretlerine yer kalmadan detaylı bilgi sahibi olacaksınız.

ı

KİTAP TANITIMI

* GENEL AÇIKLAMALAR
* İNŞAAT KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ
* YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİ
* ÖZEL İNŞAAT İŞLERİ
* YURT DIŞI İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ
* İNŞAAT İŞLERİYLE İLGİLİ ORTAK AÇIKLAMALAR
* İNŞAAT MUHASEBESİ
* ASGARİ İŞÇİLİK BİLDİRİMİ

ÖNSÖZ

Daha önceki basımları olağanüstü bir ilgi görerek kısa zamanda tükenen bu kitabın elinizde bulunan onyedinci basımı, yıllar süren bir çalışma sonucu, tamamıyla yeniden gözden geçirilerek yeniden yazılmıştır.
Türkiye’de, giderek artan nüfus ve kentleşme sonucu, inşaat sektörünün büyük önem kazandığı kuşkusuzdur. İnşaat işleri ya taahhüt şeklinde resmi kuruluşlara ve kooperatiflere karşı üstlenilerek ya da özel inşaat olarak yapılmaktadır. Özel inşaatlar; daire, kat ve dükkan olarak satılma amacına yönelik olabileceği gibi, kişisel kullanım veya kiraya vermek amacıyla da yapılmış olabilir.
“İnşaat Muhasebesi, Vergilendirilmesi ve Mevzuatı ve Asgari İşçilik” isimli bu kitap yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, inşaat kavramı hakkında genel bilgiler verildikten sonra, ikinci bölümde yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri, üçüncü bölümde özel inşaat işleri, dördüncü bölümde de son yıllarda önemli gelişmeler kaydeden yurt dışı inşaat ve onarım işleri, ilgili mevzuata da yer verilmek suretiyle açıklanmıştır. Kitabın beşinci bölümünde inşaat işleri ile ilgili ortak açıklamalara yer verilmiş olup, altıncı bölümde, inşaat muhasebesi; hesap planları, özellik taşıyan hesapların işleyişi ve örnek monografilere yer verilmek suretiyle açıklanmıştır. Kitabın yedinci bölümünde ise asgari işçilik konusuna yer verilmiştir.
Hacim itibariyle birinci basımın üç katma ulaşan bu kitap, içerik yönünden de, oldukça geniş bir kesime hitap edecek konuları kapsamaktadır. İnşaat faaliyetleri, ekonomik kalkınmanın önemli itici güçlerinden biridir. Bu nedenle de, bu sektörün ekonomideki gelişme ve değişmeleri, sık sık ekonominin güncel konuları arasında yer almaktadır. Bu basımda da, hem vergilendirme ve muhasebe, hem de mevzuat yönlerinden, önceki basımlarda yer alamayan konulara, uygulama örnekleriyle birlikte yer verilmiştir.

Bu kitabın, elinizde bulunan şeklini alması kuşkusuz yalnızca yazan tarafından gerçekleştirilmemiştir. Hazırlanması, dizgisi, finansmanı, ciltlenmesi, dağıtımı vs. oldukça geniş bir organizasyonu ve yoğun çalışmayı gerektirmektedir. Bu konuda, haklı bir başarıya ulaşmış olan Yaklaşım Yayınlarından büyük destek gördüm, herkese çok teşekür ederim.
İnşaat konusunun, çeşitli yönleriyle ele alınarak açıklanmaya çalışıldığı bu kitabın çeşitli eksikliklerinin bulunabileceği kuşkusuzdur.
Bazı sorunları ve konuları sınırlı bir şekilde ortaya koymaktan öte hiçbir iddiası olmayan bu eserin, tüm ilgililere yararlı olması içten dileğimdir. Hiç değilse bir sonraki basımda giderilebilmesi için, görülen eksiklik ve kusurların tamamlanması amacıyla yazı ile uyarı ve katkıda bulunacaklara ve karşılaştıkları sorunları yazacaklara teşekkürü şimdiden borç bilirim.

 

İÇİNDEKİLER

 

 

İÇİNDEKİLER

 

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL AÇIKLAMALAR

 

 

I- İNŞAAT KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ………………………………………………………………………… 57

A- İNŞAAT VE İMALAT KAVRAMI…………………………………………………………………………….. 57

B- İNŞAATIN ÇEŞİTLERİ………………………………………………………………………………………….. 58

1- Menkul İnşaat………………………………………………………………………………………………………. 58

2- Menkul Olmayan (Taşınmaz) İnşaat…………………………………………………………………… 58

C- VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN İNŞAATLAR ………………………………………………………. 59

1- Özel İnşaatlar………………………………………………………………………………………………………. 59

2- Taahhüt Şeklindeki İnşaatlar …………………………………………………………………………….. 59

II- İNŞAAT VE ONARIM İŞİNİN YAPIM USULLERİ ………………………………………………….. 61

A- EMANET USULÜ…………………………………………………………………………………………………. 61

B- İHALE USULÜ……………………………………………………………………………………………………… 62

1- Açık İhale Usulü…………………………………………………………………………………………………… 62

2- Belli İstekliler Arasında İhale Usulü ………………………………………………………………….. 62

3- Pazarlık Usulü …………………………………………………………………………………………………….. 63

III- İNŞAAT TAAHHÜTLERİNDE İZLENEN SÜREÇ ………………………………………………… 65

A- PROJE HAZIRLIĞI ……………………………………………………………………………………………….. 65

B- YAKLAŞIK MALİYETİN BELİRLENMESİ ……………………………………………………………… 66

C- İHALENİN DUYURULMASI………………………………………………………………………………….. 67

D- YAPIM İŞLERİ İHALELERİNDE İDARELERİN UYMASI GEREKEN KURALLAR….. 67

E- İSTENECEK BELGELER……………………………………………………………………………………… 68

IV- FİYAT SAPTAMA ŞEKİLLERİ……………………………………………………………………………… 71

A- BİRİM FİYAT USULÜ……………………………………………………………………………………………. 71

B- MALİYET + KÂR USULÜ ……………………………………………………………………………………… 72

C- GÖTÜRÜ FİYAT USULÜ ……………………………………………………………………………………… 72

V- İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE TEMİNAT ……………………………………………………..  73

A- TEMİNAT OLARAK KABUL EDİLECEK DEĞERLER ………………………………………….. 73

B- GEÇİCİ TEMİNAT…………………………………………………………………………………………………. 73

C- KESİN TEMİNAT …………………………………………………………………………………………………. 73

 

 

İKİNCİ BÖLÜM

YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİ

 

I- İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE ÖZEL VERGİLEME………………………………………… 77

A- TANIMI  ……………………………………………………………………………………………………………….. 77

B- ÖZEL VERGİLEME SİSTEMİ KAPSAMINDA YER ALAN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİ               77

1- Faaliyet Konusunun İnşaat ve Onarma İşi Olması……………………………………………. 78

2- İşin Taahhüde Bağlı Olarak Yapılması ………………………………………………………………. 78

3- İnşaat ve Onarma İşinin Yıllara Yaygın Olması ………………………………………………… 80

C- GEMİ VE HÜCUMBOT YAPIMININ DURUMU……………………………………………………… 81

D- DEKAPAJ İŞLERİNİN DURUMU………………………………………………………………………….. 81

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 81

2- Dekapaj Faaliyetlerine İlişkin İşlerden Bazıları…………………………………………………. 82

a) İrtibat Yolları………………………………………………………………………………………………………… 82

b) Çalışma Sahası Yolları ………………………………………………………………………………………. 83

c) Geçici Tesisler ……………………………………………………………………………………………………. 83

d) Su Kanalı ve Set İnşası ………………………………………………………………………………………. 83

3- Dekapaj İşinin Yıllara Yaygın İnşaat İşi Olup Olmadığı……………………………………… 83

E- İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ VE YILLARA YAYGIN İNŞAAT ONARIM İŞLERİNE İLİŞKİN BAZI ÖZELLİKLİ DANIŞTAY KARARLARI VE ÖZELGELER (MUKTEZALAR)………………………………………………………………………………….. 84

II- TAAHHÜT ŞEKLİNDEKİ İNŞAATLARDA İŞE BAŞLAMA TARİHİ……………………… 121

III- ORTAK (MÜŞTEREK) GENEL GİDERLERİN VE AMORTİSMANLARIN DAĞITIMI 123

A- ORTAK (MÜŞTEREK) GENEL GİDERLERİN DAĞITIMI…………………………………….  123

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 123

a) Genel Giderlerin Oluşum Nedeni ve Kapsamı ……………………………………………….. 123

b) Ortak Genel Gider Dağıtımının Esasları ………………………………………………………….. 123

c) Ortak Genel Gider Dağıtımında Öngörülen Amaç ………………………………………….. 124

d) GVK’nın 43. Maddesinde Sözü Edilen “Diğer İşler” Kavramı ………………………… 125

2- Birden Fazla İnşaat ve Onarma İşinin Birlikte Yapılması ………………………………. 126

3- İnşaat ve Onarma İşlerinin Diğer İşlerle Birlikte Yapılması …………………………… 127

4- Ortak Genel Giderlerin Dağıtımında Harcamalarda Yalnızca Ödenen Kısmın mı Yoksa Borçlanılan Tutarın da mı Esas Alınacağı……………………………………………………………………………………………………………………………….. 128

B- ORTAK (MÜŞTEREK) AMORTİSMANLARIN DAĞITIMI……………………………………… 130

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 130

a) Birinci Görüş …………………………………………………………………………………………………….. 130

b) İkinci Görüş  …………………………………………………………………………………………………….. 132

2- Makine ve Taşıma Araçlarının, Çeşitli İnşaat Firmalarınca Ortaklaşa (Müştereken) Kullanılması     133

3- Yıl İçinde İnşaat Firmasının Aktifine Giren Makine, Tesisat ve Ulaştırma Vasıtalarının Amortismanlarının İnşaatlara Dağıtımı ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 134

4- Birden Fazla İnşaat ve Onarma İşi İle Bu Kapsamda Olmayan İşlerin de Bulunması Halinde İş Makinelerinin Amortismanlarının Dağıtımı………………………………………………………………………………………………………………….. 135

IV- GEÇİCİ KABULDEN SONRA YAPILAN GİDERLER VE ALINAN İSTİHKAKLAR 137

V- YILLARA YAYGIN İNŞAATLARDA ZAMANAŞIMI……………………………………………… 143

A- TANIMI ………………………………………………………………………………………………………………. 143

B- ZAMANAŞIMI SÜRESİ ………………………………………………………………………………………. 143

C- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE ZAMANAŞIMI ……………….. 144

VI- İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE VERGİ KESİNTİSİ……………………………………… 146

A- İNŞAAT FİRMALARINA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ……………….. 146

1- Genel Olarak Vergi Kesintisi …………………………………………………………………………… 146

2- Hesaben Ödeme  ……………………………………………………………………………………………… 147

3- Avanslarda Vergi Kesintisi ……………………………………………………………………………… 148

4- Sözleşmesine Göre Yıllara Yaygın Olmayan İnşaatın İzleyen Yıla Taşması Durumunda Vergi Kesintisi          149

a) Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 149

b) Maliye Bakanlığı Tebliği …………………………………………………………………………………… 154

5- Kur Farklarına Stopaj Uygulaması…………………………………………………………………… 155

a) Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 155

b) Kur Farklarına Stopaj Uygulanıp Uygulanmayacağı ……………………………………… 157

6- Bölümler Halinde Taahhüt Edilen ve Birden Fazla Yıla Taşmayan İnşaatlarda Stopaj           158

7- Başladığı Yıl İçinde Tamamlanması Öngörülen İnşaat ve Onarım İşinin Birbirinin Devamı Niteliğinde Olmasında Vergi Kesintisi……………………………………………………………………………………………………………………………….. 160

8- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşleri Tek Bir Sözleşme İle Taahhüt Edilmiş Olsa da Her Bir İş İçin Ayrı Ayrı Teslim Tarihi Düzenlenmesi Halinde Vergi Kesintisi Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Ne Zaman Düzenleneceği Hususu  160

9- Yargı Kararları ve Özelgeler ……………………………………………………………………………. 161

B- TAŞERONLARA YAPTIRILAN İŞLERDE VERGİ KESİNTİSİ ……………………………… 183

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 183

2- Taşeronlara Yapılan Ödemelerde Vergi Kesintisi ………………………………………….. 184

a) Taşerona Yaptırılan İşin Yıllara Yaygın Olmaması …………………………………………. 184

b) Taşerona Yaptırılan İşin Yıllara Yaygın Olması……………………………………………….. 185

3- Malzemenin Müteahhit Tarafından Sağlanıp İşçiliğin Taşeronlara Yaptırıldığı Durumlarda Vergi Kesintisi     186

4- Müteahhitlerin Taşeronlara Yaptıkları Ödemelerden Vergi Kesintisi Yapmamalarının Yaptırımı        187

5- Danıştay Kararları ve Özelgeler ……………………………………………………………………… 187

C- İŞİN DEVREDİLDİĞİ DURUMLARDA VERGİ KESİNTİSİ…………………………………… 194

D- SÜRESİ BİR YILDAN AZ OLAN FAKAT GELECEK YILA SARKAN İNŞAATLARDA VERGİ KESİNTİSİ     197

E- YURT DIŞINDA YAPTIRILAN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE VERGİ KESİNTİSİ  199

F- GECEKONDU ÖNLEME BÖLGELERİ VE KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ KAPSAMINDA İDAREYE KARŞI KONUT İNŞAATI ÜSTLENEN MÜTEAHHİTLERE ÖDENEN İSTİHKAKLARDA VERGİ KESİNTİSİ ….. 201

G- OKUL İNŞAATI İÇİN ÖDENEN İSTİHKAKLARDAN VERGİ KESİNTİSİ …………….. 202

H- MALİYET + KÂR USULÜNE GÖRE YAPILAN ÖDEMELER ÜZERİNDEN VERGİ KESİNTİSİ       203

I- İSTİHKAK FİYAT FARKLARI VE VERGİ KESİNTİSİ …………………………………………….. 205

İ- GEMİ VE HÜCUMBOT YAPIMINDA VERGİ KESİNTİSİ ………………………………………. 205

J- OLAĞANÜSTÜ HAL BÖLGE VALİLİĞİNİN YAPTIRDIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE STOPAJ                206

K- YILLARA SARİ İNŞAAT İŞİNDE HAK EDİŞ BEDELİ ÜZERİNDEN YAPILACAK TEVKİFATTAN, YÜKLENİCİYE ÖDENEN AVANS ÖDEMESİNDEN YAPILAN KESİNTİNİN DÜŞÜRÜLÜP DÜŞÜRÜLMEYECEĞİ…….. 206

L- YILLARA SARİ İNŞAAT İŞİNİN FESH EDİLMESİ HALİNDE FESH TARİHİNDEN SONRA YAPILACAK ÖDEMELERDEN TEVKİFAT YAPILIP YAPILMAYACAĞI……………………………………………………………………………………… 207

M- ÇELİK BETON KALIP İMALATININ YILLARA SARİ İNŞAAT İŞİ OLUP OLMADIĞI 209

N- YILLARA SARİ İNŞAAT İŞİ İLE BİRLİKTE YEMEK HİZMETİ VERİLMESİ HALİNDE TEVKİFAT   211

O- VERGİ KESİNTİSİ AÇISINDAN ÖZELLİK GÖSTEREN DİĞER DURUMLAR …….. 212

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 212

2- Danıştay Kararları ve Özelgeler ……………………………………………………………………… 213

Ö- VERGİ KESİNTİSİ YAPANLARIN SORUMLULUĞU ………………………………………….. 217

1- Genel Olarak Sorumluluk ………………………………………………………………………………..  217

2- Muhasebe Yetkililerinin Sorumluluğu ……………………………………………………………… 219

3- Yıllara Yaygın İnşaatlarda Vergi Kesintisi Açısından Müteselsil Sorumluluk.. 220

4- Sorumlunun Tevkif Ederek Vergi Dairesine Yatırdığı Vergileri Sadece Mükelleflerin Geri İsteyebileceği        221

5- Ödenen İstihkaklardan Vergi Kesintisi Yapılmaması Halinde İstihkakı Alanların Bu Kazancı Beyan Edip Etmediklerinin Araştırılması Gerekeceği……………………………………………………………………………………… 221

VII- İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE İŞİN BİTİM TARİHİ …………………………………… 222

A- GEÇİCİ VE KESİN KABUL…………………………………………………………………………………. 222

B- GEÇİCİ KABUL HALİNDE İŞİN BİTİM TARİHİ……………………………………………………. 222

C- GEÇİCİ KABULÜN YAPILMAMASI HALİNDE İŞİN BİTİMİ ………………………………… 226

D- KESİN KABUL …………………………………………………………………………………………………… 227

E- İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE İŞİN BİTİM TARİHİ İLE İLGİLİ DANIŞTAY KARARI VE ÖZELGELER   228

F- GEÇİCİ VE KESİN KABULLE BİRLİKTE AYRICA MONTAJ KABULÜNÜN DE SÖZKONUSU OLMASI HALİNDE İŞİN BİTİM TARİHİ OLARAK ESAS ALINACAK TARİH…………………………………………………………………………. 238

G- SÖZLEŞMENİN FESHİ HALİNDE İŞİN BİTİMİ ………………………………………………….. 239

1- Müteahhidin Sözleşmeyi Feshetmesi ……………………………………………………………… 239

2- İdarenin Sözleşmeyi Feshetmesi…………………………………………………………………….. 239

H- MÜTEAHHİDİN ÖLÜMÜ……………………………………………………………………………………. 241

I- MÜTEAHHİDİN İFLASI ……………………………………………………………………………………….. 241

İ- İŞİ ÜSTLENEN MÜTEAHHİDİN TUTUKLANMASI VEYA AĞIR HASTALIĞA YAKALANMASI       242

J- GEÇİCİ VE KESİN KABUL USULÜNE TABİ OLMAYAN İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNDE İŞİN BİTİM TARİHİ      242

K- İKİNCİ DERECE MÜTEAHHİTLERCE (TAŞERONLARCA) YAPILAN İŞLERDE İŞİN BİTİM TARİHİ           244

L- GEÇİCİ KABULE TABİ İNŞAAT İŞİNDE İŞVEREN İLE DAVALI OLMASI DURUMUNDA İŞ BİTİM TARİHİ               245

VIII- İSTİHKAKLARDAN (HAKEDİŞLERDEN) KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBU VE İADESİ     247

A- GENEL AÇIKLAMA …………………………………………………………………………………………… 247

B- BEYANNAME ÜZERİNDEN HESAPLANAN VERGİDEN MAHSUP…………………… 248

C- DİĞER VERGİ BORÇLARINDAN MAHSUP YA DA NAKDEN İADE…………………… 248

1- Mahsup Yoluyla İade…………………………………………………………………………………………. 248

2- Nakden İade………………………………………………………………………………………………………. 249

D- DEVRALINAN FERDİ İŞLETMEYE DEVİRDEN ÖNCE ÖDENEN İSTİHKAKLARDAN KESİLEN VERGİLERİN HESAPLANAN KURUMLAR VERGİSİNE MAHSUP EDİLİP EDİLEMEYECEĞİ ………………………………………………….. 250

E- DEVAM ETMEKTE OLAN YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE HAKEDİŞLERDEN KESİLEN VERGİLERİN BİTEN İŞLERİN VERGİSİNDEN MAHSUP EDİLİP EDİLEMEYECEĞİ ……………………………… 252

F- GEÇİCİ KABUL TUTANAĞI DÜZENLENDİKTEN SONRA YAPILAN ÖDEMELERDEN GEREKSİZ YERE YAPILAN VERGİ KESİNTİLERİNİN İADESİ ………………………………………………………………………………………. 256

G- İSTİHKAKLAR (HAKEDİŞLER) ÜZERİNDEN KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBU VE İADESİ HAKKINDA VERİLMİŞ DANIŞTAY KARARLARI VE ÖZELGELER………………………………………………………………………………… 258

IX- İŞİN ZARARLA SONUÇLANMASI HALİNDE KESİLEN VERGİLERİN DURUMU 268

X- İNŞAAT İŞLERİNDE İŞ ORTAKLIĞI (JOINT VENTURE)…………………………………… 270

A- TANIMI VE KAPSAMI ………………………………………………………………………………………… 270

B- UNSURLARI………………………………………………………………………………………………………. 270

C- KONSORSİYUMLARIN DURUMU …………………………………………………………………….. 271

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 271

2- Konsorsiyumun Adi Ortaklıktan ve İş Ortaklığından Avantajlı Yönleri …………. 276

a) Konsorsiyumun Adi Ortaklıktan Avantajlı Yönleri …………………………………………. 276

b) Konsorsiyumun İş Ortaklığından Avantajlı Yönleri ………………………………………… 277

3- Konsorsiyum Sözleşmesi………………………………………………………………………………… 279

D- İŞ ORTAKLIĞINDA ÖRTÜLÜ KAZANÇ VE EMSAL BEDELİ …………………………….. 281

1- İş Ortaklığının İşlemlerinde Örtülü Kazanç……………………………………………………… 281

2- İş Ortaklığına Yapılan Satışlarda Örtülü Kazanç ve Emsal Bedel………………….. 281

E- İŞ ORTAKLIĞI İLE İLGİLİ ÖZELLİK TAŞIYAN DİĞER DURUMLAR……………………. 284

1- İş Ortaklığının Belli Sürede Bitecek İş (Süreli İş) İçin Kurulabileceği…………….. 284

2- İşveren ya da Yapılacak İşin Birden Fazla Olması Durumunda İş Ortaklığı….. 284

3- İş Ortaklığının Bağlı Bulunduğu Vergi Dairesi…………………………………………………. 284

4- İş Ortaklığında İşin Bitim Tarihi………………………………………………………………………… 285

5- İş Ortaklığında İşin Bitiminden Sonra Lehte Oluşan Hasılatın Ne Şekilde Beyan Edileceği Hakkında               285

6- Ortak Yapılacak İnşaat İşinde Maliyet Kalemlerinin İzlenmesi………………………. 286

7- İş Ortaklığının Bitimindeki Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Ne Zaman Verileceği             288

8- İş Ortaklığının Zararlarının, Ortaklarının Kurum Kazancının Tespitinde İndirim Konusu Yapılmasının Mümkün Olmadığı          289

9- Ortaklık Sona Erdikten Sonraki Vergi ve Cezalar………………………………………….. 289

XI- ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR …………………………………………………………………….. 290

A- İNŞAAT VE ONARMA İŞLERİNİN BAŞKALARINA DEVRİ ………………………………… 290

B- İSTİHKAK BEDELLERİNİN TAHSİL EDİLEMEMESİ …………………………………………. 293

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 293

2- Tahsil Edilemeyen İstihkaklar Şüpheli Alacak mıdır?…………………………………….. 294

a) Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 294

b) Kamu Kuruluşlarından Tahsil Edilemeyen İstihkaklar ………………………………….. 294

c) Özel Sektöre Karşı Taahhüt Edilen İşlerde İstihkakların Tahsil Edilememesi. 295

C- İHALEDEN ÇEKİLMELERİ SAĞLAMAK AMACIYLA DİĞER MÜTEAHHİTLERE YAPILAN ÖDEMELER  295

D- ŞANTİYE KURULUŞ GİDERLERİ ……………………………………………………………………… 297

E- İDARECE İRAT KAYDEDİLEN TEMİNAT AKÇELERİ ………………………………………… 298

F- TAAHHÜT ŞEKLİNDE YAPILAN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE RE’SEN TAKDİR UYGULAMASI       299

G- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞİ DEVAM EDERKEN ORTAKLARA YAPILAN ÖDEMELER      304

H- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞİNİN DEVAMI SIRASINDA ELDE EDİLEN FAİZ VE REPO GELİRLERİ                 310

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 310

2- İnşaat ve Onarım İşinin Devamı Sırasında Elde Edilen Faiz Repo Gelirleri ve Kur Farklarının Vergilendirme Dönemi 311

a) İnşaat ve Onarım İşlerinin Devamı Sırasında Elde Edilen Faiz ve Repo Gelirleri İle Kur Farkları        311

b) İnşaat ve Onarım İşlerinin Devamı Sırasında Elde Edilen Faiz Gelirleri ve Kur Farkları Konusunda Vergi İdaresinin Görüş ve Uygulamaları…………………………………………………………………………………………………………. 312

c) İnşaat ve Onarım İşlerinin Devamı Sırasında Elde Edilen Faiz ve Repo Gelirleri İle Kur Farklarının İşin Bitim Tarihi İtibariyle Beyan Edilmesi Gerektiği…………………………………………………………………………………………………. 215

d) Danıştay’ın Görüşü ………………………………………………………………………………………….. 324

3- İşin Devamı Sırasında Alınan Avansların Bankada Değerlendirilmesinden Elde Edilen Faiz ve Kur Farkları  327

I- YURT DIŞI İNŞAAT İŞLERİNİ TAMAMLAYANLARIN YURT İÇİNDEN ALDIKLARI KREDİLERİN FAİZ VE KUR FARKLARI    329

İ- HAKEDİŞ BELGESİNİN DÜZENLENMESİ VE ONAYI İLE FATURANIN VE KDV’NİN İLİŞKİSİ     329

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 329

2- İnşaat Taahhüt Hizmetlerinde KDV Yönünden Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Geldiği Tarih            335

a) Vergi İdaresinin Görüşü …………………………………………………………………………………… 336

b) Danıştay’ın Görüşü…………………………………………………………………………………………… 337

3- Avanslarda Fatura Düzenlenmeyeceği……………………………………………………………. 342

4- Sayıştay Denetimi Sonucunda Fazla Ödeme Olduğu Tespit Edilen Tutarın Kamu Kurumu Tarafından Müteahhitten Tahsili Halinde KDV Düzeltmesi Yapılıp Yapılamayacağı…………………………………………………………….. 343

5- Geçici Kabul Noksanlıklarında Yapılacak Kesintinin KDV Dahil Sözleşme Bedeli Üzerinden mi Yoksa KDV Hariç Sözleşme Bedeli üzerinden mi Yapılacağı ………………………………………………………………………………………. 344

J- DÖVİZLE YAPILAN İŞLERDE KDV…………………………………………………………………….. 345

1- Dövizle Yapılan İnşaat İşlerinde KDV Uygulamasına İlişkin Vergi İdaresi Görüşü 346

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………… 346

b) Döviz Olarak Ödenen Avanslarda KDV…………………………………………………………… 349

2- Bedelin Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Geldiği Ta­rihten Sonra Ödenmesi Nedeniyle Ortaya Çıkan Kur Farklarında KDV     350

a) Müteahhit veya İnşaat Firması Lehine Oluşan Kur Farklarında KDV……………. 350

b) Satıcı Aleyhine Oluşan Kur Farklarında KDV………………………………………………….. 354

c) Tevkifatlı İşlemlerde Oluşan Kur Farklarında KDV…………………………………………. 355

3- Uluslararası İhaleler ve Kamu İhalelerinde Ödemeye Bağlı Olarak Ortaya Çıkan Kur Farklarında KDV          357

4- Dövizli Senetlerin Kırdırılması-Ciro Edilmesi Halinde KDV……………………………. 359

5- Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumunun Değerlendirilmesi ve Kişisel Görüşümüz    362

K- YAPIM İŞLERİ, YAPIM İŞLERİ İLE BİRLİKTE VEYA AYRI İFA EDİLEN MÜHENDİSLİK-MİMARLIK VE ETÜT-PROJE HİZMETLERİ, İŞ GÜCÜ TEMİN HİZMETLERİ VE YAPI DENETİM HİZMETLERİNDE KDV TEVKİFATI 367

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 367

2- Yapım İşleri İle Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetlerinde KDV Tevkifatı             368

a) Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı…………………………………………….. 368

b) KDV Tevkifat Uygulamasının Kapsamı ………………………………………………………….. 370

c) Tevkifat Uygulamasında Alt Sınır ……………………………………………………………………. 371

d) Yapım İşlerinin Tamamen veya Kısmen Alt Yüklenicilere Devredilmesi Halinde Tevkifat Uygulaması           371

e) KDV’den İstisna Olan Yapım İşleri ile Bu İşlerin Alt Yüklenicilere Devri Halinde Tevkifat Uygulaması             372

f) Mimarlık, Mühendislik, Etüt, Plan, Proje vb. İşlerin Yapım İşlerinin Bir Kısmı ile Birlikte Alt Yüklenicilere Devri Halinde Tevkifat Uygulaması……………………………………………………………………………………………………………. 373

g) Hakedişli İşlerde Tevkifat Uygulaması……………………………………………………………. 373

h) Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yapılan Yapım İşlerinde Tevkifat Uygulaması          374

ı) 30.04.2006 (Bu Tarih Dahil) Tarihinden Önce İhalesi Tamamlanmış İşlerde Tevkifat Uygulaması      374

i) Belediyelerin Tevkifat Karşısındaki Durumu  …………………………………………………. 374

j) Vakıflara Verilen Yapım İşlerinde Tevkifat Yapılıp Yapılmayacağı…………………. 375

k) Belge Düzeni……………………………………………………………………………………………………… 376

l) Yapım İşlerindeki Tevkifattan Doğan Nakden ve Mahsuben İade…………………… 376

3- Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetlerde KDV Tevkifatı 377

a) Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı…………………………………………….. 377

b) KDV Tevkifat Uygulamasının Kapsamı ………………………………………………………….. 378

c) Tevkifat Uygulamasında Alt Sınır…………………………………………………………………….. 378

d) Tevkifattan Doğan Nakden ve Mahsuben İade……………………………………………….. 379

4- Yapı Denetim Hizmetlerinde KDV Tevkifatı…………………………………………………….. 379

a) Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı…………………………………………….. 379

b) KDV Tevkifat Uygulamasının Kapsamı ………………………………………………………….. 380

c) Tevkifat Uygulamasında Alt Sınır ……………………………………………………………………. 381

d) Tevkifattan Doğan Nakden ve Mahsuben İade……………………………………………….. 381

5- İşgücü Temin Hizmetlerinde KDV Tevkifatı…………………………………………………….. 382

a) Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı…………………………………………….. 382

b) KDV Tevkifat Uygulamasının Kapsamı ………………………………………………………….. 382

c) Tevkifat Uygulamasında Alt Sınır ……………………………………………………………………. 387

d) Tevkifattan Doğan Nakden ve Mahsuben İade……………………………………………….. 387

6- Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetlerinde KDV Tevkifatı……………………………………. 388

a) Tevkifat Uygulayacak Alıcılar ve Tevkifat Oranı…………………………………………….. 388

b) KDV Tevkifat Uygulamasının Kapsamı ………………………………………………………….. 388

c) Tevkifat Uygulamasında Alt Sınır  …………………………………………………………………… 388

d) Tevkifattan Doğan Nakden ve Mahsuben İade……………………………………………….. 388

L- YILLARA YAYGIN İNŞAATLARDA GEÇİCİ VERGİ ……………………………………………. 389

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 389

2- Yıllara Yaygın İnşaatlarda İnşaat İşinin Yanı Sıra Diğer Faaliyet ve Gelirlerin de Bulunması Halinde Geçici Vergi        390

3- Yıllara Yaygın İnşaat İşinin Zararla Sonuçlandığı Durumlarda Geçici Vergiye Tabi Diğer Faaliyet ve Gelirlerin Geçici Vergi Karşısındaki Durumu……………………………………………………………………………………………. 391

a) Geçici Verginin Vergi Yasalarında İlk Kez Yer Aldığı 3505 Sayılı Kanun’un Gerekçesinde Yer Alan İfadeler  391

b) Geçici Verginin Cari Yılın Gelir veya Kurumlar Vergisine Mahsuben Alınması 392

4- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşinin Diğer İşlerle Birlikte Yapılması ve/veya Arızi Gelirlerin de Olması Halinde Ortak (Müşterek) Genel Gider Dağıtımı-Geçici Vergi İlişkisi……………………………………………………………. 393

5- Aylara Yaygın İnşaat ve Onarım İşleri ……………………………………………………………. 395

6- Geçici Kabulden Sonra Alınan Hakedişlerden Dolayı Geçici Vergi Ödenmesi 396

7- Yıl İçinde Başlanılıp Bitmesi Nedeniyle GVK 42. Madde Kapsamına Girmeyen Taahhüt Şeklindeki İnşaatlar                397

8- Geçici Verginin Mahsubu …………………………………………………………………………………. 397

9- Geçici Verginin Muhasebeleştirilmesi…………………………………………………………….. 398

 M- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞİNE KÂR/ZARAR PAYLAŞIMI ESASINA GÖRE KATILAN ŞİRKETİN VERGİLENDİRİLMESİ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 398

 

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ÖZEL İNŞAAT İŞLERİ

 

I- DAİRE KAT VE DÜKKAN HALİNDE SATMAK İÇİN YAPILAN ÖZEL İNŞAATLAR  405

A- ÖZEL İNŞAATLARIN GELİR VERGİSİ KANUNU’NUN 42. MADDESİ KARŞISINDAKİ DURUMU              405

B- ÖZEL İNŞAAT İŞLERİNDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY……………………………………… 419

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 419

2- İnşaat Devam Ederken Yapılan Satışlar İle Vergiyi Doğuran Olay ve Fatura… 419

a) Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 419

b) Devam Eden İnşaatta Tapu Senedi İle Yapılan Arsa Paylı Daire Satışlarında Faturanın Ne Zaman Düzenleneceği     421

3- Vadeli Olarak Yapılan Satışlar…………………………………………………………………………. 423

C- KAZANCIN SAPTANMASI VE VERGİLENDİRİLMESİ ………………………………………. 429

1- Kat Daire ve Dükkanların Tümünün Aynı Yıl İçinde Satılması………………………… 430

2- Kat Daire ve Dükkanların Bazılarının Aynı Yıl Satılmaması ………………………….. 431

3- Kat Daire ve Dükkanların İnşa Edildiği Yılda Satılmaması ……………………………. 433

4- Ticari Kazanç Mükellefinin Şahsına Ait Arsa Üzerine Yaptığı Konutların Satışının Vergilendirilmesi Konusunda Maliye Bakanlığı’nın Görüşü…………………………………………………………………………………………………………………… 434

D- MÜTEAHHİDİN EŞ VE ÇOCUKLARINA SATTIĞI VEYA KENDİSİNİN VEYA ORTAĞININ ADINA KAYDEDİLEN DAİRE VE DÜKKANLARDA EMSAL BEDEL ………………………………………………………………………….. 435

1- Daire ve Dükkanların Eşe Çocuklara veya Yakınlara Bağışlanması (Bedelsiz Devir ya da Satışı)    435

a) Daire ve Dükkanı İvazsız (Bedelsiz) Olarak Alanlar Yönünden …………………….. 435

b) Daire ve Dükkanı İvazsız Olarak Satanlar Yönünden ……………………………………. 436

2- Daire ve Dükkanların Eşe Çocuklara veya Yakınlara Satışı …………………………. 436

a) Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 436

b) İlişkili Kişi…………………………………………………………………………………………………………… 437

c) Emsallere Uygunluk İlkesi ………………………………………………………………………………. 437

d) Emsaline Uygun Fiyat veya Bedelin Tespitinde Uygulanacak Yöntemler……. 438

e) Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Dağıtılan Örtülü Kazanç Tutarları İçin Yapılacak Düzeltme İşlemleri           439

3- Satmak Amacıyla İnşa Edilen Gayrimenkullerin Satılmasından Vazgeçilmesi Durumunda Mükellefiyetin Sona Erdirilmesinin Vergisel Boyutu…………………………………………………………………………………………………….. 440

4- Ticari Kazanç Sahibinin Vergi Mükellefi Olmadan Önce Edinmiş Olduğu Gayrimenkulleri Satması Durumunda Ticari Kazanca Dahil Edip Etmeyeceği …………………………………………………………………………………………………… 442

E- BİNA VE ARSANIN DEĞERLEMESİ …………………………………………………………………. 444

1- Satın Aldığı Arsa Üzerine İnşaat Yapanlar …………………………………………………….. 444

2- Kat Daire ve Dükkan Karşılığı Başkasının Arsası Üzerine İnşaat Yapanlar…. 444

3- Stokların Değerlemesi…………………………………………………………………………………….. 446

F- KENDİ ARSASI ÜZERİNE BİR DEFAYA MAHSUS OLMAK ÜZERE BİNA İNŞA EDEREK KAT DAİRE VE DÜKKAN OLARAK SATANLAR……………………………………………………………………………………………………………………………….. 448

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 448

2- Vergilendirilecek Değer Artış Kazançları ……………………………………………………….. 450

3- Vergilendirilmeyecek Kazançlar ……………………………………………………………………. 453

4- Değer Artışında Safi Kazanç …………………………………………………………………………… 454

5- Elden Çıkarmanın Ne Anlama Geldiği …………………………………………………………….. 455

6- İktisap (Edinme) Bedeli…………………………………………………………………………………….. 455

7- Elden Çıkarma Bedeli……………………………………………………………………………………….. 456

8- İstisna Tutarı……………………………………………………………………………………………………… 457

G- 2/B KAPSAMINDA ALINAN ARAZİLERİN SATIŞINDAKİ VERGİLENDİRME……… 457

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 457

2- Gelir Vergisi, Vergi Usul Kanunu ve Medeni Kanun Yönünden……………………… 458

II- ARSA KARŞILIĞI DAİRE KAT VE DÜKKAN YAPIMI ………………………………………… 461

A- ARSA SAHİBİ İLE MÜTEAHHİT ARASINDAKİ İLİŞKİ ………………………………………… 461

B- ARSA KARŞILIĞI DAİRE VERİLMESİ SÖZLEŞMESİ ………………………………………… 462

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 462

2- Sözleşmenin Şekli ……………………………………………………………………………………………. 465

3- Tarafların Hakları ve Borçları ………………………………………………………………………….. 466

a) Arsa Sahibinin Hakları ve Borçları …………………………………………………………………. 466

b) Müteahhidin Hakları ve Borçları ……………………………………………………………………… 467

4- Özelgeler ve Yargı Kararları ……………………………………………………………………………. 468

5- Kat Karşılığı Arsa Üzerine İnşaat Sözleşmesi Örneği……………………………………. 474

C- KAT KARŞILIĞI İNŞAATLARDA ARSA SAHİBİNE PARA VE KİRA ÖDENMESİ.. 478

D- KAT KARŞILIĞI İNŞAATTA BİNA SAHİBİNE YAPILAN KİRA YARDIMININ VERGİLENDİRİLMESİ            479

E- KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞİ YAPAN FİRMANIN ARSA SAHİBİ ADINA YAPTIĞI GİDERLERİN VERGİ MEVZUATI AÇISINDAN DURUMU VE BELGE DÜZENİ VE ÖZELLİKLİ BAZI DURUMLAR………………………………………….. 480

F- ARSA KARŞILIĞI DAİRE YAPAN VE ALANLARIN VERGİ KANUNLARI YÖNÜNDEN DURUMLARI          486

1- Kat Daire ve Dükkan Karşılığı Başkasının Arsasına Bina Yapanlarda Vergileme 486

2- Arsa Karşılığı Daire Alınması, Alınan Dairelerin Satışı ya da Kiraya Verilmesinde Vergileme             494

a) Arsa Karşılığı Daire ya da Dükkan Alınması Olayında Arsa Sahibi Yönünden Vergileme     494

b) Arsa Karşılığı Alınan Daire ve Dükkanların Satışında Vergileme …………………. 507

c) Arsa Karşılığı Alınan Daire Kat ve Dükkanların Kiraya Verilmesi………………… 539

d) Arsa Karşılığı Edinilen Bağımsız Bölümlerin Bağışlanması………………………….. 542

3- Kat Karşılığı İnşaat İşinde, Arsa Sahiplerince Müteahhide Devri Yapılacak Gayrimenkullerin Müteahhide Devredilmeksizin Müteahhidin Göstereceği Üçüncü Kişilere Satışı İşleminden Ne Şekilde Tapu Harcı Aranılacağı Hususu İle Konunun Gelir Vergisi ve Vergi Usul Kanunları Yönünden Değerlendirilmesi…………………………………………….. 542

a) 492 sayılı Harçlar Kanunu Yönünden………………………………………………………………. 542

b) 213 sayılı Vergi Usul Kanunu Yönünden…………………………………………………………. 543

c) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Yönünden………………………………………………………. 544

4- Hibe Yolu İle İktisap Edinilen Gayrimenkulün Satışından Elde Edilen Kazancın Vergilendirilmesi      545

a) 01.01.1999 Tarihine Kadar Olan Uygulama…………………………………………………….. 545

b) 4369 Sayılı Kanun’la Getirilen Uygulama ……………………………………………………….. 547

c) Hibe Yolu İle Edinilen Gayrimenkulün 1999-2002 Yıllarında Satılması Halinde Vergilendirme Yönünden Yapılacak Uygulama………………………………………………………………………………………………………………………………. 548

d) 01.01.2003 Sonrası Uygulama ………………………………………………………………………… 549

G- HASILAT PAYLAŞIMI KARŞILIĞI ARSA VERİLMESİ…………………………………………. 549

1- Gerçek Kişilere Ait Arsaların Hasılat Paylaşımı Karşılığı Verilmesi……………… 549

a) Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 549

b) Arsayı İnşaat Firmasına Hasılat Payı Karşılığında Vermenin, Belli Sayıda Daire ve Dükkan Karşılığı Vermekten Farkı            550

c) Hasılat Paylaşımı ve Hasılat Paylaşımının Vergi Avantajı……………………………… 551

2- Şirketin Aktifinde Kayıtlı Arsanın Hasılat Paylaşımı Karşılığı Verilmesi………… 553

III- DAİRE KAT VEYA DÜKKAN HALİNDE SATMA AMACI OLMAKSIZIN YAPILAN ÖZEL İNŞAATLAR      555

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………. 555

B- ÖZEL BİNA İNŞAATINDA MESKENİN YANISIRA İŞYERİNİN DE OLMASI DURUMUNDA FAALİYETİN TİCARİ KAZANÇ SAYILMASI YÖNÜNDE İDARENİN YAKLAŞIMI…………………………………………………………………………. 555

C- ÖZEL İNŞAATLARDA ÇALIŞTIRILAN İŞÇİLER…………………………………………………. 559

IV- YAPI KOOPERATİFLERİNE AİT ARSALARIN DAİRE KARŞILIĞI VERİLMESİ.. 561

A- YAPI KOOPERATİFLERİ İLE MÜTEAHHİT ARASINDAKİ İLİŞKİLER…………………. 562

B- KOOPERATİFLERİN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU ………………. 562

1- Arsanın Bir Kısmının Müteahhide Satılması……………………………………………………. 563

2- Yapı Kooperatiflerinin Sahibi Oldukları Arsalarını Daire veya İşyeri Karşılığı Vermeleri        563

3- Yapı Kooperatiflerince Konut ve İşyeri Karşılığı Arsa Temin Edilmesi…………. 564

C- MÜTEAHHİDİN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU………………………. 564

1- Dairelerin Bir Kısmının Müteahhide Devredilmesi ………………………………………… 564

2- İnşa Edilen Dairelerin Müteahhide Devredilmemesi………………………………………. 565

D- ARSASINI KAT KARŞILIĞINDA MÜTEAHHİDE VEREN KOOPERATİFİN BELGE DÜZENİ, KURUMLAR VERGİSİ VE KDV AÇISINDAN VERGİSEL YÜKÜMLÜLÜĞÜ………………………………………………………………………………….. 567

1- Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden Değerlendirme…………………………………….. 567

2- Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden Değerlendirme………………………………. 568

3- Vergi Usul Kanunu Yönünden Değerlendirme………………………………………………… 569

E- YAPI KOOPERATİFLERİNİN KURUMLAR VERGİSİ VE DİĞER VERGİ RESİM VE HARÇLARDAN MUAFİYETİ      572

V- YAPI KOOPERATİFLERİNDE VERGİLENDİRME…………………………………………….. 574

A- YAPI KOOPERATİFLERİNİN KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN DURUMU ……. 574

B- YAPI KOOPERATİFLERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DURUMU. 579

1- Konut Yapı Kooperatiflerine Yapılan İnşaat Taahhüt İşlerinde İndirimli Oran (%1) ve KDV İstisnası Uygulamaları       579

2- Konut ve İşyeri Yapı Kooperatiflerinin Mal Alımlarında KDV………………………….. 580

3- Konut Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine Konut Tesliminde KDV İstisnası……… 581

a) 03.07.2009 Tarihinden Önce Ruhsat Alanlar…………………………………………………… 581

b) 03.07.2009 Tarihinde ve Daha Sonra Ruhsat Alanlar…………………………………….. 581

4- İşyeri Yapı Kooperatiflerinin Üyelerine İşyeri Tesliminde KDV………………………. 582

5- Organize Sanayi Bölgeleri İle Küçük Sanayi Sitelerinde Arsa ve İşyeri Tesliminde KDV İstisnası      582

C- YAPI KOOPERATİFLERİNDE ORTAKLARI İÇİN SOSYAL KÜLTÜREL EKONOMİK VE TURİZM AMAÇLI YERLER KURULUP İŞLETİLMESİNDE KURUMLAR VERGİSİ……………………………………………………………….. 584

D- YAPI KOOPERATİFLERİNDE GELİR VERGİSİ…………………………………………………… 585

E- ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI DURUMLAR……………………………………………………………….. 585

1- Kooperatif Arsasının Kamulaştırılması…………………………………………………………… 585

2- Kooperatiflerin Gayrimenkullerini Kiraya Vermesi…………………………………………. 586

a) Kooperatif Gayrimenkulünün Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlara Kiraya Verilmesi 586

b) Kooperatif Gayrimenkulünün Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olmayanlara Kiraya Verilmesi         587

3- Kooperatiften Kiralanan Taşınmazla İlgili Olarak Yapılan Kira Ödemelerinin KDV ve KV Karşısındaki Durumu           587

4- Yapı Kooperatifine Ait Arsanın Satışında Kurumlar Vergisi İle KDV Mükellefiyeti ve Belge Düzeni   588

a) Kurumlar Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………….. 588

b) Katma Değer Vergisi Yönünden Değerlendirme…………………………………………….. 590

c- Vergi Usul Kanunu Yönünden Değerlendirme………………………………………………… 590

5- Kooperatife Ait Arsanın Satışından Elde Edilen Tutarın Üyelere Dağıtılması ve Kooperatifin Bünyesinde Oluşan Zararların Mahsup Edilmesinin Vergi Mevzuatı Karşındaki Durumu………………………………………………… 592

6- Kooperatif Tarafından Kat Karşılığı Sözleşme İle Yapılan Binaların Üyelere Teslimi Sırasında Ödenecek Tapu Harcının Hesabında Bina Vergi Değerinin mi Yoksa Arsa Vergi Değerinin mi Esas Alınması Gerektiği 594

7- Ortak Kullanım Alanları Giderlerinin Kooperatiflerce Karşılanması Halinde Kurumlar Vergisi Uygulaması   595

8- Tasfiye Halinde Olan Kooperatif Taşınmazlarının Ortaklar Dışındakilere Satılması                595

9- Kooperatiflerde Vergi Numarası Alma ve Kullanma Zorunluluğu………………….. 596

VI- GAYRİMENKULLERİN EL DEĞİŞTİRMESİNDE YA DA DİĞER DURUMLARDA YAPILACAK İŞLEMLER İLE ÖDENECEK VERGİ RESİM VE HARÇLAR…………………………………………………………………………………………….. 597

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………. 597

B- GAYRİMENKULÜN SATILMASI…………………………………………………………………………. 597

1- İstenen Belgeler………………………………………………………………………………………………… 597

2- Ödenecek Vergi ve Harçlar……………………………………………………………………………… 598

a) Tapu Harçları ……………………………………………………………………………………………………. 598

b) Emlak Vergisi……………………………………………………………………………………………………. 601

C- EMLAK VERGİSİ BİLDİRİM VERME VE VERGİLERİN ÖDEME ZAMANLARI……. 602

1- Vergi Değeri………………………………………………………………………………………………………. 602

2- Vergi Nispeti……………………………………………………………………………………………………… 603

a) Bina Vergisi……………………………………………………………………………………………………….. 603

b) Arazi Vergisi……………………………………………………………………………………………………… 604

3- Gayrimenkulün Vergilendirilmesinde Bulunduğu Sokağın veya Ada, Parselin Hangi Hallerde Dikkate Alınacağı         604

4- Bildirim Verme Süresi………………………………………………………………………………………. 606

5- Ödeme Zamanı………………………………………………………………………………………………….. 606

6- Ödenmemiş Emlak Vergilerinden Sorumluluk………………………………………………… 607

D- VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ………………………………………………………………………… 607

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………… 607

2- Beyannamenin Verileceği Yer………………………………………………………………………….. 607

3- Beyanname Verilme Süresi …………………………………………………………………………….. 607

4- İstisnalar……………………………………………………………………………………………………………. 608

5- Verginin Oranı……………………………………………………………………………………………………. 608

6- Verginin Matrahı ve Ödeme Zamanı………………………………………………………………… 608

7- Diğer Hususlar………………………………………………………………………………………………….. 609

a) Gayrimenkulün Tapuda Tescili………………………………………………………………………… 609

b) İntifa Hakkının Kaldırılmasında Kayıtlı Değer Üzerinden mi Vergi Değeri Üzerinden mi Harç Uygulanacağı  609

c) Kuru Mülkiyetin Bağışlandığı Tarihte Geçerli Olan Emlak Vergi Değerlerinin Uygulanarak Tarhiyat Yapılması Mümkün Olmayıp Murisin Ölüm Tarihinde Geçerli Olan Emlak Vergi Değerleri Esas Alınarak Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplanması ve Verginin Bu Değerler Üzerinden Tahsil Edilmesi Gerektiği……………………………………………………. 611

E- ARSA ÜZERİNE BİNA İNŞA EDİLMESİ……………………………………………………………… 612

1- Tapu Harcı…………………………………………………………………………………………………………. 612

2- Sosyal Meskenlerde İndirimli Harç Uygulaması……………………………………………… 612

a) Mesken Yönünden…………………………………………………………………………………………….. 612

b) Satın Alınan veya Arsası Üzerine Mesken İnşa Edilen Mükellef Yönünden….. 613

3- Bina İnşaat Harcı………………………………………………………………………………………………. 613

F- GAYRİMENKULÜN BAĞIŞLANMASI…………………………………………………………………. 614

1- Tanım ve İstenen Belgeler……………………………………………………………………………….. 614

2- Bağışta Ödenecek Vergi ve Harçlar………………………………………………………………… 614

G- GAYRİMENKULÜN TAKSİMİ (PAYLAŞIMI)……………………………………………………….. 615

1- Tanım ve İstenen Belgeler……………………………………………………………………………….. 615

2- Taksimde Ödenecek Vergi ve Harçlar…………………………………………………………….. 615

H- GAYRİMENKULÜN İFRAZI (AYRIMI) VE TEVHİDİ (BİRLEŞTİRİLMESİ)…………….. 617

1- Tanım ve İstenen Belgeler……………………………………………………………………………….. 617

2- İfraz ve Tevhid İçin Ödenecek Vergi ve Harçlar……………………………………………… 617

I- TAPU SİCİLİNDE TASHİH (DEĞİŞİKLİK)……………………………………………………………. 617

1- Tanım ve İstenen Belgeler……………………………………………………………………………….. 617

2- Tashih İçin Ödenecek Harç………………………………………………………………………………. 618

İ- ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ İLE TEMLİK……………………………………. 618

1- Tanımı ve İstenen Belgeler ……………………………………………………………………………… 618

2- Trampa İçin Ödenecek Vergi ve Cezalar…………………………………………………………. 619

J- İPOTEK İŞLEMLERİ……………………………………………………………………………………………. 619

1- İpotek İşlemi İçin Aranan Belgeler…………………………………………………………………… 620

2- İpotek Tesisinde Ödenecek Harç…………………………………………………………………….. 620

3- İpotekte Borç Miktarının Değiştirilmesi…………………………………………………………… 621

4- İpotekten Kurtarma – İpoteğe Gayrimenkul (Teminat) İlavesi………………………… 621

5- Derece Değişikliği…………………………………………………………………………………………….. 622

K- KAT İRTİFAKI……………………………………………………………………………………………………… 622

1- Tanım ve İstenen Belgeler……………………………………………………………………………….. 622

2- Ödenecek Vergi ve Harçlar……………………………………………………………………………… 623

3- Kat İrtifaklı Arsa Satışında Harç Uygulaması………………………………………………….. 624

a) Tebliğde Yer Alan Örnek ve Açıklama…………………………………………………………….. 624

b) Tebliğin Hukuka Aykırı Yönleri…………………………………………………………………………. 624

L- KAT MÜLKİYETİ…………………………………………………………………………………………………. 628

1- Tanımı ……………………………………………………………………………………………………………….. 628

2- İstenen Belgeler………………………………………………………………………………………………… 628

VII- BİNA İNŞAAT HARCI………………………………………………………………………………………. 629

A- BİNA İNŞAAT HARCININ KONUSU …………………………………………………………………. 629

B- BİNA İNŞAAT HARCINDAN MÜSTESNA TUTULAN İNŞAATLAR…………………….. 630

C- BİNA İNŞAAT HARCININ MÜKELLEFİ………………………………………………………………. 631

D- BİNA İNŞAAT HARCININ MATRAHI………………………………………………………………….. 631

VIII- ÖZEL İNŞAATLA İLGİLİ RESMİ İŞLEMLER……………………………………………………. 632

A- İMAR DURUMU………………………………………………………………………………………………….. 632

B- İMAR DURUMU HARCI …………………………………………………………………………………….. 632

C- YAPI RUHSATININ ALINMASI VE İZLENECEK SÜREÇ……………………………………. 632

 

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

YURT DIŞI İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ

 

I- GENEL AÇIKLAMALAR………………………………………………………………………………………. 639

II- YURT DIŞINDA İŞ YAPAN MÜTEAHHİTLERİN VERGİ KANUNLARI KARŞISINDAKİ DURUMU             640

A- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN………………………………………………………………… 640

1- Defter Tutma……………………………………………………………………………………………………… 641

2- Geçici Olarak Yurt Dışına İhraç Edilen Makine ve Teçhizatın Amortismanı….. 643

3- Yurt Dışına Gönderilmek Üzere İşletmeden Çekilen Sabit Kıymetler……………. 643

B- GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN…………………………………………………………….. 643

1- Tam Mükellef Olarak Vergilendirme………………………………………………………………… 643

2- Kazancın Ne Zaman Elde Edilmiş Sayılacağı………………………………………………….. 645

3- Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergilerin Mahsubu……………………………………………… 646

4- Yurt Dışındaki İnşaat ve Onarım İşlerinden Doğan Zararlar………………………….. 647

C- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN ………………………………………………….. 648

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 648

2- Kazancın Türkiye’de Genel Sonuç Hesaplarına İntikal Ettirilmesi…………………. 650

3- Yurt Dışında Taşeron Olarak Hizmet Verilen İnşaatla İlgili Faturanın Türkiye’deki Ana Ortak Olan Firmaya Kesilmesinde KV, KDV ve Damga Vergisinden Muaf Olup Olmadığı………………………………………………………… 651

a) Kurumlar Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………….. 651

b) Katma Değer Vergisi Yönünden………………………………………………………………………. 653

4- Kazancın Geçici Vergi Karşısındaki Durumu………………………………………………….. 654

5- İşin Tamamlanmasından Sonra Ödenen Faiz ve Kur Farklarının Durumu……. 655

6- Merkez ve Şube Arasındaki Cari Hesapların Değerlemesi……………………………. 655

7- Götürü Gider Uygulaması…………………………………………………………………………………. 656

8- Türkiye’deki Merkez Genel Giderlerinden Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşlerine Pay Verilmesi             656

9- Yurt Dışındaki İnşaat İşlerinin Yapılabilmesi İçin İlgili Ülke Mevzuatına Göre Ayrı Bir Şirket Kurulmasının Zorunlu                          Olduğu Durumlarda İstisna Uygulaması……………………………………………………………… 656

D- KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN……………………………………………………………… 657

1- Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşlerinde KDV ……………………………………………………… 657

a) Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşlerinin KDV’ye Tabi Olmadığı…………………………… 657

b) Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetlerinin KDV Hizmet İhracatı İstisnasından Yararlanamayacağı             659

c) Yurt Dışında İnşaat İşi Yapan Müteahhitlerin İşin Bir Kısmını Taşeronlara Yaptırmaları Halinde KDV              659

d) Müteahhitlerin Yurt Dışında Yapacakları İnşaatların Projelerini Türkiye’de Çizdirmeleri Halinde KDV             660

e) Kamu İdare ve Müesseseleri İle Vakıf ve Derneklerin Yurt Dışında Bağış Amacıyla Yaptırdıkları İnşaatlarda KDV    660

2- Yurt Dışında İnşaat İşi Yapan Müteahhitlerin Yurt Dışına Götürdükleri Mallarda KDV İhracat İstisnası            661

a) KDV Kanunu Hükümleri……………………………………………………………………………………. 662

b) İhracat Yönetmeliği ve Tebliğlerinde Yer Alan Hükümler………………………………. 662

c) Olayın KDV İhracat İstisnası Karşısındaki Durumu……………………………………….. 663

E- YURT DIŞI TEMİNAT MEKTUPLARINDA DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI 665

III- YURT İÇİ MÜTEAHHİTLİK KARNESİ ALMAK İÇİN İSTENİLEN BELGELER…… 669

IV- YURT DIŞI MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ KAPSAMINDA YAPILACAK İHRACAT VE İTHALATA İLİŞKİN TEBLİĞ (2008/1)…………………………………………………………………………………………………….. 674

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

İNŞAAT İŞLERİYLE İLGİLİ ORTAK AÇIKLAMALAR

 

I- İNŞAAT İŞLERİNDE VERGİ İNCELEMESİ …………………………………………………………. 685

A- İNCELEMEDEN AMAÇ……………………………………………………………………………………… 685

B- UYGULAMA AÇISINDAN ÖZEL İNŞAATLARDA VERGİ İNCELEMESİ……………… 686

1- Satılan Daire Kat ve Dükkanların Satış Bedellerinin Düşük Gösterilmesi……. 687

a) Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 687

b) Alıcı İfadelerine Başvurulması…………………………………………………………………………. 690

2- İnşaat Maliyetlerinin Doğru Tespit Edilmemesi………………………………………………. 712

a) İnşaat Maliyetlerinin Olduğundan Düşük Gösterilmesi………………………………….. 712

b) İnşaat Maliyetlerinin Olduğundan Yüksek Gösterilmesi………………………………… 712

3- Beyan Döneminin Kaydırılması………………………………………………………………………… 713

4- Müteahhidin İşletmeden Çekmiş Olduğu ya da Arsa Sahibine Vermiş Olduğu Bağımsız Bölümlerin Değerinin Yanlış Tespit Edilmesi ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 713

5- Apartman İnşa Edenin Defter Tutmaması veya Vergi Mükellefiyetini Gizlemesi 714

6- Genellik Arz Eden Diğer Durumlar…………………………………………………………………… 715

C- UYGULAMA AÇISINDAN TAAHHÜT ŞEKLİNDE YAPILAN İNŞAATLARDA VERGİ İNCELEMESİ            724

1- Malzeme Sarfının ve İnşaat Giderlerinin Saptanması…………………………………….. 724

2- İnşaat Maliyetlerinin ya da Giderlerin Hangi Yollarla Yükseltildiği…………………. 726

a) Sahte veya Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanımı (Naylon Fatura Kullanımı)          726

b) Akaryakıt ve Nakliye Giderlerinin Olduğundan Fazla Gösterilmesi………………. 728

c) Bitmeyen İnşaatta Kullanılan Malzemeye İlişkin Faturaların Biten İşin Maliyetine Yansıtılması         728

d) Hiçbir İnşaatta Kullanılmamış Stokta Duran Malzemenin İnşaat Maliyetine Yansıtılması     728

3- İnşaat ve Onarma İşleriyle İlgili Olarak Defter Tutulmaması veya Vergi Mükellefiyetinin Gizlenmesi                729

D- ŞİRKETİN ORTAĞI OLAN FİRMAYA TAAHHÜT EDİLEN İNŞAAT İŞİ DOLAYISIYLA ALINAN AVANSLARIN ÖRTÜLÜ SERMAYE HESABINDA DİKKATE ALINIP ALINMAYACAĞI……………………………………………………. 730

II- İNŞAAT İŞLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ…………………………………………………. 734

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………. 734

B- NET ALANI 150 M²’YE KADAR KONUT TESLİMLERİNDE KDV UYGULAMASI.. 734

1- 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu Kapsamındaki Büyükşehirlerde Net Alanı 150 m²’ye Kadar Olan Konut Teslimlerinde KDV ……………………………………………………………………………………………………………………….. 736

a) Yapı ruhsatı 1.1.2013 Tarihinden Önce Alınan Konut İnşaatı Projeleri ile Kamu Kurum ve Kuruluşları ile Bunların İştirakleri Tarafından İhalesi Bu Tarihe Kadar Yapılan Konut İnşaatı Projelerine İlişkin Konut Teslimleri                737

b) Yapı Ruhsatı 01.01.2013 Tarihinden İtibaren Alınan Konut İnşaatı Projeleri İle Kamu Kurum ve Kuruluşları İle Bunların İştirakleri Tarafından İhalesi Bu Tarihten İtibaren Yapılacak Konut İnşaatı Projelerine İlişkin Konut Teslimleri     738

c) Büyükşehirlerde 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Rezerv Yapı Alanı ve Riskli Alan Olarak Belirlenen Yerler ile Riskli Yapıların Bulunduğu Yerlerde İnşa Edilecek Net Alanı 150 m²’ye Kadar Olan Konut Teslimlerinde Uygulanacak KDV Oranı         739

d) İnşaat Ruhsatı 01.01.2013 Tarihinden Önce Alınan Kat Karşılığı İnşaat İşinin, 2013 Yılı İçinde Devralınarak İnşaat Ruhsatının Değiştirilmesi İşlemi Ruhsat Revizesi Olarak Kabul Edilecek mi?……………………. 741

2- Büyükşehir Belediyesi Kanunu Kapsamında Olmayan Diğer Şehirlerdeki Net Alanı 150 m²’ye Kadar Konut Teslimlerinde KDV ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 743

3- Net Alanı 150 m²’ye Kadar İkinci El Konut Teslimlerinde KDV ……………………… 743

4- Net Alanı 150 m²’ye Kadar Olan Konut Teslimlerindeki Yeni KDV Düzenlemesinin Değerlendirilmesi             744

a) Arsa Değeri ve Emsal Yönünden…………………………………………………………………….. 746

b) Lüks ve Birinci Sınıf İnşaat Tespitinde 30 Yıl Önceki Mevzuata Tabi Tutma Sıkıntılara Neden Olacak             746

C- NET ALANI 150 M² VE ÜZERİNDE OLAN KONUTLAR İLE İŞYERİ TESLİMLERİNDE KDV        747

D- KONUT VE İŞYERİ SATIŞLARINA UYGULANACAK KDV ORANININ TESPİTİNDE, ARTIK TAŞINMAZLARIN FİİLİ KULLANIMLARINA DA BAKILACAK……………………………………………………………………………………………………………. 748

1- Maliye Bakanlığı’nın Konut ve İşyeri Satışlarına Uygulanacak KDV Oranı Konusundaki Eski/Yeni Görüşü ve Uygulamaları    748

a) Öteden Beri Süre Gelen Görüşü………………………………………………………………………. 748

b) Yeni Görüşü: Taşınmazların Satışında KDV Oranı, Bunların Fiili Kullanımına Bakılarak Tespit Edilecek         749

2- Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz………………………………………………………. 751

E- KDV UYGULAMASINDA NET ALAN HESABI VE BU KONUDA YAPILMASI GEREKEN DEĞİŞİKLİK      752

1- Maliye Bakanlığı’nın Uygulaması: 150 m²’lik Net Alan Hesabının 30 Seri No.lu KDV Genel Tebliğine Göre Yapılması Gerekir  753

a) İki Katlı Ya da Dubleks Evlerde Alan Hesabı…………………………………………………… 756

b) Bahçeli Evlerde Alan Hesabı……………………………………………………………………………. 756

c) İkiz Evlerde Alan Hesabı…………………………………………………………………………………… 758

2- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Düzenlemesi: Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde Yapılan Değişiklik ve Yeni “Bağımsız Bölüm Net Alan” Hesabı……………………………………………………………………………………….. 759

3- Kişisel Görüşümüz: Maliye Bakanlığı’nın 30 No.lu Tebliğ’in İlgili Bölümünü Yürürlükten Kaldırarak, Net Alan Hesabı Konusunda Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde Yapılan Değişiklik Çerçevesinde Yeni Bir Düzenleme Yapması Gerekir             760

F- İNŞAAT DEVAM EDERKEN ARSA ÜZERİNE KAT İRTİFAKI KURULARAK YAPILAN KONUT VE İŞYERİ SATIŞLARINDA KDV        762

G- DEVRE MÜLK HAKKI SATIŞINDA KDV…………………………………………………………….. 768

H- PREFABRİK KONUT VE KONTEYNER TESLİMLERİNDE KDV………………………… 769

I- JAKUZİLİ, BEYAZ EŞYALI, KLİMALI KONUT SATIŞLARINDA KDV……………………. 770

1- Maliye Bakanlığı’nın Görüşü…………………………………………………………………………….. 771

2- Konunun Değerlendirilmesi ve Kişisel Görüşümüz ………………………………………. 772

a) Maliye Bakanlığı’nın Görüşü ve Uygulamasının Yerinde Olmadığı ……………….. 772

b) Maliye Bakanlığı’nın Jakuzi, Beyaz Eşya, Klima vb. Eşyalar Nedeniyle Yüklenilen KDV’leri İade Hesabına Dahil Etmemesinin Anayasa’ya Aykırı Olduğu……………………………………………………………………………………. 773

c) Havuz, Bahçe Düzenlemesi vb. Ortak Kullanım Alanları İnşası Nedeniyle Yüklenilen KDV’nin İade Hesabına Dahil Edilmemesinin Kanuna Aykırı Olduğu…………………………………………………………………………………………… 773

İ- KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNİN ÜYELERİNE KONUT TESLİMLERİNDE KDV 774

1- 03.07.2009 Öncesi Ruhsat Alan Kooperatifler Yönünden………………………………. 774

2- 03.07.2009 Sonrası Ruhsat Alan Kooperatifler Yönünden…………………………….. 775

J- HAZİNECE YAPILAN TAŞINMAZ TESLİMİ VE KİRALAMALARI, İRTİFAK HAKKI TESİSİ, KULLANMA İZNİ VE ÖN İZİN VERİLMESİ İŞLEMLERİ İLE TOPLU KONUT İDARESİ BAŞKANLIĞI’NCA YAPILAN ARSA VE ARAZİ TESLİMLERİ        778

K- KONUT YAPI KOOPERATİFLERİNE YAPILAN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV 779

1- Konut Yapı Kooperatiflerine Yapılan İnşaat Taahhüt İşlerinde İndirimli Oran (%1) ve KDV İstisnası Uygulamaları       779

a) İstisna veya İndirimli Oran Uygulaması Kapsamına Giren İşlemler……………… 781

b) İstisna ve/veya %1 KDV Oranı Kapsamına Girmeyen İşler…………………………… 787

c) Konut Yapı Kooperatifinin Arsasını Başka Bir Yapı                                           Kooperatifine Kat Karşılığı Vermesi Halinde KDV Uygulaması……………………………………………………………………………………………………………. 788

d) Konut Yapı Kooperatifinin Arsasını Başka Bir Yapı Kooperatifine Kat Karşılığı Vererek, Üye Sayısından Fazla Aldığı Konutları İçin Para Karşılığında Yeni Üye Alması ve Aldığı Paraları Ortaklarına Dağıtması İşleminde KDV 789

e) Tasfiyeye Giren Konut Yapı Kooperatifine Yapılan İnşaat İşlerinde KDV Oranı 792

2- Arsası ve İnşaat Ruhsatı Kendi Adına Olmayan Konut Yapı Kooperatiflerinde KDV İstisnası ve İndirimli Oran Uygulaması     794

a) Konu İle İlgili Olarak Bugüne Kadar Yaşanan Sürecin Kronolojik Sıralaması. 794

b) Konunun Değerlendirilmesi ve Kişisel Görüşümüz……………………………………….. 799

3- Konut Yapı Kooperatiflerinde İnşaat Ruhsatının Yenilenmesi Halinde KDV Uygulaması      801

4- Konut Yapı Kooperatiflerinin KDV Mükellefiyeti……………………………………………… 803

5- Yüklenicinin İnşaatı Tamamlayamayacağının Anlaşılması Üzerine Konut Yapı Kooperatifinin Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesini Feshetmesi Halinde, Fesih Tarihine Kadar Yüklenici Tarafından Kooperatife Verilen İnşaat İşine Uygulanacak KDV Oranı         807

6- Yapı Kooperatifine Hibe Edilmek Üzere Satın Alınan Aracın Gider Kaydı, Belge Düzeni ve KDV        808

a) Kurumlar Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………….. 808

b) Katma Değer Vergisi Yönünden………………………………………………………………………. 809

c) Vergi Usul Kanunu Yönünden………………………………………………………………………….. 810

L- KANUNLA KURULMUŞ SOSYAL GÜVENLİK KURULUŞLARI VE BELEDİYELERE SADECE NET ALANI 150 M2’Yİ AŞMAYAN KONUTLARA İLİŞKİN OLARAK YAPILAN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KDV…… 811

1- % 1 İndirimli KDV Oranı Uygulaması………………………………………………………………… 811

2- KDV İstisnası Uygulaması………………………………………………………………………………… 811

M- BELEDİYELER, İL ÖZEL İDARELERİ, TOPLU KONUT İDARESİ BAŞKANLIĞI VE BUNLARIN %51 VEYA DAHA FAZLA HİSSESİNE YA DA YÖNETİMİNDE OY HAKKINA SAHİP OLDUKLARI İŞLETMELER TARAFINDAN KONUT YAPILMAK ÜZERE PROJELENDİRİLMİŞ ARSALARIN (SOSYAL TESİSLER İÇİN AYRILAN BÖLÜMLER DAHİL) NET ALANI 150 m² NİN ALTINDAKİ KONUTLARA İSABET EDEN KISMININ TESLİMİNDE KDV ………………………………………………………………………………… 812

N- KDV MATRAHININ BELİRLENMESİNDE ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR………. 814

1- İşveren Tarafından Sağlanan Malzeme ve Hizmet Bedellerinin KDV Matrahından İndirilemeyeceği 814

2- İstihkaklardan Yapılan Gelir Vergisi Stopajının KDV Matrahından İndirilip İndirilemeyeceği ve KDV’nin Damga Vergisinin Matrahına Dahil Olup Olmayacağı………………………………………………………………………………………….. 815

3- KDV Matrahının Hesaplanmasında İhale Tenzilatı Fiyat Farkı Teminat ve Gecikme Cezasının Durumu           816

a) İhale Tenzilatı…………………………………………………………………………………………………….. 816

b) Fiyat Farkı………………………………………………………………………………………………………….. 816

c) Teminat ve Gecikme Cezası Kesintileri………………………………………………………….. 816

d) Hakediş Raporu Üzerinde Eksik Hesaplanan KDV’nin Düzeltilmesi…………….. 817

e) Stopajları İşverence Üstlenilen Yıllara Sari İnşaat İşinde KDV Matrahı………… 818

O- ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİNDE ARSA VE İŞYERİ TESLİMLERİ    819

Ö- BAŞKALARINA SATMA AMACI GÜTMEKSİZİN, KENDİ GEREKSİNİMİ İÇİN YAPILAN İNŞAATLARDA KDV         823

1- KDV Mükellefiyeti Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İnşaatlarda……………….. 823

2- KDV Mükellefiyeti Bulunan Kişi Ya da Şirketlerin Faaliyetleriyle İlgili Olarak Yaptıkları İnşaatlar       825

P- ARSA (KAT) KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE KDV…………………………………………….. 826

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………. 826

2- Maliye Bakanlığı’nın Kat Karşılığı İnşaat İşlerinde KDV Uygulamasına ilişkin Görüşü           827

a) Genel Tebliğ ve Sirküler Düzeyinde Yaptığı Düzenleme………………………………… 827

b) Arsa Sahibi Tarafından Müteahhide Arsa Teslimi………………………………………….. 830

c) Müteahhit Tarafından Arsa Sahibine Konut ya da İşyeri Teslimi…………………… 831

d) Arsa Karşılığı İnşaat İşinde Vergiyi Doğuran Olay…………………………………………. 831

3- Danıştay’ın Konuya İlişkin Görüşü ………………………………………………………………….. 834

a) Arsanın Gerçek Bir Kişiye Ait Olduğu Durumlarda………………………………………… 835

b) Arsanın Ticari Bir İşletmeye Dahil Olduğu Durumlarda…………………………………. 838

4- Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz………………………………………………………. 838

a) Arsa Sahibinin Hakları ve Borçları………………………………………………………………….. 840

b) Müteahhidin Hakları ve Borçları………………………………………………………………………. 840

5- Arsa Sahiplerine Arsanın Karşılığı Olarak Verilen Taşınmazlarda Emsal Bedel Nasıl Tespit Edilecek?          841

6- Arsa Karşılığı İnşaat İşlerinde İnşaat Devam Ederken Kat                İrtifakı Kurulmak Suretiyle Arsa Sahiplerine Yapılan Konut Teslimlerinde KDV Uygulaması ve Belge Düzeni ………………………………………………. 845

7- Arsa Karşılığı İnşaat İşlerinde Müteahhidin Kat İrtifakı Kurarak Arsa Sahipleri Adına Vekaleten Sattıkları Taşınmazlarda Arsa Sahiplerinin Vergi Mükellefiyeti Doğar mı? …………………………………………………………. 848

8- Veraseten veya İvazsız Olarak İntikal Eden Arsanın Kat Karşılığı Verilmesi İşleminin KDV Karşısındaki Durumu      852        

9- Müteahhit Tarafından Arsa Sahibi Adına Yapılan Masrafların Gider Kaydı ve KDV İndirimi  856

a) Maliye Bakanlığı’nın Görüşü ve Uygulaması…………………………………………………… 856

b) Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz………………………………………………………. 859

10- Kat İrtifakı Kurulduktan Sonra Henüz İnşaat Tamamlanmadan İnşaatın Seviyesine Göre Teminat Amaçlı Olarak Müteahhide Tapuda Yapılacak Devirlerde KDV ……………………………………………………………………… 862

11- Arsasını Kat Karşılığı Müteahhide Veren Konut Yapı Kooperatiflerinin KDV ve Kurumlar Vergisi Karşısındaki Durumu        863

R- HASILAT PAYLAŞIMI ESASINA GÖRE YAPILAN İNŞAAT İŞLERİNDE KDV…….. 873

1- 60 Sıra No.lu KDV Sirküleri İle Yapılan Düzenleme………………………………………… 874

2- Hasılat Paylaşımı Esasına Göre Yapılan İnşaat İşlerinde KDV………………………. 875

3- Hasılat Paylaşımı Esasına Göre Yapılan İnşaat İşlerinde Vergiyi Doğuran Olay 876

4- Hasılat Paylaşımı Esasının Bir Gereği Olarak Ortak Havuzda Toplanan Paraların Bankada Değerlendirilmesi Sonucu Elde Edilen Faizlerin Müteahhitlere Aktarılması İşleminin KDV Karşısındaki Durumu………… 877

5- Hasılat Paylaşımı Esasına Göre Yapılan İnşaat İşlerinde KDV İadesi…………… 878

6- Şirketlerin Kısmen Kat Karşılığı, Kısmen Hasılat Paylaşımlı Olarak Yaptıkları Arsa Teslimlerinde KDV, Kurumlar Vergisi ve Belge Düzeni……………………………………………………………………………………………………………………. 878

a) Kurumlar Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………….. 878

b) KDV Yönünden………………………………………………………………………………………………….. 879

7- Arsayı İnşaat Firmasına Hasılat Payı Karşılığında Vermenin, Belli Sayıda Daire ve Dükkan Karşılığı Vermekten Farkı ve Vergi Avantajı………………………………………………………………………………………………………………….. 880

a) Nakit-Ayın Farkı………………………………………………………………………………………………… 880

b) Trampadan Farkı………………………………………………………………………………………………. 881

c) Eser Sözleşmesinin (İstisna Akdinin) Olmayışı………………………………………………. 881

d) Arsanın Bir Kısmının Yada Tamamının İnşaat Firmasına Verilmesi……………… 881

e) Hasılat Paylaşımı ve Hasılat Paylaşımının Vergi Avantajı……………………………… 881

S- YURT DIŞI İNŞAAT İŞLERİNDE KDV…………………………………………………………………. 883

1- Yurt Dışında Yapılan İnşaat İşlerinin KDV’nin Konusuna Girmediği………………. 883

2- Yurt Dışında İnşaat İşi Yapan Müteahhitlerin Aldıkları İşin Bir Bölümünü Türk Taşeronlara Yaptırmaları        887

3- Müteahhitlerin Yurt Dışında Yapacakları İnşaatların Projelerini Türkiye’de Çizdirmeleri      888

4- Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Kapsamında Yapılacak İhracatta KDV          889

a) 2008/1 Sayılı Tebliğ İle Yapılan Düzenleme……………………………………………………… 889

b) Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri                           Kapsamında Yapılacak İhracatta KDV İstisnası Uygulaması……………………………………………………………………………………………………………………………….. 890

5- Yurt Dışına Yapılan Makine ve Teçhizat Kiralamasında KDV………………………… 892

a) İhracat Mevzuatı Yönünden……………………………………………………………………………… 892

b) Maliye Bakanlığı’nın Görüşü ……………………………………………………………………………. 893

c) Danıştay’ın Görüşü ………………………………………………………………………………………….. 893

d) Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz ……………………………………………………… 894

Ş- İŞLETME AKTİFİNE KAYITLI TAŞINMAZLARIN SATIŞI VE AYNİ SERMAYE OLARAK KONULMASINDA KDV      895

1- İşletme Aktifine Kayıtlı Taşınmazların Müzayede Mahallerinde Satışı…………… 895

2- İşletme Aktifine Kayıtlı Gayrimenkullerin Kamulaştırılması…………………………… 895

3- Aktife Kayıtlı Taşınmazların Başka Şirketlere Ayni Sermaye Olarak Konulmasında KDV     897

a) Şirket Aktifinde Kayıtlı Taşınmazların KDV Kanunu’nun 17/4-c Maddesi Kapsamında Başka Şirketlere Ayni Sermaye Olarak Konulması İşleminde KDV İstisnası…………………………………………………………………….. 898

b) Şirketlerin Aktifinde En Az İki Tam Yıl Süreyle Bulunan                          Taşınmazların Mevcut veya Yeni Kurulacak Başka Şirketlere Ayni Sermaye Olarak Konulması İşleminde KDV………………………………………………. 899

c) Şirket Aktifinde Kayıtlı Taşınmazların Yukarıda 1 ve 2. Maddelerde Belirtilenler Dışında Başka Şirketlere Ayni Sermaye Olarak Konulması İşleminin KDV’ye Tabi Olduğu…………………………………………………………… 900

4- Aktife Kayıtlı Arsaların Belediyeye Terkinde KDV…………………………………………… 901

5- Bankaların Taşınmaz Satışlarında ve Kamulaştırılmasında KDV…………………. 902

6- Vakıf Dernek ve Mesleki Kuruluşların Yaptığı Gayrimenkul Satışlarında KDV 904

7- SİT Alanında Bulunan Taşınmazlarına Karşılık Şahıslara Hazine Arazisi Verilmesi İşleminde KDV   905

a) Hazine Yönünden………………………………………………………………………………………………. 905

b) Kişiler Yönünden………………………………………………………………………………………………. 905

T- KURUMLARIN EN AZ İKİ TAM YIL SÜREYLE AKTİFLERİNDE YERALAN TAŞINMAZLARIN SATIŞINDA KDV İSTİSNASI  905

1- Genel Olarak İstisna Uygulaması ve Aranılan Şartlar…………………………………….. 905

a) Taşınmazların İki Tam Yıl Süreyle Aktifte Bulundurulması……………………………. 906

b) İstisnadan Yararlanılabilmesi İçin Kurum Olunması Gerektiği………………………. 908

c) Taşınmaz Ticareti İle Uğraşılmaması………………………………………………………………. 909

d) Taşınmazların Satış Suretiyle Devir ve Tesliminin Yapılması Gerektiği……….. 910

e) KDV İstisnası Bakımından, Satış Bedelinin Tahsil Edilip Edilmemesinin Önemli Olmadığı   911

f) İndirim…………………………………………………………………………………………………………………. 911

2- İki Yıldan Fazla Şirket Aktifinde Bulunan Taşınmazların İcra Yoluyla Satışında KDV İstisnası             911

3- Şirket Aktifinde İki Tam Yıldan Uzun Süredir Kayıtlı Taşınmazın Milli Eğitim Müdürlüğü Tarafından Okul Yapılması İçin Kamulaştırılması ve Şirket Tarafından Kamulaştırma Bedelinin Tahsil Edilmeyerek Bağışlanması Halinde KDV İstisnası           912

4- Şirket Aktifine Kayıtlı Eski Binanın Yapılarak Yenisinin Yaptırılması Halinde İki Yıllık Sürenin Başlayacağı Tarih        913

5- Tapuda Devir Yapılmaksızın Satılan Taşınmazlar Nedeniyle KDV ve Kurumlar Vergisi İstisnasından Yararlanılıp Yararlanılamayacağı…………………………………………………………………………………………….. 914

a) Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden……………………………………………………………….. 914

b) Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden………………………………………………………… 914

6- Kamulaştırma Karşılığında Verilen Arsanın Satışında İstisna Uygulaması….. 915

7- En Az İki Tam Yıl Süreyle Şirket Aktifinde Kayıtlı Bulunan Arsaların Kat Karşılığı Müteahhitlere Verilmesi İşleminde KDV       917

8- Şirket Arsasının Hasılat Paylaşımı Yöntemiyle Satışında Kurumlar Vergisi ve KDV İstisnalarının Uygulanabilirliği     920

a) Maliye Bakanlığı’nın Görüşü: Şirket Arsasının Hasılat Paylaşımı Yöntemiyle Satışında Kurumlar Vergisi ve KDV İstisnası Uygulanamaz………………………………………………………………………………………………………… 921

b) Kişisel Görüşümüz: Şirket Arsasının Hasılat Paylaşımı Yöntemiyle Satışında Kurumlar Vergisi ve KDV İstisnası Uygulanabilir……………………………………………………………………………………………………………………………….. 923

9- Tür Değiştirerek Sermaye Şirketine Dönüşen Kollektif Şirketlerin Aktifine Kayıtlı Taşınmazların Satışında KV ve KDV İstisnası Bakımından 2 Yıllık Sürenin Başlangıç Tarihi……………………………………………………… 926

a) TTK Yönünden ………………………………………………………………………………………………….. 927

b) KVK ve KDV İstisnaları Yönünden 2 Yıllık Sürenin Hesabı…………………………….. 927

10- Organize Sanayi Bölgesindeki Ön Tahsis Belgeli Gayrimenkul Tesliminde KDV İstisnası  931

11- Belediye ve İl Özel İdarelerinin Mülkiyetinde En Az İki Tam Yıl Süreyle Bulunan Taşınmazların Satışında KDV İstisnası          931

U- TMSF TARAFINDAN YAPILAN TAŞINMAZ SATIŞLARINDA KDV İSTİSNASI…… 934

Ü- BORÇLU VE KEFİLLERİNİN BORÇLARINA KARŞILIK BANKALARA YAPTIKLARI TAŞINMAZ VE İŞTİRAK HİSSESİ DEVİR VE TESLİMLERİNDE KDV İSTİSNASI…………………………………………………………………………. 936

1- Maliye Bakanlığı’nın Görüşü ve Uygulaması…………………………………………………… 937

2- Kişisel Görüşümüz …………………………………………………………………………………………… 939

V- BELEDİYELER İL ÖZEL İDARELERİ TOPLU KONUT İDARESİ BAŞKANLIĞI VE BUNLARIN % 51 VEYA DAHA FAZLA HİSSESİNE YADA YÖNETİMİNDE OY HAKKINA SAHİP OLDUKLARI İŞLETMELER TARAFINDAN KONUT YAPILMAK ÜZERE PROJELENDİRİLMİŞ ARSALARIN TESLİMİNDE KDV……………………………………………………………………………… 941

Y- SAT – GERİ KİRALA – SATIN AL (SELL AND LEASEBACK)’DE KDV İSTİSNASI 942

1- Kurumlar Vergisi İstisnası ………………………………………………………………………………. 943

a) Taşınmazlardan Kastedilen Husus………………………………………………………………….. 944

b) İstisnadan Hangi Şirketler Yararlanacak? ……………………………………………………… 945

c) İstisna, Taşınmaz Satışından Doğan Kazancın Tamamına (% 100’üne) Uygulanacak           945

d) İstisna Uygulamasında Taşınmazların 2 yıl Aktifte Bulundurma Şartı Aranılmayacak          946

2- KDV İstisnası  …………………………………………………………………………………………………… 946

Z- İNDİRİMLİ ORANA TABİ İNŞAT İŞLERİNDEN DOĞACAK KDV İADELERİNİN USUL VE ESASLARI        948

1- İade Tutarının Hesaplanması……………………………………………………………………………. 949

a) Yılı İçinde Mahsuben Talep Edilecek İade Tutarlarının Hesaplanması………….. 949

b) İzleyen Yıl İçerisinde Nakden/Mahsuben Talep Edilecek İade Tutarlarının Hesaplanması    951

2- İade Hesabına Dahil Edilebilecek Yüklenilen KDV………………………………………….. 952

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………… 952

b) Stoklarda Yer Alan Mallar………………………………………………………………………………… 953

c) Amortismana Tabi İktisadi Kıymetler……………………………………………………………… 953

d) Sonradan Düzenlenen veya Temin Edilen Belgeler……………………………………….. 953

3- Yılı İçerisindeki Mahsup Taleplerinin Yerine Getirilmesi………………………………… 954

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………… 954

b) Mahsubu Talep Edilebilecek Borçlar……………………………………………………………….. 955

4- Yılı İçinde Mahsup Edilemeyen Vergilerin İadesi…………………………………………….. 956

5- Süresinden Sonra İade Talebinde Bulunulması………………………………………………. 958

6- İade İşlemi Sonuçlandırıldıktan Sonra İndirimli Orana Tabi İşlemlerin Matrahında Meydana Gelen Değişiklikler          959

7- Özel Hesap Dönemi Tayin Edilen Mükelleflerin İade Talepleri……………………….. 961

8- İade Taleplerinin Beyannamede Gösterilmesi ……………………………………………….. 961

a) Yılı İçinde İade Taleplerinin Beyannamede Gösterilmesi……………………………….. 961

b) Yıllık İade Taleplerinin Beyannamede Gösterilmesi……………………………………….. 961

c) Yılı İçerisinde Mahsup Edilemeyen Tutarların Beyannamede Gösterilmesi…. 961

9- Konut İçinde Satılan Beyaz Eşya, Klima, Jakuzilere Ait KDV’nin İade Hesabında Dikkate Alınmayacağı         962

10- Konutların Ortak Kullanım Alanlarına İlişkin KDV’nin İade Edilmeyeceği……. 963

11- Kat İrtifaklı Taşınmaz Teslimlerinde KDV İade Dönemi……………………………….. 964

12- KDV İade Alacaklarının Temlik Edilip Edilemeyeceği…………………………………… 966

13- İndirimli Orana Tabi İşlemlerden Doğan KDV Alacaklarının Vade Tarihinden Sonra Elektrik ve Doğalgaz Borçlarına Mahsup Edilip Edilemeyeceği……………………………………………………………………………………………………….. 967

14- Arsa Sahibine Arsa Karşılığı Teslim Edilen Konutlar İçin Yüklenilen KDV’nin İade Hesabına Dahil Edilip Edilemeyeceği        968

15- İnşaat Taahhüt İşlerinde İndirim ve İadenin Konutların Teslimi İle Mi Yoksa Kesin Yada Geçici Kabulle Mi Gerçekleştirilebileceği……………………………………………………………………………………………………………………………….. 969

16- Satamadıkları Net Alanı 150 M²’ye Kadar Olan Konutları Kendilerine Fatura Eden Müteahhitler KDV İadesi Alabilir Mi?         969

a) Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Görüşü ve Uygulaması……………………………………….. 969

b) Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz ……………………………………………………… 970

W- KDV İLE İLGİLİ ORTAK HÜKÜMLER………………………………………………………………… 974

1- Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerde (ATİK) İndirim…………………………………… 974

2- İnşaat İşlerinde KDV İndirimi ve İndirimin Belgelendirilmesi…………………………. 975

3- Kısmi Vergi İndirimi Uygulaması……………………………………………………………………… 975

a) Konut İnşaatlarında Kısmi KDV İndirimi………………………………………………………….. 977

b) Bağış Amacıyla Yapılacak Diğer İnşaatlarda Kısmi Vergi İndirimi……………….. 978

c) İnşaat Taahhüt Hizmetlerinde Kısmi Vergi İndirimi………………………………………… 979

d) Müşterek Genel Giderler ve Amortismanlarda Kısmi Vergi İndirimi ……………. 980

e) Teslimleri İstisna Kapsamına Giren Mükelleflerde Durum ……………………………. 981

f) İndirilen KDV’nin Kısmi İstisna Kapsamındaki İşlemlere İsabet Eden Kısmının Düzeltilmesi               981

4- İndirim Konusu Yapılamayacak KDV………………………………………………………………. 981

5- Kaybolan Faturada “Aslı Gibidir” Uygulaması, Gider Kaydı ve KDV İndirimi… 982

a) Mükelleflerce Yapılan Uygulama……………………………………………………………………… 982

b) Maliye Bakanlığı’nın Görüşü ve Uygulaması…………………………………………………… 983

c) Kişisel Görüşümüz …………………………………………………………………………………………… 984

6- Bilanço Esası Yerine İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflerde KDV İndirimi            984

a) Yargı Organlarının Kararları…………………………………………………………………………….. 985

b) Gelir İdaresi’nin Görüşü……………………………………………………………………………………. 986

7- Yurt Dışında Yapılan İnşaat ve Onarım İşlerinde Türkiye’deki Harcamalar ve Genel Merkez Giderlerinden Yurt Dışı Şantiyelere İsabet Eden Paya İlişkin KDV……………………………………………………………………………….. 986

8- İşi Zamanında Bitiremeyen Müteahhitten Tahsil Edilen Gecikme Cezasında KDV. 988

9- Yevmiye Defterinin Tasdiksiz Arka Sayfalarına Kaydedilen Faturalardaki KDV’nin İndirilebileceği   988

a) Vergi İdaresinin Görüşü……………………………………………………………………………………. 989

b) Yargı Organlarının Görüşü……………………………………………………………………………….. 989

c) Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz………………………………………………………. 991

10- KDV İndirim ve İadelerinde Müteselsil Sorumluluk………………………………………. 995

a) İşleme (Alım-Satım) Doğrudan Taraf Olanlarda Müteselsil Sorumluluk Uygulaması              996

b) İşleme Doğrudan Taraf Olmayanlarda Müteselsil Sorumluluk Uygulaması.. 1003

c) Sorumlu Sıfatıyla KDV Ödenen İşlemlerde Müteselsil Sorumluluk Uygulaması 1003

11- Mükellefiyet Tesis Ettirilmeden Önce Yapılan Masraflar İle Mal, Hizmet Ve Demirbaş Alımları Ve Bunlar İçin Ödenen KDV’ler ……………………………………………………………………………………………………………………………… 1004

12- Binek Otomobil Alımlarına Ait KDV/ÖTV’nin Doğrudan Gider Yazılabileceği veya Maliyete İntikal Ettirilebileceği       1006

13- İşi Bırakan Mükelleflerin İndiremedikleri KDV’yi Gider Yazabilecekleri……. 1007

14- Yıl Sonuna Kadar Defterlere Kaydedilmeyen Faturalardaki KDV’nin İndirilemeyeceği        1008

15- Başkaları Adına Düzenlenen Elektrik, Su, Doğalgaz ve Telefon Faturaların Gider Kaydı ve KDV İndirimi     1009

a) Başkaları Adına Düzenlenen Elektrik, Su, Doğalgaz ve Telefon Giderlerine Ait Faturaların, Gerçek Yüklenicileri Tarafından Gider Yazılabileceği………………………………………………………………………………………………………. 1009

b) Başkaları Adına Düzenlenen Elektrik, Su, Doğalgaz ve Telefon Giderlerine Ait Faturalardaki KDV’nin İndirilebileceği              1011

16- Çalınan Mallarda KDV İndirimi……………………………………………………………………… 1013

a) Çalınan Malların Zayi Olmuş Sayılıp Sayılmayacağı…………………………………….. 1013

b) Çalınan Mallar Nedeniyle Yüklenilen KDV İle İlgili Olarak Yapılacak İşlem…. 1014

17- Alış Faturasının Satıcıdan Temin Edilememesi Halinde KDV İndirimi……….. 1017

18- Gecikme Cezaları ve Tazminatlarda Katma Değer Vergisi……………………….. 1019

19- KDV’nin Bedele Dahil Olup Olmadığının İhtilaflı Olması Halinde Yapılacak İşlem. 1020

a) KDV Kanunu’nun İlgili Hükümleri…………………………………………………………………… 1021

b) KDV’nin Bedele Dahil Olup Olmadığının İhtilaflı Olması Halinde Yapılacak İşlem 1022

20- Jeep ve Arazi Taşıtı Alımında Ödenen KDV’nin İndirilemeyeceği………………. 1022

a) Vergi İdaresinin Süregelen Uygulaması………………………………………………………… 1023

b) Yargı Organlarının Görüşü……………………………………………………………………………… 1023

c) Jeep ve Arazi Taşıtı Alımı Nedeniyle Yüklenilen Ancak İndirimi Mümkün Bulunmayan KDV’nin ve ÖTV’nin Doğrudan Gider Yazılabileceği ya da Maliyete İntikal Ettirilebileceği…………………………………………. 1024

21- Tasfiye Halindeki Konut Yapı Kooperatifinin Arsa Satışının KV ve KDV Karşısındaki Durumu         1025

a) Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden…………………………………………………………….. 1025

b) Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden………………………………………………………. 1026

22- Belediyeye Ait Arsa ve Arazilerin İfraz, Tevhid, İmar Uygulaması, Kat İrtifakı ve Kat Mülkiyeti Gibi Uygulamalarla Konut, İşyeri ve Arsa Şekline Dönüştürülerek Satışının KVK ve KDV Karşısındaki Durumu…… 1027

a) Kurumlar Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………… 1027

b) Katma Değer Vergisi Yönünden…………………………………………………………………….. 1029

23- Tapu Kaydında I ve II. Grup Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı Şerhi Bulunan Gayrimenkullerin Satın Alınıp Restore Ettirilerek Satışında KDV……………………………………………………………………………………. 1031

24- Sözleşme Feshinden Doğan Tazminatlarda KDV……………………………………….. 1032

25- Faaliyeti Sona Eren Adi Ortaklıklarda İndirilemeyen KDV Sorunu…………….. 1033

a) Maliye Bakanlığı’nın Görüşü ve Uygulaması ……………………………………………….. 1034

b) Kişisel Görüşümüz ve Değerlendirmemiz…………………………………………………….. 1035

III- GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARI VE VERGİLENDİRİLMESİ………….. 1038

A- GENEL BİLGİLER…………………………………………………………………………………………….. 1038

1- Gayrimenkul Yatırım Ortaklığından Ne Anlaşılması Gerektiği ve Ne İş Yaptığı 1038

a) Gayrimenkul Yatırım Ortaklığından Ne Anlaşılması Gerektiği…………………….. 1038

b) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Ne İş Yaptığı ……………………………………….. 1038

c) Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Yatırımcılara Sağladığı Avantajlar ve Hakları 1039

d) Yatırımcılar Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına Nasıl Yatırım Yapabilir?….. 1039

e) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Nasıl Kurulur?………………………………………….. 1040

f) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Paylarının Halka Arzı Nasıl Gerçekleştireceği                1040

g) Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Bağımsız Denetim Kapsamında Olduğu…….. 1040

h) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Yapamayacağı İşler……………………………. 1041

I) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Hangi Faaliyetlerde Bulunabilirler?…………. 1041

B- GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIKLARININ VERGİLENDİRİLMESİ…………….. 1043

1- Kurumlar Vergisi İstisnası……………………………………………………………………………… 1043

2- Yüzde Sıfır Oranında Kâr Dağıtım Stopajı Avantajı………………………………………. 1044

3- GYO’nın Menkul Kıymet Alım Satım Kazançları Üzerinden Yapılan Vergileme 1044

4- Katma Değer Vergisi Açısından Vergilendirme……………………………………………. 1044

5- Damga Vergisi Açısından Vergileme…………………………………………………………….. 1045

6- GYO İştirakçilerinin Elde Ettikleri Kazançların Vergilendirilmesi………………… 1045

a) İştirak Edenin Kurum Olması Durumunda…………………………………………………….. 1045

b) İştirak Edenin Gerçek Kişi Olması Durumunda……………………………………………. 1045

IV- LİMİTED ŞİRKET ŞEKLİNDEKİ İNŞAAT ŞİRKETLERİNİ ANONİM ŞİRKETE DÖNÜŞTÜRMENİN AVANTAJLARI            1047

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1047

B- ANONİM ŞİRKET Mİ, YOKSA LİMİTED ŞİRKET Mİ AVANTAJLI?…………………….. 1047

C- LİMİTED ŞİRKET HİSSESİNİN DİĞER ORTAĞA DEVRİNDE SORUN YAŞANABİLECEĞİ          1049

1- Devir Gideri……………………………………………………………………………………………………… 1049

2- Gelir Vergisi…………………………………………………………………………………………………….. 1050

3- Anonim Şirket Çözümü…………………………………………………………………………………… 1050

V- MÜTEAHHİDİN İŞYERİ VE İŞÇİLERE İLİŞKİN ÖDEVLERİ…………………………….. 1051

A- VERGİ HUKUKU AÇISINDAN………………………………………………………………………….. 1051

1- Bildirimler………………………………………………………………………………………………………… 1051

a) İşe Başlamayı Bildirme………………………………………………………………………………….. 1051

b) Adres Değişikliklerinin Bildirilmesi……………………………………………………………….. 1051

c) İşi Bırakmanın Bildirilmesi……………………………………………………………………………… 1052

d) Ölümünün Bildirilmesi…………………………………………………………………………………….. 1052

2- Defter Tutma…………………………………………………………………………………………………… 1053

a) Kayıt Nizamı Yanlış Kayıtların Düzeltilmesi ve Kayıt Süresi……………………….. 1054

b) İnşaat İşleriyle Uğraşanlarda Defterlerin Tasdiki…………………………………………. 1054

3- Beyanname Verme…………………………………………………………………………………………. 1055

a) Genel Açıklama………………………………………………………………………………………………. 1055

b) Beyannamelerin Elektronik Ortamda Gönderilmesi…………………………………….. 1056

4- Diğer Ödevler………………………………………………………………………………………………….. 1057

B- SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN……………………………………………………. 1057

1- İşyerinin Bildirimi…………………………………………………………………………………………….. 1057

2- İş Değişikliği, Adres Değişikliği ve Diğer Değişikliklerin Bildirimi……………….. 1058

3- Çalışanların Bildirimi………………………………………………………………………………………. 1059

4- Primlerin Bildirimi…………………………………………………………………………………………… 1059

5- İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Bildirimi………………………………………… 1060

a) İş Kazasının Bildirimi………………………………………………………………………………………. 1060

b) Meslek Hastalığının Bildirimi………………………………………………………………………….. 1061

6- Alt İşverenin (Taşeronun) Bildirilmesi…………………………………………………………… 1061

C- İŞ HUKUKU AÇISINDAN…………………………………………………………………………………. 1061

1- İşyerinin Bildirimi…………………………………………………………………………………………….. 1061

a) Asıl İşveren Açısından……………………………………………………………………………………. 1061

b) Alt İşveren Açısından……………………………………………………………………………………… 1062

2- Engelli İşçi Çalıştırma Yükümlülüğü………………………………………………………………. 1063

3- İşçilere ve Ücrete İlişkin Yükümlülükler……………………………………………………….. 1064

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………. 1064

b) Ücretlerin Bankalar Aracılığıyla Ödenmesi………………………………………………….. 1064

4- Yıllık İzinler………………………………………………………………………………………………………. 1065

D- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN YÜKÜMLÜLÜKLER…………………………… 1065

1- İşyeri Tehlike Sınıfı………………………………………………………………………………………….. 1065

2- Çalışan Temsilcisi…………………………………………………………………………………………… 1065

3- İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi, Diğer Sağlık Personeli Çalıştırılması….. 1067

a) İş Güvenliği Uzmanlığı…………………………………………………………………………………….. 1067

b) İşyeri Hekimliği……………………………………………………………………………………………….. 1067

c) Diğer Sağlık Personeli……………………………………………………………………………………. 1068

d) İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli Görevlendirilmemesi              1069

e) Onaylı Defter ………………………………………………………………………………………………….. 1069

4- İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi……………………………………………………………………… 1069

5- İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi………………………………………………………………………… 1070

6- Mesleki Eğitim ………………………………………………………………………………………………… 1071

7- İşe Girişlerde ve Periyodik Olarak Sağlık Gözetimi ……………………………………… 1072

8- Acil Durum Planı……………………………………………………………………………………………… 1072

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………. 1072

b) Acil Durum Planlarının Yenilenmesi………………………………………………………………. 1073

c) Görevlendirilecek Çalışanların Belirlenmesi………………………………………………… 1073

d) Tatbikat……………………………………………………………………………………………………………. 1073

e) İşverenin Yükümlülükleri……………………………………………………………………………….. 1073

f) Asıl İşveren ve Alt İşveren İlişkisinin Bulunduğu İşyerlerinde Acil Durum Planları  1074

g) Yükümlülüklere Uymamanın Cezası……………………………………………………………… 1074

9- İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun Kurulması………………………………………………… 1075

a) Genel Olarak …………………………………………………………………………………………………… 1075

b) Kurulun Oluşumu……………………………………………………………………………………………. 1075

c) Aynı Alanda Alt İşveren (Taşeron) Varsa……………………………………………………… 1076

d) Kurul Oluşturulmazsa ……………………………………………………………………………………. 1077

10- Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği ………………………………………………………….. 1077

a) İşverenlerin sorumlulukları……………………………………………………………………………. 1077

b) İşveren ve Alt İşverenlerin Sorumlulukları……………………………………………………. 1078

c) Proje Sorumlusunun Sorumlulukları……………………………………………………………… 1078

d) Sağlık ve Güvenlik Koordinatörünün Görevlendirilmesi ……………………………… 1079

e) Sağlık ve Güvenlik Planı…………………………………………………………………………………. 1079

f) Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne Bildirim……………………………………………… 1079

11- Risk Değerlendirmesi…………………………………………………………………………………… 1080

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………. 1080

B) Risk Değerlendirme Ekibi……………………………………………………………………………… 1081

c) Asıl İşveren ve Alt İşveren İlişkisinin Bulunduğu İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi Yapılması        1081

d) Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi………………………………………………………….. 1082

e) Risk Değerlendirmesinde İşverenin Yükümlülüğü ………………………………………. 1082

f) Risk Değerlendirmesi Yapılmazsa ………………………………………………………………… 1082

VI- DEFTER KAYIT VE BELGELERİN SAKLANMASI VE İBRAZI……………………….. 1083

A- VERGİ HUKUKU AÇISINDAN………………………………………………………………………….. 1083

1- Saklama…………………………………………………………………………………………………………… 1083

2- İbraz…………………………………………………………………………………………………………………. 1083

3- Tutulması Zorunlu Defterlerin Gelir İdaresine İbraz Edilmemesi ile İlgili Özellikli Durumlar  1083

a) İnceleme Elemanının Vergi İncelemeye Yetkili Olması………………………………… 1084

b) Defterin Vergi İncelemesi Yapmak Amacıyla İstenmesi……………………………… 1085

c) Vergi İncelemesinin Yükümlünün İşyerinde Yapılması………………………………… 1086

d) İstenilen Defterin Tutulması Zorunlu Defter Olması……………………………………… 1087

e) Defterlerin Yasal Saklama Süresi İçerisinde İstenmesi………………………………. 1087

f) Vergi İncelemesinin Yetkili Elemanın İşyerinde Yapılması…………………………… 1087

4- Tutulması Zorunlu Olan Defter ve Belgelerin Mücbir Sebep Nedeniyle İbraz Edilememesi  1091

a) Ağır Hastalık ve Kaza…………………………………………………………………………………….. 1092

b) Doğal Afetler…………………………………………………………………………………………………… 1092

c) Mecburi Gaybubetler………………………………………………………………………………………. 1094

d) Vergi Yükümlülerinin İradesi Dışındaki Sebeplerden Dolayı Defter ve Belgelerin Elinden Çıkmış Olması      1094

B- SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN……………………………………………………. 1096

1- İşyerinin Bildirimi…………………………………………………………………………………………….. 1096

2- İş Değişikliği, Adres Değişikliği ve Diğer Değişikliklerin Bildirimi……………….. 1097

3- Çalışanların Bildirimi………………………………………………………………………………………. 1098

4- Primlerin Bildirimi…………………………………………………………………………………………… 1099

5- İş Kazalarının ve Meslek Hastalıklarının Bildirimi………………………………………… 1100

a) İş Kazasının Bildirimi………………………………………………………………………………………. 1100

b) Meslek Hastalığının Bildirimi………………………………………………………………………….. 1101

6- Alt İşverenin (Taşeronun) Bildirilmesi…………………………………………………………… 1101

C- İŞ HUKUKU AÇISINDAN…………………………………………………………………………………. 1101

1- İşyerinin Bildirimi…………………………………………………………………………………………….. 1101

a) Asıl İşveren Açısından……………………………………………………………………………………. 1101

b) Alt İşveren Açısından……………………………………………………………………………………… 1102

2- İşçileri Bildirim Yükümlülüğü…………………………………………………………………………. 1103

3- Çalıştırılan İşçiler İçin Rapor Alınması Yükümlülüğü……………………………………. 1103

4- Özürlü İşçi Çalıştırma Yükümlülüğü………………………………………………………………. 1103

5- İşçilere ve Ücrete İlişkin Yükümlülükler……………………………………………………….. 1105

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………. 1105

b) Ücretlerin Bankalar Aracılığıyla Ödenmesi………………………………………………….. 1105

6- Sağlık ve Güvenliğe İlişkin Yükümlülükleri (Bu Bölüm 6331 Sayılı Kanun ve Yönetmeliğe Göre Revize Edilmelidir)   1106

a) Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………. 1106

b) Sağlık Birimi Kurma Yükümlülüğü…………………………………………………………………. 1106

VII- CEZA UYGULAMASI……………………………………………………………………………………… 1109

A- VERGİ HUKUKU AÇISINDAN………………………………………………………………………….. 1109

1- Vergi Cezalarında Sorumluluk……………………………………………………………………….. 1109

a) Vergi Mükelleflerinin ve Sorumlularının Cezai Sorumluluğu………………………… 1109

b) Küçüklerin ve Kısıtlıların Sorumluluğu………………………………………………………….. 1109

c) Tüzel Kişilerin Sorumluluğu……………………………………………………………………………. 1110

d) Vergi Kesenlerin Sorumluluğu……………………………………………………………………….. 1112

2- Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası…………………………………………………………………………….. 1112

a) 18 Aydan 3 Yıla Kadar Hapis Cezasını Gerektiren Fiiller…………………………….. 1113

b) 3 Yıldan 5 Yıla Kadar Hapis Cezasını Gerektiren Fiiller……………………………….. 1114

c) 2 Yıldan 5 Yıla Kadar Hapis Cezasını Gerektiren Fiiller……………………………….. 1114

3- Kaçakçılık Cezasında Özellikli Durumlar………………………………………………………. 1114

a) Pişmanlık…………………………………………………………………………………………………………. 1114

b) Paraya Çevrilme…………………………………………………………………………………………….. 1114

c) Erteleme………………………………………………………………………………………………………….. 1115

d) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması……………………………………………………. 1115

4- Usulsüzlük………………………………………………………………………………………………………. 1115

a) Birinci Derece Usulsüzlükler…………………………………………………………………………. 1116

b) İkinci Derece Usulsüzlükler…………………………………………………………………………… 1116

5- Özel Usulsüzlükler ve Cezaları………………………………………………………………………. 1116

a) Fatura ve Benzeri Evrak Verilmemesi ve Alınmaması İle Diğer Şekil ve Usul Hükümlerine Uyulmaması      1116

b) Bilgi Vermekten Çekinenler İle 256, 257 ve Mükerrer 257. Madde Hükmüne Uymayanlar   1118

6- Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılmasında Adli Yol……………………………………… 1119

7- Birden Fazla Suç İşlenmesi……………………………………………………………………………. 1120

a) Fiil Ayrılığı………………………………………………………………………………………………………… 1120

b) Tekerrür…………………………………………………………………………………………………………… 1120

c) Suçlarda Birleşme………………………………………………………………………………………….. 1120

d) Tek Fiil İle Çeşitli Suç İşlenmesi…………………………………………………………………….. 1120

8- Birleştirilmesi Gereken Gelirler İçin Ayrı Beyanname Verilmesi…………………. 1121

9- Mirasçılarda Ceza Uygulaması………………………………………………………………………. 1121

10- Yargı Kararları………………………………………………………………………………………………. 1121

11- Vergi Cezalarının Kesilmesi Ödenmesi ve Kalkması…………………………………. 1123

a) Vergi Cezalarının Kesilmesi…………………………………………………………………………… 1123

b) Vergi Cezalarının Ödenmesi…………………………………………………………………………… 1124

c) Vergi Cezalarının Kalkması……………………………………………………………………………. 1124

B- SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN……………………………………………………. 1127

C- İŞ HUKUKU AÇISINDAN…………………………………………………………………………………. 1130

VIII- İNŞAATÇILARIN GELİR VERGİSİNDEN MUAF OLANLARA YAPTIRDIKLARI İŞLERİN VEYA SATIN ALDIKLARI MALZEMELERİN VERGİ UYGULAMASI KARŞISINDAKİ DURUMU………………………………………………. 1131

IX- İNŞAAT MÜTEAHHİTLERİNİN, TİCARİ FAALİYETLERİ DIŞINDA GELİRLERİNİN BULUNMASI            1133

A- TARIMSAL GELİRİN BULUNMASI…………………………………………………………………… 1133

B- MÜTEAHHİDİN GAYRİMENKUL SERMAYE İRADININ BULUNMASI……………… 1134

1- Kiraya Verilen Mal ve Hakların Aktifine Kayıtlı Olması…………………………………. 1134

2- Kiraya Verilen Mal ve Hakların Aktifte Kayıtlı Olmaması……………………………… 1134

X- MÜTEAHHİTLERİN İŞÇİLERE YAPTIKLARI ÖDEMELERİN VERGİ VE SİGORTA PRİMİ KESİNTİLERİ                1135

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1135

B- ÜCRET VE BENZERİ ÖDEMELER…………………………………………………………………… 1136

1- Çıplak Ücret…………………………………………………………………………………………………….. 1136

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1136

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1136

c) Sosyal Güvenlik Primleri Yönünden………………………………………………………………. 1137

2- Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücreti………………………………………… 1137

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1138

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1138

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1138

3- Primler…………………………………………………………………………………………………………….. 1138

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1139

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1139

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1139

4- Seyyar Görev Tazminatı…………………………………………………………………………………. 1139

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1139

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1139

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1139

5- Görev Yollukları………………………………………………………………………………………………. 1139

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1140

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1140

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1140

6- Yıllık Ücretli İzin………………………………………………………………………………………………. 1140

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1140

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1140

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1141

7- İstirahatli İşçiye Ödenen Ücret………………………………………………………………………. 1141

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1141

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1141

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1141

C- SOSYAL YARDIMLAR……………………………………………………………………………………… 1141

1- Yakacak Yardımı…………………………………………………………………………………………….. 1141

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1142

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1142

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1142

2- Yemek Yardımı……………………………………………………………………………………………….. 1142

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1142

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1146

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1146

3- Giyecek Yardımı……………………………………………………………………………………………… 1146

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1147

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1148

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1148

4- Sağlık ve İlaç Yardımları…………………………………………………………………………………. 1148

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1148

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1148

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1148

5- Evlenme ve Doğum Yardımları………………………………………………………………………. 1149

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1149

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1149

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1149

6- Çocuk Yardımı………………………………………………………………………………………………… 1149

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1150

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1150

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1150

7- Öğrenim Yardımı…………………………………………………………………………………………….. 1150

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1150

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1151

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1151

8- Yol Parası – Taşıt Yardımı……………………………………………………………………………….. 1151

a) Gelir Vergisi Yönünden ………………………………………………………………………………….. 1152

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1152

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1152

9- Konut Yardımı…………………………………………………………………………………………………. 1153

a) Gelir Vergisi Yönünden ………………………………………………………………………………….. 1153

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1153

10- İzin Harçlığı……………………………………………………………………………………………………. 1154

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1154

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1154

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1154

11- Askerlik Yardımı……………………………………………………………………………………………. 1154

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1155

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1155

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1155

12- Ölüm Yardımı………………………………………………………………………………………………… 1155

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1155

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1156

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1156

D- TAZMİNATLAR………………………………………………………………………………………………… 1156

1- İhbar Tazminatı……………………………………………………………………………………………….. 1156

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1156

b) Damga Vergisi Yönünden ……………………………………………………………………………… 1157

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden…………………………………………………………………… 1157

2- Kıdem Tazminatı……………………………………………………………………………………………… 1157

a) Gelir Vergisi Yönünden…………………………………………………………………………………… 1159

b) Damga Vergisi Yönünden………………………………………………………………………………. 1159

c) Sosyal Güvenlik Primi Yönünden ………………………………………………………………….. 1159

XI- İNŞAAT MÜTEAHHİTLERİNİN FATURA ALMA VE VERME ZORUNLULUĞU, BUNA İLİŞKİN SÜRELER VE CEZAİ HÜKÜMLER……………………………………………………………………………………………………………………………… 1160

A- FATURA ALMA VE VERME ZORUNLULUĞU…………………………………………………. 1160

1- Fatura Alma Zorunluluğu………………………………………………………………………………… 1160

2- Fatura Verme Zorunluluğu……………………………………………………………………………… 1162

B- FATURA ALMA VE VERME SÜRESİ……………………………………………………………….. 1163

C- İNŞAAT DEVAM EDERKEN YAPILAN SATIŞLARDA FATURA DÜZENLENİP DÜZENLENMEYECEĞİ VE AVANSLARDA KDV UYGULAMASI………………………………………………………………………………………………………. 1165

D- FATURA ALMAMA VE VERMEMENİN VE SAHTE FATURA KULLANILMASI YA DA DÜZENLENMESİNİN CEZAİ HÜKÜMLERİ     1167

1- Fatura Alıp Vermemenin Cezai Hükümleri……………………………………………………. 1167

2- Sahte veya Yanıltıcı Belge Kullanılması ya da Düzenlenmesinin Cezai Hükümleri  1169

XII- İNŞAAT FİRMALARININ ŞEKİL DEĞİŞTİRMESİ…………………………………………… 1170

A- TİCARET KANUNU’NA GÖRE NEV’İ DEĞİŞTİRME………………………………………… 1170

B- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU’NA GÖRE ŞEKİL DEĞİŞTİRME……………………. 1171

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1171

2- Beyanname Verme ve Vergi Ödeme Süresi…………………………………………………. 1172

3- Yeni Şekle Dönüşen Kurumun Sorumluluğu…………………………………………………. 1172

4- Zarar Mahsubu………………………………………………………………………………………………… 1172

5- Nev’i Değiştirmenin Birleşme Halini İfade Eden Devirden Farkı…………………. 1173

C- ŞAHIS ŞİRKETİ ŞEKLİNDEKİ İNŞAAT FİRMASININ SERMAYE ŞİRKETİNE DÖNÜŞMESİ        1174

D- SERMAYE ŞİRKETİNİN ŞAHIS ŞİRKETİNE DÖNÜŞMESİ………………………………. 1176

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1176

2- Sermaye Şirketine Dönüşen İşletmelerde İnşaat ve Onarma İşlerinin Vergilendirme Şekli 1177

3- İşin Başlanmadan Bir Başkasına Devri………………………………………………………… 1180

4- İşin Devamı Sırasında Adi Ortaklığın Sona Ermesi ve Or­taklık Payının Diğer Ortağa Devri  1180

E- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNİ ÜSTLENEN ŞAHIS ŞİRKETİNİN İŞ DEVAM EDERKEN SERMAYE ŞİRKETİNE DÖNÜŞMESİ………………………………………………………………………………………………………… 1181

F- İNŞAAT FİRMALARININ SERMAYE ŞİRKETİ BİÇİMİNDE KURULMALARININ YA DA SERMAYE ŞİRKETİNE DÖNÜŞMELERİNİN YARARLARI………………………………………………………………………………………………………….. 1182

1- Hukuki ve Ekonomik Yararları……………………………………………………………………….. 1182

a) Şirket Borçlarından Dolayı Ortakların Sorumlu Tutulamayacağı………………… 1182

b) Sermaye Şirketlerine Memurların da Ortak Olabilmeleri…………………………….. 1183

c) Sermaye Şirketlerinin Devamlılık Arz Etmesi………………………………………………. 1183

d) Likidite Sorunlarını Kolayca Çözümleyebilmeleri…………………………………………. 1183

e) Ortak Sayılarının Çok Olabilmesi…………………………………………………………………… 1184

f) Küçük Tasarrufların Değerlendirilmesi………………………………………………………….. 1184

g) Ortaklık Payının Devrinin Statü Tadili İle Tescil ve İlanı……………………………….. 1184

h) Şirket Sözleşmesinin Değiştirilmesi……………………………………………………………… 1184

2- Mali Yönden Yararları……………………………………………………………………………………… 1185

a) Yurt Dışında Yapılan İşlerden Sağlanan Kazancın Kurumlar Ver­gisinden İstisna Tutulması               1185

b) Şirket Ortaklarının Şirketten Ücret Alabilmeleri…………………………………………… 1185

c) Harcırah Alma Durumu………………………………………………………………………………….. 1185

G- KDV YÖNÜNDEN İNŞAAT ŞİRKETLERİNİN ŞEKİL DEĞİŞTİRMESİ………………. 1185

1- Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarma İşi Yapan Ferdi Bir İşletmenin Sermaye Şirketine Devri    1186

2- Kollektif ve Adi Komandit Şirketlerin Nev’i Değiştirerek Sermaye Şirketi Haline Dönüşmesi             1187

3- Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19, 20 ve 21. Maddelerinde Belirtilen İşlemler 1188

a) İnşaat Şirketlerinin Devir İşlemleri………………………………………………………………… 1188

b) İnşaat Şirketlerinde Tür (Nev’i – Şekil) Değiştirme……………………………………….. 1189

c) Birleşme Halinde KDV Matrahı………………………………………………………………………. 1190

4- Devir veya Birleşme Yoluyla Sona Eren İnşaat Şirketlerinin İndiremedikleri KDV’nin Devralan veya Birleşilen Kurumca İndirilip İndirilemeyeceği………………………………………………………………………………………………….. 1192

5- Diğer Durumlar……………………………………………………………………………………………….. 1193

a) Adi Ortaklığın Kollektif Şirkete Devri veya Dönüşümü………………………………… 1193

b) İnşaat İşiyle Uğraşan Kollektif Şirkette Ortaklardan Birisinin Hissesini Satması 1194

c) İnşaat İşleriyle Uğraşan Kollektif Şirket Ortağının Ölümü Halinde, Payın Varislere Geçmesi             1194

d) İnşaat İşiyle Uğraşan Kollektif Şirketin Adi Şirkete Dönüşmesi…………………. 1195

e) İşletme Hesabı Esasına Tabi İşletmelerin Sermaye Şirketlerine Devredilmesi 1195

XIII- İNŞAAT FİRMASININ ANONİM YA DA LİMİTED ŞİRKET OLARAK KURULUŞUNA İLİŞKİN AÇIKLAMA VE ANA SÖZLEŞME ÖRNEKLERİ………………………………………………………………………………………………………… 1996

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1196

B- İNŞAAT İŞİYLE UĞRAŞACAK ANONİM ŞİRKETLERDE KURULUŞ İŞLEMLERİ 1198

1- İnşaat İşleriyle Uğraşacak Olan Şirketin Ana Sözleşmenin Düzenlenmesi ve Kurucular Tarafından İmzalanarak Noterce Onaylanması……………………………………………………………………………………………………….. 1200

a) Kurucular………………………………………………………………………………………………………… 1200

b) Şekil…………………………………………………………………………………………………………………. 1200

c) Ana Sözleşmede Bulunması Gereken Hususlar………………………………………….. 1201

2- İnşaat Şirketinin Kuruluşunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın İzni………….. 1217

3- Rekabet Kurumu’na Ödeme Yapılması…………………………………………………………. 1218

4- Ticaret Siciline Tescil ve İlan………………………………………………………………………….. 1218

5- İnşaat Şirketinin Muhasebe Defterlerinin Alınışı ve Tasdik Ettirilmesi……….. 1220

6- İnşaat Şirketi İle İlgili Olarak Vergi Dairesine Başvurulması……………………….. 1221

7- İnşaat Şirketi Tarafından Oda’ya Kayıt Olunması…………………………………………. 1222

8- İnşaat Şirketi İçin SGK’ya Başvuruda Bulunulması……………………………………… 1222

9- İnşaat Şirketinin İmza Sirküleri İçin Girişimler……………………………………………… 1223

C- İNŞAAT İŞİYLE UĞRAŞACAK OLAN LİMİTED ŞİRKETLERİN KURULUŞ İŞLEMLERİ 1225

1- İnşaat İşiyle Uğraşacak Olan Limited Şirket Sözleşmenin Hazırlanması ve Notere Tasdik Ettirilmesi             1226

a) Kurucular………………………………………………………………………………………………………… 1226

b) İnşaat İşiyle Uğraşan Limited Şirketin Ticaret Unvanı…………………………………. 1227

c) Limited Şirketin Merkezi…………………………………………………………………………………. 1228

d) İnşaat Limited Şirketinde, Amaç ve Konu…………………………………………………….. 1229

e) İnşaat Limited Şirketinin Asgari Sermayesi…………………………………………………. 1230

2- Rekabet Kurumu’na Yapılacak Ödeme…………………………………………………………. 1231

3- Ticaret Siciline Tescil ve İlan………………………………………………………………………….. 1231

D- İNŞAAT VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ ESAS SÖZLEŞMESİ ÖRNEĞİ (MERSİS ÜZERİNDE OLUŞTURULAN TİP SÖZLEŞMEYE UYGUN)……………………………………………………………………………………………………………….. 1234

E- İNŞAAT VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ SÖZLEŞMESİ ÖRNEĞİ (MERSİS ÜZERİNDE OLUŞTURULAN TİP SÖZLEŞMEYE UYGUN)……………………………………………………………………………………………………………………………… 1244

XIV- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN İNŞAAT ŞİRKETLERİNİN TASFİYESİ… 1254

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1254

B- YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARMA İŞİ YAPAN ŞİRKETLERİN TAS­FİYESİNDE ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR        1255

1- Tasfiye Edilen Şirketin Taahhüt Ettiği İşi Bitirmiş Olması…………………………….. 1255

2- Tasfiye Edilen Şirketin Taahhüt Ettiği İşin Bitirilmemiş Olması…………………… 1255

XV- MÜTEAHHİDİN ÖLÜMÜ………………………………………………………………………………… 1256

A- HUKUKİ DURUM……………………………………………………………………………………………… 1256

B- VERGİ UYGULAMASI YÖNÜNDEN ORTAYA ÇIKAN DURUM………………………… 1258

1- Gelir Vergisi Beyannamesi…………………………………………………………………………….. 1258

2- Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi……………………………………………………….. 1263

a) Beyannamenin Verilmesi……………………………………………………………………………….. 1263

b) Verginin Matrahı ve Tarhı……………………………………………………………………………….. 1263

c) Matrahtan İndirilebilecek Borç ve Masraflar………………………………………………… 1265

d) İhtilaflı Borçlar…………………………………………………………………………………………………. 1266

e) İstisna Tutarları……………………………………………………………………………………………….. 1266

f) Nispetler ………………………………………………………………………………………………………….. 1267

g) Verginin Tarh Edilmesi……………………………………………………………………………………. 1267

C- ÖZELLİK TAŞIYAN DURUMLAR……………………………………………………………………… 1268

1- Müteahhidin Ölmesi Sonucu Faaliyetin Sona Ermesinden Dolayı, Ölüm Tarihine Kadar Yapılan İşlerin Hakedişinin Varislere Ödenmesi Sırasında Düzenlenecek Belgeler ve Vergilendirme……………………… 1268

a) Vergi Usul Kanunu Yönünden ……………………………………………………………………….. 1268

b) Gelir Vergisi Kanunu Yönünden…………………………………………………………………….. 1269

c) Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden………………………………………………………. 1270

2- Arsasını Belirli Sayıda Daire ve Dükkan Karşılığında Müteahhide Veren Kişinin İnşaatın Devamı Sırasında Ölümü    1270

a) Genel Açıklama………………………………………………………………………………………………. 1270

b) Vergi İdaresinin Görüşü………………………………………………………………………………….. 1271

3- Mirasın Taksimi Sonucu İntikal Eden Gayrimenkul Satışından Elde Edilen Kazancın Değer Artışı Kazancı Olarak Değerlendirilip Değerlendirilmeyeceği……………………………………………………………………………………….. 1271

XVI- BAĞIŞ YADA ÖLÜM NEDENİYLE İNTİKAL EDEN GAYRİMENKULLERDE VERGİLENDİRME           1275

A- BİRDEN FAZLA GAYRİMENKULÜN BEDELSİZ OLARAK KARDEŞLERE BIRAKILMASI DURUMUNDA VERGİ VE HARÇ ALINIP ALINMAYACAĞI…………………………………………………………………………………………………… 1275

1- 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Yönünden……………………………………………………. 1275

2- 7338 Sayılı Veraset Ve İntikal Vergisi Kanunu Yönünden…………………………….. 1276

3- 492 Sayılı Harçlar Kanunu Yönünden……………………………………………………………. 1276

B- VERASETEN İNTİKAL EDEN GAYRİMENKULÜN SATIŞINDA VERGİLENDİRME 1277

XVII- ÇEŞİTLİ İL VE İLÇELERDE İNŞAAT VE ŞANTİYESİ BULUNANLARIN VERGİ VE SİGORTA YÖNÜNDEN YÜKÜMLÜLÜKLERİ……………………………………………………………………………………………………………………………… 1280

A- YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ………………………………………………………….. 1280

B- MUHTASAR BEYANNAME………………………………………………………………………………. 1281

1- Aynı Belediye Sınırları İçinde Bulunan Şantiyelerde Yapılan Ödemelere Ait Muhtasar Beyannamenin Verileceği Vergi Dairesi……………………………………………………………………………………………………………………………… 1281

2- Muhtelif Yerlerde Bulunan Şantiyelerde Çalışan Personele Yapılan Ödemelere Ait Muhtasar Beyannamenin Verileceği Vergi Dairesi…………………………………………………………………………………………………………………. 1283

a) Ücretlerin Şirket Merkezinde Tahakkuk Ettirilerek, Hizmet Erbabının Her Birinin Hesabına Yatırılması         1284

b) Ücretlerin Şantiye Hesaplarına veya Şantiye Yetkililerinin Hesaplarına Gönderilerek Ödenmesi     1284

C- SOSYAL SİGORTALAR YÖNÜNDEN ……………………………………………………………… 1285

XVIII- ASGARİ İŞÇİLİK SONUCU BULUNAN FARKLARIN VERGİ UYGULAMASI YÖNÜNDEN DURUMU               1286

XIX- İNŞAAT İŞLERİNDE İŞ SAHİBİ İLE MÜTEAHHİDİN HUKUKİ İLİŞKİSİ……….. 1289

A- MÜTEAHHİDİN BORÇLARI……………………………………………………………………………… 1290

B- İNŞAATTAKİ KUSURUN SAPTANMASI VE ORTAYA ÇIKAN DURUMLAR…….. 1292

C- KUSUR HALİNDE İŞ SAHİBİNİN HAKKI…………………………………………………………. 1293

D- İŞ SAHİBİNİN SORUMLULUĞU………………………………………………………………………. 1294

E- İŞİN KABULÜ…………………………………………………………………………………………………… 1295

F- YAPILAN İŞİN KUSURLU OLMASINDA ZAMANAŞIMI……………………………………. 1295

1- Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki İşler……………………………………………………….. 1295

2- Özel İnşaat İşleri……………………………………………………………………………………………… 1297

G- SÖZLEŞMEDEN CAYMA………………………………………………………………………………… 1299

H- İNŞAAT YAPILACAK ARSANIN KAMULAŞTIRILMASI HALİNDE MÜTEAHHİDİN DURUMU     1301

I- İNŞAAT MİKTARINDA ARTMA, EKSİLME VE SÜRE UZATIMI………………………….. 1302

1- İş Artışı Hali……………………………………………………………………………………………………… 1302

2- İş Eksilişi Hali………………………………………………………………………………………………….. 1304

3- İşin Süresi ve Sürenin Uzatılması………………………………………………………………….. 1305

İ- ÖZELLİKLİ DURUMLARA İLİŞKİN BAZI YARGITAY KARARLARI……………………… 1306

XX- ŞANTİYELERDE İŞYERİ VE İŞÇİ İŞLEMLERİ………………………………………………. 1310

A- İŞYERİ………………………………………………………………………………………………………………. 1310

1- İşyeri Açılmasında…………………………………………………………………………………………… 1310

a) İşe Başlama Tutanağı…………………………………………………………………………………….. 1310

b) Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne Yapılacak Bildirim………………………………………….. 1310

c) Sosyal Güvenlik Kurumu’na Yapılacak Bildirim…………………………………………… 1310

d) Vergi Dairesine Müracaat………………………………………………………………………………. 1311

e) Taşeronların Vergi Kaydı……………………………………………………………………………….. 1311

f) İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri (6331 Sayılı Kanuna Göre Güncellenmesi Gerekir)            1313

2- İşin Devamında……………………………………………………………………………………………….. 1314

a) Aylık Ücret Bordroları…………………………………………………………………………………….. 1314

b) Muhtasar Beyanname……………………………………………………………………………………. 1314

c) İşe Giriş Bildirgeleri………………………………………………………………………………………… 1315

d) Aylık Prim ve Hizmet Belgesi………………………………………………………………………… 1315

e) Diğer Sigortalar………………………………………………………………………………………………. 1317

3- Emniyet (6331 Sayılı Kanuna Göre Güncellenmelidir)………………………………….. 1319

4- Hekimler ve Sağlık Tesislerinin İşçilere Duyurulması………………………………….. 1320

5- İş Kazaları……………………………………………………………………………………………………….. 1320

6- Kaza Tutanağı…………………………………………………………………………………………………. 1321

B- İŞÇİLERLE İLGİLİ İŞLEMLER………………………………………………………………………….. 1322

1- İşçiden İstenecek Belgeler…………………………………………………………………………….. 1322

a) Nüfus Hüviyet Cüzdanı…………………………………………………………………………………… 1322

b) Fotoğraf…………………………………………………………………………………………………………… 1322

2- İşçinin İşe Alınmasında Yapılacak İşlemler…………………………………………………… 1322

3- İşçilerin Yaşı……………………………………………………………………………………………………. 1323

4- İşçi Özlük Dosyası…………………………………………………………………………………………… 1323

5- İşyeri Sicil Defteri……………………………………………………………………………………………. 1323

6- İşçilerin Hakları……………………………………………………………………………………………….. 1324

a) Asgari Ücret……………………………………………………………………………………………………. 1324

b) Ücretin Ödenme Zamanı………………………………………………………………………………… 1324

c) Hafta Tatili Ücreti……………………………………………………………………………………………. 1324

d) Ulusal Bayram ve Genel Tatiller……………………………………………………………………. 1324

e) Yıllık Ücretli İzin………………………………………………………………………………………………. 1325

f) Fazla Çalışma Ücreti……………………………………………………………………………………….. 1326

7- İşçi Ücret Ödenmesine Ait Hesap Pusulası………………………………………………….. 1326

8- Vardiya Çalışmaları ……………………………………………………………………………………….. 1327

9- İşçi Ücretinin Haczi…………………………………………………………………………………………. 1327

10- İş Akdinin Feshi ve İşten Çıkarma……………………………………………………………….. 1327

a) Deneme Süresinde Akdinin Feshi…………………………………………………………………. 1327

b) Deneme Süresi Geçtikten Sonra İş Akdinin Feshi……………………………………….. 1327

c) İşçilere Yapılacak İhbarlar……………………………………………………………………………… 1330

d) İbranameler…………………………………………………………………………………………………….. 1331

e) Çalışma Belgeleri……………………………………………………………………………………………. 1331

C- DİĞER KONULAR……………………………………………………………………………………………. 1331

1- Belgelerin Muhafazası……………………………………………………………………………………. 1331

2- Şantiye Şeflerinin İşlemleri Kontrolü……………………………………………………………… 1331

3- Faturalara İtiraz………………………………………………………………………………………………. 1332

4- Taşeron ve Diğer Personele Yapılacak Tebliğler…………………………………………. 1332

5- Şantiye Şeflerinin Temsil Yetkileri…………………………………………………………………. 1332

D- İŞYERİNİN KAPANMASINDA………………………………………………………………………….. 1333

1- Bölge Müdürlüğü’ne Müracaat ………………………………………………………………………. 1333

2- Sosyal Güvenlik Kurumu’na Müracaat………………………………………………………….. 1333

3- Taşeronların Vergi Dairesine Müracaatı……………………………………………………….. 1333

4- Şirketin Vergi Dairesine Müracaatı……………………………………………………………….. 1333

5- Şantiye Evraklarının Merkeze Sevki……………………………………………………………… 1334

E- TAŞERONLAR İLE İLGİLİ HUSUSLAR…………………………………………………………….. 1334

1- Bağımsız İşveren Olan Taşeronlar………………………………………………………………… 1334

a) Kendi İşyerlerinde İmalat Yapıp Şantiyede Montaj Yapanlar ………………………. 1334

b) Devamlı Surette Şantiyede Çalışan Taşeronlar……………………………………………. 1334

2- İşyerine Bağlı Taşeronlar……………………………………………………………………………….. 1334

 

ALTINCI BÖLÜM

İNŞAAT MUHASEBESİ

 

I- YABANCI ÜLKELERDE İNŞAAT MUHASEBESİ……………………………………………… 1337

A- FRANSA…………………………………………………………………………………………………………… 1337

B- İNGİLTERE………………………………………………………………………………………………………. 1338

II- İNŞAAT MUHASEBESİNDE HESAP PLANI…………………………………………………….. 1340

A- HESAP PLANININ NİTELİĞİ……………………………………………………………………………. 1340

B- HESAP PLANI YAPIM ŞEKİLLERİ……………………………………………………………………. 1340

1- Rakamlı Sistem………………………………………………………………………………………………. 1341

2- Desimal Sistem………………………………………………………………………………………………. 1342

3- İsimli Sistem……………………………………………………………………………………………………. 1343

4- Harf ve Rakamlı Sistem…………………………………………………………………………………. 1343

C- FRANSA’DA UYGULANAN İNŞAAT MUHASEBESİ HESAP PLANI……………….. 1344

D- İNGİLTERE’DE UYGULANAN İNŞAAT MUHASEBESİ HESAP PLANI…………… 1348

III- ÖRNEK HESAP PLANI……………………………………………………………………………………. 1350

IV- İNŞAAT MUHASEBESİ UYGULAMASINDA TUTULMASI GEREKEN DEFTERLER 1391

A- VERGİ KANUNLARI YÖNÜNDEN TUTULMASI ZORUNLU OLAN DEFTERLER 1391

1- Defter Tutma Usulünün Belirlenme Esasları………………………………………………… 1391

2- İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Müteahhitler…………………………….. 1392

3- Bilânço Esasına Göre Defter Tutan Müteahhitler…………………………………………. 1392

a) Yevmiye Defteri………………………………………………………………………………………………. 1393

b) Defteri Kebir……………………………………………………………………………………………………. 1393

c) Envanter Defteri……………………………………………………………………………………………… 1393

d) Amortisman Defteri ya da Kayıtları………………………………………………………………. 1393

B- YAPIM İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİ UYARINCA TUTULACAK DEFTERLER.. 1394

1- Puvantaj Defteri……………………………………………………………………………………………… 1394

2- Rölöve Defteri…………………………………………………………………………………………………. 1395

3- Ataşman Defteri……………………………………………………………………………………………… 1395

4- Yeşil Defter……………………………………………………………………………………………………… 1396

5- Sürveyan Defteri…………………………………………………………………………………………….. 1396

6- Şantiye Günlük Defteri……………………………………………………………………………………. 1396

C- TUTULMASI YASALARDA ZORUNLU KILINMAMIŞ OLUP, TUTULMASINDA YARAR GÖRÜLEN DEFTER VE KAYITLAR               1397

1- Müşterek (Ortak) Amortismanlara İlişkin Kayıtlar………………………………………… 1397

2- Stoklar (Ambar) Defteri………………………………………………………………………………….. 1397

3- Diğer Defterler ……………………………………………………………………………………………….. 1397

V- ÖZELLİK TAŞIYAN HESAPLAR VE İŞLEYİŞİ…………………………………………………. 1398

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1398

B- YÜZDE 3 GELİR/KURUMLAR (STOPAJ) VERGİSİ KESİNTİSİ İLE İLGİLİ “295 PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR” HESABI 1399

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1399

2- Hesabın İşleyişi……………………………………………………………………………………………….. 1400

a) Yüzde 3 Vergi Kesintisi Yapıldığında …………………………………………………………….. 1400

b) Dönem Sonlarında………………………………………………………………………………………….. 1400

3- Hesabın İşleyişine İlişkin Örnekler………………………………………………………………… 1402

a) % 3 Vergi Kesintisinin Yapıldığı Aşamaya İlişkin Kayıt (295 No.lu Hesabın İşleyişi)               1402

b) İşin Bittiği Yılda Yapılacak Kayıtlar ……………………………………………………………….. 1402

c) Yıllık Beyanname Verildikten Sonra Yapılacak Kayıt…………………………………… 1403

C- VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR………………………………………………………….. 1404

1- Verilen Depozitolar…………………………………………………………………………………………. 1404

2- Verilen Teminatlar…………………………………………………………………………………………… 1405

D- GİDER KABUL EDİLMEYEN ÖDEMELER (YA DA KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER)             1406

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1406

2- Kullanılacak Hesap…………………………………………………………………………………………. 1408

a) Birinci Yaklaşım……………………………………………………………………………………………… 1408

b) İkinci Yaklaşım………………………………………………………………………………………………… 1408

c) Üçüncü Yaklaşım……………………………………………………………………………………………. 1408

d) Dördüncü Yaklaşım………………………………………………………………………………………… 1409

e) Kişisel Yaklaşımımız………………………………………………………………………………………. 1410

3- Hesabın İşleyişi……………………………………………………………………………………………….. 1411

E- İNŞAATLA İLGİLİ HARCAMA VE ÖDEMELERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE “740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ”  HESABI          1416

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1416

2- Hesabın İşleyişi……………………………………………………………………………………………….. 1417

a) Yıl İçinde Yapılacak Kayıtlar…………………………………………………………………………… 1417

b) Dönem Sonunda Yapılacak Kayıtlar……………………………………………………………… 1420

F- ALINAN HAKEDİŞ BEDELLERİNİN KAYDEDİLDİĞİ “350-357 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞ BEDELLERİ” HESABI……………………………………………………………………………………………………………………………… 1424

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1424

2- Hesabın İşleyişi……………………………………………………………………………………………….. 1424

a) Yıl içinde Başlanıp Aynı Yıl İçinde Biten İnşaatlar ……………………………………….. 1424

b) Yıllara Yaygın İnşaat İşinin Birden Fazla Olması…………………………………………… 1424

c) Hakediş Bedellerinin Yabancı Para veya Yabancı Paraya Endeksli Olarak Ödenmesi         1427

d) Hakediş Alacağına Karşılık Hazine Bonosu Alınması………………………………….. 1429

3- İşin Bitiminde Yapılacak Kayıtlar…………………………………………………………………… 1431

G- TAŞERONLARA (İKİNCİ DERECE MÜTEAHHİTLERE) YAPTIRILAN İŞLER VE BUNA İLİŞKİN ÖDEMELER         1432

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………. 1432

2- Taşeronlara Verilen Avanslar………………………………………………………………………… 1432

3- Taşeronlara Yaptırılan İşler……………………………………………………………………………. 1434

H- MALZEME GİDERLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE STOKLAR (AMBAR) HESABI         1436

1- Malzeme Giderlerinin Doğrudan İnşaat Maliyetine Kaydedilmesi……………….. 1436

2- Malzeme Giderlerinin Stoklar Hesabından Geçirilerek İnşaat Maliyetine Kaydedilmesi        1438

3- Malzemelerin Çalınması ya da Zayi Olması…………………………………………………… 1441

a) Gelir ve Kurumlar Vergisi Yönünden…………………………………………………………….. 1441

b) KDV Yönünden………………………………………………………………………………………………… 1441

I- ŞANTİYELERLE İLGİLİ ALT HESAPLAR ………………………………………………………….. 1443

İ- ORTAKLARDAN ALACAKLAR-ORTAKLARA BORÇLAR HESABI…………………….. 1444

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1444

2- Hesabın İşleyişi……………………………………………………………………………………………….. 1450

J- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ…………………………………………………………………………. 1453

1- Genel Açıklama ………………………………………………………………………………………………. 1453

2- Hesabın İşleyişi ………………………………………………………………………………………………. 1454

a) Büro Giderleri………………………………………………………………………………………………….. 1454

b) Seyahat Giderleri …………………………………………………………………………………………… 1455

c) İhale İştirak ve Teminat Mektubu Giderleri……………………………………………………. 1457

d) Gelecek Yıllara İlişkin Giderler………………………………………………………………………. 1459

K- İŞÇİLİK GİDERLERİ…………………………………………………………………………………………. 1461

L- ALINAN VE VERİLEN AVANSLARA İLİŞKİN HESAPLAR……………………………….. 1465

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1465

a) Alınan Avanslar………………………………………………………………………………………………. 1465

b) Verilen Avanslar……………………………………………………………………………………………… 1466

2- Hesabın İşleyişi……………………………………………………………………………………………….. 1467

a) Alınan Avanslar………………………………………………………………………………………………. 1467

b) Verilen Avanslar……………………………………………………………………………………………… 1471

M- MÜŞTEREK (ORTAK) GENEL GİDERLER………………………………………………………. 1474

N- KATMA DEĞER VERGİLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ…………………………. 1476

1- Malzeme Alımına İlişkin Yüklenilen KDV……………………………………………………….. 1476

a) Malzeme Alımı Nedeniyle Yüklenilen KDV’nin İndirim Konusu Yapılması….. 1476

b) Malzeme Alımı Nedeniyle Yüklenilen KDV’nin Alınan Malzemenin Maliyet Bedeline Dahil Edilmesi  1479

2- Genel Giderlere İlişkin Yüklenilen KDV…………………………………………………………. 1480

3- İndirilemeyecek KDV ……………………………………………………………………………………… 1480

4- Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlere İlişkin Yüklenilen KDV…………………….. 1482

5- Alıştan İadelerde KDV Uygulaması………………………………………………………………… 1483

6- Hesaplanan KDV’lerin Muhasebeleştirilmesi……………………………………………….. 1484

7- Dönem Sonlarında KDV Mahsubu (Devreden KDV, Ödenecek KDV)…………. 1485

O- AMORTİSMANLAR………………………………………………………………………………………….. 1487

1- Amortismanlar Hakkında Genel Bilgi…………………………………………………………….. 1487

a) Mahiyeti…………………………………………………………………………………………………………… 1487

b) Konusu…………………………………………………………………………………………………………….. 1487

c) Amacı………………………………………………………………………………………………………………. 1488

2- Amortisman Hesaplama Usulleri…………………………………………………………………… 1488

a) Sabit Yüzdelerle (Normal) Amortisman………………………………………………………… 1489

b) Azalan Bakiyeler Usulüne Göre Amortisman………………………………………………. 1489

c) Amortisman Listesine İlişkin Açıklama………………………………………………………… 1490

d) Normal Amortisman Yöntemi ile Azalan Bakiyeler Usulüne Göre Amortisman Yönteminin Kıyaslaması      1491

e) Fevkalade Amortisman………………………………………………………………………………….. 1491

f) Amortisman Uygulamasına İlişkin Diğer Hususlar……………………………………….. 1492

3- Amortismanlarla İlgili Bazı Önemli Danıştay Kararlarının ve Maliye Bakanlığı Özelgelerinin Özetleri               1492

4- Müşterek (Ortak) Amortismanlara İlişkin Kayıtlar………………………………………… 1496

5- Amortismanların Muhasebeleştirilmesi………………………………………………………… 1499

Ö- GEÇİCİ KABULDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN GELİR VE GİDERLER…………….. 1503

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1503

2- Sonradan Ortaya Çıkan Giderler……………………………………………………………………. 1503

3- Sonradan Ortaya Çıkan Gelirler…………………………………………………………………….. 1504

P- NAZIM HESAPLAR………………………………………………………………………………………….. 1505

VI- ÖZEL İNŞAATLARLA İLGİLİ ÖZELLİKLİ HESAPLAR VE İŞLEYİŞİ ……………….. 1508

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1508

B- 7/A SEÇENEĞİNE GÖRE UYGULAMA……………………………………………………………. 1509

1- İnşaat Malzemesi Alımı ve Maliyetlere Yüklenmesi …………………………………….. 1509

2- Direkt İşçilik Giderleri…………………………………………………………………………………….. 1514

3- Genel Üretim Giderleri……………………………………………………………………………………. 1517

4- Oluşan Maliyetlerin Bilanço Hesaplarına Aktarılması………………………………….. 1517

5- Bağımsız Bölüm Satışları……………………………………………………………………………….. 1520

C- 7/B SEÇENEĞİNE GÖRE UYGULAMA……………………………………………………………. 1521

1- Genel Açıklama……………………………………………………………………………………………….. 1521

2- Dönem İçi Kayıtlar…………………………………………………………………………………………… 1523

a) İnşaat Malzemesi Alımı ve Maliyetlere Yüklenmesi……………………………………… 1523

b) İşçilik Giderleri………………………………………………………………………………………………… 1524

c) Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler……………………………………………………….. 1525

3- Raporlama Döneminde Yapılacak Kayıtlar…………………………………………………… 1526

D- 7/A VE 7/B SEÇENEĞİNİN TERCİH EDİLMESİNİN SONUÇLARI…………………… 1527

1- 7/A Seçeneğinin Tercih Edilmesi Durumu…………………………………………………….. 1527

2- 7/B Seçeneğinin Tercih Edilmesi Durumu…………………………………………………….. 1528

VII- YURT DIŞI İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANCIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ             1529

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1529

B- KAZANCIN TÜRKİYE’DEKİ HESAPLARA İNTİKAL ETTİRİLMESİ……………………. 1530

C- MERKEZ İLE YURTDIŞI İNŞAAT ŞANTİYESİ ARASINDAKİ PARASAL İLİŞKİLER 1531

VIII- KAYIT DÜZENİ VE SÜRESİ………………………………………………………………………….. 1533

A-  KAYITLARIN TÜRKÇE TUTULMASI……………………………………………………………….. 1533

B- MÜREKKEP VE MAKİNE İLE TUTMA……………………………………………………………… 1534

C- YANLIŞ KAYITLARIN DÜZELTİLMESİ…………………………………………………………….. 1534

1- Hesap İsimlerindeki Hatalar…………………………………………………………………………… 1535

2- Rakam Hataları……………………………………………………………………………………………….. 1537

3- Bir Kaydın Yapılmasının Unutulması……………………………………………………………… 1537

D- KAYIT ZAMANI…………………………………………………………………………………………………. 1538

IX- İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE ENVANTER………………………………………………. 1539

A- STOKLARIN ENVANTERİ………………………………………………………………………………… 1539

1- Çimento Envanteri………………………………………………………………………………………….. 1539

2- Demir, Çivi, Tel ve Sac Levha Envanteri……………………………………………………….. 1539

3- Kereste, Tuğla ve Kiremit Envanteri……………………………………………………………… 1539

4- Hırdavat, Boya ve Cam Envanteri…………………………………………………………………. 1540

5- Yakıt Envanteri……………………………………………………………………………………………….. 1540

B- MAMUL İŞİN ENVANTERİ……………………………………………………………………………….. 1540

C- YARI MAMUL İŞİN ENVANTERİ………………………………………………………………………. 1540

D- DEMİRBAŞ, ALET, EDEVAT VE MEFRUŞAT ENVANTERİ…………………………….. 1540

E- DİĞER ENVANTER KAYITLARI……………………………………………………………………….. 1540

 

 

YEDİNCİ BÖLÜM

ASGARİ İŞÇİLİK BİLDİRİMİ

 

I- GENEL AÇIKLAMA…………………………………………………………………………………………… 1543

II- GENEL OLARAK ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASI………………………………………….. 1546

III- ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASINA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEME………………… 1547

IV- ÖN DEĞERLENDİRME-ARAŞTIRMA İŞLEMİ İLE ASGARİ İŞÇİLİK KIYASLAMASI 1550

A- ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA ÖN DEĞERLENDİRME-ARAŞTIRMA İŞLEMİ İLE ASGARİ İŞÇİLİK KIYASLAMASI                1550

1- Asgari İşçilik Tutarının Hesaplanması…………………………………………………………… 1550

2- Binanın Maliyetinin Hesaplanması ………………………………………………………………… 1552

3- Binanın Maliyetinin Hesaplanmasında Esas Alınacak Birim Maliyet Bedelleri 1554

a) Aynı Yıl İçinde Başlayıp Biten Özel Bina İnşaatları………………………………………. 1554

b) Bir Önceki Yılda Başlayıp İzleyen Yıl İçinde Biten Özel Bina İnşaatları………. 1554

c) Yapımı İki Yıldan Fazla Süren Özel Bina İnşaatları……………………………………….. 1555

4- Tamamlanmamış Bina İnşaatlarında Asgari İşçilik Araştırması…………………. 1557

B- İHALE KONUSU İNŞAAT İŞLERİNDE ÖN DEĞERLENDİRME-ARAŞTIRMA İŞLEMİ İLE ASGARİ İŞÇİLİK KIYASLAMASI  1559

1- Asgari İşçilik Tutarının Hesaplanması…………………………………………………………… 1559

2- Asgari İşçilik Araştırmasında Dikkate Alınacak İşçilik Bildirim Dönemi…….. 1560

3- Asgari İşçilik Hesaplamasında Dikkate Alınacak Hakediş Tutarı……………….. 1561

4- Asgari İşçilik Hesaplamasında Dikkate Alınacak Asgari İşçilik Oranları……. 1562

5- İhale Konusu İşin Sürekli İşyeri Sigortalıları İle Yapılması……………………………. 1562

V- ÖN DEĞERLENDİRME-ARAŞTIRMA SONUCU FARK ASGARİ İŞÇİLİK TESPİT EDİLMESİ    1564

VI- KURUMUN DENETİM VE KONTROLLE GÖREVLENDİRİLMİŞ MEMURLARINCA İNCELEME YAPILMASI       1565

A- SGK MÜFETTİŞLERİNİN ASGARİ İŞÇİLİK UYGULAMASINA İLİŞKİN GÖREV VE YETKİLERİ   1565

B- İŞYERİ KAYITLARININ İNCELENMESİ…………………………………………………………….. 1565

C- RESEN PRİM TAHAKKUKU VE İTİRAZ…………………………………………………………… 1566

D- İDARİ PARA CEZASI UYGULAMASI……………………………………………………………….. 1567

E- ÜNİTECE ASGARİ İŞÇİLİK ARAŞTIRMASI YAPILMASI İNCELEMEYE ENGEL DEĞİL                1567

VII- SMMM VE YMM RAPORUNA İSTİNADEN İLİŞİKSİZLİK BELGESİ DÜZENLENMESİ (KURUM DIŞI İNCELEME)            1568

A- GENEL AÇIKLAMA………………………………………………………………………………………….. 1568

B- İHALE KONUSU İNŞAAT İŞLERİNDE İNCELEME …………………………………………. 1569

C- ÖZEL BİNA İNŞAATI İŞLERİNDE İNCELEME…………………………………………………. 1570

D- ORTAK HÜKÜMLER………………………………………………………………………………………… 1571

E- RAPOR ÜZERİNDE KURUMCA YAPILACAK İŞLEM……………………………………….. 1573

F- SMMM VE YMM’LERİN RAPOR DÜZENLEYEMEYECEKLERİ HÂLLER VE SORUMLULUKLARI             1574

 

u EKLER…………………………………………………………………………………………………………….. 1575

u YARARLANILAN KAYNAKLAR……………………………………………………………………… 1613