Kur Farklarının Vergilendirilmesi

Kur Farklarının Vergilendirilmesi Kitabı, YMM Dr. Celal ÇELİK Eski Baş Hesap Uzmanı tarafından yazılmıştır. Dövizli İşlemlerde Fatura Düzenlenmesi Nasıl Olmalıdır? Kur Farklarına Fatura Düzenlenmeli Midir?, Kur Farkları Hangi Hesaplarda Muhasebeleştirilmelidir?, Dövizli Alacakların, Avansların, Diğer Varlıkların Ve Borçların Değerlenmesi, Kur Farkları Gelir Kavramına Dahil Midir? Konusunda Yabancı Para Olan Durumlarda, İstisna Uygulamaları Nasıl Olmalıdır? gibi başlıklar ve konuyla ilgili pek çok başlık altında Kur Farklarının Vergilendirilmesi Kitabında incelenmiştir. Siz değerli okurlarımıza Kur Farklarının Vergilendirilmesi Kitabının faydalı olması amacı ile sunuyoruz.

KİTABIN TANITIMI

TURK VERGİ SİSTEMİNDE KUR FARKLARININ VERGİLENDİRİLMESİ KİTABI

Ülkemizde vergi hukuku alanındaki en tartışmalı konulardan biri kur farkıdır. Kur farkına ilişkin hazırlanan ve konusunda ilk olma özelliği taşıyan bu kitapta mevzuat, yargı kararları, idari görüşler ve öğretinin düşünceleriyle birlikte ele alınmıştır. Kitapta işlenen konuların bazıları aşağıdaki gibidir.
•    Kur farkı kavramının tanımı, benzer kavramlar olan faiz, vade farkı vb. ile karşılaştırılması.
•    Yeni Türk Borçlar Kanunu ile Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda kur farklarının ele alınması.
•    Dövizli işlemlerde fatura düzenlenmesi nasıl olmalıdır? Kur farklarına fatura düzenlenmeli midir?
•    Kur farkları hangi hesaplarda muhasebeleştirilmelidir?
•    Dövizli alacakların, avansların, diğer varlıkların ve borçların değerlenmesi.
•    Kur farkları gelir kavramına dahil midir?
•    Konusunda yabancı para olan durumlarda, istisna uygulamaları nasıl olmalıdır?
•    Kur farkları KDV’ye tabi midir? Eğer KDV’ye tabi ise KDV oranı ne olmalıdır?
•    Kur farklarına ilişkin Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, BSMV ve Damga Vergisi uygulamalarında özellikli diğer konular.
•    Türk (Uluslararası) Muhasebe Standartlarında kur farkları.
•    Kur farkı konusunun Uluslararası uygulamalar (ABD, Kanada, İngiltere ve Avustralya uygulamaları ile 28 farklı ülkede yapılan uluslararası anket sonuçları).

ÖNSÖZ

Ülkemizde vergi hukuku alanındaki en tartışmalı konulardan biri kur far­kı uygulamalarıdır. Türk vergi sistemine dahil bütün vergileri ilgilendiren bu konu öncelikle bir doktora tezi olarak kapsamlı bir şekilde incelenmiş ve ar­dından bir kitap olarak sizlerin başvurusuna sunulmuştur.

Ülkemizde uzun yıllar yaşanan ekonomik istikrarsızlıklar (yüksek enflas­yon, döviz kurlarının hızlı değişimi, dış açıklar vb.) ve ekonomi politikala­rı nedeniyle zaman zaman döviz kurlarında çok hızlı ve yüksek oranlarda ar­tış/azalışlar meydana gelmiştir. Özellikle ekonomik istikarsızlıklar Türk eko­nomisinde yabancı para kullanımını artırmış ve Türk ekonomisini dolarize et­miştir. Diğer bir ifade ile banka kredilerinde, sözleşmelerde ve ödemlerde ya­bancı paralar yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bu durumun sonucunda dö­viz kurlarındaki değişimler ödenecek vergi tutarlarını etkileyebilmektedir.

Ülkemiz vergi mevzuatı pek çok konuda kur farkı konusunu açık bir şe­kilde düzenlemediği için kur farklarına yönelik vergilendirmede uzmanlar ta­rafından görüş ayrılıkları bulunmakta ve anlaşmazlıklar ortaya çıkmaktadır.

Çalışma genel olarak Türk vergi hukuku tartışmalarını içermekle birlikte içerisinde özel hukuk, kambiyo mevzuatı konuları ile ekonomi ve uluslarara­sı vergi boyutları da bulunmaktadır.

Çalışmanın birinci bölümünde özel hukuk konuları, kur farkının tanımı ve benzer kavramlar ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde 2012 Eylül itibariyle gün­cel şekilde Türk Ticaret Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk (Uluslararası) Muhasebe Standartları, Kambiyo Mevzuatı düzenlemeleri ile Türk ekonomi­sinde kur farkı konuları ele alınmıştır.

İkinci bölümünde seçilmiş ülke uygulamaları ele alınmıştır. Öte yandan gelişmiş ülke ekonomileri genelde istikrarlı nitelikte olduğu için bu ülkeler­de kur farkı kaynaklı sorunlarla Türkiye kadar yaygın bir şekilde karşılaşılma­maktadır. Bu nedenle gelişmiş ülke uygulamalarında kur farkı konusunda re­ferans alınabilecek kaynaklar oldukça azdır. Bu bölümün 1-4 numaralı alt bö­lümlerinde Dünya ekonomisinde önemli bir yere sahip ABD, Kanada, İngil­tere ve Avustralya uygulamaları da ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümün beşinci alt bölümünde, 28 farklı ülkenin uygulamalarını içeren anket sonuçlarına yer verilmiştir.

Kitabın üç, dört ve beşinci bölümlerinde Türk vergi hukuku konuları yer almakta olup konular, vergi türleri itibariyle bölümlere ayrılarak incelenmiş­tir. Çalışmanın üçüncü bölümünde vergi usul hukuku (VUK), dördüncü bölü­münde gelir üzerinden alman vergiler (gelir ve kurumlar vergisi) ve beşinci bölümünde işlem vergileri (KDV, ÖTV, BSMV ve DV) konuları ele alınmıştır. Yapılan çalışmalar ağırlıklı olarak güncel mevzuat düzenlemelerini içermek­
tedir. Ancak yakın zaman içerisinde uygulanmış yeniden değerleme fonu gibi bazı uygulamalara da içerikte yer verilmiştir.

Yapılan bu çalışmayla kur farkı konusundaki sorunlar bir araya toplanma­ya çalışılmış ve bu çerçevede kur farkı konulu tartışmaların çözümlenmesine katkıda bulunulmak amaçlanmıştır.

Bu çalışmanın hazırlanması konusunda kendilerine ayırmam gereken za­manı bana bırakmak suretiyle, bana en büyük desteği sağlayan sevgili eşim Esin’e ve kızım Defne Ece’ye teşekkür etmek istiyorum.

Bu çalışmanın içeriğini oluşturan kur farkı konusunu Marmara Üniversite­si Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Bilim Dalındaki doktora tez konusu olarak almam konusunda beni cesaretlendiren ve benden desteklerini esirge­meyen değerli hocam Sayın Dr. Veysi Seviğ üstadıma ve Tez jürisi üyesi hoca­larım Yrd. Doç. Dr. A. Bumin Doğrusöz, Yrd. Doç. Dr. Ezhan Doğrusöz, Prof. Dr. Gülsen Güneş ve Prof. Dr. Hakan Üzeltürk ile Yrd. Doç. Dr. Yalçın Alga- ner hocalarıma da teşekkür etmek isterim.

Kitabın hazırlanması sırasında benimle zaman zaman fikirlerini paylaşan başta Sayın Fatih Dural üstadım olmak üzere tüm Değer Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş. mensubu üstat ve arkadaşlarım ile anketin hazırlanmasında bana destek veren ECOVIS International üyelerine ve diğer katılımcılara şükranla­rımı sunarım. Ayrıca kitabın yayınlanmasında benden desteğini esirgemeyen Maliye Hesap Uzmanları Derneği Başkanı Necdet Gökmen, Başkan Vekili Şükrü Dilaver ve Eski Başkan Adem Karabayır üstadlarıma da teşekkür etmek istiyorum. Özellikle çalışmanın kitaba dönüşmesi sırasında, bütün çalışmayı detaylı bir şekilde okuyup fikirlerini esirgemeyen Turgut Özcan üstadıma da şükranlarımı sunmak isterim. Diğer taraftan çalışmayı kısmen veya tamamen okuyan değerli arkadaşlarım Eski Maliye Başmüfettişi Dr. Haşan Atılgan’a ve Eski Baş Hesap Uzmanı Murat Yılmazsoy’a da teşekkür ederim.

Kitabın basılmasında bana katkısını esirgemeyen Umur Basım ve Kırtasi­ye Sanayi ve Ticaret A.Ş. ortağı Ali Umur beye de teşekkür ederim.

Ayrıca Türkiye’de beni vergi hukuku ile tanıştıran başta İstanbul Maliye Meslek Lisesi hocalarıma, Hesap Uzmanları Kurulu’nda çalışan ve üzerimde emeği olan bütün üstatlarıma, zaman zaman çalışmayı okuyan diğer arkadaş­larıma da teşekkürü borç biliyorum.

Yapılan bu çalışmanın vergiyle ilgili herkese ve ülkemizde vergiciliğin ge­lişmesine katkıda bulunmasını dilerim.

Dr. Celal Çelik

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR.XXI
TABLO LİSTESİ.XXIV
GRAFİK LİSTESİ.XXIV
GİRİŞ.1
BİRİNCİ BÖLÜM
KUR FARKI KAVRAMI, MAHİYETİ VE
MUHASEBE STANDARTLARINDA KUR FARKLARI
I. DÖVİZLİ İŞLEMLERİN TÜRK EKONOMİSİ İÇİNDEKİ GELİŞİMİ.9
II. KUR FARKI KAVRAMI, MAHİYETİ VE ÖZEL HUKUKTAKİ
YERİ .13
A. Kur Farkını Ortaya Çıkaran Nedenler.13
B. Kur Farkı Kavramının İktisadi ve Hukuki Açıdan Tanımlanması.14
C. Kur Farkına Yakın Kavramlar ve Kur Farkının Yakın Kavramlardan Ayırt
Edilmesi .20
1. Faizin tanımı ve kur farkı kavramı ile benzer ve farklı yönleri.20
2. Vade farkı kavramı ve kur farkı kavramı ile karşılaştırılması.25
3. Arbitrajın tanımı ve kur farkı ile karşılaştırılması.31
4. Temerrüt faizinin tanımı ve mahiyeti.33
5. Dövizli işlem – dövize endeksli işlem kavramları.38
6. Kur farkı kavramına benzeyen muhtelif kavramlar.39
a. Gecikme tazminatı.39
b. Aşkın zarar (munzam zarar) tazminatı tanımı.39
c. İcra inkar tazminatı.42
D. Kur Farkına İlişkin Türk Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve
Vergi Kanunlarındaki Düzenlemeler.43
1. Türk Borçlar Kanunu’ndaki döviz kurları ile ilgili düzenlemeler.43
2. Türk Ticaret Kanunu’ndaki dövizli işlemler ile ilgili düzenlemeler.46
3. Vergi Kanunlarında Kur Farkları ile ilgili Düzenlemeler.48
XII
III. ULUSLARARASI VE TÜRK MUHASEBE STANDARTLARINDA KUR
FARKLARI .51
A. Uluslararası ve Türk Muhasebe Standartlarında Kur Farkları ile ilgili
Düzenlemeler.51
B. 21 numaralı Uluslararası ve Türkiye Muhasebe Standardında kur farkları.54
C. 23 numaralı Uluslararası ve Türkiye Muhasebe Standardında kur farkları.56
IV. KAMBİYO MEVZUATINDA DÖVİZLİ İŞLEMLERLE İLGİLİ
DÜZENLEMELER.58
İKİNCİ BÖLÜM
SEÇİLMİŞ ÜLKELER VERGİ HUKUKU UYGULAMALARINDA
KUR FARKLARI
I. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDE KUR FARKI
UYGULAMALARI.65
II. KANADA’DA KUR FARKI UYGULAMALARI.71
III. İNGİLTERE’DE KUR FARKI UYGULAMALARI.73
IV. AVUSTRALYA’DA KUR FARKI UYGULAMALARI.82
V. KUR FARKI UYGULAMALARINA İLİŞKİN ULUSLARARASI
ANKET ÇALIŞMASI.88
A. ANKET ÇALIŞMASINA İLİŞKİN GENEL BİLGİ.88
B. ULUSLARARASI ANKET ÇALIŞMASINA GÖRE YABANCI ÜLKE
UYGULAMALARINDA KUR FARKLARI.89
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ USUL HUKUKUNDA KUR FARKLARI
I. USUL HUKUKU YÖNÜNDEN KUR FARKLARI.103
A. Vergi Usul Kanunu’nda Kur Farklarına Kaynaklık Teşkil Eden
Düzenlemeler.103
B. Vergi Usul Kanunu’na Göre Dövizli Defter Tutulması.103
1. Defterlerin Türkçe tutulma zorunluluğu.103
2. Defterlerde Türk parası kullanma zorunluluğu.104
C. Dövizli fatura düzenlenmesi.110
XIII
D. Kur farkları için belge düzenlenmesi.111
E. Muhasebe sistemi uygulama genel tebliğlerine göre kur farklarının
muhasebeleştirilmesi.114
II. DEĞERLEME UYGULAMALARINDA KUR FARKLARI.117
A. Dövizli Mevcutların ve Alacakların Değerlemesi.117
1. Değerleme hükümlerinin kapsamı.117
a. Değerleme zamanı.117
b. Değerlemede uygulanacak döviz kurları.117
c. Maliyet bedeli esası.119
2. Dövizli mevcutların (kasa, banka, maddi ve gayri maddi duran varlıkların)değerlemesinde ortaya çıkan lehte ve aleyhte kur farkları ile ilgili
konular.122
a. Kasa ve banka mevcutlarında ortaya çıkan kur farkları.122
b. Bankalarda teminat olarak bulundurulan dövizlerin değerlemesi.124
c. Dövize endeksli ve yabancı para cinsinden menkul kıymetlerde
kur farkları.125
3. Dövizli alacakların, borçların, avansların değerlemesinde ortaya çıkan
kur farkları.126
a. Dövizli alacak ve borçların değerlemesi.126
aa. Alacak ve borçların değerlemesine ilişkin genel açıklama.126
ab. Serbest bölge veya ilişkili firmalardan olan dövizli alacakların
değerlemesi.128
ac. Finansal kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan kur farkları.131
b. Dövizli avansların değerlemesinde ortaya çıkan kur farkları. 133
ba.Avansların tanımı ve hukuki mahiyeti.133
bb.Avanslarla ilgili düzenlemeler. 135
bc.Avanslarla ilgili vergi idaresinin görüşleri.137
bd.Avanslarla ilgili vergi yargısının görüşleri.140
be.Diğer görüşler.142
XIV
c. Kambiyo mevzuatı nedeniyle dövizlerin değerlemesinde
karşılaşılan sorunlar.144
ca. Kambiyo mevzuatına göre süresinde yurda getirilmeyen
dövizlerin değerlemesi .145
cb. Kambiyo mevzuatına göre serbest kullanılabilen dövizlerin
değerlemesi.146
4. Dövizle alınan maddi duran varlıkların değerlemesinde kur farkları.148
5. Dövizli türev ürünlerin değerlemesi.153
B. Vergi Usul Kanunu’nda Kur Farkları ile ilgili Diğer Özellikli Konular.155
1. Stokların edinimi dolayısıyla oluşan kur farkları.155
2. İştirak hissesi satın almada kullanılan kredilerden oluşan kur farkı
zararları ve kârlarının mahiyeti.158
3. Türk vergi hukukuna göre sermayenin döviz olarak konulması
mümkün müdür?.163
4. Enflasyon düzeltmesi uygulamasında kur farkları.163
5. Mülga yeniden değerleme uygulamasında kur farkları.168
6. Yabancı para cinsinden şüpheli alacaklar.169
7. Yap işlet devret modeli uygulamasında kur farkı uygulamasına ilişkin
mülga VUK değerleme hükmü.171
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLERDE KUR FARKLARI
I. GELİR VERGİSİNDE KUR FARKLARI.175
A. Gelir Vergisi Kanunu’nda lehe oluşan kur farklarının değişik gelir türleri
açısından mahiyeti.175
1. Ticari kazançlarda kur farkları .175
2. Zirai kazançlarda kur farkları .176
3. Ücretlerde kur farkları .176
4. Serbest meslek kazançlarında kur farkları.177
XV
5. Gayrimenkul sermaye iratlarında kur farkları.179
6. Menkul sermaye iratlarında kur farkları.179
7. Diğer kazanç ve iratlarda kur farkları.186
B. Kur Farklarının Gider Yazılması.189
C. Finansman Gideri Kısıtlaması Uygulamasında Kur Farkları.194
1. Uygulama hakkında genel bilgi.194
2. Mülga düzenlemelerde finansman gideri kısıtlaması uygulamasında
kur farkı kavramının ele alınışı.197
D. Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinde Ortaya Çıkan Kur Farklarının
Mahiyeti.205
1. Yıllara sari inşaat ve onarım işleri ile ilgili genel değerlendirme.205
2. Alınan avans ve istihkakların bankalarda değerlenmesi nedeniyle
oluşan kur farkları.207
3. Hakediş alacaklarından kaynaklanan kur farkları.211
4. Kullanılan borçlarla ilgili kur farkları.212
5. Yıllara sari inşaat işlerinde vergi kesintisi (stopaj) uygulamasında kur
farkları.212
E. Tam mükelleflerden yapılan vergi kesintisi uygulamasında kur farkları.216
F. Uygulamadan kalkan bazı önemli müesseselerde kur farkları.219
1. Yatırım indirimi uygulamasında kur farkı ile ilişkili konuların ele alınışı.219
2. Maliyet artış fonu uygulamasında kur farkları.222
G. Gelir Vergisi Kanunu’nda Kur Farkları ile ilgili Diğer Özellikli Konular.223
1. Yurtdışı kazançlara ilişkin vergilerin mahsubunda uygulanacak kurlar.223
2. Gelir vergisi kanununda götürü gider uygulamasında kur farkları.224
3. Yurt dışı harcırah uygulamasında uygulanacak kurlar.224
4. Forward işlemlerinde elde edilen kur farkı gelirleri.225
II. KURUMLAR VERGİSİNDE KUR FARKLARI.226
A. Kur farkları konusunda Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan
düzenlemeler.226
B. Kurumlar vergisinde örtülü sermaye müessesinde kur farkları.227
XVI
1. Mülga 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre örtülü sermaye
uygulaması.227
2. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda örtülü sermaye
uygulamasında kur farkları.234
a. Örtülü sermayeye ait kur farkının gider kaydedilememesi.234
b. Örtülü sermayedeki düzeltme uygulamasında kur farkları.235
c. Lehe olan kur farkları.239
C. Örtülü kazanç dağıtımı ve transfer fiyatlaması konularında kur farkı
uygulaması.240
D. Serbest bölgelerde kayıtlı şirketlerin kur farkı gelirlerinin kurumlar
vergisine tabi tutulması.244
1. Serbest bölgelerin tanımı ve niteliği.244
2. 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu md.6’nın ilk halinde düzenlenen
gelir ve kurumlar vergisi istisnası.247
3. Serbest Bölgeler Kanunu geç. md. 3’te yer alan gelir ve kurumlar
vergisi istisnası.248
4. Serbest bölgedeki şirketlerden elde edilen kâr paylarının
vergilendirilmesi.254
5. Serbest bölgelerde ücret geliri elde edenlerin vergilendirilmesi.255
6. Serbest bölgelerde kur farkları ile ilgili diğer konular.256
E. Taşınmaz ve iştirak hissesi satış kazancı istisnasında kur farkı uygulaması.257
F. Dar mükellef kurumlardan yapılan stopajlarda kur farkları.260
G. Yurt dışından elde edilen gelirlerde oluşan kur farkları ile ilgili konular.264
1. Gelirin kayıtlara intikalinde uygulanacak kurun tespiti.264
2. Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerle ilgili istisna
uygulamasında kur farkları.265
3. Yurtdışı inşaat işlerinde kur farkları.266
4. Yurt dışı iştirak kazançları istisnasında kur farkları.273
5. Yurt dışı şube kazançları istisnasında kur farkları.274
6. Kontrol edilen kurum kazancı uygulamasında kur farkları.275
H. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda diğer özellikli konular.276
XVII
1. Dar mükellefler tarafından merkeze ödenen kur farkları.276
2. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri istisnasında kur farkları.277
3. Mülga 5422 sayılı KVK ihracat istisnası uygulamasında kur farkları.278
BEŞİNCİ BÖLÜM
HARCAMA VE İŞLEM VERGİLERİNDE KUR FARKLARI
I. KATMA DEĞER VERGİSİNDE KUR FARKLARI.283
A. Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Dövizli İşlemler ve Kur Farkları ile
ilgili Düzenlemeler.283
B. Katma Değer Vergisi Kanunun Temel Düzenlemeleri Kapsamında Kur
Farkları.283
1. KDVK’nda Vergiyi Doğuran Olay Kavramı Bağlamında Kur
Farkları.283
2. Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Hizmet Kavramı Bağlamında Kur
Farkları.288
a. Hizmet kavramı ile ilgili genel açıklamalar.288
b. Kur farkı hizmet midir?.291
3. Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Matrah Kavramı ve Kur Farkları.293
a. Yurtiçi mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde matrah.293
b. İthalatta matrah ve kur farkları.295
c. Kur farkları KDVK md.35 uyarınca matrah düzeltmesinin bir
unsuru olarak dikkate alınmalı mıdır?.295
C. Kur Farklarının Katma Değer Vergisine Tabi Tutulması Konusundaki
Görüşler.297
1. Kur farklarında KDV uygulamasına ilişkin olarak Maliye
Bakanlığı’nın görüşleri.297
2. Kur farklarının katma değer vergisine tabi olduğu görüşünü
savunanların düşünceleri.304
3. Kur farklarının katma değer vergisine tabi olmadığı şeklindeki
görüşler.306
4. Kur farklarında katma değer vergisi uygulamasına ilişkin yargı
kararları.310
XVIII
5. Kur farklarının katma değer vergisine tabi tutulması konusundaki görüşümüz.314
a. Anayasal ilkeler karşısında Maliye Bakanlığı’nın yaklaşımı.314
aa.Verginin yasallığı ilkesi.314
ab.Hukuki güvenlik ilkesi.315
b. Vergilendirme ilkeleri açısından Maliye Bakanlığı’nın yaklaşımı.316
c. Bir örnek yardımıyla kur farklarında katma değer vergisi
uygulamasının analizi.317
d. Kur farklarında katma değer vergisi uygulamasıyla ilgili genel
değerlendirme.323
D. Kur Farkların Katma Değer Vergisine Tabi Tutulması Halinde Özellikli
Konular.326
1. Kur farklarına uygulanacak katma değer vergisi oranı.326
2. İhraç kayıtlı teslimlerde ortaya çıkan kur farkları ile ilgili konular.329
3. İthal edilen malın bedelinin sonradan ödenmesi sırasında ortaya çıkan
kur farklarının ithalde ödenen katma değer vergisi yönünden ele
alınması.333
4. Hizmet ithalatında kur farkları.337
5. Değerlemelerde oluşan kur farklarında KDV uygulaması.339
6. Dövizli avansların katma değer vergisi karşısındaki durumu.340
7. Kur farklarına uygulanacak katma değer vergisi matrahının tespitinde
iç yüzde dış yüzde yönteminin kullanımı.348
8. Satış karşılığında yabancı para cinsinden düzenlenmiş senet alınması
hali.349
9. Örtülü sermaye uygulamasında kur farklarının katma değer vergisi
karşısındaki durumu.352
a. Genel açıklama.352
b. Örtülü sermaye üzerinden ödenen faizlerin ve kur farklarının katma
değer vergisine tabi olduğu görüşü.352
c. Örtülü sermaye üzerinden ödenen faiz ve kur farklarının katma değer
vergisine tabi olmadığı görüşü.355
XIX
d. Örtülü sermayede katma değer vergisi uygulamasına ilişkin
değerlendirme.356
10. Katma Değer Vergisi tevkifatı uygulamasında ortaya çıkan kur farkları.356
a. Satıcı lehine oluşan kur farklarında KDV tevkifatı uygulaması.358
b. Müşteri lehine oluşan kur farklarında KDV tevkifatı uygulaması.358
11. Döviz kurlarının düşmesi halinde kur farkı hesaplanması konusu.362
12. Grup şirketler arasında kredi aktarılması halinde bu krediye ilişkin kur farklarının KDV’ne tabi olup olmadığı.362
13. Yurt dışından borçlanmalar dolayısıyla ödenen kur farklarında KDV uygulaması.363
II. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİNDE KUR
FARKLARI.365
A. BSMV hakkında genel açıklamalar.365
B. Kambiyo işlemlerinde BSMV uygulaması.365
C. Kambiyo gider vergisi Tobin vergisi ilişkisi.369
D. Dövizli ve dövize endeksli kredilerde kur farkları.370
III. DAMGA VERGİSİNDE KUR FARKLARI.372
A. Damga Vergisi hakkında genel açıklama ve Damga Vergisi’nde hesaplamalarda esas alınacak kurlar.372
B. Sözleşmenin değiştirilmesi halinde ortaya çıkan kur farklarının Damga Vergisi Kanunu karşısındaki durumu.373
C. Sözleşmenin devri halinde ortaya çıkan kur farklarının Damga Vergisi Kanunu karşısındaki durumu.374
IV. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNDE KUR FARKLARI.376
A. Özel Tüketim Vergisi hakkında genel açıklamalar.376
B. Kur farklarının Özel Tüketim Vergisi matrahına dahil olup olmadığı.377
C. Özel Tüketim Vergisinde asgari matrah uygulamasında kur farkları.378
SONUÇ .380
EK: QUESTIONNAIRE ON FOREIGN EXCHANGE DIFFERENCES’
EFFECTS ON TAXATION.395
KAYNAKÇA.398