Türkiye'nin Muhasebe Kitapları Satış Sitesi
Katma Değer Vergisi’nde Tevkifatın Nedenleri,Gelişimi ve Uygulama Esasları

Katma Değer Vergisi’nde Tevkifatın Nedenleri,Gelişimi ve Uygulama Esasları

YMM Ceyhan İnaltong


Baskı Tarihi: Ekim 2013
Sayfa Sayısı: 456
Fiyatı: 50 TL
İndirimli Fiyatı:49,5 TL (Kdv Dahil)
BASKISI TÜKENDİ
KİTAP HAKKINDA
  • Google
  • Tw
  • Fb

 

ÖNSÖZ

“Katma Değer Vergisi’nde Tevkifatın Nedenleri, Gelişip ve Uygulama Esasları” adlı bu çalışma, Katma Değer Vergisi’nde  (KDV) sorumluluk çerçevesinde uygulanan tevkifat müessesesinin- teorik ve hukuki temellerini incelemek, ülkemiz uygulaması ile Avrupa Birliği uygulamasını mukayese etmek, ülkemize özgü yönlerini ortaya koymak ve uygulama esaslarını tartışmalı hususları da ele alarak değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.

Modern vergiciliğin temel uygulamalarından biri olan Katma Değer Vergisi (KDV), vergi sistemimize 1985’te dahil olmuş ve zaman içinde sistemin en yüksek tahsilatını sağlayan vergi türü haline gelmiştir.

Yayılı, fakat kümülatif etkisi bulunmayan bu vergi, indirim mekanizması sayesinde süreçte yaratılan katma değeri esas aldığından diğer muamele vergilerinden ayrılmaktadır. Bütün üretim ve dağıtım safhalarında uygulanması ve her aşamada alıcı ve satıcı arasında menfaat çelişkisi yaratması bu verginin etkinliğini artırırken, diğer taraftan faaliyetlerin kayıtlara yansımasına etki ederek gelir ve kurumlar vergisi tahsilatına da olumlu etkide bulunmaktadır.

Vergi hukukundaki sorumluluk müessesesi, diğer vergi türlerinde olduğu gibi KDV’de de uygulanmaktadır. KDV’de sorumluluk; mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı’nca vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanların verginin ödenmesinden sorumlu tutulması suretiyle uygulanmaktadır. Sorumlular tevkifata tabi tuttukları vergiyi satıcıya değil, doğrudan vergi dairesine ödemektedir.

Dolayısıyla, sorumlu sıfatıyla KDV tevkifatı uygulaması, vergiye tabi işlemlerde mükellefin yurt dışında olması hali ile diğer bazı işlemlerde vergi güvenliğinin sağlanması amacına dayalı olarak yapılmaktadır.

KDV’de vergi tevkifatının serüveni, vergi mükellefinin yurt dışında olması ile başlayıp, sahte belge kullanımıyla yaratılan vergi kaybının önlenmesine yönelik tedbirlerin alınmaya başlamasıyla genişlemiş ve bu yönüyle günümüzde kendi içinde ayrıca izlenmesi gereken bir içeriğe sahip hale gelmiştir. Vergi mükellefleri, KDV’ye tabi olan işlemlerinin tevkifata tabi olup olmadığını değerlendirerek işlem yapma yükümlülüğü altındadırlar. Giderek yaygınlaşarak önemi artan KDV tevkifatının süreçte geldiği bu aşama, bizi KDV tevkifatının hem teorik hem de pratik yönden incelenmesi ve değerlendirilmesi yönünde bir çalışma yapmaya sevketmiştir.

Çalışmamızda, KDV’deki vergi sorumluluğunun yeri ve tevkifat uygulamasının nedenleri ile Avrupa Birliği’ndeki uygulamalar İncelenmekte ve Türkiye’de vergi güvenliği amacıyla başlatılan, ancak zaman içinde giderek yaygınlaşarak bir tahsilat aracı haline gelen kısmi tevkifat müessesesinin yerleşik bir uygulama haline gelmesinin etkileri değerlendirilmektedir.

KDV tevkifatının bir bütün olarak kavranabilmesi için teorik çerçevenin yanında tevklfat uygulaması detaylı incelenmekte ve tartışmalı alanlar değerlendirilmektedir,

Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan bu çalışma, gözaj geçirilerek kitap haline getirilmiştir. Bu bağlamda, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalı’ndaki öğrencilik serüvenimde yaptığı katkılar nedeniyle İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü ve Mali Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr: Salim Ateş Oktar’a, tez çalışmalarım sırasına desteğini esirgemeyen danışmanım Prof. Dr. Elif Sonsuzoğlu’na fikirlerini paylaşan meslektaşlarım; Emst & Young Türkiye Vergi Bölümü Başkanı Erdal Çalıkoğlu’na, Pricevvaterhouse Coopers Türkiye KDV Koordinatörü Sezgin Gökyokuş’a, Gelir idaresi Eski Başkanı Mehmet Akif Ulusoy’a, Polaris YMM Ortağı Cemal Tüfekçi’ye, çalışmayı gözden geçirerek değerlendirmelerini paylaşan Eski Baş Hesap Uzmanı Nihat Uzunoğlu’na, ihtiyacım olan kaynakların temininde gösterdiği yardımlar için Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı İstanbul Büyük Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığı Kütüphanesi görevlisi Aliye Bazman’a, çalışmanın yayınlanması için verdiği destek için Maliye Hesaps Uzmanları Derneği Başkanı Eski Baş Hesap Uzmanı Necdet Gökmene Derneğin İktisadi işletme Müdürü Bekir Yıldırım’a ve dizgi aşamasındaki titiz çalışmaları için Deniz Kayak’a teşekkürlerimi sunarım.

 

ÖZGEÇMİŞ

1960’da Trabzon’da doğdu. Pertevniyal Lisesi’ni bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi iktisat Fakültesi’nden 1982’de mezun oldu. Yüksek lisansını İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Mali Hukuk alanında tamamladı. 1983′te Maliye Bakanlığı Hesap Uzmanları Kurulu’nun giriş sınavını kazanarak Hesap Uzman Muavinliği’ne ve yeterlik sınavında da başarı göstererek 1986′da Hesap Uzmanlığı’na atandı. 1988′de Kurul’dan ayrılarak Eczacıbaşı Topluluğu’na geçti. 1988-2009 yılları arasında Eczacıbaşı Holding Denetleme Kurulu’nda ve Topluluğun İlaç Grubu ile Yapı Grubunun yurt içi ve yurt dışındaki (İrlanda, Rusya) çeşitli şirketlerinde denetçi ve yönetici olarak görev yaptı. 2010 yılbaşından itibaren Yeminli Mali Müşavirlik alanında faaliyete başladı. 2012 yılında TÜRMOB’un Bağımsız Denetim Eğitmeni olarak meslek mensuplarına eğitimler verdi. Halen Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim alanlarındaki çalışmalarını sürdürmektedir. Mesleki konulara ilişkin yayınlanmış çeşitli makaleleri bulunmaktadır.

İÇİNDEKİLER

 

ÖNSÖZ…………………………………………………………………………………………………………………… vi

TABLOLAR………………………………………………………………………………………………………. xvii

KISALTMALAR……………………………………………………………………………………………. xviii

GİRİŞ…………………………………………………………. 1

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ SİSTEMİMİZ İÇİNDE KDV’NİN YERİ VE KDV’DE VERGİ SORUMLULUĞU

  1. TÜRKİYE’DE VERGİ SİSTEMİNİN GELİŞİM SÜRECİ İÇİNDE KDV’NİN YERİ VE ÖNEMİ…………………………………………………………………………….. 8
  1. KDVDE SORUMLULUK…………………………………………………………………………………… 26

2.1.        Vergi Mükellefi ve Vergi Sorumlusu Kavramları………………………….. 26

2.2.        Vergi Kanunlarındaki Vergi Sorumluluğu Halleri………………………….. 34

2.3.        KDV’de Mükellef ve Vergi Sorumlusu…………………………………………….. 35

2.3.1.        KDV’de Mükellef………………………………………………………………………….. 35

2.3.2.         KDV’de Vergi Sorumlusu……………………………………………………………. 40

2.3.3.         Mükellefiyetin ve Tevkifat Sorumluluğunun Yerine Getirilmemesi Halinde Uygulanacak Müeyyide……………………………………… 53

2.4. Müteselsil Sorumluluk………………………………………………….57

İKİNCİ BÖLÜM

KDVDE TEVKİFATIN NEDENLERİ, AVRUPA BİRLİĞI’NDElğ .
UYGULAMALARIN VE TÜRKİYE UYGULAMASININ
DEĞERLENDİRİLMESİ

1 .TÜRKİYE’DE KDV TEVKİFATI UYGULAMASI…………….. 66

2.ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMALARININ KDV TEVKİFATI UYGULAMASINA ETKİSİ…………………….. 84

3.GENEL HATLARIYLA AVRUPA BİRLİĞİ’NDE (AB) KDV UYGULAMASI VE KDV TEVKİFATININ DURUMU…………… 86

4.TÜRKİYEDEKİ KDV TEVKİFATI UYGULAMASINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME………………………………………………………. 102

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

                                                                                                                               TÜRKİYE’DE KDV TEVKİFATININ UYGULAMA ŞEKİLLERİ

LKDV’DE TEVKİFATIN GELİŞİM SÜRECİ…………………………………………………. 112

2.KDVDE TEVKİFAT UYGULAMASI…………………………………………………………… 122

2.1.      KDV Tevkifatı………………………………………………………………………………….. 123

2.2.      Tam Tevkifat ve Kısmi Tevkifat…………………………………………………..124

2.3.     Tevkifatın Beyanı………………………………………………. 125

2.4.      KDVnSn İndirimi………………………………………………… 128

3.TAM TEVKİFAT UYGULAMASI………. …………………………..  133

3.1.      İkametgahı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan İşlemler (Söz Konusu Kişi ve Kurumlardan Sağlanan ve Türkiye’de Faydalanılan Hizmetler)………………………………………………………………………………. 134

3.1.1.       Yurt DışındanTemin Edilen Kredilerin Durumu……………….. 154

3.1.2.       Kredilerin Birebir Aktarımı…………………………………………………… 159

3.1.3.       lkametgâhı, İşyeri, Kanuni Merkezi ve İş Merkezi Türkiye’de Bulunmayanlar Tarafından Yapılan KDV Md.1 Kapsamındaki Mal Teslimleri;,..;,……,………………………………… 160

3.1.4.       Mal İthalatına İlişkin Olarak Ortaya Çıkan Fiyat Farkları ve Ciro Primlerinin Durumu…………………………………………………………. 161

3.1.5          Röyalti ve Lisans ödemeleri…………………………………………………………. 169

3.1.6.        Frânchising Hizmetleri……………………………………………………………….. 173

3.1.7.        Roaming (Dolaşım) Hizmetleri………………………………………………… 176

3.1.8.        Elektronik Ticaret (E-Ticaret) Kapsamındaki E-Hizmetler……………………………………………………………………………………………………… 179

3.1.9.         lhraç Mallarının Yurt Dışındaki Alıcılara Pazarlanması İçin Verilen Aracılık Hizmetleri ……………………………………………………..188

3.1.10.       Kur Farklarının Durumu………………………………………………………………………………….185

3.1.11.        Avans ödemelerinin Durumu……………………………………………………. 193

3.2.Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler (GVK Md.18 Kapsamına Giren Telif Niteliğindeki Satış ve Hizmetlerin Münhasıran GVK Md.94’deki Stopaj Sorumlusu Kişi ve Kurumlara Yapılması)………………………………………….. 196

3.3.      Kiralama İşlemleri (GVK Md.70’te Yer Alan Gayri menkuller Dışındaki Mal ve Hakların Belirli Kişi ve Kuruluşlarca  Kiralanması)………………………… 208

3.4.      Reklam Verme İşlemleri (Belirli Şekillerde Yapılan Reklam Verme İşlemleri)……………………………………………………………………… 224 |

3.5.       6300 SâyılıKanun’a Göre Tarım Ürünleri Lisanslı  Depoculuğu (TÜLD) Faaliyeti Kapsamında Tarım Ürün  Senetlerinin Teslimi işlemleri……………………………………….236

4.           KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASI…………….. 239

4.1         Kısmi Tevkifat Yapmakla Sorumlu Tutulanlar…………………………. 240

4.2.       Kısmi Tevkifat Yapma Zorunluluğu Olmayanlar, Kısmi  Tevkifatta Sınır, Bildirim Zorunluluğu ve Müteselsil Sorumluluk……. 246

4.2.1.    Kısmi Tevkifat Yapma Zorunluluğu Olmayanlar…………………………………………..246

4.2.2.    Kısmi Tevkifatta Sınır…………………………………………………………………………… 249

4.2.2. 1.Grup.2′de yer alan alıcıların tevkifat kapsamındaki satışları…………………………..249

4.2.2.2. İşlem bedeline ilişkin sınır……………………………………………………. 251

4.3.       Bildirim Zorunluluğu…………………………………………………………………………………. 253

4.4.       Kısmi Tevkifatta Müteselsil Sorumluluk……………………………………………… 253

5.KISMİ TEVKİFAT UYGULANACAK HİZMETLER ……………………………………..255

5.1.       Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetleri………………………………………………. 259

5.2.       Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler…………………………………………………………………………………………………………………… 269

5.3.       Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri………………………………………………………………………………………………. 275

5.4.       Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri ………………………………………………………. 279

5.5.        İşgücü Temin Hizmetleri………………………………………………………………………………….. 284

5.6.         Yapı Denetim Hizmetleri…………………………………………………………………………………..309

5.7.        Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetleri………………………………………………………. 312

5.8.        Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmetleri…………………………………………………………………………………………………………………. 32o

5.9.         Spor Klüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu işlemleri 322

5.10.       Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri……………………………………………. 330

5.11.        Servis Taşımacılığı Hizmeti………………………………………………………………………… 335

5.12.        Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri…………………………………………………………. 341

5.13.        5018 Sayılı Kanuna Ekli Cetvellerde Yer Alan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İfa Edilen ve Yukarıda Belirtilmeyen -M Tüm Hizmet İfaları…………………………… 346

6.             KISMİ TEVKİFAT UYGULANACAK TESLİMLER……………………………….352

6.1.        Külçe Metal Teslimleri…………………………………………………………………………….. 355

6.2.        Bakır, Çinko, Alüminyum ve Kurşun Ürünlerinin Teslimi…………………………………..359

6.3.        Hurda ve Atık Teslimi (Metal, plastik, kağıt, cam hurda ve atıkları)………………………………………………………………………………………………………………… 366

6.4.        Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk ve Cam Hurda ve  atıklardan  Elde Edilen Ham madde Teslimi……………………………………………………………………………. 378

6.5.       Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri…………………………………………………………………………………………………………. 380

6.6.       Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi…………………………………………………………. 384

7.           KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASIYLA İLGİLİ DİĞER ORTAK HUSUSLAR…………………………………………………………………………………………………………………. 389

7.1.       Belge Düzeni…………………………………………………………………. ……..389

7.2.       KDV Beyannamelerinin Düzenlenmesi (Alıcıların ve Satıcıların Beyanı) ve Beyanın Hiç Yapılmaması veya Eksik Yapılması…………………………………  390

8.          DÜZELTME İŞLEMLERİ……………………………………………………………………….. ,.:….392

8.1.       Mal İadelerinde Düzeltme…………………………………………………………………… 392

8.2.       Hizmetlerde Düzeltme……………………………………………………………………………….   393

8.3.       Matrahta Değişiklik…………………………………………………………………………………….. 393

8.4.       Fazla veya Yersiz Tevkif Edilen Vergilerin iadesi…………………………………. 395

9.           KISMİ TEVKİFATA TABİ İŞLEMLERDE KDV İADESİ…………………………………………. 397

9.1.       Kısmi Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV iadesinin Ortaya Çıkmasının Nedenleri…………………………………………………………………………………. 397

9.2.       Kısmi Tevkifata Tabi işlemlerde KDV ladesi Yapılmasının Yasal Dayanağının Değerlendirilmesi………………………………………………………………….. 399

9.3.       Kısmi Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV ladesinin Ortaya Çıktığı Durumlar …………………………………………………………………….401

9.4.       KısmiTevkifata Tabi İşlemlerde KDV ladesi Uygulamasının Genel Esasları………………………………………………………………..404

9.5.       Mahsuben İade ve Nakden İade …………………………………………………………………406

9.5.1.     Mahsuben İade…………………………………………………………………….407

9.5.2.    Nakden İade  …………………………………………………………………………..407

9.5.3.    İade Uygulama sı İle İlgili Diğer Hususlar……………………………………………….411

SONUÇ…………………………………  414

KAYNAKÇA…………………………….. 419

EK: 5018 SAYILI KAMU YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNUNA BAĞLI CETVELLER …………………………… 446

 

TABLOLAR

 

TABLO-1: Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilatı 2012 (özet)………………………….. 23

TABLO-2: Genel Bütçe Vergi Gelirleri Tahsilatı İçinde KDV Tevkifatı (2010, 2011 ve 2012 Yılları) (özet)                      25

TABLO-3: 2 Nolu KDV Beyannamesiyle Sorumlu Sıfatıyla Tam Tevkifat Kapsamında Beyan Edilen KDV’nin 1 Nolu KDV Beyannamesinde İndirimi    56

TABLO-4: 2 Nolu KDV Beyannamesiyle Sorumlu Sıfatıyla Kısmi Tevkifat Kapsamında Beyan Edilen KDV’nin 1 Nolu KDV Beyannamesinde İndirimi                       76

TABLO-5: Sahte Belge Kullanımıyla Yaratılan KDV Kaybı……………………………. 78

TABLO-6: AB’de KDV Kaybı Yaratan MTIC (Topluluk İçi Kayıp Tüccar) veya Carousel Fraud’a (Atlıkarınca Yolsuzluğu) İlişkin Şema            94

TABLO-7: KDV Tevkifatı (Tam ve Kısmi Tevkifat)…………………………………………… 124

TABLO-8: Tam Tevkifata Tabi İşlemler……………………………………………………………… 133

TABLO-9: Kısmi Tevkifat Yapmakla Sorumlu Tutulanlar (Grup.1: Tebliğ Md.3.1.2/a ve Grup.2: Tebliğ Md.3.1.2/b)      241

TABLO-10: Kısmi Tevkifata Tabi Hizmetler…………………………………………………………… 256

TABLO-11: Kısmi Tevkifata Tabi Teslimler……………………………………………………………. 354

TABLO-12: Kısmi Tevkifattan Kaynaklanan KDV İadesinin Vergi inceleme Raporsuz Mahsuben veya Nakden iadesinde Esas Alınacak Tutarsal Sınırlar ve YMM Raporu ile Yapılabilecek İşlemler………………………..409

 

 

Kategori: Arşiv , Editörün Seçtikleri , İndirimdekiler , Stoklarda Tükenen Kitaplar , Yeni Kitaplar
Etiketler: , 375