Uluslararası Vergi Hukuku

ÖNSÖZ

Vergi hukuku gibi dinamik bir atanda uğraşan akademisyen ve uygulamacılar için en zor şey, herhalde bu kadar çok değişimin olduğu bir alanda zamana karşı direnen bir şeyler söyleyebilmektir. Elinizde yer alan bu kitap da aslında bu anlamda uz önce söylemiş olduğumuz cümlenin kısmi bir örneğidir. On yıldan daha fazla süreden beri farklı dergilerde yayımlanmış olan ve belli konulardaki makalelerin gruplandırılması ile oluşan bu kitap kendi alanında bir anlamda da öncü rolü üstlenmiş durumdadır. Şahsıma ait farklı dergilerde ve farklı zamanlarda yayımlanmış makalelerden oluşan bu kitap aynı zamanda siz değerli okurların çok sık referans olarak verdiği veya zaman zaman bana ulaşarak, erişmeye çalıştığı makalelerin toplu bir nüshasını oluşturmaktadır. Bu kitap sayesinde ümit ederiz siz değerli okuyucular bu makalelere kolay şekilde ulaşabilirsiniz. 1997 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğrenci iken yazmış olduğum ilk makale ile başlayan yazma sevdası bugün de devam etmektedir, özellikle bir vergici olarak meslek hayatına başladığım ilk günlerde beni bu konuda teşvik eden, çok değerli üstadım ve aynı zamanda dostum Can DOĞAN’a ne kadar teşekkür etsem azdır. Eminin herkesin profesyonel hayatında bir dönüm noktası olan, köşe taşı teşkil eden birileri mutlaka vardır. Can DOĞAN üstadım, benim için aslında bunun çok daha ötesinde biri olup, bugün şahsım tarafında yazılan veya yapılan olumlu/güzel işlerin altında mutlaka bir desteği her zaman olmuştur. Bu nedenle Can DOĞAN üstadıma bu vesile ile sonsuz teşekkür ediyorum. Ayrıca bu kadar makale her zaman aileme ayırmam gereken zamanlardan çalınarak üretilmiş olup bana bu konuda sınırsız ve koşulsuz destek veren eşim Pınar’a teşekkür etmek bir borçtur. Kitabın okumalarını yapan ve yine desteklerini esirgemeye genç meslektaşlarım özgür Deniz ALTINKAYA, Erdal AYDIN, Emre ZENGİN ve Yunus ORUÇ’un da katkılarından bahsetmeden geçmek doğrusu olmazdı. Kitabın akademisyen ve uygulamacılara faydalı olmasını diliyorum.

İÇİNDEKİLER

2.3.6                  Faiz gelirlerinin vergilendirilmesi…………………… so 2.3.7                  Değerlendirme…………………………………… 84 2.3.8                  Sonuç……………………………………………….. 86 2.3.9                  Kaynakça…………………………………………. 86 2.4            ULUSLARARASI VERGİ ANLAŞMALARINDA ROYALTİ (GAYRİMADDİ HAK) ÖDEMELERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ……………… 88 2.4                   Gayri maddi hak (royalti) tanımı………………………………… 88 2.4.2                OECD Model Anlaşmasında Royalti: Tanımı  ve Unsurları……………….. 93 2.4.3                OECD Model Anlaşmasının 12.maddesinde yer alan ödemelerin vergilendirilmesi……………………… 95 2.4.4                OECD Model Anlaşmasında öngörülen vergilendirme…………………… 100 2.4.5                Know-How……………………………….107 2.4.6                Sonuç……………………………………………. 111 2.5            VERGİ ANLAŞMALARINDA YER ALAN LEHDAR-GERÇEK SAHİPLİK (BENEFICIAL OWNER-OWNERSHIP) NEDİR?………. 112 2.5.1                Giriş……………………………………. 12-2 2.5.2                Kavramın Tanımı……………………………. 12-3 2.5.3                Vergi Anlaşmalarında Gerçek Sahip (Benefıcıal Owner)……………………. 213 2.5.4                Kavrama İlişkin Sorunlar………………………………. 114 2.5.5                Sonuç………………………………… 127

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

3       TİCARET HUKUKUNUN VERGİSEL BOYUTU……………………………. 121 3.1              İÇ KAYNAK VE FON AÇMAZINDA SERMAYE ARTIRIMI………………………… 121 3.1.1            Giriş……………………………………. 121 3.1.2            TTK’da Yer Alan Düzenleme……………………………. 121 3.1.3            Fon ve Yasağın Amacı Nedir ?………………………… 123 3.1.4            Sonuç…………………………………… 124 3.2           ORTAKLARA BORÇLAR HESABININ SERMAYEYE EKLENMESİNDE SON DURUM…………………. 125 3.2.1            Giriş…………………. 125 3.2.2            Alacakların Ayni Sermaye Olarak Konulması……………….. 125 3.2.3            Konu Neden Önemli?………………………. 126 3.2.4            Son Durum Nedir?……………………………. 126 3.2.5            Değerlendirme ve Sonuç…………………. 128 3.3           YENİ TÜRK TİCARET VE VERGİ HUKUKUNA GÖRE TİCARİ KAZANÇ KAVRAMI……………..1²⁹ 3.3.1            Giriş………………………… ¹²⁹ 3.3.2            Ticaret Hukukunun Düzenlenişi…………..130 3.3.3            Ticari işletme Tanımı Ve Unsurları………….130 3.3.4            Vergi Hukukunda Ticari Kazanç …………….133 3.3.5           Türk Ticaret Kanunu’na Göre Gerçek Kişilerin Tacir Sıfatına Sahip Olmasının Şartları………………. 136 3.3.6           Ticari İş Karinesi……………………………… 139 3.3.7          Kaynakça…………………………………..     140 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 4 .YATIRIM İNDİRİMİ UYGULAMASINDA HUKUKİ SORUNLAR………………………… 145 4.1          VERGİ HUKUKUNDA KAZANILMIŞ HAK KAVRAMI VE 01.01.2006-08.04.2006 TARİHLERİ   ARASINDA YAPILAN YATIRIM İNDİRİMİ HARCAMALARININ DURUMU ……145 4.1.1           Giriş………………………………….   145 4.1.2           5479 Sayılı Kanun İle Getirilen Sistem……………….146 4.1.3           Kazanılmış Hak Kavramı………………………………. 149 4.1.4           Vergi Kanunlarının Geriye Ve İleriye Yürümesi—………………………. 151 4.1.5           Gerçek Geriye Yürüme Ve Gerçek Olmayan Geriye Yürüme Kuralı ……………..  155 4.1.6           Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması Konusunda Anayasa Mahkemesinin Kararları……………………….   157 4.1.7           Değerlendirme……………… 163 4.1.8           Sonuç………………………..       165 4.2          YATIRIM İNDİRİMİ İSTİSNASINDA TERCİH SORUNU————— 167 4.2.1           Giriş………………………………… 167 4.2.2           Gvk’nın Geçici 69. Maddesi ve Maliye Bakanlığının Düzenlemeleri……………………….. 167 4.2.3           Mükellef Tercihini Nasıl Belirleyecektir?…………………………. 168 4.2.4           Mükellef Tercihini Sonradan Değiştirebilir mi?………………. 170 4.2.5           Sonuç…………………… 173 4.3          2009 YILINDA YATIRIM İNDİRİMİ UYGULAMASI VE KONUYA İLİŞKİN ANAYASA MAHKEMESİ KARARININ ANLAMI………… 174 4.3.1           Giriş………………. 174 4.3.2           Anayasa Mahkemesi Kararının Gerekçeleri……………….175 4.3.3           Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik……………………….. 176 4.3.4           Anayasa Mahkemesinin İptal Kararının Geriye Yürümezliği……………. 181 4.3.5           Danıştayın Geriye Yürüme Konusundaki Yaklaşımı………………………. 186 4.3.6           Değerlendirme…………………………… 191 4.3.7           Sonuç………………………… 195 4.3.8         Kaynakça………………………….196 4.4          YATIRIM İNDİRİMİ STOPAJINDA ZAMAN AŞIMI…………. ¹⁹⁷ 4.4.1       Giriş……………………………….. ¹⁹⁷ 4.4.2       Zaman aşımı Kavramı ………………………… 1⁹⁹ 4.4.3       Vergi Usul Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler ………………………………………200 4.4.1          Konuya İlişkin Danıştay Ve Hesap Uzmanları Kurulu Danışma Komisyonu Kararları……………………. 200 4.4.2          Görüşümüz…………………… 204 4.4.3          Sonuç…………………………..   206 4.4.4          Kaynakça……………………… 206

BEŞİNCİ BÖLÜM

5 .GELİR VERGİSİNİN TEORİK TEMELLERİ……………………. 209 5.1 GELİR VERGİSİ SİSTEMLERİNDEKİ DEĞİŞİMLERİN ARKASINDA YATAN NEDENLER VE DÜNYADA GELİR VERGİSİ UYGULAMASI KONUSUNDA UYGULANMAKTA OLAN SİSTEMLER……….. 209 5.1.1          Giriş………………………… 209 5.1.2          Gelir Vergisinde Reform Düşüncesini Ortaya Çıkaran Nedenler…………………..     210 5.1.3          Gelir Vergisi Konusunda Dünyada  Uygulanmakta Olan Sistemler………………..  216 5.1.4           Sonuç……………………………. 244