Örtülü Sermaye Teori ve Açıklamalar / Soru ve Cevaplar

-İÇİNDEKİLER-

I. GENEL ÇERÇEVE: ………………………………………………………………………………. 1
A. Giriş:……………………………………………………………………………………………………… 2
B. Örtülü Sermayenin Vergicilikteki Konumu: ……………………………………………. 4
1. Vergiden Kaçınma: ………………………………………………………………………………….. 4
2. Vergiden Kaçınma Karşıtı Kurallar: …………………………………………………………… 5
3. Örtülü Sermayenin Şematik Konumu: ………………………………………………………. 10
C. Örtülü Sermaye Müessesinin Doğuş Nedeni: …………………………………………. 11
1. Kurum Kazançlarının Kurum Ortaklarına Aktarılmasının Vergisel Sonuçları: .. 12
2. Safi Kazanç İlkesi: …………………………………………………………………………………. 14
3. Örtülü Sermayenin Tespiti: ……………………………………………………………………… 18
D. OECD Yaklaşımı: ………………………………………………………………………………… 22
1. Transfer Fiyatlandırması ve Çok Uluslu İşletmeler Raporu:…………………………. 23
2. Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilere İlişkin Model Anlaşma: ……………. 28
3. Örtülü Sermaye Raporu: …………………………………………………………………………. 40
4. Örtülü Sermaye Düzenlemeleri – Ülke Vergi İdareleri İçin Bir Arka Plan Çalışması: ……………………….. 49
E. Örnek Ülke Uygulamaları: ……………………………………………………………………. 59
1. Almanya Örneği: ……………………………………………………………………………………. 59
2. Fransa Örneği: ……………………………………………………………………………………….. 62
3. İngiltere Örneği: …………………………………………………………………………………….. 64
4. Brezilya Örneği: …………………………………………………………………………………….. 64
5. Güney Kore Örneği: ……………………………………………………………………………….. 65
6. İtalya Örneği: ………………………………………………………………………………………… 66
7. Kanada Örneği: ……………………………………………………………………………………… 67
8. Yunanistan Örneği: ………………………………………………………………………………… 67
9. Amerika Birleşik Devletleri Örneği: …………………………………………………………. 68
10. Meksika Örneği: …………………………………………………………………………………….. 71
F. Değerlendirme: …………………………………………………………………………………….. 72
1. OECD Yaklaşımının Değerlendirilmesi:……………………………………………………. 72
2. OECD Yaklaşımı Dışında Değerlendirme: ………………………………………………… 74
viii
II. ÜLKEMİZ UYGULAMASI: ………………………………………………………………… 79
A. Eski Düzenleme: …………………………………………………………………………………… 80
1. Emsallere Uygunluk İlkesi Esas Alınmıştır: ………………………………………………. 81
2. Öz Sermaye Üzerinden Hesaplanan Faizler İlkesi Göz Önünde Bulundurulmuştur: …………………………………………………………………………………. 81
3. Şartlar Sağlandığında Borcun Tamamı Örtülü Sermaye Olarak Değerlendirilmiştir: ………………………………………………………………………………… 82
4. İkincil Düzeltme ve Karşı Düzeltme Uygulamalarına Yer Verilmemiştir: ……… 82
5. Örtülü Sermaye Kullanımına Bağlı Kur Farkları Düzenlemeleri Açıkta Kalmıştır: ……………………………………………………………………………………………… 83
B. Mevcut Düzenleme: ………………………………………………………………………………. 84
1. Ortaklık İlişkisi: …………………………………………………………………………………….. 85
2. Öz Sermaye: ………………………………………………………………………………………….. 95
3. Borcun Tespiti: ………………………………………………………………………………………. 96
4. Örtülü Sermaye Oranı: ………………………………………………………………………….. 100
5. Hesaplanan Faiz ve Kur Farkı: ……………………………………………………………….. 100
6. Örtülü Sermaye Faiz ve Kur Farkı: …………………………………………………………. 100
7. Kurumlar Vergisi Kesintisi: …………………………………………………………………… 101
8. Tespit Edilen Kazanç Farkı: …………………………………………………………………… 101
9. Katma Değer Vergisi Uygulaması: …………………………………………………………. 102
10. Düzeltme İşlemleri: ………………………………………………………………………………. 103
C. Belli Başlı Hususlar: ……………………………………………………………………………. 106
1. Örtülü Sermayenin Gerçek Kazanç İlkesi Boyutu: ……………………………………. 106
2. İştirakten Borçlanma: ……………………………………………………………………………. 111
3. İMKB’de İşlem Gören Hisseler: …………………………………………………………….. 113
4. Oranların Toplu Olarak Dikkate Alınması: ………………………………………………. 116
5. Örtülü Sermaye Faizinin Kar Payı Boyutu: ……………………………………………… 120
6. Kur Farklarının Durumu: ………………………………………………………………………. 130
7. Örtülü Sermaye Kullananın Dar Mükellef Kurum Olması: ………………………… 133
8. Borç Verenin Dar Mükellef Kurum Olması: …………………………………………….. 136
9. Konunun Katma Değer Vergisi Boyutu: ………………………………………………….. 139
10. Vergilerin Kesinleşip Ödenmiş Olması Şartı: …………………………………………… 152
ix
11. Yatırım İndirimi Uygulaması: ………………………………………………………………… 171
12. Dar Mükellef Kurumlara Ödenen Örtülü Sermaye Faizi İçin Alacak Faizi Kesintisi Uygulaması: …………………………………………………………………………… 172
13. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları: ……………………………………………. 177
14. Peçeleme: ……………………………………………………………………………………………. 189
15. Rasyonun Vergi İdaresini Bağlayıcı Olma(ma)sı: …………………………………….. 190
16. Rasyo İlkesinin Bağlayıcılığı: ………………………………………………………………… 192
17. Yatırım Maliyetine İlave Edilen Örtülü Sermaye Maliyetleri: …………………….. 193
18. Tahvil İhracı Yolu İle Yapılan Borçlanmalar: ………………………………………….. 196
19. Aynen Aktarılan Krediler: ……………………………………………………………………… 204
20. Alınan Avansların Durumu: …………………………………………………………………… 207
21. Ayni Sermaye Tahsisi: ………………………………………………………………………….. 212
22. Borç Karşılığı Senet Düzenlenmiş Olması Hali: ……………………………………….. 215
23. Ticari Faaliyet Çerçevesinde Borçlanma: ………………………………………………… 217
24. Enflasyon Düzeltmesi ve Örtülü Sermaye: ………………………………………………. 223
III.ÖZ SERMAYE FAİZLERİ: ……………………………………………………………….. 233
A. Giriş:………………………………………………………………………………………………….. 234
B. Öz Sermayenin Varlık Nedeni: ……………………………………………………………. 237
1. Yatırımın Tamamının Kredi İle Finanse Edilmesi: ……………………………………. 238
2. Yatırımın Yarısının Kredi İle Yarısının Öz Kaynaklarla Finanse Edilmesi: ….. 239
3. Yatırımın Tamamının Öz Kaynaklarla Finanse Edilmesi: ………………………….. 239
4. Karşılaştırma: ………………………………………………………………………………………. 240
C. Öz Kaynak Maliyetleri: ………………………………………………………………………. 241
1. Giriş: ………………………………………………………………………………………………….. 241
2. Öz Kaynak Maliyetlerinin Tespit Yöntemleri: ………………………………………….. 242
3. Ülke Uygulamaları: ………………………………………………………………………………. 243
4. Uygulamaya İtiraz: ……………………………………………………………………………….. 249
5. Uygulamanın Faydaları: ………………………………………………………………………… 250
6. Uygulama Zorlukları: ……………………………………………………………………………. 253
7. Elde Eden Bünyesinde Vergileme: …………………………………………………………. 254
x
D. Ülkemiz Uygulaması: ………………………………………………………………………….. 256
1. Ana Unsurlar: ………………………………………………………………………………………. 256
2. Değerlendirme:…………………………………………………………………………………….. 258
IV. ÇÖZÜMLÜ SORULAR: …………………………………………………………………….. 259
A. Kısa Soru ve Cevaplar: ……………………………………………………………………….. 261
B. Uygulamalı Sorular: …………………………………………………………………………… 270
1. İştirak Edilen Kurumdan Borçlanma: ……………………………………………………… 270
2. Düzeltme Kısıtı – Yeterli Kazanç Olmaması: …………………………………………… 277
3. Düzeltme Kısıtı – İndirimli Kurumlar Vergisi: …………………………………………. 283
4. Düzeltme Kısıtı – Yatırım İndirimi: ………………………………………………………… 292
5. Düzeltme Kısıtı – Özel Hesap Dönemi: …………………………………………………… 300
6. Yatırım İndirimi Uygulaması: ………………………………………………………………… 307
7. Gerçek Kişiden Borçlanma: …………………………………………………………………… 314
8. Gerçek Kişiden Borçlanma – Özel Hesap Dönemi: …………………………………… 321
9. Kollektif Şirketten Borçlanma: ………………………………………………………………. 328
10. Kollektif Şirketten Dövizli Borçlanma: …………………………………………………… 334
11. Tam Mükellef Kurumun Türkiye’de Ticari Faaliyette Bulunmayan Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması: ……………………………………………………………………….. 341
12. Tam Mükellef Kurumun Türkiye’de Ticari Faaliyeti Bulunan Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması – Borcun Ana Merkezden Alınması: …………………….. 347
13. Tam Mükellef Kurumun Türkiye’de Ticari Faaliyette Bulunan Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması – Borcun Türkiye’deki Şubeden Alınması: ……………. 359
14. Dar Mükellefiyete Tabi Kurumların Ana Merkezden Borçlanmaları: ………….. 367
15. Dar Mükellef Kurumun Tam Mükellef Kurumdan Borçlanması: ………………… 374
16. Dar Mükellef Kurumun Bir Başka Dar Mükellef Kurumdan Borçlanması: ….. 381
17. Ortaktan Dolaylı Borçlanma: …………………………………………………………………. 389
18. Örtülü Sermaye Tutarının Hesaplanması: ………………………………………………… 399
19. Ortakla İlişkili Kişi: ……………………………………………………………………………… 403
20. İMKB’de İşlem Gören Hisseler: …………………………………………………………….. 410
21. Alınan Borcun İşletmede Kullanılmaması: ………………………………………………. 412
22. Örtülü Sermaye Niteliğinde Borç Alınan Kurumdan Aynı Zamanda Alacaklı Olunması: ……………………………………………………………………………………………. 416
xi
23. Birden Fazla Ortaktan Yapılan Borçlanma-Basit Örnek: ……………………………. 420
24. Birden Fazla Ortaktan Yapılan Borçlanma: ……………………………………………… 428
25. Oranların Toplu Olarak Dikkate Alınması: ………………………………………………. 433
26. Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalar (Düzey 1) …………………………. 438
27. Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalar (Düzey 2): ……………………….. 441
28. Yabancı Para Üzerinden Yapılan Borçlanmalar (Düzey 3): ……………………….. 447
29. Dar Mükellef Kurumlardan Yapılan Borçlanma: ………………………………………. 452
30. Dar Mükellef Kurumlardan Yapılan Borçlanma – Revizyon: ……………………… 461
31. Bankalardan Yapılan Borçlanma: …………………………………………………………… 473
32. Tahvil İhracı Yolu İle Borçlanma: ………………………………………………………….. 477
33. Aynen Aktarılan Kredi: …………………………………………………………………………. 485
34. Alınan Avansların Durumu: …………………………………………………………………… 492
35. Alınan Avansların Durumu – Kur Farkı: …………………………………………………. 499
36. Ticari Faaliyet Çerçevesinde Borçlanma: ………………………………………………… 507
37. Yatırım Maliyetine İlave Edilen Örtülü Sermaye Faizi: …………………………….. 518
38. Borç Kullanılan Kişiler: ………………………………………………………………………… 525
39. Peçeleme: ……………………………………………………………………………………………. 535
40. Emsallere Uygunluk İlkesine Aykırı Borçlanma: ……………………………………… 542