Muhasebede Dönem İçi İşlemleri

Muhasebede Dönem İçi İşlemleri Kitabı, Doç. Dr. Sami KARACAN tarafından yazılmıştır. Muhasebeyi temel bilgiler çerçevesinde incelemiş olan Muhasebede Dönem İçi İşlemleri Kitabı okuyucuları muhasebe bilgilerine daha da içerik katmak amacıyla yazılmış bir kitaptır. Kısa sürede teslimat olanakları ile Muhasebede Dönem İçi İşlemleri Kitabını sitemizden temin edebilirsiniz.

ÖNSÖZ

Muhasebe işlemleri, çeşitli nedenlerle muhasebe bilgilerine ihtiyaç duyan çevrelere mali bilgi vermede bir araç olan mali tabloların daha kolay ve mevzuata uygun şekilde düzenlenmesi açısından büyük önem taşır.

Ülkemizde 1.1.1994 tarihinden itibaren Tekdüzen Hesap Planının uygulanmasının zorunlu hale gelmesi de muhasebe işlemlerinin öneminin artmasında bir diğer etkendir.

Bu önemden hareketle yola çıkılan ve daha çok muhasebede dönem içi işlemlerini içeren bilgilerden oluşan bu çalışma muhasebede dönem içinde yapılacak işlemlere ilişkin ana konuları içermektedir.
Ayrıca yeni Türk Ticaret Kanunu tasarısının kabul edilmesiyle Maliye Sistemi Uygulama Genel Tebliği (MSUGT) çerçevesinde 1.1.1994 tarihinden itibaren geçerli olan Tekdüzen Hesap Planının (THP) uygulanmasında önemli değişiklikler oluşturacak olan Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları (TMS-TFRS) da dikkate alınarak bu konuyla ilgili güncel bilgiler de çalışmaya ilave edilmiş ve çalışmanın kapsamı genişletilmiştir. Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları ile ilgili hususlar henüz tam bir netlik kazanmamıştır. Bu nedenle bu konudaki bilgiler kısmen dikkate alınmış, konu netlik kazandıkça sonraki baskılarda ilgili konuların geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Muhasebede Dönem İçi İşlemleri adıyla sunulan bu çalışma muhasebenin temel bilgilerini oluşturan ve okuyucuları belirli bir muhasebe bilgisi ile donatmayı amaçlayan on üç bölümden oluşmaktadır. Her bölümün sonunda yer alan değerlendirme soruları ya da konu testleri ile de konunun önemli olduğu noktalara okuyucunun ilgisini bir kez daha çekmek amaçlanmıştır.

Çalışmanın son bölümü olan ekler bölümünde ise konu testlerine ilişkin cevap anahtarı verildikten sonra Ülkemizde kullanılan Tekdüzen Hesap Planında yer alan hesaplar ana hesaplar çerçevesinde listelenmiş, ayrıca Türkiye Muhasebe Standartları (TMSK) tarafından yayımlanan TMS/TFRS’lerin de bir listesi verilmiştir.

İÇİNDEKİLER

• 1.       GENEL BİLGİLER
• 1.1.    MUHASEBENİN TANIMI, KAPSAMI VE AMAÇLARI
• 1.2.    MUHASEBENİN İŞLEVLERİ
• 1.3.    MUHASEBENİN BÖLÜMLERİ
• 1.4.    MUHASEBENİN VE MUHASEBE MESLEĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
• 1.5.    BİR SİSTEM OLARAK MUHASEBE, MUHASEBE SİSTEMİNE OLAN GEREKSİNİM VE  MUHASEBE BİLGİLERİNİN İŞLETME İÇİN ÖNEMİ
• 1.6.    MUHASEBE UYGULAMALARINA YÖN VEREN ESASLAR VE KURALLAR
• 1.6.1.      Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri
• 1.6.1.1.      Gelir Tablosu İlkeleri
• 1.6.1.2.       Bilanço İlkeleri
• 1.6.2.      Muhasebenin Temel Kavramları
• 1.6.3.      Uluslararası Muhasebe Standartları
• 1.6.4.      Diğer Kanun Ve Kurallar
• 1.7.    DEĞERLENDİRME SORULARI
• 2.     MUHASEBEDE KULLANILAN BAZI KAVRAMLARIN AÇIKLANMASI
• 2.1.       VARLIK VE KAYNAK KAVRAMLARI.
• 2.2.       İŞ OLGUSU VE BELGE KAVRAMLARI.
• 2.3.       TAHSİLAT VE ÖDEME KAVRAMLARI.
• 2.4.       HASILAT VE HARCAMA KAVRAMLARI.
• 2.5.       GELİR VE GİDER KAVRAMLARI.
• 2.6.       MUHASEBEDE DÖNEMSELLİK KAVRAMI VE ÖNEMİ.
• 2.7.       NAKİT ESASI KAVRAMI.
• 2.8.       TAHAKKUK ESASI KAVRAMI.
• 2.9.      DEĞERLENDİRME SORULARI
• 3.     TİCARİ İŞLEMLER VE MUHASEBE TEMEL EŞİTLİĞİ
• 3.1.       MUHASEBE TEMEL EŞİTLİĞİ.
• 3.2.       TİCARİ İŞLEMLERİN MUHASEBE TEMEL EŞİTLİĞİ İLE İZLENMESİ VE BİLANÇOYA ETKİSİ
• 3.2.1.     Öz Sermayeye Etkisi Olmayan Ticari İşlemler ve Bilançoya Etkisi
• 3.2.2.     Öz Sermayeye Etkisi Olan Ticari İşlemler ve Bilançoya Etkisi
• 3.3.       DÖNEM BAŞI VE DÖNEM SONU ÖZ SERMAYELERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YOLUYLA DÖNEM KÂR YA DA ZARARININ HESAPLANMASI.
• 3.4.      DEĞERLENDİRME SORULARI
• 4.       MUHASEBEDE HESAP KAVRAMI VE KAYIT YÖNTEMLERİ İLE TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ VE HESAP PLANI İLE BAĞLANTISI
• 4.1.    HESABIN TANIMI VE ŞEKLİ
• 4.2.    HESAPLA İLGİLİ KAVRAMLAR-
• 4.3.    HESAPLARA KAYIT YÖNTEMLERİ
• 4.3.1.      Tek Taraflı Kayıt Yöntemi
• 4.3.2.      Çift Taraflı Kayıt Yöntemi
• 4.4.    HESAPLARIN İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN KURALLAR-
• 4.4.1.      Bilanço Hesapları ve İşleyiş Kuralları
• 4.4.1.1.      Aktif Hesapların İşleyiş Kuralları
• 4.4.1.2.      Aktif Hesapların İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.4.1.3.      Pasif Hesapların İşleyiş Kuralları
• 4.4.1.4.      Pasif Hesapların İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.4.1.5.      Bilançoyu Düzenleyici Hesapların İşleyiş Kuralları
• 4.4.1.6.      Bilançoyu Düzenleyici Hesapların İşleyişine İlişkin Örnekler 19
• 4.4.2.      Gelir Tablosu Hesapları ve İşleyiş Kuralları
• 4.4.2.1.      Gelir Hesaplarının İşleyiş Kuralları
• 4.4.2.2.      Gelir Hesaplarının İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.4.2.3.      Gider Hesaplarının İşleyiş Kuralları
• 4.4.2.4.      Gider Hesaplarının İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.4.3.1.      Maliyet Hesaplarının İşleyiş Kuralları
• 4.4.3.2.      Maliyet Hesaplarının İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.4.4.      Nazım Hesaplar ve İşleyiş Kuralları
• 4.4.4.1.      Nazım Hesapların İşleyiş Kuralları
• 4.4.4.2.      Nazım Hesapların İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.4.5.      Bilanço ve Gelir Tablosu Hesaplarının Birlikte İşleyişi
• 4.4.5.1.      Bilanço ve Gelir Tablosu Hesaplarının Birlikte İşleyişine İlişkin Kurallar
• 4.4.5.2.      Bilanço ve Gelir Tablosu Hesaplarının Birlikte İşleyişine İlişkin Örnekler
• 4.5.    TEKDÜZEN HESAP ÇERÇEVESİ VE HESAP PLANI İLE BAĞLANTISI
• 4.5.1.      Hesap Çerçevesinin Tanımı, Amacı ve Nitelikleri
• 4.5.2.      Tekdüzen Hesap Çerçevesi
• 4.5.3.      Hesap Planının Tanımı ve Hesap Çerçevesi İle Bağlantısı
• 4.6.    DEĞERLENDİRME SORULARI
• 5.       GENEL OLARAK MALİ TABLOLARIN TANITIMI
• 5.1.    MALİ TABLO TANIMI VE İLKELERİ
• 5.2.    MALİ TABLOLARIN AMAÇLARI
• 5.3.    MALİ TABLO TÜRLERİ
• 5.4.    MALİ TABLOLARDAKİ BİLGİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ
• 5.5.    TEMEL MALİ TABLOLAR-
• 5.5.1.      Bilanço
• 5.5.1.1.       Bilançonun Tanımı ve Şekilleri
• 5.5.1.2.       Bilanço Düzenleme İlkeleri
• 5.5.1.2.1.    Varlıklara İlişkin İlkeler
• 5.5.1.2.2.    Yabancı Kaynaklara İlişkin İlkeler
• 5.5.1.2.3.    Öz Kaynaklara İlişkin İlkeler
• 5.5.1.4.       Bilanço Dipnotları
• 5.5.1.5.     Türkiye Muhasebe Standartlarında Bilançonun Sunumuna İlişkin Temel Esaslar
• 5.5.2.      Bilanço İle İlgili Konu Testi
• 5.5.3.      Gelir Tablosu
• 5.5.3.1.       Gelir Tablosunun Tanımı ve Şekilleri
• 5.5.3.2.       Gelir Tablosu Düzenleme İlkeleri
• 5.5.3.3.       Gelir Tablosunun Biçimsel Yapısı
• 5.5.3.4.       Gelir Tablosu Dipnotları
• 5.5.3.5.        Türkiye Muhasebe Standartlarında Gelir Tablosunun Sunumuna İlişkin Temel Esaslar
• 5.5.4.      Gelir Tablosu İle İlgili Konu Testi
• 6.     MUHASEBE SÜRECİ
• 6.1.       MUHASEBE SÜRECİNDE İŞLEM SIRASI
• 6.2.       DÖNEM BAŞI ENVANTER ÇALIŞMALARI
• 6.3.       AÇILIŞ BİLANÇOSUNUN DÜZENLENMESİ
• 6.4.       AÇILIŞ KAYDIYLA HESAPLARIN AÇILMASI – YEVMİYE VE BÜYÜK DEFTER KAYITLARI-
• 6.4.1.     Açılış Kaydı ve Hesapların Açılması
• 6.4.2.     Yevmiye Defterine Kayıt
• 6.4.2.1.     Yevmiye Defterinin Tanımı ve Şekli
• 6.4.2.2.     Yevmiye Defterine Kayıtların Yapılma Şekli ve Yevmiye Maddesi Türleri
• 6.4.3.     Büyük Deftere Kayıt
• 6.4.3.1.     Büyük Defterin Tanımı ve Şekli
• 6.4.3.2.     İşlemlerin Büyük Deftere Aktarılması
• 6.4.3.3.     Büyük Defter – Yardımcı Defter İlişkisi
• 6.5.       DÖNEM İÇİ İŞLEMLERİN KAYDI – YEVMİYE VE BÜYÜK DEFTER KAYITLARI-
• 6.6.       MİZANLARIN DÜZENLENMESİ
• 6.6.1.     Mizanların Tanımı ve Şekli
• 6.6.2.     Aylık Mizanlar ile Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi
• 6.7.       DÖNEM SONU ENVANTER İŞLEMLERİ VE ENVANTER KAYITLARININ YAPILMASI-
• 6.8.       KESİN MİZANIN DÜZENLENMESİ
• 6.9.       MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ
• 6.9.1.     Dönem Sonu Bilançosunun Düzenlenmesi
• 6.9.2.     Gelir Tablosunun Düzenlenmesi
• 6.9.3.       Diğer Mali Tabloların Düzenlenmesi
• 6.10.     HESAPLARIN KAPATILMASI
• 6.11.     MUHASEBE SÜRECİNİN ŞEMATİK OLARAK GÖSTERİLMESİ
• 6.12.   DEĞERLENDİRME SORULARI
• 8.         GELİR TABLOSU HESAPLARI
• 8.1.      GENEL AÇIKLAMA
• 8.2.      GELİR TABLOSU HESAPLARINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR-
• 8.3.      GELİR VE GİDER HESAPLARININ KAPATILMASI
• 8.4.      GELİR TABLOSUNUN DÜZENLENMESİ
• 8.5.      GELİR TABLOSU HESAPLARI İLE İLGİLİ KONU TESTİ
• 9.       MALİYET HESAPLARI
• 9.1.    GENEL AÇIKLAMA
• 9.2.    7/A SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI
• 9.2.1.      7/A Maliyet Hesap Seçeneğinin Genel Özellikleri
• 9.2.2.      7/A Maliyet Hesap Seçeneğinde Kullanılan Hesaplara İlişkin Açıklamalar
• 9.2.2.1.       Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları
• 9.2.2.2.       Üretim Fonksiyonu İle İlgili Maliyet Hesapları
• 9.2.2.3.       Üretim Fonksiyonu İle İlgili Maliyet Hesaplarının İşleyişine İlişkin Örnek-
• 9.2.2.4.       Hizmet Fonksiyonu İle İlgili Maliyet Hesapları
• 9.2.2.5.       Hizmet Fonksiyonu İle İlgili Maliyet Hesaplarının İşleyişine İlişkin Örnek-
• 9.2.2.6.       Faaliyet Giderleri İle İlgili Maliyet Hesapları
• 9.2.2.7.       Faaliyet Giderleri İle İlgili Maliyet Hesaplarının İşleyişine İlişkin Örnek-
• 9.2.2.8.       7/A Maliyet Hesap Seçeneğinde Hesapların Kullanımına İlişkin Muhasebe Kayıt Süreci ve Maliyet Akım Şeması
• 9.3.    7/B SEÇENEĞİNDE MALİYET HESAPLARI
• 9.3.1.      7/B Maliyet Hesap Seçeneğinin Genel Özellikleri
• 9.3.2.      7/B Maliyet Hesap Seçeneğinde Kullanılan Hesaplara İlişkin Açıklamalar
• 9.3.3.      7/B Maliyet Hesap Seçeneğinde Kullanılan Hesapların İşleyişine İlişkin Örnek-
• 9.3.4.      7/B Maliyet Hesap Seçeneğinde Hesapların Kullanımına İlişkin Muhasebe Kayıt Süreci ve Maliyet Akım Şeması
• 9.4.    MALİYET HESAPLARI İLE İLGİLİ KONU TESTİ
• 10.       NAZIM HESAPLAR
• 10.1.     GENEL AÇIKLAMA
• 10.2.     NAZIM HESAPLARIN BÖLÜMLENMESİ
• 10.3.     NAZIM HESAPLARA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
• 10.4.     NAZIM HESAPLARIN BİLANÇODA GÖSTERİMİ
• 10.5.    NAZIM HESAPLARLA İLGİLİ KONU TESTİ
• 11.     MUHASEBE HATALARI VE DÜZELTME YOLLARI
• 11.1.       MUHASEBE HATALARI
• 11.2.       YEVMİYE DEFTERİNDEKİ HATALAR VE DÜZELTİLMESİ
• 11.2.1.    Hesap İsimlerinde Hata Yapılması ve Düzeltilmesi
• 11.2.2.    Madde Tutarlarında Hata Yapılması ve Düzeltilmesi
• 11.2.3.    Yapılan Hatanın Madde Kapatılmadan Anlaşılması ve Düzeltilmesi
• 11.3.       BÜYÜK DEFTERDEKİ HATALAR VE DÜZELTİLMESİ
• 11.4.       ENVANTER DEFTERİNDEKİ HATALAR VE DÜZELTİLMESİ
• 11.5.       DEFTERLERDEKİ TOPLAMA HATALARI VE DÜZELTİLMESİ
• 11.6.       DİĞER HATALAR VE DÜZELTİLMESİ
• 11.7.     DEĞERLENDİRME SORULARI
• 12.       MUHASEBEDE KULLANILAN TİCARİ DEFTER VE BELGELER
• 12.1.     TİCARİ DEFTER TUTMANIN AMAC
• 12.2.     TİCARİ DEFTER TUTMAKLA YÜKÜMLÜ OLANLAR
• 12.3.     TİCARİ DEFTER TUTMA AÇISINDAN TACİRLER
• 12.4.     TACİRLER AÇISINDAN TUTULMASI ZORUNLU OLAN TİCARİ DEFTERLER
• 12.4.1.       Birinci Sınıf Tacirler Tarafından Tutulması Zorunlu Olan Ticari Defterler
• 12.4.1.1.       Envanter ve Bilanço Defteri
• 12.4.1.2.       Yevmiye Defteri
• 12.4.1.3.       Büyük Defter ( Defter-i Kebir)
• 12.4.1.4.       Diğer Defterler
• 12.4.2.       İkinci Sınıf Tacirler Tarafından Tutulması Zorunlu Olan Ticari Defterler
• 12.4.2.1.       İşletme Hesabı Defteri
• 12.5.     TİCARİ DEFTERLERİN TASDİKİ
• 12.6.     TİCARİ DEFTERLERİN KAYIT DÜZEN
• 12.7.     TİCARİ DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI İLE İBRAZ ZORUNLULUĞU
• 12.8.     TİCARİ DEFTERLERİN KANIT GÜCÜ
• 12.9.     MUHASEBEDE KULLANILAN BELGELER
• 12.9.1.       VUK’NA GÖRE DÜZENLENEN BELGELER
• 12.9.1.1.    Fatura
• 12.9.1.2.    Sevk İrsaliyesi
• 12.9.1.3.    İrsaliyeli Fatura
• 12.9.1.4.    Perakende Satış Belgeleri
• 12.9.1.4.1.    Perakende Satış Fişleri
• 12.9.1.4.2.    Satış Fişleri ve Makineli Kasaların Kayıt Ruloları
• 12.9.1.4.3.    Giriş ve Yolcu Taşıma Biletleri
• 12.9.1.5.    Gider Pusulası
• 12.9.1.6.    Müstahsil Makbuzu
• 12.9.1.7.    Serbest Meslek Makbuzu
• 12.9.1.8.    Taşıma ve Otel işletmelerine Ait Belgeler
• 12.9.1.8.1.    Taşıma İrsaliyeleri
• 12.9.1.8.2.    Ambar Tesellüm Fişi
• 12.9.1.8.3.    Yolcu Listeleri
• 12.9.1.8.4.    Günlük Müşteri Listesi
• 12.9.2.       TTK’NA GÖRE DÜZENLENEN BELGELER
• 12.9.2.1.       Bono (Emre Muharrer Senet)
• 12.9.2.2.    Poliçe
• 12.9.2.3.    Çek
• 12.9.2.4.    Tahviller
• 12.9.2.5.    Makbuz Senedi ve Varant
• 12.9.2.6.    Taşıma Senedi
• 12.9.2.7.       Hisse Senetleri
• 12.9.3.       ÜCRET BORDROSU VE BORDRO YERİNE GEÇEN BELGELER
• 12.9.4.       BEYANNAMELER
• 12.9.4.1.    Yıllık Beyanname
• 12.9.4.1.1.    Gelir Vergisi Mükellefiyeti Açısından.
• 12.9.4.1.2.    Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti Açısından
• 12.9.4.2.    Muhtasar Beyanname
• 12.9.4.2.1.    Gelir Vergisi Mükellefiyeti Açısından
• 12.9.4.2.2.    Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti Açısından
• 12.9.4.3.    Münferit Beyannameler
• 12.9.4.3.1.    Gelir Vergisi Açısından Münferit Beyanname
• 12.9.4.3.2.    Kurumlar Vergisi Açısından Özel Beyanname
• 12.9.4.3.3.    Geçici Vergi Beyannamesi
• 12.9.4.4.    Diğer Beyannameler
• 12.9.5.       DİĞER BELGELER
• 12.9.5.1.    Haberleşme Belgeleri
• 12.9.5.2.    Döviz Alım ve Satım Belgeleri
• 12.9.5.3.    Dekont ve Sigorta Poliçeleri
• 12.9.5.4.    Adisyon
• 12.9.5.5.    Reçetele
• 12.10.        MİZANLAR
• 12.11.        MUHASEBEDE FİŞ KULLANILMASI VE KULLANILAN FİŞLER
• 12.11.1.     Açılış Fişi
• 12.11.2.     Tahsil Fişi
• 12.11.3.     Tediye (Ödeme) Fişi
• 12.11.4.     Mahsup Fişi
• 12.11.5.     Kapanış Fişi
• 12.12.        MUHASEBEDE BİLGİSAYAR KULLANIMI VE ÖNEMİ
• 12.12.1.     Bilgisayar ve Program Seçimi
• 12.12.2.     Muhasebe Programları
• 12.12.3.     Muhasebe Kayıtlarının Bilgisayarla Yapılması
• 12.13. DEĞERLENDİRME SORULARI