Türkiye'nin Muhasebe Kitapları Satış Sitesi
Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları

Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları

Prof. Dr. Şükrü Kızılot, Av. Zuhal Kızılot


Baskı Tarihi: Mart 2014
Sayfa Sayısı: 848
Fiyatı: 80 TL
İndirimli Fiyatı:78,50 TL (Kdv Dahil)
BASKISI TÜKENDİ
KİTAP HAKKINDA
  • Google
  • Tw
  • Fb

Prof. Dr. Şükrü Kızılot’un Vergi İhtilafları Ve Çözüm Yolları Kitabı gelen yoğun ilgi ve talep nedeniyle yeni baskısı yapılması zorunlu hale gelmiştir. Beyan edilen matrahın gerçeğe uygun olup olmadığı, vergi incelemesi başta olmak üzere çeşitli yöntemlerle denetlenmekte ve bu denetimler sonucu ortaya çıkan gelişmelere göre de vergi uyuşmazlığı doğabilmektedir. Vergi İhtilafları Ve Çözüm Yolları Kitabı bu konular hakkında bilgilerinize yenilerini ekleyecek niteliktedir. Yılların bilgi birikimi ve deneyimi, belli bir sistematiğe göre ortaya konmuş, konunun uzmanı olmayanların dahi, dikkatli bir şekilde okumaları ve dilekçe örneklerinden yararlanmaları halinde, olayı rahatça kavrayabilmeleri amaçlanan Vergi İhtilafları Ve Çözüm Yolları Kitabı’nın sizlere faydalı olmasını umuyoruz.

 

Bilindiği gibi, “yargı” kavramı, bir yandan uyuşmazlıklara bakan yargı kuruluşlarını, diğer yandan da o yargı kuruluşlarının uyguladıkları usul hükümlerini içine alan geniş bir kavramdır. Yargılama hukukunun dallarından biri olan idari yargılama, idarenin işlem eylemlerinden doğan uyuşmazlıkları incelemektedir. Mali uyuşmazlıkların incelenmesi ise idari yargılama içinde çok önemli bir yere sahiptir. Mali uyuşmazlıkların yargı yoluyla çözümünü kendisine konu alan yargılama hukuku dalına “Mali yargılama hukuku” adı verilmektedir. Vergi yargılaması ise mali yargılamanın bir bölümünü ama en önemli ve en kapsamlı bölümünü oluşturmaktadır. Vergi yargılaması vergi uyuşmazlıklarını konu edinmektedir([1]). Vergi uyuşmazlıkları genellikle, vergiyi doğuran olay, mükellefiyet, tarh, tebliğ, tahakkuk, ceza kesme ve tahsil işlemlerinden ya da bunlara ilişkin uygulamalardan doğmaktadır. Bu uyuşmazlıklarda iki taraf vardır; bunlardan biri vergi alacaklısı durumunda olan vergi idaresi, diğeri de vergi borçlusu durumunda olan mükellef ya da vergi sorumlusu veya iştirakçi, teşvikçi, yardımcı vs. gibi ceza muhatabıdır.

Vergi uyuşmazlığında, idare ile mükellefin ya da sorumlunun karşı karşıya geldiği konular, genellikle verginin alınmak ya da ödenmemek istenilmesi veya daha az tutarda ödenmek istenilmesinden doğmaktadır. İdare, vergiyi almak, karşı taraf ise ödememek ya da daha az miktarda ödemek istemektedir.

Bu aşamada tarafların önünde iki yol vardır. Bunlardan birincisi, uyuşmazlığı “idari aşamada çözümlemek”, diğeri ise “yargı yoluna başvurmak”tır. Birincisinde, eğer ortada vergiye ilişkin hesaplarda ya da vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla ya da eksik vergi istenmesi veya alınması durumu söz konusu ise yapılan hata, düzeltme yoluyla giderilmeye çalışılmaktadır. Bunun dışındaki durumlarda ise mükellefler, ödemeleri istenilen vergi ve cezaları hiç değilse kısmen ödemeye yanaşarak uyuşmazlığı idari aşamada çözümlemeye çalışmaktadırlar. Bu aşamada, vergi uyuşmazlığını idari aşamada çözümleyebilmek için başvurulan yollardan biri “cezadan indirim”, diğeri de tarhiyat öncesi ya da tarhiyat sonrası “uzlaşma” uygulamasından yararlanmaktır. Bu arada, idare de almak istediği vergiyi kısmen dahi olsa, fazla uğraşmadan almış olmaktadır.

İkinci yol uyuşmazlığın dava konusu yapılmasıdır. Uyuşmazlığın taraflar açısından ayrı ayrı maliyetleri vardır. Mükellefler, davayı kaybetmeleri durumunda, vergi aslı ile cezanın tamamını üstelik de yüksek oranlı gecikme faiziyle birlikte ödemek zorunda kalmaktadırlar. İdare ise özellikle mükellefin haklı çıkarak davayı kazandığı durumlarda, almak istediği vergi ile cezanın tamamı üzerindeki talebinden vazgeçmekte, üstelik emek ve zaman kaybı bir yana bir de dava giderlerini karşı tarafınki ile birlikte karşılama durumunda kalmaktadır.

Görüldüğü gibi uyuşmazlığın dava konusu yapılmasının taraflar açısından ayrı bir maliyeti ve riski vardır. Buna karşılık uyuşmazlığı sona erdirme gibi yararı da vardır. Uyuşmazlığın idari aşamada çözümlenmesini, hem idare hem de mükellef yönünden karşılıklı anlaşma zemini içinde sonuçlandırılması nedeniyle daha üstün ve arzulanan bir çözüm yöntemi olarak değerlendirmek gerekir.

Bu yönüyle olaya baktığımızda, yabancı ülkelerde vergi uyuşmazlıklarının, büyük bir kısmının yargı yoluna gidilmeden, idari aşamada çözümlenmesinde, idari aşamadaki çözüm yollarının etkili olduğu görülmekle birlikte, oransal anlamda resmi bir veriye rastlanılmamaktadır.


([1])      M. Kamil MUTLUER, Türkiye’de Vergi Yargı Sistemi, Eskişehir İTİA Yayınları, No:141/87, Eskişehir, 1975, s.3

 

SUNUŞ

 

“Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları” kitabımızın, elinizde bulunan 22. basımında, önceki basımının baştan sona gözden geçirilmesi ve 2013 yılında yapılan ve bir kısmı çok önemli olan düzenlemelere ve değişikliklere de yer verilmesi sonucu genişletilmiş, önceki basımlarda yer almayan yeni konular eklenmiş ve yasalarda yapılan son değişiklikler, ilgili kararname, yönetmelik ve genel tebliğler, emsal niteliğindeki yeni tarihli Danıştay Kararları ve Özelgeler ile güncelleştirilmiş şekilde, dilekçe örnekleri de çoğaltılıp yazılmıştır.

“Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları” kitabımızın 2012 yılında yapılan 21. basımı tükenmiş, gelen yoğun ilgi ve talep nedeniyle elinizde bulunan 22. basımının yapılması zorunlu hale gelmiştir.

Bilindiği gibi Türk Vergi Sistemi, ağırlıklı olarak beyan esasına dayanmaktadır. Beyan esasında, vergi matrahının en doğru şekilde, ancak vergi mükellefi olan kişi tarafından saptanabileceği kabul edilmektedir. Beyan edilen matrahın gerçeğe uygun olup olmadığı da vergi incelemesi başta olmak üzere, çeşitli yöntemlerle denetlenmekte ve bu denetimler sonucu ortaya çıkan gelişmelere göre de vergi uyuşmazlığı doğabilmektedir.

Vergi uyuşmazlıkları, çeşitli nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Bunların başında, vergi incelemesi sonucu bulunan matrah farklarından kaynaklanan uyuşmazlıklar gelmektedir. Vergilendirme işleminin hukuka aykırılığı, hatalı vergi tarhiyatı ve ceza uygulaması, matrahın düşük beyanı ve verginin ödenmemesi, uyuşmazlıkların doğmasına neden olabilen diğer etkenlerdir.

Vergi konusu ve bununla ilgili uyuşmazlıklar, başlı başına bir uzmanlık konusudur. Özellikle yargı yoluna başvurma aşamasında, uyuşmazlık konusu olay ya da olaylarla ilgili; vergi uygulamasının, konuya ilişkin emsal olabilecek yargı kararlarının, davanın çözümlenmesinde izlenecek yöntemin, dava açma ile ilgili hukuki mevzuatın çok iyi bilinmesi gerekmektedir. Bu da ancak uzun yıllar alan bilgi birikimi ve deneyimlerle olabilmektedir.

Bu kitapta, yılların bilgi birikimi ve deneyimi, belli bir sistematiğe göre ortaya konmuş, konunun uzmanı olmayanların dahi, dikkatli bir şekilde okumaları ve dilekçe örneklerinden yararlanmaları halinde, olayı rahatça kavrayabilmeleri amaçlanmıştır.

Dört kısımdan ve her kısmın da kendi içinde bölümlerinden oluşan elinizdeki kitabın; birinci kısmında, vergi uyuşmazlığı konusu, yabancı ülkelerin uygulamalarında ülkelerin uygulamalarına da yer verilmek suretiyle genel olarak açıklanmış ve Türk Vergi Hukuku’nda, uyuşmazlıkların idari aşamada çözümlenmesi, bununla ilgili müesseselere ayrı ayrı yer verilmek suretiyle açıklanmıştır. İkinci kısımda; vergi uyuşmazlıklarının vergi mahkemelerinde dava yoluyla çözümlenmesine, üçüncü kısımda vergi mahkemesi kararlarına karşı kanun yollarına, özellikle Danıştay’a yapılacak temyiz başvurusuna, dördüncü kısımda ise; yürütmenin durdurulması, vergi yargılamasında iddia ve savunmaların kanıtlanması ve kanıt türlerine, bilirkişilik ve bilirkişi incelemesine, ortak hükümlere ve özellikli bazı durumlara yer verilmiştir. Bazı önemli açıklamalar, metin içinde çerçeve içine alınarak, özellikle dikkat çekilmeye çalışılmıştır.

Elinizdeki kitabın hazırlanmasında, Şükrü KIZILOT’un yıllar önce yazdığı “Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesi” adlı doktora tezi ile Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde yaklaşık 21 yıl yürüttüğü “Mali Yargı” dersi ile ilgili ders notları, çalışmanın çekirdeğini oluşturmuştur. İncelediğinizde de farkedeceğiniz gibi konular açıklanırken, yer yer yabancı ülkelerdeki uygulamalarla kıyaslamalar yapılmış, öte yandan, binlerce Danıştay Kararı ile Maliye Bakanlığı özelge, genelge ve genel tebliği taranmış ve bunlara açıklamalarımızın arasında hem özet olarak, hem de dipnot olarak tarih ve numaralarıyla birlikte yer verilmiştir. Böylelikle, açıklamalarımıza dayanak oluşturabilecek, ihtilaflarda emsal gösterilebilecek Danıştay Kararı, özelge, genelge ve genel tebliğler de belirtilmek suretiyle, bir yandan ikinci kaynaklara da başvurulmasına olanak sağlanmış diğer yandan da açıklamalarımızın hukuki dayanağı gösterilmeye çalışılmıştır. Bu arada konular açıklanırken, konu ile ilgili çok sayıda dilekçe örneklerine de yer verilmek suretiyle, kitapta bir bütünlük sağlanmaya çalışılmıştır.

Kitabın elinizdeki şeklini almasından önce, yani basılmadan önce okuyup eleştiren ve katkıda bulunan değerli Vergi Hukukçusu ve Seçkin Bilim Adamı Dr. Veysi SEVİĞ’e ve Dr. Bumin DOĞRUSÖZ’e, değerli Prof. Dr. Doğan ŞENYÜZ ile Prof. Dr. Metin TAŞ’a, Prof. Dr. Yusuf Ziya TAŞKAN’a içtenlikle teşekkür ederiz. Ayrıca kitabın elinizde bulunan son şeklini almasında, teknik anlamda büyük katkısı olan; dizgi, tertip ve kapak kompozisyonunu yapan Cengiz ŞİMŞİR ile Elvan BAL’a özverili çalışmalarından dolayı ne kadar teşekkür etsek azdır. Bu arada, sevgili Onur’un yabancı ülkelerle ilgili katkısına, Yaklaşım Yayıncılık Yönetim Kurulu Başkanı sevgili Ekrem SARISU’nun da sıcak ilgisine ayrıca teşekkür ediyoruz.

Sık sık belirttiğimiz gibi insanları yıllar, kitapları ise yeni basımları olgunlaştırıyor. 22. basımı elinizde bulunan kitabın, yine de çeşitli eksikliklerinin bulunabileceği kuşkusuzdur. Uyarı, eleştiri ve önerileri ile katkıda bulunacak olanlar, kitabın bir sonraki basımının daha iyi olmasına olanak sağlayacaklarından, şimdiden kendilerine teşekkürü borç biliriz.

         Saygılarımızla

Prof. Dr. Şükrü KIZILOT

     Av. Zuhal KIZILOT

 

 

ÖZGEÇMİŞ

 

PROF.DR. ŞÜKRÜ KIZILOT

Çorum doğumlu olan Şükrü KIZILOT, Maliye Bakanlığı’nda 8 yıl çalıştıktan sonra, önce Adana İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde, daha sonra da Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Maliye Fakültesi’nde Asistan olarak göreve başlamıştır.

“Vergi Hukukunda Servet Beyanı”, “Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesi”, “Türk Vergi Hukukunda Sahte ve Kapsamı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenlenmesi ve Kullanılması” ve “Türk Vergi Hukukunda Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye” konularında; master, doktora, doçentlik ve profesörlük tez çalışmaları bulunan KIZILOT, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü Başkanlığı ve aynı Üniversite’de Maliye ve Vergi Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü görevlerini yürütmüştür.

Şu anda, ODTÜ İİBF’de Öğretim Görevlisi olan KIZILOT, 4 yıl süre ile de PETKİM Petrokimya Holding’de Yönetim Kurulu Üyeliği yapmıştır.

KIZILOT’un Üniversitelerdeki görevlerinin yanı sıra, ayrıca günlük Sabah Gazetesi’nde, 8 yıl süre ile haftada 6 gün, Eylül 2002’den bu yana da Hürriyet Gazetesi’nde, haftada 5 gün ve aylık Yaklaşım Dergisi’nde güncel mali ve ekonomik konularla ilgili düzenli olarak yazıları yayınlanmaktadır.

Yapmış olduğu çalışmalar nedeniyle, 1999 yılında Nokta Dergisi’nin “Doruktakiler Özel Bilim Ödülü”nü alarak “Yılın Bilim Adamı” seçilen, Gazi Üniversitesi’nin 80. yılında da “En Başarılı Bilim Adamı” ödülünü alan KIZILOT’un vergi ve muhasebe konularıyla ilgili olarak şimdiye kadar 58 cilt kitabı, 9 adet mizah kitabı, 4000 civarında da makalesi yayımlanmıştır.

En çok ilgi gören kitapları; İnşaat Muhasebesi Vergilendirilmesi, Mevzuatı ve Asgari İşçilik (17. Baskı), Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları (22. Baskı), Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları (4. Baskı), Vergi Uyuşmazlıklarıyla İlgili Ortalama Kâr Hadleri, Servet Beyanı ve Uygulaması, Gayrimenkul Rehberi (10. Baskı), Vergi Usul Kanunu ve Uygulaması, Kurumlar Vergisi Kanunu ve Uygulaması, Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması (6.Baskı), Gelir Vergisi Kanunu ve Uygulaması, Vergi Uyuşmazlıklarıyla İlgili Danıştay Kararları ve Özelgeler (8 Cilt), Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi (4. Baskı).

 

Av. Zuhal KIZILOT

Karabük doğumlu olan Zuhal KIZILOT, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunudur. İstanbul Barosu’na kayıtlı avukat olarak meslek hayatına başlamıştır. İcra ve İflas Hukuku, Ticaret Hukuku, Ceza Hukuku ve Vergi Hukuku alanlarında bazı büyük Şirketlerde hukuk müşavirliği yapmıştır. Şu anda Ankara Barosu’na kayıtlı avukat olarak mesleğine devam etmekte “Vergi İhtilafları” ağırlıklı olarak kendi hukuk bürosunda faaliyetini sürdürmektedir.

Günlük Hürses Gazetesi’nde, her gün “Hukuki Yaklaşım” adlı köşesinde güncel hukuki konularda şimdiye kadar 500’ün üzerinde makalesi, günlük Star Gazetesi’nde de yaklaşık 150 makalesi yayımlanmıştır. Ayrıca Yaklaşım Dergisi’nde güncel mali ve hukuki konularla ilgili düzenli olarak makaleleri yayımlanmaktadır.

Elinizdeki kitabın yanı sıra 4. Baskısı yayımlanan eşi Prof. Dr. Şükrü Kızılot ile birlikte kaleme aldığı “Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları” adlı eseri ve 9. Baskısı yayımlanan ve dört yazarlı ortak bir çalışma olan “Gayrimenkul Rehberi” adlı eseri bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye Futbol Federasyonu Uyuşmazlık Çözüm Kurulu Üyesidir.

 

                                                                                          

- Vergi Uyuşmazlığı Ve Bu Uyuşmazlıkların İdari Aşamada Çözümlenmesi

- Genel Açıklamalar

-İdari Aşamada Çözümlenebilecek Vergi Uyuşmazlıklarının Kapsamı Ve Nitelikleri

-Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesinin Mevzuat Ve Uygulama Alanları

-Vergi Hataları Kaynaklı Düzeltme Yoluyla İdari Aşamalarda Çözümlenmesi

-Vergi Cezalarının İndirimli Ödenmesi Yoluyla Uyuşmazlıkların İdari Aşamada Çözümlenmesi

-Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Aşamasında Çözümlenmesinin Türkiye’de Geçirdiği Aşamalar

-Vergi Mahkemelerinde Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi

-Vergi Mahkemesi Kararlarına Karşı Kanun Yolları

-Bölge İdare Mahkemelerinde Vergi Uyuşmazlıklarının İtiraz Yoluyla Çözümlenmesi

-Danıştay’da Vergi Uyuşmazlıklarının Temyiz Yoluyla Çözümlenmesi

-Ortak Hükümler Ve Özellikli Durumlar

-Danıştay Kararlarının Işığında Vergi Davalarına İlişkin Özellikli Durumlar

 

 

İÇİNDEKİLER

 

BİRİNCİ KISIM

VERGİ UYUŞMAZLIĞI VE BU UYUŞMAZLIKLARIN

İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL AÇIKLAMALAR

 

I- UYUŞMAZLIK KAVRAMI VE VERGİ UYUŞMAZLIĞI İLE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ORTAYA ÇIKMASINA NEDEN OLABİLEN ETKENLER              51

A- UYUŞMAZLIK KAVRAMI VE VERGİ UYUŞMAZLIĞI……………………………………………………… 51

1- Uyuşmazlık Kavramı………………………………………………………………………………………………. 51

2- Vergi Uyuşmazlığı………………………………………………………………………………………………….. 52

B- VERGİ UYUŞMAZLIĞININ ORTAYA ÇIKMASINA NEDEN OLABİLEN ETKENLER…………….. 52

1- Vergilendirme İşleminin Hukuka Aykırılığı……………………………………………………………….. 52

a- Vergilendirme İşleminin Yetki Yönünden Hukuka Aykırılığı………………………………………… 53

b- Vergilendirme İşleminin Konu Yönünden Hukuka Aykırılığı………………………………………… 54

c- Vergilendirme İşleminin Şekil Yönünden Hukuka Aykırılığı………………………………………… 54

d- Vergilendirme İşleminin Sebep Yönünden Hukuka Aykırılığı………………………………………. 55

2- Vergi İncelemeleri…………………………………………………………………………………………………. 56

3- Hatalı Vergi Tarhiyatı ve Ceza Uygulaması……………………………………………………………….. 58

4- Matrahın Düşük Beyanı…………………………………………………………………………………………… 59

5- Verginin Ödenmemesi……………………………………………………………………………………………. 61

6- Diğer Nedenler………………………………………………………………………………………………………. 61

II- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YERLERİ…………………………………………………………. 61

A- VERGİ İDARESİ VE YAPISI İLE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİ               62

1- Vergi İdaresi…………………………………………………………………………………………………………. 62

2- Vergi İdaresinin Yapısı…………………………………………………………………………………………… 63

3- Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesi……………………………………………… 65

a- Tanımı………………………………………………………………………………………………………………….. 65

b- Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Aşamada Çözümlenmesini Gerektiren Nedenler…………….. 65

B- VERGİ YARGISI VE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİ 67

1- Vergi Yargısı…………………………………………………………………………………………………………. 67

a- Vergi Yargısı Kavramı ve Vergi Yargısının Nitelikleri………………………………………………… 67

b- Vergi Yargısının Genel Yargı Sistemi İçindeki Yeri……………………………………………………. 69

c- Vergi Yargısı Sistemleri ve Vergi Yargısının Bağımsızlığı………………………………………….. 71

d- Vergi Yargısının Fonksiyonları………………………………………………………………………………… 75

2- Vergi Uyuşmazlıklarının Yargı Aşamasında Çö­zümlenmesi……………………………………….. 77

III- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ ÇÖZÜMÜNDE BAZI YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI 78

A- FRANSA……………………………………………………………………………………………………………….. 78

B- İNGİLTERE……………………………………………………………………………………………………………. 80

C- ALMANYA……………………………………………………………………………………………………………… 82

D- AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ……………………………………………………………………………. 84

IV- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMÜNDE BAZI YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI 86

A- FRANSA……………………………………………………………………………………………………………….. 86

1- Genel Olarak…………………………………………………………………………………………………………. 86

2- Yargı Aşaması………………………………………………………………………………………………………. 86

a- İdari Yargı…………………………………………………………………………………………………………….. 87

b- Adli Yargı……………………………………………………………………………………………………………… 88

B- İNGİLTERE……………………………………………………………………………………………………………. 88

1- Genel Olarak…………………………………………………………………………………………………………. 88

2- Yargı Aşaması………………………………………………………………………………………………………. 90

a- Genel Komiserler (General Commissioners)…………………………………………………………….. 90

b- Özel Komiserler (Special Commissioners)……………………………………………………………….. 90

c- Hakem Kurulları (Board of Referees)………………………………………………………………………… 91

d- Mahkemeler (Courts)………………………………………………………………………………………………. 91

e- Yüksek Mahkemeler (High Courts)…………………………………………………………………………… 91

C- ALMANYA……………………………………………………………………………………………………………… 92

1- Genel Olarak…………………………………………………………………………………………………………. 92

2- Yargı Aşaması………………………………………………………………………………………………………. 93

a- Vergi Mahkemeleri…………………………………………………………………………………………………. 93

b- Federal Maliye Divanı…………………………………………………………………………………………….. 94

D- AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ……………………………………………………………………………. 94

1- Genel Olarak…………………………………………………………………………………………………………. 94

2- Yargı Aşaması………………………………………………………………………………………………………. 95

a- Tax Court………………………………………………………………………………………………………………. 95

b- District Court…………………………………………………………………………………………………………. 95

c- Claim Court…………………………………………………………………………………………………………… 96

V- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ SONUÇLARI AÇISINDAN TÜRK VERGİ YARGISI SİSTEMİ…. 97

 

İKİNCİ BÖLÜM

TÜRK VERGİ HUKUKUNDA

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİ

 

I- İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENEBİLECEK VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KAPSAMI VE NİTELİKLERİ               100

A- KAPSAMI…………………………………………………………………………………………………………….. 100

B- NİTELİKLERİ……………………………………………………………………………………………………….. 100

II- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİNİN MEVZUAT VE UYGULAMA ALANLARI                101

A- VERGİ HATALARINI DÜZELTME MÜESSESESİNİN GELİŞİMİ…………………………………….. 101

B- CEZADA İNDİRİM MÜESSESESİNİN GELİŞİMİ………………………………………………………….. 102

1- Birinci Aşama……………………………………………………………………………………………………… 102

2- İkinci Aşama……………………………………………………………………………………………………….. 102

3- Üçüncü Aşama…………………………………………………………………………………………………….. 103

4- Dördüncü Aşama…………………………………………………………………………………………………. 103

5- Son Aşama………………………………………………………………………………………………………….. 103

C- PİŞMANLIK VE ISLAH UYGULAMASININ GELİŞİMİ…………………………………………………… 103

D- UZLAŞMA MÜESSESESİNİN GELİŞİMİ……………………………………………………………………. 104

1- 205 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenleme………………………………………………………………… 104

2- 485 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenleme………………………………………………………………… 104

3- 2365 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenleme………………………………………………………………. 105

4- 3239 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenleme………………………………………………………………. 105

5- 4008 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenleme………………………………………………………………. 105

6- 4369 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenlemeler…………………………………………………………… 105

7- 4444 Sayılı Kanun İle Yapılan Düzenlemeler…………………………………………………………… 107

8- Diğer Düzenlemeler……………………………………………………………………………………………… 107

III- VERGİ HATALARINDAN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLARIN DÜZELTME YOLUYLA İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİ          108

A- VERGİ HATALARININ TANIMI VE KAPSAMI……………………………………………………………… 108

B- İDARİ AŞAMALARDA DÜZELTİLEBİLECEK VERGİ HATALARI……………………………………. 111

1- Hesap Hataları…………………………………………………………………………………………………….. 111

a- Matrah Hataları…………………………………………………………………………………………………….. 111

b- Vergi Miktarında Hatalar……………………………………………………………………………………….. 113

c- Mükerrer Vergilendirme………………………………………………………………………………………… 114

2- Vergilendirme Hataları………………………………………………………………………………………….. 115

a- Mükellefin Şahsında Hata……………………………………………………………………………………… 115

b- Mükellefiyette Hata………………………………………………………………………………………………. 116

c- Mevzuda (Konuda) Hata………………………………………………………………………………………… 117

d- Vergilendirme ve Muafiyet Döneminde Hata……………………………………………………………. 118

3- Uzlaşılan Vergi ve Cezalarda Hata Bulunması Halinde Düzeltme Yapılıp Yapılmayacağı 119

C- VERGİ HATALARININ ORTAYA ÇIKMASI VE HATALARI DÜZELTMEYE YETKİLİ ORGANLAR 121

1- Vergi Hatalarının Ortaya Çıkarılması……………………………………………………………………… 121

2- Vergi Hatalarını Düzeltmeye Yetkili Organlar………………………………………………………….. 121

D- DÜZELTME HÜKÜMLERİNE GÖRE DÜZELTİLMESİ MÜMKÜN OLMAYAN VERGİ HATALARI 122

E- VERGİ HATALARINDAN ORTAYA ÇIKAN UYUŞMAZLIKLARIN DÜZELTİLMESİ İLE İLGİLİ İŞLEMLER           123

1- Düzeltme İsteminde Bulunma………………………………………………………………………………… 123

2- Düzeltme İsteminin İncelenmesi……………………………………………………………………………. 124

3- Düzeltme İşleminin Yerine Getirilmesi……………………………………………………………………. 125

4- Vergi Hatalarını Düzeltmede Zamanaşımı……………………………………………………………….. 125

F- DÜZELTMENİN KAPSAMI VE ÖZELLİKLİ BAZI DURUMLAR………………………………………… 126

1- Düzeltmenin Kapsamı…………………………………………………………………………………………… 126

2- Özellikli Bazı Durumlar…………………………………………………………………………………………. 126

a- Davasız Ödeme……………………………………………………………………………………………………. 126

b- Ceza İndiriminden Yararlanarak Ödeme…………………………………………………………………. 127

c- Uzlaşma Konusu Olan Tarhiyatlarda Vergi Hatası……………………………………………………. 127

d- Vergi Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay Kararlarının Uygulanmasında Hata Yapılması                127

e- Ödeme Emirlerine Karşı Açılan Davaların Vergi Mahkemeleri veya Danıştayca Reddi… 127

f- Vergi Cezalarında Düzeltme…………………………………………………………………………………… 127

g- Vergi Mahkemeleri veya Danıştay Kararlarında Hata Bulunması Durumu…………………… 128

G- RE’SEN DÜZELTME……………………………………………………………………………………………… 128

H- DÜZELTME TALEBİ İLE DAVA AÇMA İLİŞKİSİ………………………………………………………….. 129

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 129

a- Vergi Mahkemesinde Dava Açma Süresi İçinde Düzeltme Talebinde Bulunanlar………… 129

b- Vergi Mahkemesinde Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Düzeltme Talebinde Bulunanlar 129

2- Dava Açma Süreleri İçinde Yapılan Düzeltme Başvuruları……………………………………….. 130

3- İdari Makamların Sükûtu (Düzeltme Başvurusuna Yanıt Vermemesi)…………………………. 132

4- Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Düzeltme Talebinde Bulunulması (Şikayet Yoluyla Başvuru)             133

a- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 133

b- Şikayet Hakkının Kullanılması………………………………………………………………………………. 136

c- İdarenin Cevap Süresi………………………………………………………………………………………….. 137

d- Bekleme Süresi İçinde Verilen Kesin Olmayan Cevaplar…………………………………………. 138

I- DÜZELTME TALEBİ İLE DAVA AÇMA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN OLUŞUM SÜRECİ……………. 142

1- Re’sen Düzeltme İşlemi İle Yargısal Süreç Arasındaki İlişki…………………………………….. 142

2- İsteme Bağlı Düzeltme İşlemi ve Yargısal Süreç Arasındaki İlişki…………………………….. 143

a- Dava Açma Süresi İçindeki Düzeltme İsteminin Yargı Süreciyle İlişkisi…………………….. 144

b- Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Yapılan Düzeltme İsteminin Yargısal Süreçle İlişkisi 144

J- DAVA AÇMA SÜRESİ GEÇTİKTEN SONRA YAPILAN DÜZELTME BAŞVURULARI İLE YARGISAL ÇÖZÜM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ÖZELLİKLERİ      145

1- Düzeltme ve Şikayet Yoluyla Açılacak Davanın Niteliği ve Konusu…………………………… 146

2- Vergi Hatası – Hukuki Uyuşmazlık Ayrımı ve Önemi…………………………………………………. 147

3- Düzeltme ve Şikayet Yoluyla Açılan Davanın Görüleceği Yargı Yeri………………………….. 149

4- Davanın Açılacağı Süre………………………………………………………………………………………… 150

K- VERGİ HATALARINDAN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLARIN DÜZELTME YOLUYLA İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİNİN TARAFLAR AÇISINDAN SONUÇLARI…………………………………………………………………………………………………………….. 150

1- Mükellef Açısından Düzeltme İşleminin Sonuçları……………………………………………………. 150

a- Uyuşmazlığın Sona Ermesi Bakımından…………………………………………………………………. 150

b- Emek ve Zaman Kaybı İle Bazı Giderlerin Önlenmesi Bakımından……………………………. 150

c- Gecikme Faizi Ödemekten Kurtulma Bakımından……………………………………………………. 151

2- İdare Açısından Düzeltme İşleminin Sonuçları………………………………………………………… 151

a- Uyuşmazlığın Sona Ermesi Bakımından…………………………………………………………………. 151

b- İdarenin Mükellefler Üzerinde Yarattığı Güven Bakımından………………………………………. 151

c- Emek ve Zaman Kaybı İle Bazı Giderlerin Önlenmesi Bakımından……………………………. 151

IV- VERGİ CEZALARININ İNDİRİMLİ ÖDENMESİ YOLUYLA UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMLENMESİ        152

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………….. 152

B- İNDİRİMLİ ÖDEMENİN TANIMI VE KAPSAMI…………………………………………………………….. 152

1- İndirimli Ödemenin Tanımı……………………………………………………………………………………. 152

2- İndirimli Ödemenin Kapsamı…………………………………………………………………………………. 153

a- Verginin Türü Bakımından…………………………………………………………………………………….. 153

b- Cezanın Türü Bakımından……………………………………………………………………………………… 153

c- Tarhiyatların Türü Bakımından………………………………………………………………………………. 154

C- İNDİRİMLİ ÖDEMEDEN YARARLANABİLMENİN KOŞULLARI………………………………………. 154

1- Vergi Aslı İle Cezanın Dava Konusu Yapılmaması…………………………………………………… 154

a- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 154

b- Kollektif Şirket Ortaklarında Ceza İndirimi Uygulaması……………………………………………. 155

c- Adi Ortaklıklarda Ceza İndirimi Uygulaması……………………………………………………………. 156

d- Mirasçıların Cezaya Muhatap Oldukları Durumlarda Cezada İndirim………………………….. 156

e- Tarhiyatın Usul Yönünden Terkin Edildiği Durumlarda Cezada İndirim………………………. 156

f- Matrah Farkının Kısmen Dava Edildiği Durumlarda Cezada İndirim…………………………….. 156

2- Dava Açma Süresi İçinde İndirim İçin Başvurulmuş Olması…………………………………….. 158

a- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 158

b- Uzlaşmanın Vaki Olmaması Durumunda Yapılacak Başvuru…………………………………….. 158

c- Dava Açma Süresi İçinde Davadan Vazgeçilerek İndirim İstenebileceği……………………. 159

d- Talepte Bulunmadan İndirimli Ödeme…………………………………………………………………….. 159

3- Vergi Aslı İle Cezanın İndiriminden Sonraki Kısmının Kanunda Belirtilen Süre İçinde Ödenmesi               160

a- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 160

b- Ödemenin Vadesinde Yapılması……………………………………………………………………………. 160

c- Vergi ve Ceza İhbarnamelerinin Farklı Tarihlerde Tebliği…………………………………………. 161

d- Vergi Aslının Taksitle Ödeneceği Durumlar…………………………………………………………….. 161

D- CEZALARDA YAPILACAK İNDİRİMİN TUTARI…………………………………………………………… 164

1- Vergi Ziyaı Cezasında İndirim……………………………………………………………………………….. 164

a- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 164

b- 1/2 Oranındaki İndirim Mükellefiyet Boyunca Bir Kez Uygulanacaktır………………………… 164

c- Aynı Anda Birden Fazla Vergi Ziyaı Cezası İçin 1/2 Oranındaki İndirimden Yararlanılabilecektir               164

d- Cezaların Tekerrürü Nedeniyle Artırımlar da İndirim Kapsamındadır…………………………. 165

e- İndirim Uygulamasında Kesilen Cezaların İlgili Olduğu Vergilerin Farklı Türden Olması İndirim Oranını Etkilemez 165

2- Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında İndirim………………………………………………… 166

E- İNDİRİMLİ ÖDEME UYGULAMASININ SONUÇLARI……………………………………………………. 166

1- Mükellef Açısından İndirimli Ödemenin Sonuçları……………………………………………………. 166

a- Uyuşmazlığın Sona Ermesi Bakımından…………………………………………………………………. 166

b- Emek ve Zaman Kaybı İle Bazı Giderleri Önlemesi Bakımından……………………………….. 166

c-…………………………….. Mükellefin Cezanın Bir Kısmından ve Faizden Kurtulması Bakımından     166

d- Vergi Aslı ile Cezanın İndirimden Sonraki Kısmının Vadesinde Ödenmemesinin Mükellef Aleyhine Olması Bakımından        167

e- Ödeme Süresinin Uzayabilmesi Bakımından…………………………………………………………… 167

2- İdare Açısından İndirimli Ödemenin Sonuçları………………………………………………………… 167

a- Uyuşmazlığın Sona Ermesi Bakımından…………………………………………………………………. 167

b- Emek ve Zaman Kaybı ile Bazı Giderlerin Önlenmesi Bakımından……………………………. 167

c-……………………………….. Vergi Aslının Gecikme Faizinin ve Kısmen Cezanın Tahsil Edilmesi     168

d- Mükellefin Vadesinde Ödeme Yapmaması……………………………………………………………… 168

F- GÜMRÜK KANUNUNDA CEZALARDA İNDİRİM UYGULAMASI……………………………………… 169

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 169

2- Gümrük Para Cezalarında İndirim Uygulamasının Kapsamı……………………………………… 169

3- Gümrük Para Cezalarında İndirimden Yararlanma Koşulları…………………………………….. 169

a-……………………………………………………………………………………………………….. Dava Açılmaması     169

b-…………………………………………………………………………………….. Başvuru ve Süresinde Ödeme     170

V- PİŞMANLIK VE ISLAH…………………………………………………………………………………………… 171

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………….. 171

B- PİŞMANLIK VE ISLAH KURUMUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ……………………………………………… 171

C- PİŞMANLIK VE ISLAHIN TANIMI VE KAPSAMI…………………………………………………………. 173

1-………………………………………………………………………………………………………………………. Tanımı     173

2-……………………………………………………………………………………………………………………. Kapsamı     174

a- Pişmanlık Kapsamına Giren Vergiler ve Harçlar……………………………………………………… 174

b- Pişmanlık Kapsamına Giren Suç ve Cezalar…………………………………………………………… 175

D- PİŞMANLIK HÜKMÜNDEN YARARLANABİLMEK İÇİN UYULMASI GEREKEN KOŞULLAR…………………………………. 178

1- Pişmanlığın Uygulanmasını İstemek Bakımından Gerekli Koşullar (Kendiliğinden Haber Verme)               178

a-……………………………………………….. Haber Verme Tarihinden Önce İhbar Yapılmamış Olması     182

b- Haber Verme Tarihinden Önce İncelemeye Başlanmamış Takdir Komisyonuna Başvurulmamış Olması   184

2-……………………………………… Dilekçenin Verilmesinden Sonra Sağlanması Gereken Koşullar     188

a-…………………………………………………………… Hiç Verilmemiş Olan Beyannamelerin Verilmesi     188

b-………………………………………………………………….. Eksik ve Yanlış Beyanların Tamamlanması     190

c-……………………….. Ödeme Süresi Geçmiş Vergilerin Pişmanlık Zammı İle Birlikte Ödenmesi     191

E- PİŞMANLIK VE ISLAH TALEBİYLE VERİLEN BEYANNAMELER ÜZERİNE YAPILACAK İŞLEMLER               196

F- KANUNİ SÜREDEN SONRA VERİLEN EK BEYANNAMELER……………………………………….. 198

G- PİŞMANLIK VE ISLAH TALEBİNİN REDDİ DURUMUNDA YAPILACAK İŞLEMLER………….. 198

H- PİŞMANLIK VE ISLAH KOŞULLARINA UYULMAMASI………………………………………………… 199

1- Beyannamenin 15 Günlük Sürede Verilmemesi………………………………………………………. 199

2- Süresinde Verilen Beyanname Üzerinden Tarh Edilen Vergilerden Ödeme Süresi Geçenler İle Pişmanlık Zammının Süresinde Ödenmemesi    199

I- PİŞMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERİNİN (ŞARTLARININ) YERİNE GETİRİLEMEMESİNİN SONUÇLARI             200

J- PİŞMANLIK VE ISLAH HÜKÜMLERİNİN (ŞARTLARININ) YERİNE GETİRİLMESİNİN TARAFLAR AÇISINDAN SONUÇLARI             200

1- Pişmanlık ve Islah Uygulamasının Mükellef Açısından Sonuçları……………………………… 200

a- Vergi Suç ve Cezasını Önlemesi Bakımından…………………………………………………………. 200

b- Vergi Uyuşmazlığını Önleme Bakımından……………………………………………………………….. 201

c- Emek ve Zaman Kaybı ile Bazı Giderleri Önlemesi Bakımından……………………………….. 201

d- İyi Niyetli Mükellefleri Koruması Bakımından………………………………………………………….. 201

2- Pişmanlık ve Islah Uygulamasının İdare Açısından Sonuçları………………………………….. 202

a- Uyuşmazlığın Sona Ermesi Bakımından…………………………………………………………………. 202

b- Emek ve Zaman Kaybı ile Bazı Giderleri Önlemesi Bakımından……………………………….. 202

c- Takdir Komisyonlarının Yükünü Azaltmak Bakımından…………………………………………….. 202

d- Vergiyi Tahsil Etme Bakımından……………………………………………………………………………. 203

e-…………… Düşük Beyanda Bulunmayı veya Hiç Beyanda Bulunmamayı Önleme Bakımından     203

f- İdare-Mükellef İlişkileri Bakımından………………………………………………………………………… 203

g-…………………………….. Beyanname Verilmemesinin İşleme Konu Yapılamaması Bakımından     203

K- PİŞMANLIK VE ISLAH UYGULAMASI İLE İLGİLİ ÖZELLİK TAŞIYAN BAZI DURUMLAR….. 204

1- Pişmanlıkla Verilen Beyannamede Zarar Beyan Edilmesi veya Vergiye Tabi Matrah Bulunmaması          204

2- Pişmanlık ve Islah Talebiyle Verilen Beyannamede Daha Önce Tevkif (Kesinti) Suretiyle Ödenmiş Vergilerin Mahsup Edilecek Vergi Olarak Gösterilmesi Durumu……………………………………………………………………………………………….. 207

3- Beyanname Verilmeyen Hesap Dönemi İçin Kanuni Sürenin Bitimini İzleyen İlk Gün İçinde Olayın Takdir Komisyonuna Sevk İşlemini Takiben Aynı Gün Pişmanlık Talebiyle Beyanname Verilmesi…………………………………………………………. 208

4- İlgili Dönem İçin Beyanname Verilmemesini Haklı Gösteren Açık Bir Neden Bulunmaması Durumunda Mükellefe Beyana Çağrı Mektubu Gönderilmesi……………………………………………………………………………………………………………………………… 208

5- Pişmanlık ve Islah Talebinde Bulunan Mükellefin Koşulları Yerine Getiremeden Ölümü 210

6- Mücbir Sebep ve Zor Durum İle Pişmanlık ve Islah Kurumu İlişkisi…………………………… 211

7- Pişmanlık ve Islah Hükümlerinden Yararlanılan Olayla İlgili Olarak Daha Sonra İnceleme Yapılabilmesi ve Re’sen Takdire Gidilebilmesi          211

8- Veraset ve İntikal Vergisinde Pişmanlık…………………………………………………………………. 212

9- Beyannamenin Haber Verme Dilekçesi Olmaksızın ve Dilekçenin Pişmanlık Talebi Olmaksızın Verilmesi Halleri  214

a- Beyannamenin Haber Verme Dilekçesi Olmaksızın Verilmesi………………………………….. 214

b- Haber Verme Dilekçesinde Pişmanlık Talebinden Söz Edilmemesi…………………………… 214

10- Zirai Kazanç Elde Edenlerde Pişmanlık………………………………………………………………… 215

11- Takdire Sevk İşleminden Sonra Pişmanlık Talebinde Bulunulması…………………………. 215

12- Pişmanlık Müessesesinde 15 Günlük Sürenin Sonunun Tatile Rastlaması Durumunda Sürenin Uzamayacağı       215

13- İhtirazi Kayıtla Pişmanlık Yoluyla Beyanname Verilmesi……………………………………….. 217

14- Pişmanlık Talebinin Kabulü İçin Dava Açılması…………………………………………………….. 218

VI- YANILMA……………………………………………………………………………………………………………. 221

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………….. 221

B- YANILMANIN SONUÇLARI……………………………………………………………………………………… 222

1- 01.08.2010 Öncesi……………………………………………………………………………………………….. 222

2- Yeni Uygulama…………………………………………………………………………………………………….. 222

VII- UZLAŞMA………………………………………………………………………………………………………….. 223

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………….. 223

B- YILLAR İTİBARİYLE UZLAŞMA SONUÇLARI…………………………………………………………….. 226

1- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Sonuçları……………………………………………………………………….. 226

2- Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Sonuçları………………………………………………………………………. 226

3- Tarhiyat Öncesi ve Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonu Faaliyetleri………………………. 227

C- 4369 SAYILI YASA İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER……………………………………………………. 230

1- Kısmi Uzlaşmanın Yapılabileceği…………………………………………………………………………… 230

2- Dava Açma Süresi Bitmeden İdarenin Son Önerisinin Kabul Edilebileceği………………… 231

3- Uzlaşma Görüşmelerine Meslek Odalarından Temsilcilerin ve Avukatların Katılabileceği 233

D- UZLAŞMANIN KONUSU VE KAPSAMI……………………………………………………………………… 234

1- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 234

2- 4444 ve 4369 Sayılı Kanunlarla Yapılan Değişiklikler……………………………………………… 235

E- UZLAŞMA YAPILMASININ NEDENLERİ……………………………………………………………………. 237

F- TARHİYAT ÖNCESİ UZLAŞMA………………………………………………………………………………… 237

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 237

2- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Bir Vergi İncelemesine Dayalı Olarak Talep Edilebileceği 239

a-…………………………………………………………………………………………………………. Genel Açıklama     239

b- Usulsüzlük Cezalarının TÖU Kapsamına Girdiği………………………………………………………. 239

3- Komisyonların Oluşturulması………………………………………………………………………………… 239

a- 2, 3 ve 4. Gruplara Bağlı Vergi Müfettişlerince Yapılan İncelemelerde………………………. 240

b- Küçük ve Orta Ölçekli Mükellefler Grup Başkanlığına Bağlı Müfettişlerce Yapılacak İncelemelerde         241

4- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Yapılması………………………………………………………………….. 242

a- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi……………………………………………………………………………. 242

b- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi Süresi………………………………………………………………….. 244

c- Uzlaşmanın Yapılması………………………………………………………………………………………….. 246

d- Uzlaşma Kesinliği ve Dava Konusu Edilemeyeceği…………………………………………………. 249

e- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları…………………………………………………………………… 250

5- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ve Hapis Cezası……………………………………………………………… 256

G- TARHİYAT SONRASI UZLAŞMA……………………………………………………………………………… 258

1- Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Tanımı ve Kapsamı……………………………………………………. 258

2- Uzlaşma Talebinin Yapılması………………………………………………………………………………… 258

a- Uzlaşma Talebinde Bulunabilecek Kişiler………………………………………………………………. 258

b- Uzlaşma Talebinin Yapılacağı Süre……………………………………………………………………….. 259

H- UZLAŞMA KOMİSYONLARININ OLUŞUMU……………………………………………………………….. 262

1- Uzlaşma Komisyonlarının Yetki Sınırları………………………………………………………………… 262

a- Vergi Dairesi Başkanlığı Uzlaşma Komisyonu………………………………………………………… 265

b- Vergi Dairesi Uzlaşma Komisyonu…………………………………………………………………………. 265

2- Uzlaşma Talebinin Yapılacağı Mercii……………………………………………………………………… 267

3- Uzlaşma Talebinin Şekli……………………………………………………………………………………….. 267

4- Uzlaşma Talebinin İncelenmesi ve Görüşmelerin Yapılması…………………………………….. 269

5- Uzlaşma Gününün Ertelenmesi……………………………………………………………………………… 270

6- Belediyeler ve İl Özel İdareleri Tarafından Tarh Edilen Vergi ve Kesilen Cezalarda Tarhiyat Sonrası Uzlaşma        271

a- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 271

b- Uzlaşma Komisyonlarının Oluşturulması………………………………………………………………… 271

c- Uzlaşma Talebi Talep Süresi ve İncelenmesi………………………………………………………….. 272

d- Uzlaşmanın Sonuçları…………………………………………………………………………………………… 274

7- Uzlaşma Konusu Yapılabilecek ve Yapılamayacak Cezalar……………………………………… 275

8- Tarhiyat Sonrası Uzlaşmanın Sonuçları………………………………………………………………….. 275

a- Uzlaşmanın Kesinliği……………………………………………………………………………………………. 275

b- Uzlaşma ve Vergi Mahkemelerinde Dava Açma………………………………………………………. 276

c- Uzlaşma ve Cezalarda İndirme………………………………………………………………………………. 283

d- Ödeme Zamanı ve Gecikme Faizi………………………………………………………………………….. 283

9- Uzlaşılan Vergiler ve Bununla İlgili Faiz ve Cezanın Vadesinde Ödenmemesinin Uzlaşmayı Geçersiz Kılmayacağı                284

I- TARHİYAT ÖNCESİ VE TARHİYAT SONRASI UZLAŞMANIN KARŞILAŞTIRILMASI (MUKAYESE TABLOSU)   285

J- GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜKLERİNDE UZLAŞMA……………………………………………………………. 287

1- Uzlaşmanın Kapsamı……………………………………………………………………………………………. 287

2- Uzlaşmaya Konu Olabilecek ve Olamayacak Alacaklar…………………………………………… 288

a- Uzlaşmaya Konu Olabilecek Alacaklar…………………………………………………………………… 288

b- Uzlaşmaya Konu Olamayacak Alacaklar………………………………………………………………… 289

3- Uzlaşma Komisyonları………………………………………………………………………………………….. 289

a- Komisyonların Oluşumu……………………………………………………………………………………….. 289

b- Uzlaşma Komisyonlarının Yetkisi………………………………………………………………………….. 289

4- Başvuru Süresi ve Şekli……………………………………………………………………………………….. 290

a- Uzlaşma Talebinde Bulunabilecek Kişiler………………………………………………………………. 290

b- Başvurunun Şekli………………………………………………………………………………………………… 291

c- Başvuru Süresi……………………………………………………………………………………………………. 291

5- Uzlaşma Talebinin İncelenmesi…………………………………………………………………………….. 291

6- Uzlaşma Talebinin Sonuçları…………………………………………………………………………………. 292

7- Uzlaşma Görüşmesi…………………………………………………………………………………………….. 292

a- Uzlaşma Görüşmelerinde Bulunabilecek Kişiler……………………………………………………… 292

b- Uzlaşma Görüşmelerinin Yapılması……………………………………………………………………….. 293

c- Uzlaşma Gününün Ertelenmesi……………………………………………………………………………… 293

d- Uzlaşma İşlemleri Hangi Sürelerde Bitirilmelidir?……………………………………………………. 294

8- Uzlaşmanın Sonuçları…………………………………………………………………………………………… 294

a- Yapılacak İşlemler……………………………………………………………………………………………….. 294

b- Uzlaşılan Tutarların Dava ve İtiraz Konusu Yapılamayacağı……………………………………… 294

c- Uzlaşmanın Temin Edilememesi, Uzlaşmanın Vaki Olmaması Kavramları ve Hukuki Sonucu Nedir?        294

d- Uzlaşma Görüşmesinde “Uzlaşma Vaki Olmamasına Rağmen” Daha Sonra Uzlaşma Sağlanabilir mi?    295

9- İtiraz ve Kanun Yolu……………………………………………………………………………………………… 295

10- Ödeme………………………………………………………………………………………………………………. 296

11- Uzlaşma ve İtirazın Aynı Anda Kullanılamayacağı…………………………………………………. 296

12- Teminatlı İşlemlerde Uzlaşma……………………………………………………………………………… 296

 

İKİNCİ KISIM

VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ VERGİ MAHKEMELERİNDE DAVA

YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESİ (VERGİ DAVALARI)

 

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL AÇIKLAMALAR

 

I- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KAPSAMI VE YARGI YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESİ……………. 301

A- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ KAPSAMI………………………………………………………………….. 301

B- YARGI YOLUYLA ÇÖZÜM……………………………………………………………………………………… 302

II- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİNİN TÜRKİYE’DE GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR         303

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 303

B- VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ YARGI AŞAMASINDA ÇÖZÜMLENMESİNİN TÜRKİYE’DE GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR         304

1- Birinci Aşama (1982 İdari Yargı Reformu Öncesi)……………………………………………………. 304

a- Vergi Usul Kanunu’na Tâbi Olan Vergilere İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü……………….. 304

b- VUK Kapsamında Olmayan Vergilere İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümü………………………. 305

2- İkinci Aşama (1982 İdari Yargı Reformu Sonrası)…………………………………………………….. 306

III- VERGİ YARGILAMASINDA HAKİM OLAN İLKELER…………………………………………………… 307

A- RE’SEN ARAŞTIRMA İLKESİ………………………………………………………………………………….. 308

B- YAZILI OLMA İLKESİ…………………………………………………………………………………………….. 308

C- TOPLU YARGILAMA USULÜ İLKESİ……………………………………………………………………….. 309

D- KIYAS YAPILMAMA İLKESİ……………………………………………………………………………………. 309

IV- VERGİ YARGISINDA GÖREVLİ ORGANLAR……………………………………………………………. 310

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 310

B- VERGİ MAHKEMELERİ………………………………………………………………………………………….. 311

1- Kuruluşu ve İşleyişi……………………………………………………………………………………………… 311

2- Görevleri…………………………………………………………………………………………………………….. 311

a- Genel Olarak Vergi Mahkemelerinin Görevleri………………………………………………………… 311

b- Vergi Mahkemelerinin Tek Hakimle Çözeceği Uyuşmazlıklar……………………………………. 311

C- BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ………………………………………………………………………………. 312

1- Kuruluşu ve İşleyişi……………………………………………………………………………………………… 312

a- Genel Olarak Bölge İdare Mahkemesi Üyeliği…………………………………………………………. 313

b- Bölge İdare Mahkemesi Üyeliğine Devamlı Atama…………………………………………………… 313

2- Bölge İdare Mahkemelerinin Görevleri…………………………………………………………………… 313

D- VERGİ VE BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ KURULAN İLLER………………………………………. 313

1- Vergi Mahkemelerinin Kurulduğu İller ve Bağlı Oldukları Bölge İdare Mahkemeleri…….. 314

2- Vergi Mahkemesi Bulunmayan İller ve Bağlı Oldukları Bölge İdare Mahkemeleri……….. 315

E- DANIŞTAY…………………………………………………………………………………………………………… 317

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 317

2- Danıştay’ın Kuruluşu……………………………………………………………………………………………. 317

3- Danıştay’ın Vergi Uyuşmazlıkları İle İlgili Görevleri…………………………………………………. 317

a- Genel Olarak……………………………………………………………………………………………………….. 317

b- Danıştay Dava Dairelerinin Görevleri…………………………………………………………………….. 318

c- Danıştay Vergi ve İdari Dava Daireleri Kurullarının Görevleri…………………………………… 320

d- Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun Görevleri………………………………………………… 321

 

İKİNCİ BÖLÜM

VERGİ MAHKEMELERİNDE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMLENMESİ

 

I- VERGİ DAVASININ KAPSAMI KONUSU VE DAVA AÇMA HAKKININ DOĞMASI………………. 325

A- DAVANIN KAPSAMI………………………………………………………………………………………………. 325

B- DAVA KONUSU VE DAVA AÇMA HAKKININ DOĞMASI………………………………………………. 325

1- İlave Bir Verginin Tarh Edilmiş Olması…………………………………………………………………… 326

2- Ceza Kesilmesi ve Muhataba Tebliğ Edilmiş Olması……………………………………………….. 327

3- Vergi Hatalarının Şikayet Yoluyla Düzeltilmesi Başvurusunun Reddi Durumunda Dava Açılması              328

4- Uzlaşmanın Vaki Olmaması veya Temin Edilememesi Durumunda Dava Açılması……… 328

5- Uzlaşma Komisyonlarının Uzlaşma Talebini Yetkisizlik ve Süre Aşımı Nedeniyle Reddetmeleri Durumunda Dava Açılması   329

6- Takdir Komisyonlarının Bazı Kararlarına Karşı Dava Açılması………………………………….. 330

7- Tebliğ Edilen Ödeme Emrine Karşı Dava Açılması………………………………………………….. 333

8- İhtiyati Tahakkuk ve İhtiyati Haciz İşlemlerine Karşı Dava Açılması………………………….. 333

9- İhtirazi Kayıtla Yapılan Beyanda Dava Açılması………………………………………………………. 334

10- Teminat İsteme Yazısı Dava Konusu Edilebilir………………………………………………………. 334

C- DAVA KONUSU EDİLEMEYECEK İŞLEMLER……………………………………………………………. 335

1- Özelgelerin (Muktezaların) Dava Konusu Edilemeyeceği………………………………………….. 335

2- Genel Tebliğ İç Genelge ve Genel Yazılar………………………………………………………………. 336

3- Vergi İnceleme Raporu…………………………………………………………………………………………. 337

4- Vergi Dairesince Zarar Mahsubu KDV İndirimi Türü İndirimlerin Yapılamayacağının veya Tutarının Azaltıldığının Bildirilmesi               338

5- Gecikme Zammının veya Vergi Borcunun Ödenmesi Yazısı……………………………………… 338

6- Re’sen Mükellefiyet Tesisi……………………………………………………………………………………. 339

7- Haciz İşlemlerinin Dava Konusu Yapılabilirliği………………………………………………………… 340

8- Vergi Dairesi’nin Cevap Yazısı………………………………………………………………………………. 340

9- Sirkülerlerin Dava Konusu Edilebilirliği………………………………………………………………….. 340

D- VERGİ DAİRESİ YÖNÜNDEN DAVA KONUSU VE DAVA AÇMA HAKKININ DOĞMASI…….. 342

II- VERGİ DAVALARINDA GÖREV VE YETKİ………………………………………………………………… 342

A- GÖREVLİ YARGI YERİ………………………………………………………………………………………….. 342

1- İdare Mahkemelerinin Görevleri…………………………………………………………………………….. 343

2- Vergi Mahkemelerinin Görevleri……………………………………………………………………………. 344

B- GÖREV KONUSUNUN MAHKEMECE İNCELENMESİ………………………………………………….. 345

C- GÖREV UYUŞMAZLIĞININ GİDERİLMESİ………………………………………………………………… 346

1- Danıştay Dava Daireleri Arasında Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi……………………….. 346

2- İdare ve Vergi Mahkemelerinin Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi…………………………… 346

3- Danıştay ve Vergi Mahkemesi Arasında Uyuşmazlığının Giderilmesi………………………… 347

D- YETKİLİ VERGİ MAHKEMESİ…………………………………………………………………………………. 347

1- Yetkili Vergi Mahkemesinin Belirlenmesine İlişkin Genel Bilgi…………………………………. 347

2- Mahkemenin Yetki İtirazını İncelemesi…………………………………………………………………… 348

3- Yetki Uyuşmazlığının Giderilmesi………………………………………………………………………….. 349

E- MERCİ TAYİNİ……………………………………………………………………………………………………… 349

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 349

2- Fiili Engel Bulunması Durumu……………………………………………………………………………….. 350

3- Hukuki Engel Bulunması Durumu…………………………………………………………………………… 350

4- İki Mahkemenin Yetki Sınırında Tereddüt Edilmesi Durumu……………………………………… 350

III- BAĞLANTILI DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ…………………………………………………………… 351

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 351

B- BAĞLANTI KAVRAMI VE BAĞLANTININ ŞARTLARI…………………………………………………… 351

1- Aynı Maddi ya da Hukuki Sebepten Doğmuş Olma…………………………………………………… 351

2- Davalardan Birisi Hakkında Verilecek Kararın Diğerini de Etkileyebilecek Nitelikte Olması 352

3- Davaların Aynı Yargılama Aşamasında Bulunması………………………………………………….. 353

C- BAĞLANTININ BELİRLENMESİ………………………………………………………………………………. 354

D- BAĞLANTILI DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ YÖNTEMİ…………………………………………….. 354

1- Aynı Mahkemede Görülmekte Olan Davaların Birleştirilmesi……………………………………. 354

2- Ayrı Mahkemelerde Görülmekte Olan Davaların Birleştirilmesi………………………………… 355

E- BAĞLANTI İDDİASININ MAHKEMELERCE KABUL EDİLMEMESİ…………………………………. 356

F- BAĞLANTILI DAVALARLA İLGİLİ DİĞER KURALLAR…………………………………………………. 356

IV- VERGİ DAVASININ TARAFLARI…………………………………………………………………………….. 357

A- DAVACI (VERGİ DAVASI AÇABİLECEK OLANLAR)…………………………………………………… 357

1- Mükellefler ve Ceza Muhataplarında Dava Açma Ehliyeti…………………………………………. 358

2- Vergi Daireleri……………………………………………………………………………………………………… 362

3- Belediyeler………………………………………………………………………………………………………….. 365

4- Diğer Kuruluşlar…………………………………………………………………………………………………… 365

B- DAVALI……………………………………………………………………………………………………………….. 366

C- DAVA EHLİYETİNİN MAHKEMECE KENDİLİĞİNDEN DİKKATE ALINMASI…………………….. 366

D- DAVANIN TARAFLARININ DEĞİŞMESİ…………………………………………………………………….. 367

1- Taraflardan Birinin Ölmesi……………………………………………………………………………………. 367

2- Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi………………………………………………………………………………….. 368

E- DAVAYA KATILMA (MÜDAHALE)…………………………………………………………………………….. 368

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 368

2- Davaya Katılma Şartları ve Katılma Yöntemi…………………………………………………………… 369

3- Davaya Katılmanın Sonuçları………………………………………………………………………………… 370

F- DAVANIN İHBARI (DUYURULMASI)………………………………………………………………………….. 372

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 372

2- Davanın İhbarının Şartları ve Yöntemi……………………………………………………………………. 372

3- Davanın İhbarının Sonuçları………………………………………………………………………………….. 372

V- DAVA AÇMA SÜRESİ……………………………………………………………………………………………. 374

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 374

B- SÜRELERLE İLGİLİ GENEL ESASLAR……………………………………………………………………. 375

C- DAVA AÇMADA GENEL SÜRE……………………………………………………………………………….. 376

D- ÖZEL KANUNLARDA BELİRTİLEN DAVA AÇMA SÜRELERİ……………………………………….. 376

1- Vergi Usul Kanunu’nda Yer Alan Özel Dava Açma Süreleri………………………………………. 377

2- AATUHK Bünyesinde Yer Alan Özel Dava Açma Süreleri…………………………………………. 377

E- GÖREVLİ OLMAYAN YERE BAŞVURULMASI DURUMUNDA DAVA AÇMA SÜRESİ………… 378

F- DAVA AÇMA SÜRESİNİN BAŞLAMASI…………………………………………………………………….. 379

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 379

2- Özellik Taşıyan Durumlar……………………………………………………………………………………… 380

a- Vergi Usul Kanunu Kapsamına Giren Vergi, Resim ve Harçlar………………………………….. 380

b- Tebliğin Yapılmasında Hata…………………………………………………………………………………… 381

c- Ceza İhbarnamelerine Karşı Dava Açılması……………………………………………………………. 382

d- Ödeme İhbarnamelerinde Gecikme Faizi………………………………………………………………… 382

e- Uzlaşma Komisyonu İşlemlerinin Tebliği………………………………………………………………… 383

f- İdari İşlem Hakkında Bilgi Sahibi Olma Üzerine Dava Açılması…………………………………. 384

g- Tebliğ Yerine Geçen İşlemler………………………………………………………………………………… 385

h- İlanen Tebliğde Dava Açma Süresinin Başlangıcı……………………………………………………. 386

ı- Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergilerde Dava Açma Süresinin Başlangıcı………………………. 386

j- Kesinti Yoluyla Alınan Vergilerde Dava Açmada Sürenin Başlangıcı………………………….. 387

k- Tescile Bağlı Vergiler…………………………………………………………………………………………… 387

l- Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Taleplerinde Durum…………………………………………………… 388

m- Gümrük İdaresinin İşlemlerine Karşı Dava Açılması………………………………………………. 388

n- 6183 Sayılı Kanun Kapsamındaki İşlemler……………………………………………………………… 389

o- Vergi Benzeri Mali Yükümler…………………………………………………………………………………. 390

ö- İlan Yolu İle Tebliğle İlgili Genel Hüküm…………………………………………………………………. 391

G- MÜCBİR SEBEPLERİN DAVA AÇMA SÜRESİNE ETKİSİ…………………………………………….. 392

H- TATİLLER VE DAVA AÇMA SÜRESİ………………………………………………………………………… 394

1- Adli Tatil Durumunda Dava Açma Süresi………………………………………………………………… 394

2- Mali Tatil Durumunda Dava Açma Süresi………………………………………………………………… 395

I- DAVA AÇMA SÜRESİNİN GEÇİRİLMESİNİN SONUCU…………………………………………………. 396

VI- VERGİ YARGISINDA SÜRELER…………………………………………………………………………….. 397

A- VERGİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ SÜRELER……………………………………………………………. 397

1- Dava Açma Süreleri……………………………………………………………………………………………… 397

2- Davanın Yürütülmesi İle İlgili Süreler…………………………………………………………………….. 398

3- Diğer Süreler……………………………………………………………………………………………………….. 399

B- DANIŞTAY VE BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ SÜRELER…………………………… 399

1- Temyiz ve İtiraz Süreleri……………………………………………………………………………………….. 399

2- Temyiz ve İtiraz İncelemelerinin Yürütülmesi İle İlgili Süreler…………………………………… 400

C- ORTAK SÜRELER………………………………………………………………………………………………… 400

VII- DAVA DİLEKÇESİNİN DÜZENLENMESİ………………………………………………………………….. 401

A- DAVA DİLEKÇESİ HAKKINDA GENEL BİLGİ…………………………………………………………….. 401

B- HİTAP BÖLÜMÜ……………………………………………………………………………………………………. 401

1- Dilekçenin Görevli ve Yetkili Mahkemeye Verilmesi Durumu……………………………………. 402

2- Dilekçenin Başka Bir Yere Verilmesi Durumu…………………………………………………………. 402

a- Dilekçenin Başka İdare veya Vergi Mahkemesine Verilmesi Durumu………………………… 402

b- Dilekçenin Asliye Hukuk Mahkemesine Verilmesi Durumu………………………………………. 403

c- Dilekçenin Türk Konsolosluklarına Verilmesi Durumu……………………………………………… 403

C- YÜRÜTMEYİ DURDURMA DURUŞMA KEŞİF BİLİRKİŞİ VEYA DELİL TESPİTİ TALEPLERİ. 403

1- Yürütmeyi Durdurma Talebi…………………………………………………………………………………… 404

2- Duruşma Talebi……………………………………………………………………………………………………. 404

3- Keşif, Bilirkişi ya da Delil Tespiti Talebi…………………………………………………………………. 405

D- DAVACININ ADI SOYADI (UNVANI) VE ADRESİ………………………………………………………… 405

1- Davacının Gerçek Kişi Olması………………………………………………………………………………. 405

2- Davacının Tüzel Kişi Olması…………………………………………………………………………………. 405

3- Davacının Kanuni Temsilcisinin Olması…………………………………………………………………. 406

4- Davacının Vekilinin Olması…………………………………………………………………………………… 407

E- DAVALI……………………………………………………………………………………………………………….. 407

F- DAVA KONUSU…………………………………………………………………………………………………….. 408

G- DAVA KONUSU VERGİ VEYA CEZAYA İLİŞKİN BİLGİLER…………………………………………. 408

H- DAVA KONUSU İŞLEMİN TEBLİĞ TARİHİ………………………………………………………………… 409

I- DAVANIN ÖZETİ……………………………………………………………………………………………………. 410

J- DAVA NEDENLERİ………………………………………………………………………………………………… 410

K- SONUÇ VE İMZA………………………………………………………………………………………………….. 411

1- Yetki Belgesi……………………………………………………………………………………………………….. 412

2- Vergi ve Ceza İhbarnamelerinin Fotokopileri…………………………………………………………… 412

3- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri……………………………………………………………. 412

4- Dilekçede Dayanak Gösterilen Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri 412

VIII- DAVA DİLEKÇELERİNE İLİŞKİN ÖZELLİKLİ DURUMLAR…………………………………………. 419

A- DİLEKÇEYE VE EKLERİNE İLİŞKİN DİĞER KURALLAR ……………………………………………. 419

1- Dilekçe Sayısı ve Ekleri Hakkında Genel Bilgi………………………………………………………… 419

a- Yetki Belgesi……………………………………………………………………………………………………….. 419

b- Vergi ve Ceza İhbarnamelerinin Fotokopileri…………………………………………………………… 419

c- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri……………………………………………………………. 419

d- Dilekçede Dayanak Gösterilen Bazı Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri 419

2- Dilekçe Eklerinin Tasdik Zorunluluğu Olmaması…………………………………………………….. 420

3- Dilekçenin Bütün Örneklerinin İmzalanması Zorunluluğu…………………………………………. 420

4- Dilekçenin Posta İle Gönderilip Gönderilmeyeceği………………………………………………….. 421

5- Faks Mesajının Dilekçe Yerine Geçemeyeceği……………………………………………………….. 421

B- DİLEKÇEDEKİ EKSİKLİK VE YANLIŞLIKLARIN SONUÇLARI………………………………………. 422

1- İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Üçüncü Maddesine Aykırılık……………………………….. 422

a- Şekle Aykırılık…………………………………………………………………………………………………….. 422

b- Dilekçenin Ehliyetsiz Kimse Tarafından İmzalanması………………………………………………. 423

c- Vekilin Avukat Olmaması……………………………………………………………………………………… 424

d- Davalı İdarenin Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi………………………………………. 425

e-…………………………. Dava Konusu İşlemin Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu Nitelikte Olmaması     425

f- Dilekçe ve Eklerine İlişkin Eksiklikler ve Sonuçları…………………………………………………. 426

2- İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Beşinci Maddesine Aykırılık……………………………….. 427

C- DAVA DİLEKÇESİNİN VERİLECEĞİ YERLER……………………………………………………………. 428

D- TEK DİLEKÇE İLE DAVA AÇILABİLECEK DURUMLAR……………………………………………….. 430

1- Aynı Kişinin Birden Fazla İdari İşleme Karşı Tek Dilekçeyle Dava Açması………………… 430

a- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 430

b- Aynı Yargı Yerinin Görevli Olması Şartı…………………………………………………………………. 431

c- Dava Açma Süresi Yönünden Uygunluk Şartı………………………………………………………….. 431

d- İşlemlerin Aynı Türden Olması Şartı………………………………………………………………………. 431

e- Davalı Yönünden Uygunluk Bulunması Şartı…………………………………………………………… 431

2- Birden Fazla Kişinin Tek Dilekçe İle Dava Açabileceği Durumlar………………………………. 432

3-……. Tek Dilekçe ya da Birden Fazla Dilekçeyle Dava Açma Konusunda Bazı Örnek Olaylar     432

a- Aynı Şahıs Hakkında Belli Bir Dönem İçin Yapılan Tarhiyat……………………………………… 433

b- Birden Fazla Dilekçe İle Dava Açma Konusunda Bazı Örnek Olaylar…………………………. 434

4- Ayrı Ayrı Açılması Gereken Davalar Tek Dilekçe İle Açıldığında Dilekçe Red Kararı Verileceği ve Dilekçenin Yenilenmesi Gerektiği  436

IX- MAHKEMEDE DAVA DİLEKÇESİNİN İNCELENMESİ DAVANIN YÜRÜTÜLMESİ VE KARARA BAĞLANMASI 439

A- VERGİ DAVALARINDA DOSYANIN TEKEMMÜL ETMESİ……………………………………………. 439

1- İlk İnceleme………………………………………………………………………………………………………… 439

2- Dosyanın Esastan İncelenmesi……………………………………………………………………………… 440

3- Yedi Gün İçinde Davanın Karara Bağlanması………………………………………………………….. 440

B- DAVA DİLEKÇESİNİN KAYDI HARÇ VE POSTA ÜCRETLERİ………………………………………. 442

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 442

2- Harç ve Posta Pulu Ücretleriyle İlgili Dilekçe Örnekleri…………………………………………… 444

C- DİLEKÇE ÜZERİNDE İLK İNCELEME VE İLK İNCELEME ÜZERİNE VERİLECEK KARAR…. 446

1- İlk İnceleme Konuları……………………………………………………………………………………………. 446

2- İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar…………………………………………………………………….. 446

a- Görev ve Yetki Yönünden……………………………………………………………………………………… 446

b- İdari Merci Tecavüzü Yönünden…………………………………………………………………………….. 447

c- Ehliyet İşlemin Dava Konusu Edilemeyecek Nitelikte Olması ve Süre Aşımı Yönünden. 447

d- Husumet Yönünden………………………………………………………………………………………………. 447

e- Dilekçedeki Eksiklikler Yönünden…………………………………………………………………………. 448

D- DAVA DİLEKÇESİNİN KARŞI TARAFA (DAVALIYA TEBLİĞİ VE KARŞI TARAFIN SAVUNMASI İLE SAVUNMAYA CEVAP)           449

E- DAVA DİLEKÇESİNE YA DA SAVUNMA DİLEKÇESİNE CEVAP VERİLMEMESİ…………….. 454

F- DAVANIN GÖRÜLMESİ………………………………………………………………………………………….. 454

G- DURUŞMA…………………………………………………………………………………………………………… 455

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 455

2- Duruşma Yapılabilecek Durumlar………………………………………………………………………….. 455

3- Duruşmalara İlişkin Esaslar………………………………………………………………………………….. 456

4- Duruşma Kurallarının İhlalinin Bozma Nedeni Olacağı……………………………………………… 457

a- Taraflardan Birinin Talebi Halinde Duruşma Yapılması Gerektiği………………………………. 457

b- Mahkemenin Taraflardan Yalnızca Birini Duruşmaya Çağıramayacağı………………………. 457

c- Duruşmayı Yapan Heyetle Kararı Veren Heyetin Farklı Olamayacağı………………………… 458

d- Duruşma Tutanağını İmzalayan Üyenin Kararda İmzasının Olmayışı…………………………. 458

H- DOSYALARIN İNCELENMESİ VE KARAR…………………………………………………………………. 458

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 458

2- Sonradan İbraz Edilen Belgelerin Durumu………………………………………………………………. 459

3- Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik ve Adrese Tebligat Yapılamaması Nedeniyle Dosyanın İşlemden Kaldırılması  460

4- Davanın Karara Bağlanması………………………………………………………………………………….. 463

5- Kararların İçeriği Saklanması ve Tebliği………………………………………………………………… 463

6- Kararların Sonuçları…………………………………………………………………………………………….. 464

7- Kararların Uygulanması………………………………………………………………………………………… 466

8- Haksız Vergilendirmeden Doğan Zararın Tazmini Gerektiği………………………………………. 467

a- Her Türlü Zararda Geçerli……………………………………………………………………………………… 467

b- Vergilendirme Olayı……………………………………………………………………………………………… 467

I- KARARLARIN AÇIKLANMASI…………………………………………………………………………………… 468

İ- YANLIŞLIKLARIN DÜZELTİLMESİ……………………………………………………………………………. 470

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 470

2- Yanlışlıkların Düzeltilmesi…………………………………………………………………………………….. 470

3- Yanlışlıkların Düzeltilmesi Talebinde Süre……………………………………………………………… 470

4- Yanlışlıkların Düzeltilmesi Talebinde Usul……………………………………………………………… 471

X- VERGİ MAHKEMESİNDE İHBARNAME TEBLİĞİNDEN ÖNCE DAVA AÇILMASI……………… 474

XI- ÖDEME EMRİNE KARŞI DAVA AÇILMASI……………………………………………………………….. 475

A- ÖDEME EMRİ KAVRAMI MAL BİLDİRİMİ VE ÖDEME EMRİNE İLİŞKİN GENEL KURALLAR 476

1- Ödeme Emri Kavramı…………………………………………………………………………………………… 476

2- Mal Bildirimi………………………………………………………………………………………………………… 477

a- Cezai Yaptırımlar…………………………………………………………………………………………………. 477

b- Hukuki Yaptırımlar……………………………………………………………………………………………….. 478

3- Ödeme Emrine İlişkin Genel Kurallar…………………………………………………………………….. 480

B- ÖDEME EMRİNDE BULUNABİLECEK HUKUKA AYKIRILIK DURUMLARI VE ÖDEME EMRİNE İTİRAZ            483

1- Yetki Unsuru Bakımından……………………………………………………………………………………… 484

2- Şekil Unsuru Bakımından……………………………………………………………………………………… 485

3- Sebep Unsuru Bakımından……………………………………………………………………………………. 485

a- Alacağın Hukuken Doğmuş Olması………………………………………………………………………… 485

b- Alacağın Tahsil Edilebilir Olması…………………………………………………………………………… 486

4- Konu Unsuru Bakımından……………………………………………………………………………………… 487

a- Borcun Hiç Ortaya Çıkmadığı İddiası……………………………………………………………………… 488

b- Borçluda Hata Yapıldığı İddiası……………………………………………………………………………… 491

c- Borcun Ödendiği İddiası……………………………………………………………………………………….. 491

d- Borcun Terkin Edildiği İddiası……………………………………………………………………………….. 491

e- Haksız Çıkma Zammı……………………………………………………………………………………………. 492

 f- Haksız Çıkma Zammının Hem Vergi Hem de Cezaya Uygulanacağı…………………………… 493

g- Kısmen Onanan Ödeme Emrinde Haksız Çıkma Zammı……………………………………………. 493

5- Amaç Unsuru Bakımından…………………………………………………………………………………….. 494

C- ÖDEME EMRİNE KARŞI AÇILACAK DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ YARGI YERİ…… 494

D- ÖDEME EMRİNE KARŞI AÇILACAK DAVALARDA DAVA AÇMA SÜRESİ………………………. 495

E- ÖDEME EMRİNE KARŞI AÇILACAK DAVALARDA YÜRÜTMEYİ DURDURMA İSTEMİNDE BULUNMA GEREĞİ               496

XII- TEMİNAT İSTEME İHTİYATİ HACZE KARŞI DAVA AÇILMASI…………………………………….. 499

A- VERGİ İNCELEMESİ VE TEMİNAT………………………………………………………………………….. 499

B- İNCELEME ELEMANININ TALEBİ OLMADAN TEMİNAT İSTENİLMESİ………………………….. 500

C- ŞİRKET ORTAKLARINDAN TEMİNAT İSTENİP İSTENMEYECEĞİ VE İHTİYATİ HACİZ DURUMU    500

XIII- GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI…………………………………………………. 501

A- GİRİŞ………………………………………………………………………………………………………………….. 501

B- GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ İDARİ AŞAMADA ÇÖZÜMÜ………………………………………. 501

1- Gümrük Vergilerinde Uyuşmazlıkların Ortaya Çıkması…………………………………………….. 502

a- Eşya Henüz Gümrük Denetiminde İken Ortaya Çıkan Uyuşmazlık…………………………….. 502

b- Eşya Gümrük Denetiminden Çıktıktan Sonraki Uyuşmazlık………………………………………. 504

2- Gümrük Vergilerine İtiraz Nedenleri……………………………………………………………………….. 504

a- Konu Nedeniyle İtirazlar……………………………………………………………………………………….. 504

b- Matrah Nedeniyle İtirazlar……………………………………………………………………………………… 505

c- Tarife Nedeniyle İtirazlar………………………………………………………………………………………. 506

d- Diğer İtiraz Nedenleri……………………………………………………………………………………………. 507

3- Gümrük Vergilerinde İtiraz Mercileri ve Geri Ödeme……………………………………………….. 508

a- İtiraz Mercileri ve İtirazların İncelenmesi………………………………………………………………… 508

b- Gümrük Vergilerinin Kaldırılması ve Geri Verilmesi………………………………………………… 512

C- GÜMRÜK VERGİLERİNİN TAHAKKUKUYLA VE CEZALARINA YAPILAN İTİRAZLAR VE DAVA KONUSU YAPILMASI   513

1- Gümrük İdaresinden Görüş İstenmesi……………………………………………………………………. 513

2- Gümrük Vergilerinin Tahakkuku Tebliği ve Ödenmesi……………………………………………… 514

D- GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARININ YARGISAL ÇÖZÜMÜ……………………………………………….. 516

E- GÜMRÜK UYUŞMAZLIKLARINDA YARGIYA BAŞVURU……………………………………………… 517

XIV- İHTİRAZİ KAYITLA YAPILAN BEYANDA DAVA AÇILMASI……………………………………….. 518

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 518

B- İHTİRAZİ KAYITLA BEYANIN NEDENLERİ……………………………………………………………….. 519

C- İHTİRAZİ KAYITLA BEYANIN KAPSAMI VE İHTİRAZİ KAYITLA BEYANDA BULUNABİLECEK KİŞİLER         520

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 520

2- İhtirazi Kayıtla Beyanname Verme Yöntemi…………………………………………………………….. 521

a- Elden Verilen Beyannamelerde İhtirazi Kayıt………………………………………………………….. 521

b- Posta İle Verilen Beyannamelerde İhtirazi Kayıt……………………………………………………… 521

c- Elektronik Ortamda İhtirazi Kayıt…………………………………………………………………………… 521

D- İHTİRAZİ KAYITLA VERİLEN BEYANNAMELER ÜZERİNDEN YAPILACAK TARHİYATTA USUL….. 522

1- Tarh ve Tahakkukun Tahakkuk Fişi İle Yapılması……………………………………………………. 522

2- İhtirazi Kayıtla Beyana Karşı Dava Açılması Tahsilatı Durdurmaz……………………………… 522

3- Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilmiş Olması ………………………………………………….. 522

a- Yargı Kararının Mükellef Lehine Olması…………………………………………………………………. 523

b- Yargı Kararının İdare Lehine Olması………………………………………………………………………. 523

4- Dava Açma Süresinin Başlangıcı…………………………………………………………………………… 523

5- Beyannamenin İhtirazi Kayıt Niteliği Taşımayan Şerh ve Bildirimlerle Verilmesi Durumunda Yapılacak Tarh ve Tahakkuk İşlemleri    524

E- İHTİRAZİ KAYITLA BEYAN EDİLİP ÖDENEN VERGİLER……………………………………………. 525

1- Faiz Hesaplanacağı Sürenin Başlangıcı…………………………………………………………………. 525

F- İHTİRAZİ KAYITLA BEYAN EDİLİP ÖDENMEYEN VERGİLER……………………………………… 526

1- Hesaplama Yöntemi……………………………………………………………………………………………… 526

G- İHTİRAZİ KAYITLA BEYANIN SONUÇLARI……………………………………………………………….. 526

XV- GENEL TEBLİĞ YA DA KARARNAMELERLE YAPILAN DÜZENLEMELERİN DAVA KONUSU EDİLMESİ      528

A- GENEL DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERE KARŞI AÇILACAK DAVALARIN KONUSU VE KAPSAMI 528

B- GENEL DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERE KARŞI AÇILACAK DAVALARIN GÖRÜLECEĞİ YARGI YERİ   529

C- DAVA AÇMA SÜRESİ VE SÜRENİN BAŞLANGICI……………………………………………………… 530

D- TEMYİZ YERİ VE SÜRESİ……………………………………………………………………………………… 530

XVI- EMLAK VERGİSİ ASGARİ BİRİM DEĞERİNE KARŞI DAVA AÇMA…………………………….. 531

A- ASGARİ BİRİM DEĞERLERİNİN TESPİTİ…………………………………………………………………. 531

1- Bina Metrekare Normal İnşaat Maliyet Bedellerinin Tespiti……………………………………….. 531

2- Arsalar ve Araziye Ait Asgari Ölçüde Birim Değer Tespiti………………………………………… 531

a- Arsalar İçin…………………………………………………………………………………………………………. 531

b- Araziler İçin…………………………………………………………………………………………………………. 531

3- Büyükşehir Belediyesi Bulunan İllerde Uygulama…………………………………………………… 532

B- TAKDİR KOMİSYONU KARARLARINA KARŞI DAVA AÇMA…………………………………………. 533

XVII- ANAYASA MAHKEMESİ’NE DAVA AÇMA…………………………………………………………….. 534

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………….. 534

B- DAVA YOLU (İPTAL DAVASI)…………………………………………………………………………………. 534

1- İptal Davası Açma Yetkisi…………………………………………………………………………………….. 534

2- Kanunların Şekil Yönünden Anayasa’ya Aykırılığı İddiası………………………………………… 535

3- Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği İlkesi………………………… 536

4- İptal Kararlarının Geriye Yürümezliği Kuralının Getiriliş Amacı…………………………………. 537

C- İTİRAZ YOLU……………………………………………………………………………………………………….. 538

D- ANAYASA MAHKEMESİ’NDE BİREYSEL BAŞVURU………………………………………………….. 541

1- Genel Açıklama…………………………………………………………………………………………………… 541

2- Bireysel Başvuru Hakkı………………………………………………………………………………………… 541

a- Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar……………………………………………………………….. 541

b- Bireysel Başvuru Usulü………………………………………………………………………………………… 542

c- Bireysel Başvuruların İncelenmesi………………………………………………………………………… 543

d- Kararlar………………………………………………………………………………………………………………. 544

 

ÜÇÜNCÜ KISIM

VERGİ MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI

 

BİRİNCİ BÖLÜM

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNDE VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ

İTİRAZ YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESİ

 

I- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………… 553

II- İTİRAZA KONU OLABİLECEK VE OLAMAYACAK KARARLAR…………………………………….. 553

A- İTİRAZA KONU KARARLARA İLİŞKİN GENEL ŞARTLAR……………………………………………. 553

1- Kararın Nihai (Son) Karar Niteliğinde Olması…………………………………………………………… 554

2- Kararın Tek Hakim Tarafından Verilmiş Olması………………………………………………………. 554

B- İTİRAZ BAŞVURUSUNA KONU OLABİLECEK KARARLAR………………………………………….. 556

C- İTİRAZ BAŞVURUSUNA KONU OLAMAYACAK KARARLAR………………………………………… 558

1- Nihai Kararlar………………………………………………………………………………………………………. 558

2- Nihai Olmayan Kararlar………………………………………………………………………………………… 559

III-……………………………………………………………………………………………………. İTİRAZ NEDENLERİ     560

IV- BÖLGE İDARE MAHKEMESİNE İTİRAZ BAŞVURULARINDA YÜRÜTMEYİ DURDURMA TALEBİNDE BULUNMA GEREĞİ              560

V-……………………………………………………………………. İTİRAZ İNCELEMESİNİN YAPILACAĞI YER     561

VI-………………………………………………………………………………………………………….. İTİRAZ SÜRESİ     561

VII-……. BÖLGE İDARE MAHKEMELERİNE VERİLECEK İTİRAZ DİLEKÇESİNİN DÜZENLENMESİ     562

A- İTİRAZ DİLEKÇESİ HAKKINDA GENEL BİLGİ…………………………………………………………… 562

B- HİTAP BÖLÜMÜ……………………………………………………………………………………………………. 562

1- Dilekçenin İtiraza Konu Kararı Veren Mahkemeye Verilmesi Durumu………………………… 563

2- Dilekçenin İtiraza Konu Kararı Veren Mahkemeden Başka Bir Yere Verilmesi Durumu.. 563

a- Dilekçenin Başka İdare veya Vergi Mahkemesine Verilmesi Durumu………………………… 563

b- Dilekçenin Bir Asliye Hukuk Mahkemesine Verilmesi Durumu………………………………….. 563

c- Dilekçenin Türk Konsolosluklarına Verilmesi Durumu……………………………………………… 564

C- İTİRAZ İSTEMLERİNDE YÜRÜTMEYİ DURDURMA VE DURUŞMA TALEPLERİ……………….. 564

1- Yürütmeyi Durdurma Talebi…………………………………………………………………………………… 564

2- Duruşma İstemi……………………………………………………………………………………………………. 565

D- İTİRAZ EDENİN ADI SOYADI (UNVANI) VE ADRESİ…………………………………………………… 565

1- İtiraz Edenin Gerçek Kişi Olması…………………………………………………………………………… 565

2- İtiraz Edenin Tüzel Kişi Olması……………………………………………………………………………… 565

3- İtiraz Edenin Kanuni Temsilcisinin Olması……………………………………………………………… 566

4- İtiraz Edenin Vekilinin Olması……………………………………………………………………………….. 566

5- İtiraz Edenin İdare Olması…………………………………………………………………………………….. 567

E- KARŞI TARAF………………………………………………………………………………………………………. 567

F- İTİRAZ KONUSU…………………………………………………………………………………………………… 567

G- DAVA KONUSU VERGİ VEYA CEZAYA İLİŞKİN BİLGİLER…………………………………………. 568

H- İTİRAZ KONUSU MAHKEME KARARININ TEBLİĞ TARİHİ…………………………………………… 568

I- İTİRAZ KONUSU OLAYA VE BOZMA NEDENLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR………………… 569

J- SONUÇ VE İMZA…………………………………………………………………………………………………… 570

VIII- BÖLGE İDARE MAHKEMESİNE VERİLECEK İTİRAZ DİLEKÇESİ İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ BAZI DURUMLAR 573

A- İTİRAZ DİLEKÇESİ VE EKLERİNE İLİŞKİN DİĞER KURALLAR……………………………………. 573

1- Dilekçe Sayısı ve Ekleri Hakkında Genel Bilgi………………………………………………………… 573

a- Yetki Belgesi……………………………………………………………………………………………………….. 573

b- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri……………………………………………………………. 573

c- Dilekçede Dayanak Gösterilen Bazı Yasa Tüzük Yönetmelik ve Genel Tebliğlerin Fotokopileri 573

2- Dilekçe Eklerinin Tasdik Zorunluluğu Olmaması…………………………………………………….. 574

3- Dilekçenin Bütün Örneklerinin İmzalanması Zorunluluğu…………………………………………. 574

4- Dilekçenin Posta İle Gönderilip Gönderilmeyeceği………………………………………………….. 574

B- DİLEKÇEDEKİ EKSİKLİK VE YANLIŞLIKLARIN SONUÇLARI………………………………………. 574

1- Şekle Aykırılık…………………………………………………………………………………………………….. 574

2- Dilekçenin Ehliyetsiz Kimse Tarafından İmzalanması………………………………………………. 575

3- Vekilin Avukat Olmaması……………………………………………………………………………………… 576

4- Karşı Tarafın Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi………………………………………….. 576

5- İtiraz Talebinin Süre Geçtikten Sonra Yapılması……………………………………………………… 576

C- İTİRAZ DİLEKÇESİNİN VERİLECEĞİ YERLER………………………………………………………….. 576

IX- BÖLGE İDARE MAHKEMESİNDE İTİRAZ DİLEKÇESİNİN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI           578

A- İTİRAZ DİLEKÇESİNİN KAYDI, HARÇ VE POSTA ÜCRETLERİ…………………………………….. 578

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 578

B- TEBLİGAT VE CEVAP VERME……………………………………………………………………………….. 579

C- İTİRAZ İNCELEMESİ VE KARAR…………………………………………………………………………….. 581

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 581

2- İtiraz Dilekçesinin İncelenmesi……………………………………………………………………………… 581

3- İtiraz İncelemesinde Duruşma Yapılması……………………………………………………………….. 582

4- İtiraz Başvurusunun Karara Bağlanması………………………………………………………………… 584

a- İlk Derece (Vergi) Mahkemesi Kararının Onanması………………………………………………….. 584

b- Bölge İdare Mahkemesinin Kararı Bozması ve İşin Esası Hakkında Karar Vermesi…….. 584

c- Bölge İdare Mahkemesinin Kararı Bozması ve Dosyayı İlk Derece (Vergi) Mahkemesine Geri Göndermesi             585

5- Bölge İdare Mahkemesinin İtiraz Üzerine Verdiği Kararın Kesinliği……………………………. 585

6- Bölge İdare Mahkemesi Kararların İçeriği ve Tebliği……………………………………………….. 585

7- Bölge İdare Mahkemesi Kararların Uygulanması…………………………………………………….. 586

 

İKİNCİ BÖLÜM

DANIŞTAY’DA VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ TEMYİZ YOLUYLA ÇÖZÜMLENMESİ

 

I- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………… 587

II- TEMYİZE KONU OLABİLECEK VE OLAMAYACAK KARARLAR……………………………………. 588

A- TEMYİZE KONU OLABİLECEK KARARLARA İLİŞKİN KOŞULLAR……………………………….. 588

1- Kararın Nihai Karar Niteliğinde Olması…………………………………………………………………… 588

2- Kararın Kurul Halinde Verilmiş Olması…………………………………………………………………… 589

B- TEMYİZ BAŞVURUSUNA KONU OLABİLECEK KARARLAR………………………………………… 589

1- Davanın Esası Hakkında Verilen Nihai Kararlar………………………………………………………. 589

2- Usule İlişkin Nihai Kararlar…………………………………………………………………………………… 590

a- Harç veya Posta Ücreti Eksikliği Nedeniyle Verilen Kararlar……………………………………. 590

b- İlk İnceleme Sonucunda Verilen Kararlar……………………………………………………………….. 591

c- Usule İlişkin Diğer Nihai Kararlar…………………………………………………………………………… 595

d- Yargılamanın Yenilenmesi Talepleriyle İlgili Olarak Verilen Kararlar………………………… 595

C- TEMYİZ BAŞVURUSUNA KONU OLAMAYACAK KARARLAR………………………………………. 597

1- Nihai Kararlar………………………………………………………………………………………………………. 597

2- Nihai Olmayan Kararlar ……………………………………………………………………………………….. 598

III-…………………………………………………………………………………………………… TEMYİZ NEDENLERİ     599

A- GÖREV VE YETKİ KURALLARINA AYKIRILIK…………………………………………………………… 599

1- Görev Kurallarına Aykırılık……………………………………………………………………………………. 599

2- Yetki Kurallarına Aykırılık…………………………………………………………………………………….. 600

B- HUKUKA AYKIRILIK……………………………………………………………………………………………… 600

1- Hukuk Kuralının Uygulanmasında Yanlışlık Yapılmış Olması……………………………………. 600

2- Olayın Belirlenmesinde Yanlışlık Yapılmış Olması………………………………………………….. 601

3- Olayın Nitelendirilmesinde Yanlışlık Yapılmış Olması……………………………………………… 601

C- USUL KURALLARINA AYKIRILIK…………………………………………………………………………….. 601

1- İddia ve Savunma Düzenine Uyulmaması……………………………………………………………….. 601

2- Mahkemelerin Toplanma ve Karar Yeter Sayısına İlişkin Kurallara Aykırılık………………. 602

3- Sürelerin Dolmasının Beklenilmemesi……………………………………………………………………. 602

4- Yargı Kararlarının Gerekçesiz Olması……………………………………………………………………. 602

IV- DANIŞTAY’A TEMYİZ BAŞVURULARINDA YÜRÜTMEYİ DURDURMA TALEBİNDE BULUNMA GEREĞİ         603

V- TEMYİZ İNCELEMESİNİN YAPILACAĞI YER…………………………………………………………….. 603

VI- TEMYİZ SÜRESİ………………………………………………………………………………………………….. 603

VII- TEMYİZ DİLEKÇESİNİN DÜZENLENMESİ……………………………………………………………….. 605

A- TEMYİZ DİLEKÇESİ HAKKINDA GENEL BİLGİ………………………………………………………….. 605

B- HİTAP BÖLÜMÜ……………………………………………………………………………………………………. 605

1- Danıştay’a Temyiz Başvurusuna İlişkin Dilekçenin Kararı Veren Vergi Mahkemesine Verilmesi Durumu 605

2- Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı Davalarda Durum…………………………. 606

3- Dilekçenin Temyize Konu Olan Kararı Veren Mahkemeden Başka Bir Yere Verilmesi Durumu  606

a-……………………………………… Dilekçenin Bir Başka İdare veya Vergi Mahkemesine Verilmesi     606

b- Dilekçenin Bir Asliye Hukuk Mahkemesine Verilmesi Durumu………………………………….. 607

c- Dilekçenin Türk Konsolosluklarına Verilmesi Durumu……………………………………………… 607

C- YÜRÜTMEYİ DURDURMA VE DURUŞMA TALEPLERİ………………………………………………… 607

1- Yürütmeyi Durdurma İstemi…………………………………………………………………………………… 607

2- Duruşma İstemi……………………………………………………………………………………………………. 608

D- TEMYİZ EDENİN ADI SOYADI (UNVANI) VE ADRESİ…………………………………………………. 608

1- Temyiz Edenin Gerçek Kişi Olması……………………………………………………………………….. 608

2- Temyiz Edenin Tüzel Kişi Olması…………………………………………………………………………… 608

3- Temyiz Edenin Kanuni Temsilcisinin Olması………………………………………………………….. 609

4- Temyiz Edenin Vekilinin Olması……………………………………………………………………………. 609

5- Temyiz Edenin İdare Olması…………………………………………………………………………………. 609

E- KARŞI TARAF………………………………………………………………………………………………………. 610

F- TEMYİZ KONUSU………………………………………………………………………………………………….. 610

G- DAVA KONUSU VERGİ VEYA CEZAYA İLİŞKİN BİLGİLER…………………………………………. 611

H- TEMYİZ KONUSU MAHKEME KARARININ TEBLİĞ TARİHİ………………………………………….. 611

I- TEMYİZ KONUSU OLAYA VE BOZMA SEBEPLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR………………. 612

İ- SONUÇ VE İMZA……………………………………………………………………………………………………. 613

VIII- TEMYİZ DİLEKÇESİ İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR…………………………………………… 615

A- TEMYİZ DİLEKÇESİ VE EKLERİNE İLİŞKİN DİĞER KURALLAR………………………………….. 615

1- Temyiz Dilekçesi…………………………………………………………………………………………………. 615

2- Dilekçe Sayısı ve Ekleri Hakkında Genel Bilgi………………………………………………………… 615

a- Yetki Belgesi……………………………………………………………………………………………………….. 615

b- Dilekçede Belirtilen Belgelerin Fotokopileri……………………………………………………………. 616

c- Dilekçede Dayanak Olarak Gösterilen Bazı Yasa Tüzük Yönetmelik ve

  Genel Tebliğlerin Fotokopileri…………………………………………………………………………………. 616

3- Dilekçe Eklerinin Tasdik Zorunluluğu Olmaması…………………………………………………….. 616

4- Dilekçenin Bütün Örneklerinin İmzalanması Zorunluluğu…………………………………………. 616

5- Dilekçenin Posta İle Gönderilip Gönderilmeyeceği………………………………………………….. 617

B- DİLEKÇEDEKİ EKSİKLİK VE YANLIŞLIKLARIN SONUÇLARI………………………………………. 617

1- Şekle Aykırılık…………………………………………………………………………………………………….. 617

2- Dilekçenin Ehliyetsiz Kimse Tarafından İmzalanması………………………………………………. 618

3- Vekilin Avukat Olmaması……………………………………………………………………………………… 619

4- Karşı Tarafın Gösterilmemesi veya Yanlış Gösterilmesi………………………………………….. 619

5- Temyiz İsteminin Süre Geçtikten Sonra Yapılması………………………………………………….. 620

C- TEMYİZ DİLEKÇESİNİN VERİLECEĞİ YERLER…………………………………………………………. 620

IX- DANIŞTAY’DA TEMYİZ DİLEKÇESİNİN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI………. 621

A- TEMYİZ DİLEKÇESİNİN KAYDI, HARÇ VE POSTA ÜCRETLERİ…………………………………… 621

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 621

2- Harç ve Posta Ücretini Tamamlama Dilekçesi Örneği……………………………………………… 622

B- TEBLİGAT VE CEVAP VERME……………………………………………………………………………….. 622

C- SAVUNMA DİLEKÇESİ İÇİN EK SÜRE VERİLMESİ……………………………………………………. 623

D- TEMYİZ İNCELEMESİ VE KARAR……………………………………………………………………………. 626

1- Temyiz İncelemesinde Yöntem……………………………………………………………………………… 626

2- Temyiz İncelemesinde Duruşma Yapılması…………………………………………………………….. 626

3- Temyiz İncelemesinin Yapılması…………………………………………………………………………… 628

4- Temyiz İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar…………………………………………….. 629

a- Vergi Mahkemesi Kararının Onanması…………………………………………………………………… 629

b- Vergi Mahkemesi Kararının Düzeltilerek Onanması…………………………………………………. 629

c- Vergi Mahkemesi Kararının Kısmen Onanması (Kısmen Bozulması)………………………….. 629

d- Vergi Mahkemesi Kararının Bozulması…………………………………………………………………… 630

5- Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlemler………………………………………………………………. 630

a- Danıştayca İşin Esası Hakkında Karar Verilen Durumlar………………………………………….. 630

b- Bozulan Karara İlişkin Dosyanın Vergi Mahkemesine Gönderilmesi………………………….. 631

c- Bozma Kararına Uyan Mahkeme Mükellef Aleyhine Hüküm Tesis Edemez…………………. 632

6- Vergi Mahkemesinin Direnme (Israr) Kararı…………………………………………………………….. 632

7- Danıştay Kararlarının İçeriği ve Tebliği………………………………………………………………….. 633

8- Kararların Uygulanması………………………………………………………………………………………… 633

X- DANIŞTAY’IN BOZMA KARARI ÜZERİNE VERGİ MAHKEMESİNE GERİ GÖNDERİLEN DOSYA İLE İLGİLİ OLARAK VERGİ MAHKEMESİNCE VERİLEBİLECEK KARARLAR…………………………………………………………………………………….. 635

A- BOZMAYA UYMA KARARI……………………………………………………………………………………… 637

1- Kararın Usul Hükümlerine Uyulmadığı Gerekçesiyle Bozulması……………………………….. 637

2- Kararın Kısmen Bozulması……………………………………………………………………………………. 637

B- VERGİ MAHKEMESİNİN İLK KARARINDA ISRAR ETMESİ………………………………………….. 638

XI- VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULUNA BAŞVURULMASI……………………………………………. 639

A- KURULUN OLUŞUMU VE GÖREVLERİ…………………………………………………………………….. 639

1- Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun Oluşumu………………………………………………….. 639

2- Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunun Görevleri…………………………………………………. 640

B- VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULUNA BAŞVURU NEDENLERİ……………………………………. 640

1- Vergi Mahkemesince Verilen Israr (Direnme) Kararlarının Temyizi……………………………. 640

2- Danıştay’a İlk Derece Mahkemesi Olarak Dava Açılan Durumlarda Danıştayca Verilen Kararların Temyizi              641

3- Danıştay Vergi Dava Dairelerince Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkında Verilen Kararlara Karşı İtiraz            642

4- Kararın Düzeltilmesi…………………………………………………………………………………………….. 643

5- Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’na Başvuru ve Savunma İle İlgili Dilekçe Örnekleri 643

6- Dilekçelerin Verileceği Yerler……………………………………………………………………………….. 643

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ORTAK HÜKÜMLER

I- KARAR DÜZELTME………………………………………………………………………………………………… 647

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 647

B- DÜZELTİLMESİ İSTENEBİLECEK VE İSTENEMEYECEK KARARLAR…………………………… 648

1- Kararın Düzeltilmesi İstenebilecek Kararlar……………………………………………………………. 648

2- Kararın Düzeltilmesi İstenemeyecek Kararlar…………………………………………………………. 649

C- KARAR DÜZELTME SÜRESİ…………………………………………………………………………………… 650

D- KARAR DÜZELTME NEDENLERİ…………………………………………………………………………….. 651

E- KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNABİLECEK KİMSELER…………………………………… 652

F- DÜZELTMEDE DURUŞMA………………………………………………………………………………………. 653

G- KARAR DÜZELTME BAŞVURULARINDA YÜRÜTMEYİ DURDURMA İSTEMİNDE BULUNMA GEREĞİ             653

H- İKİNCİ KEZ KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNULMASI………………………………………. 653

I- KARAR DÜZELTME İSTEMİNİN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI BAŞVURUSUNUN YAPILMASI DİLEKÇENİN VERİLECEĞİ YER VE YETKİLİ MERCİ…………………………………………………………………………………………………………………….. 653

1- Karar Düzeltme Başvurusunun Yapılması………………………………………………………………. 653

2- Karar Düzeltme Dilekçesinin Verileceği Yerler……………………………………………………….. 654

3- Karar Düzeltme İstemini Karara Bağlayacak Merci………………………………………………….. 654

4- Karşı Tarafın Cevap Vermesi Dosyanın Tamamlanması İnceleme ve İstemin Karara Bağlanması             655

5- Düzeltme Kararlarına Karşı Düzeltme İstemi…………………………………………………………… 656

J- KARAR DÜZELTME MÜESSESESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ…………………………………….. 659

II- YARGILAMANIN YENİLENMESİ………………………………………………………………………………. 661

A- GENEL AÇIKLAMA……………………………………………………………………………………………….. 661

B- YARGILAMANIN YENİLENMESİ BAŞVURUSUNDA KONU EDİLEBİLECEK VE EDİLEMEYECEK KARARLAR                662

1- Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusuna Konu Edilebilecek Kararlar………………………… 662

2- Yargılamanın Yenilenmesine Konu Edilemeyecek Kararlar……………………………………… 662

C- YARGILAMANIN YENİLENMESİ İÇİN ARANAN KOŞULLAR………………………………………… 663

D- YARGILAMANIN YENİLENMESİ NEDENLERİ VE SÜRESİ…………………………………………… 664

1- Bir Belgenin Sonradan Ele Geçmesi………………………………………………………………………. 665

2- Bir Belgenin Sahteliğinin Sonradan Belirlenmesi…………………………………………………….. 665

3- Karara Esas Alınan İlamın Sonradan Ortadan Kalkması…………………………………………… 666

4- Bilirkişinin Kasten Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi………………………………………………….. 666

5- Hile Kullanılmış Olması………………………………………………………………………………………… 666

6- Davanın Vekil ya da Kanuni Temsilci Olmayanlarla Görülmesi………………………………… 667

7- Çekinmesi Gereken Hakim ya da Üyenin Karara Katılmış Olması…………………………….. 667

8- Birbirine Aykırı Hükümlerin Varlığı………………………………………………………………………… 667

9- Hükmün İnsan Haklarına Aykırılığının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Kesinleşmiş Kararı İle Tespit Edilmiş Olması    668

E- YARGILAMANIN YENİLENMESİ İSTEMİNDE TARAFLAR……………………………………………. 668

F- YARGILAMANIN YENİLENMESİ İSTEMİNİN İNCELENMESİ VE KARAR………………………… 669

1- Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusunun Yapılması………………………………………………. 669

2- Yargılamanın Yenilenmesi Dilekçesinin Verileceği Yerler……………………………………….. 669

3- Dosyanın Tamamlanması ve İstemin Karara Bağlanması…………………………………………. 669

G- YARGILAMANIN YENİLENMESİ YOLUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ……………………………… 670

1- Vergi İdaresi Yönünden………………………………………………………………………………………… 670

a- Yargı Sisteminde Güvenilirliğin Sağlanması…………………………………………………………… 670

b- Hukuk Devleti İlkesinin Gereklerine Göre Yargılanmanın Yapılması…………………………. 671

2- Mükellefler Yönünden…………………………………………………………………………………………… 671

III- KANUN YARARINA BOZMA…………………………………………………………………………………… 674

A- GENEL BİLGİ………………………………………………………………………………………………………. 674

B- KANUN YARARINA TEMYİZ YETKİSİ………………………………………………………………………. 675

C- KANUN YARARINA BOZMA NEDENLERİ………………………………………………………………….. 675

D- KANUN YARARINA BOZMA BAŞVURU BİÇİMİ………………………………………………………….. 675

E- KANUN YARARINA BOZMANIN SONUÇLARI…………………………………………………………….. 676

 

DÖRDÜNCÜ KISIM

ORTAK HÜKÜMLER VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR

 

BİRİNCİ BÖLÜM

ORTAK HÜKÜMLER

 

I- VERGİ YARGILAMASINDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI…………………………………………. 679

A- OLARAK İDARİ DAVALARDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI…………………………………….. 679

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 679

2- Yürütmenin Durdurulması Kurumunun Varlık Nedenleri……………………………………………. 681

a- Hukuk Devleti İlkesi……………………………………………………………………………………………… 681

b- İdarenin Yargısal Denetimi …………………………………………………………………………………… 682

c- İptal Davası…………………………………………………………………………………………………………. 683

d- Dava İcrayı Durdurmaz İlkesi………………………………………………………………………………… 684

3- Yürütmenin Durdurulmasının Şartları ve Yöntemi……………………………………………………. 685

B- VERGİ DAVALARINDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI……………………………………………… 687

1- Genel Kural…………………………………………………………………………………………………………. 687

2- Yürütmenin Durdurulması İsteminde Bulunulabilecek Durumlar……………………………….. 687

a- Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılmış Olması Durumu……………………………………………. 687

b- İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannameler Üzerine Yapılan İşlemler………………………………… 688

c- Tahsilat İşlemlerinden Doğan Davalar……………………………………………………………………. 689

d- Diğer Durumlar…………………………………………………………………………………………………….. 689

3- Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilemeyecek Durumlar………………………………………. 690

a- İptal Davasına Konu Edilemeyecek İşlemler…………………………………………………………… 690

b- Yargı Denetimi Dışında Tutulan İşlemler…………………………………………………………………. 690

c- Askeri ve Adli Yargının Görevine Giren Konular……………………………………………………… 691

d- Yoklukla Malul İşlemler………………………………………………………………………………………… 691

4- Yürütmenin Durdurulması İstemli Dosyalarda İnceleme Usulü………………………………….. 691

a- Öncelikle İnceleme………………………………………………………………………………………………. 692

b- Savunma Alma…………………………………………………………………………………………………….. 693

5- Yürütmenin Durdurulması İstemi Üzerine Verilebilecek Kararlar………………………………. 693

a- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Kabulü……………………………………………………………. 693

b- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Reddi……………………………………………………………… 694

c- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Ara Kararına Cevap ve/veya Savunma Alınıncaya Kadar Kabulü      694

d- Yürütmenin Durdurulması İsteminin Ara Kararına Cevap veya Savunma Alındıktan Sonra veya Bilirkişi İncelemesi Yaptırıldıktan Sonra veya Keşif Yapıldıktan Sonra İncelenmesi…………………………………………………………………………………. 695

e- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığı……………… 696

f- Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması………………………………………………………… 696

6- Yürütmenin Durdurulması Kararlarında Bulunması Gereken Hususlar………………………. 697

a- Kararların Gerekçeli Olma Zorunluluğu………………………………………………………………….. 697

b- Teminat Şartı……………………………………………………………………………………………………….. 700

7- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Sonuçları ve Etkileri…………………………………….. 701

a- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Sonuçları ……………………………………………………. 701

b- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Etkileri………………………………………………………… 702

8- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yerine Getirilmesi………………………………………… 703

a- Kararların Yerine Getirilme Zorunluluğu…………………………………………………………………. 703

b- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yerine Getirilme Şekli………………………………….. 705

9- Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Yerine Getirilmemesinden Doğan Sorumluluk…. 705

a- İdarenin Sorumluluğu…………………………………………………………………………………………… 706

b- Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu………………………………………………………………………….. 707

C- YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA İLİŞKİN KARARLARA İTİRAZ………………………………… 708

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 708

2-Yürütmenin Durdurulması Kararlarına Karşı İtirazın Şartları………………………………………. 709

3- İtiraz Aşamasında Usul…………………………………………………………………………………………. 709

4- İtiraz Üzerine Verilen Kararların Niteliği ve Çeşitleri………………………………………………… 710

a- İtirazın Kabulü……………………………………………………………………………………………………… 711

b- İtirazın Reddi……………………………………………………………………………………………………….. 711

5- Yürütmenin Durdurulması İstemleri Hakkında Üst İdari Yargı Yerlerince Verilen Kararlara İtiraz Edilemeyeceği     712

D- YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİNE İLİŞKİN KARARLARA İTİRAZ DİLEKÇESİNİN DÜZENLENMESİ   713

1- Dilekçenin Hitap Bölümü………………………………………………………………………………………. 713

a- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Danıştayca Verilmesi Durumu…… 713

b- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Bölge İdare Mahkemesince Verilmesi Durumu        714

c- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Normal Zamanlarda Vergi Mahkemesince Verilmesi Durumu                714

d- Yürütmenin Durdurulması İstemi Hakkındaki Kararın Çalışmaya Ara Verme Döneminde Vergi Mahkemesince Verilmesi Durumu         714

2- Dilekçenin Diğer Unsurları……………………………………………………………………………………. 715

II- VERGİ YARGILAMASINDA İDDİA VE SAVUNMALARIN KANITLANMASI VE KANIT TÜRLERİ 717

A- DELİLLERİN TESPİTİ VE TOPLANMASI…………………………………………………………………… 717

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 717

2- Delillerin Toplanması……………………………………………………………………………………………. 717

3- Duruşmalarda İleri Sürülebilecek Hususlar…………………………………………………………….. 719

4- Delillerin Tespiti…………………………………………………………………………………………………… 719

a- Dava Açılmadan Önce Adli Makamlar Tarafından Yapılan Delil Tespiti İşlemi…………….. 721

b- Dava Açıldıktan Sonra Delil Tespiti Yaptırılması……………………………………………………… 722

c- Noterlerde Delil Tespiti Yaptırılması………………………………………………………………………. 723

d- Delillerin Tespit Edilmesinde Takip Usulü………………………………………………………………. 724

5- Re’sen Araştırma Yolu İle Delillerin Toplanması……………………………………………………… 725

a- İstenecek Bilgi ve Belgeler ………………………………………………………………………………….. 727

b- Bazı Bilgi ve Belgelerin Verilmemesi……………………………………………………………………… 727

B- VERGİ HUKUKU’NDA DELİL GÖSTERME VE İSPAT YÜKÜ…………………………………………. 728

1- Delil Gösterme Yükü…………………………………………………………………………………………….. 728

2- İspat Yükü…………………………………………………………………………………………………………… 728

3- Aksini İddia Edence Kanıtlanması Gereken Durumlar……………………………………………… 730

a- İktisadi İcaplar…………………………………………………………………………………………………….. 730

b- Ticari İcaplar……………………………………………………………………………………………………….. 731

c- Teknik İcaplar……………………………………………………………………………………………………… 732

d- Olayın Özelliğine Göre Normal ve Mutat Sayılması Gereken Durum………………………….. 733

4- İspat Yükünün Geri Gelmesi ve Delil Gösterme Yükünün Yer Değiştirmesi……………….. 734

C- DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ………………………………………………………………………… 735

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 735

a- Delillerin Sağlamlık Bakımından Değerlendirilmesi…………………………………………………. 735

b- Delillerin Bütün Olarak Değerlendirilmesi………………………………………………………………. 736

2- Vergi Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi…………………………………………………………. 736

D- VERGİ YARGILAMASINDA KANIT TÜRLERİ……………………………………………………………… 737

1- Genel Olarak Kanıt Türleri…………………………………………………………………………………….. 737

2- Mükellef Kesiminde Oluşan Kanıt Türleri………………………………………………………………… 738

3- İdare ve Yargı Kesiminde Oluşan Kanıt Türleri……………………………………………………….. 738

4- Özellik Taşıyan Bazı Kanıtların İspat Gücü……………………………………………………………… 739

a- Vergi Yargılamasında Yemin ve Yeminin İspat Gücü……………………………………………….. 739

b- Tanık Beyanları ve Tanık Beyanlarının İspat Gücü………………………………………………….. 740

c- Keşif ve İspat Gücü……………………………………………………………………………………………… 741

d- İkrar ve İspat Gücü………………………………………………………………………………………………. 742

e- Karine ve İspat Gücü……………………………………………………………………………………………. 742

f- Bilirkişi İncelemeleri ve İspat Gücü………………………………………………………………………… 743

III- VERGİ YARGILAMASINDA BİLİRKİŞİLİK VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ………………………….. 743

A- VERGİ YARGILAMASINDA BİLİRKİŞİLİK…………………………………………………………………. 743

B- BİLİRKİŞİLİK KURUMU………………………………………………………………………………………….. 743

C- BİLİRKİŞİ İNCELEMELERİNE İLİŞKİN GENEL KURALLAR…………………………………………. 748

1- Bilirkişi İncelemesini Gerektiren Durumlar…………………………………………………………….. 748

2- Bilirkişi İncelemesine Karar Verilmesi…………………………………………………………………… 750

3- Bilirkişi İncelemesini Gerektirmeyen Durumlar………………………………………………………. 751

a- Genel Hayat Tecrübesiyle Bilinebilecek Hususlar…………………………………………………… 751

b- Hukuki Konular……………………………………………………………………………………………………. 751

4- Bilirkişi Ücreti……………………………………………………………………………………………………… 752

5- Bilirkişi Seçimi……………………………………………………………………………………………………. 753

6- Bilirkişinin Reddi…………………………………………………………………………………………………. 755

7- Bilirkişi İncelemesi ve Raporu………………………………………………………………………………. 756

8- Bilirkişi Raporunun Hakimi Bağlamaması………………………………………………………………. 757

D- BİLİRKİŞİ RAPORUNA İTİRAZ………………………………………………………………………………… 759

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 759

2- Bilirkişi Raporuna İtiraz Süresi……………………………………………………………………………… 759

E- TANIK-BİLİRKİŞİ KARŞILAŞTIRMASI………………………………………………………………………. 760

1- Benzerlikleri………………………………………………………………………………………………………… 760

2- Farklılıkları………………………………………………………………………………………………………….. 761

F- BİLİRKİŞİ SEÇİMİ VE BİLİRKİŞİ RAPORU HAZIRLANMASI…………………………………………. 764

IV- VERGİ YARGILAMASINDA DİĞER ORTAK HÜKÜMLER…………………………………………….. 766

A- VERGİ YARGILAMASINDA HAKİMİN ÇEKİNMESİ VE REDDİ………………………………………. 766

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 766

2- Hakimin Davaya Bakmaktan Yasaklı Olduğu Durumlar……………………………………………. 766

3- Hakimin Taraflarca Reddedilebileceği Durumlar……………………………………………………… 767

4- Hakimin Reddi Yöntemi………………………………………………………………………………………… 768

5- Çekinme ve Ret İsteminin Karara Bağlanması………………………………………………………… 769

a- Danıştay’da Çekinme ve Ret…………………………………………………………………………………. 769

b- Mahkemelerde Çekinme ve Ret……………………………………………………………………………… 770

B- VERGİ YARGILAMASINDA ÇALIŞMAYA ARA VERME (ADLİ TATİL)…………………………….. 770

1- Genel Bilgi………………………………………………………………………………………………………….. 770

2- Adli Tatilde de Çalışan (Çalışmaya Ara Vermeyen) İstisnai Mahkemeler……………………. 771

3- Nöbetçi Mahkemelerin Görevleri……………………………………………………………………………. 772

 

 

İKİNCİ BÖLÜM

DANIŞTAY KARARLARININ IŞIĞINDA

VERGİ DAVALARINA İLİŞKİN ÖZELLİKLİ DURUMLAR

 

I- DAVANIN TARAFLARI, DAVA AÇMA EHLİYETİ VE DAVA DİLEKÇESİ…………………………… 773

A- DAVANIN TARAFLARI VE DAVA AÇMA EHLİYETİ…………………………………………………….. 773

1- 4353 Sayılı Kanuna Göre İdari Davaların Açılması ve Hazinenin Temsili…………………… 773

2- Vergi Yasalarında Mükellef veya Sorumlu Olarak Gösterilmeyenlerin Vergi Davası Açamayacağı           773

3- Davacının Ölümü Halinde Mahkemenin Dava Dosyasının İşlemden Kaldırılmasına Karar Vermesi Gerektiği           774

4- Anonim Şirket Yönetim Kurulu Başkanının Şirket Adına Düzenlenen Ödeme Emrine Karşı Kendi Adına Dava Açamayacağı  774

5- Anonim Şirketlerde Ortak Statüsündeki Tüzel Kişilerin, Kanuni Temsilci Sıfatıyla Sorumlu Tutulamayacağı            774

6- Anonim Şirketin Yönetiminde Başka Bir Anonim Şirketin Temsilcisi Gerçek Kişinin Bulunması               774

7- Tasfiye Öncesi Döneme İlişkin Tarhiyatlarda İlgili Dönemde Şirketi Temsile Yetkili Olanların Dava Açma Ehliyeti Olduğu    774

8- Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları Mensuplarının Vergisel Yükümlülüklerine İlişkin Düzenlemelere Karşı Açılan Davalarda Taraf Olamayacağı…………………………………………………………………………………………………………… 775

9- Yetkisiz Kişi Tarafından Açılan Davada Yetkili Olanların Dava Açmasına İmkan Tanınması Gerektiği      775

10- Müflis Şirketin Vergi Borçlarına Karşı Şirketin Eski Yönetim Kurulu Başkanının Kendi Adına Dava Açma Ehliyetinin Olmadığı           775

11- Tasfiyesi Tamamlanıp Ticaret Sicilinden Silinen (Münfesih) Şirketin, Temyiz Dahil Yargılamanın Hiçbir Aşamasında Taraf Olma Ehliyetinin Bulunmadığı……………………………………………………………………………………………………………. 775

12- Hisse Devri Halinde Takip…………………………………………………………………………………… 775

13- Hisse Devrinin Şekli…………………………………………………………………………………………… 775

14- Ölenin Vergi Mükellefiyetinin İntikali……………………………………………………………………. 776

15- Adi Ortaklıkların Yargı Mercilerinde Taraf Olamayacağı…………………………………………. 776

B- DAVA DİLEKÇESİ…………………………………………………………………………………………………. 776

1- Dilekçe Ret Kararının Usule Uygun Şekilde Tebliğ Edilmemiş Olması Durumunda, Yenilenen Davanın, Süre Aşımı Nedeniyle Reddedilemeyeceği……………………………………………………………………………………………………………………………… 776

2- Reddedilen Dilekçedeki Yanlışlıkların Tekrarlanması Nedeniyle Davanın Reddine İlişkin Kararın Temyiz İncelemesi Sırasında Dilekçe Ret Kararlarının da İncelenebileceği ………………………………………………………………………………………………… 777

3- Müdahilin Tek Başına Temyiz İsteminde Bulunması Durumunun İlk İnceleme Kapsamına Girmediği        777

4- Tebligat İşlemleri Tamamlandıktan Sonra Posta Ücretinin Noksanlaşmasından Söz Edilerek Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilemeyeceği……………………………………………………………………………………………………………………………… 777

5- Dilekçe Ret Kararının Nihai Kararın Temyizi Üzerine O Kararla Birlikte İncelenebileceği 777

6- Şirketin İmza Sirkülerinde Müşterek İmza Şartı Varsa Dava Dilekçesini Tek Temsilcinin İmzalamasının Yeterli Olmayacağı Ancak Bu Durumun Ehliyetsizlik Nedeniyle Davanın Reddini de Gerektirmediği…………………………………………. 777

7- Dilekçe Ret Kararı Üzerine Yenilenen Dilekçede de Aynı Hata Tekrarlanırsa Davanın Reddedileceği       777

8- Yenileme Dilekçesinde İddiaların Genişletilemeyeceği……………………………………………. 778

9- Dava Dilekçesinde Dava Konusunun Açık Olarak Tanımlanması Gerektiği………………… 778

II- GÖREVLİ VE YETKİLİ YARGI YERİ, DAVA KONUSU…………………………………………………. 778

A- GÖREVLİ VE YETKİLİ YARGI YERİ………………………………………………………………………… 778

1- Yansıyan Vergilerde, Vergi Yükü Üzerinde Kalanların, Hukuka Aykırı Olarak Ödedikleri Paraları Adli Yargı Yerinde

Açacakları Alacak Davasına Konu Etmeleri Gerektiği ……………………………………………… 778

2- Ödeme Emrine Karşı Açılacak Davanın Her Durumda İdari Yargının Görevine Girdiği… 778

3- Gümrük Vergisi Tahakkukunun Terkinine İlişkin Davada İlk Derece Mahkemesinin Vergi Mahkemesi Olduğu        778

4- Fon Kesintilerine İlişkin İhbarnamelerinin İptali Konusundaki Davanın İdare Mahkemelerinde Görüleceği               778

5- Ödeme Emrine Karşı Açılan Davanın Ödeme Emrini Düzenleyen Vergi Dairesinin Bulunduğu Yerdeki Mahkemede Açılacağı               779

6- Danıştay Tarafından Görevli Olduğu Belirlenen Mahkemenin Kendisini Görevsiz Göremeyeceği              779

7- Danıştay’ın Temyiz Üzerine Verdiği Kararlar Hakkında Yargılamanın Yenilenmesinin İstenemeyeceği     779

8- İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla Verilmeyen Kararlara Karşı Yargılamanın Yenilenmesi Yolunun İzlenemeyeceği   779

9- Vergi Alacağının Takip ve Tahsili İçin Ödeme Emri Tebliği, Haciz Kararı Alınması Gibi İşlemleri Yapmaya, Asıl Borçlunun Bağlı Bulunduğu Vergi Dairesi Müdürlüğünün Yetkili Olduğu…………………………………………………………………………. 779

B- DAVA KONUSU……………………………………………………………………………………………………. 779

1- Teminatın Çözülmemesi Yönündeki İşlemin İptal Davasına Konu Edilebileceği………….. 779

2- Tahakkuk Fişinin İdarenin İç İşleyişi İle İlgili Olduğu ve Dava Konusu Edilemeyeceği.. 780

3- İsteğe Bağlı Sigorta Primlerinin İndirilebilir Gider Olduğu Yolundaki İddianın Düzeltme ve Şikayet Yolunun İşletilmesine Olanak Vermediği      780

4- Vergi Dairesinin Yükümlünün Vergi Borcunun Miktarını Bildiren İşleminin Dava Konusu Edilebileceği     780

5- Vergi Hatasının Söz Konusu Olmadığı Durumlarda Düzeltme ve Şikayet Yoluyla Dava Açılamayacağı     780

6- Uzlaşmanın Temin Edilemediğine İlişkin Olarak Yükümlüye veya Ceza Muhatabına Yapılan Yazılı Bildirimin Dava Konusu Yapılabileceği          780

7- Görüş Bildiren Maliye Bakanlığı İşleminin Dava Konusu Edilemeyeceği……………………. 780

8- Vergi Sorumlusu Adına Tahakkuk Eden Verginin Vergi Sorumlusu Tarafından İdari Davaya Konu Edilmesi            781

9- Açıklamalara Karşı Dava Açılamayacağı……………………………………………………………….. 781

10- Düzenleyici İşlemlere Karşı Süresinden Sonra Dava Açılabilmesi İçin Uygulama İşlemlerinin İdari Davaya Konu Olabilecek Kesin ve Yürütülmesi Gerekli İşlem Niteliği Taşıması Gerektiği…………………………………………………………………… 781

11- Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu Olmayan İşlemlerin Dava Konusu Edilemeyeceği……… 781

12- Tasfiye Olan Şirket Hakkında İhbarname Düzenlenmesi………………………………………… 781

13- Bilgi Verme Yazılarının Dava Konusu Edilemeyeceği…………………………………………….. 781

III- SÜRELER VE TEBLİGAT………………………………………………………………………………………. 782

A- SÜRELER……………………………………………………………………………………………………………. 782

1- Süresi İçinde Yapılmayan Temyiz İsteminin İncelenmesinin Mümkün Olmadığı…………. 782

2- İYUK’un Ek 2. Maddesinde Öngörülen Savunma Süresinin son Gününün Çalışmaya Ara Verme Zamanına Rastlaması Halinde Sürenin Ara Vermenin Sona Erdiği Tarihten İtibaren Yedi Gün Uzamış Sayılacağı………………………………………….. 782

3- Dava Açma Süresinin Başlaması İçin Uzlaşma Komisyonu Toplantısında İmzalanan Tutanağın Ayrıca Mükellefe Tebliğ Edileceği       782

4- İdari Yargıda “Sürelerin Tutulması” Yolunda Bir Düzenlemeye Yer Verilmediğinden, “Temyiz Süre Tutma” Talebini İçeren Dilekçenin İşlemeye Başlayan Temyiz Süresini Kesmeyeceği…………………………………………………………………… 782

5- Mücbir Sebep Halinde Sebebin Ortadan Kalkmasından Makul Bir Süre Sonra Açılan Davanın Süresi İçinde Açılmış Sayılacağı           782

6- İstihkaktan Kesinti Yoluyla Ödenen Damga Vergisinde Dava Açma Süresi………………… 783

7- Dava Açma Süresinin Son Gününün Resmi Tatile Rastlaması Durumunda Çalışmaya Ara Verme Süresinin Devam Ediyor Sayılacağı 783

8- Düzeltme Talebinin Defterdarlığa Yapılması……………………………………………………………. 783

9- Üst Makama Yapılan İtirazın Dava Açma Süresini Durdurmayacağı…………………………… 783

10- Dava Açma Süresinde İşlemin Öğrenildiği Tarih……………………………………………………. 783

11- Gümrük İdaresinin İşlemlerine İtiraz…………………………………………………………………….. 783

12- İhtirazi Kayıtla Ödeme Yapılması Halinde Dava Açma Süresi…………………………………. 784

13- Uzlaşma İsteminin Uzlaşma Kapsamına Girmemesi Halinde Süre…………………………… 784

B- TEBLİGAT…………………………………………………………………………………………………………… 784

1- Tebligat İşleminin Tek Başına İdari Davaya Konu Edilemeyeceği……………………………… 784

2- Tebligat Usulsüz Olsa Bile Dava Açma Süresinin İşlemin Öğrenildiği Tarihten İtibaren İşlemeye Başlayacağı        784

3- İlanen Yapılan Tebligatın Usulüne Uygun Olmadığı Durumlarda, Kesinleşmiş Bir Kamu Alacağından Söz Edilemeyeceği      784

4- İlanen Tebliğ Usulü………………………………………………………………………………………………. 785

5- Tebliğ Evrakının Kanunun Aradığı Şekil Şartlarına Uygun Olması Gerektiği………………. 785

6- Aksi Kanıtlanana Dek, Tebligatı Alan Kişinin Tebliği Almaya Yetkili Olduğunun Kabulü Gerektiği             785

7- İhbarnamelerin Tebliğinde Yapılan Hataların Düzeltme Yolu İle Giderilemeyeceği……… 785

8- Defterlerin İbrazı Yazısının İlgili Kişiye Tebliğ Edilmemesi Durumu…………………………… 785

9- Mükellefin İşyerinde Mükellef Dışındakilere Tebligat Yapılabilmesi İçin Belli Koşulların Oluşması Gerektiği           785

10- Vekil Tarafından Açılan Davada Harcın Tamamlanması Tebliğinin Vekile Yapılması Gerektiği                785

IV- DAVADA VEKALET, MAHKEMENİN YETKİLERİ VE İNCELEMELERİ, ÖDEME EMRİNE KARŞI DAVA AÇILMASI          786

A- DAVADA VEKALET………………………………………………………………………………………………. 786

1- Vasinin Kısıtlı Kimsenin Verdiği Vekaletnameye Sonradan İcazet Verebileceği ………… 786

2- Mahkemece İstenmesine Rağmen Vekaletnamenin İbraz Edilmediği Durumlarda, İşin Esası Hakkında Karar Verilemeyeceği              786

3- Davanın Reddine İlişkin Kararda Davalı İdare Lehine Vekalet Ücretine Hükmedilmesi Gerektiği               786

4- Hüküm Fıkrasında Vekalet Ücretine Hükmedilmesi Gerektiği…………………………………… 786

5- Şirketin Tasfiyesi Sonuçlansa Bile, Vekalet İlişkisinin Devam Ettiği ve Avukat Tarafından Açılan Davanın Ehliyetinin Reddedilemeyeceği         786

B- MAHKEMENİN YETKİLERİ VE İNCELEMELERİ…………………………………………………………. 787

1- Mahkemece İstenen Bilgileri Vermeyen İdarenin Daha Sonra Mahkeme Kararını Farklı Gerekçelerle Temyiz Edemeyeceği  787

2- Mahkemenin Tarafların Hiç Değinmedikleri Maddi Unsurları ve Olayları Araştırıp, Bilirkişi İncelemesi Yaptırabileceği          787

3- Mahkemenin Yanlışlıkların Düzeltilmesi Yolu İle Karar Gerekçesini Düzeltemeyeceği… 787

4- Mahkemenin İdari İşleme Esas Olan Hukuki Durumu Tespit Edebileceği…………………… 787

5- Yetkisiz Makam Tarafından Verilen Red Kararına Karşı Dava Açılması Durumunda Mahkemenin Yetkili Mercie Tevdi Kararı Vermesi Gerektiği 787

6- Hakimin Tarafların Talebi İle Bağlı Olduğu……………………………………………………………… 787

7- Yanlışlığın Düzeltilmesi Yolu İle Davacının Faiz İstemi Konusunda Hüküm Verilemeyeceği 788

8- Davalının Savunma Yapmamasının Davacının Lehine Karar Verme Nedeni Olamayacağı 788

9- Mahkeme Kararlarının 30 gün İçinde Yerine Getirilmesi Gerektiği…………………………….. 788

10- Danıştay’ın Bozma Kararı Üzerine Yapılacak İşlem……………………………………………….. 788

C- ÖDEME EMRİNE KARŞI DAVA AÇILMASI………………………………………………………………… 788

1- Ödeme Emrine Karşı Açılacak Davanın Her Durumda İdari Yargının Görevine Girdiği… 788

2- Ödemeye Çağrı Mektubunun Ödeme Emri Niteliği Taşımadığı ve 7 Günlük Dava Açma Süresine Tâbi Olmadığı      788

3- Ödeme Emrinin Tebliği Üzerine İdareye Yapılan Başvurunun Dava Açma Süresini Kesmeyeceği             788

4- Ödeme Emrinde Gecikme Zammının, Dönüştürüldüğü Vergi Aslının Adıyla Gösterilmesinin Ödeme Emrini Sakatlamayacağı               789

5- Anonim Şirket Yönetim Kurulu Başkanının Kendi Adına Açtığı Davada Şirket Adına Düzenlenen Ödeme Emrinin İptaline Karar Verilemeyeceği 789

6- Ödeme Emrine Karşı Açılan Davanın Ödeme Emrini Düzenleyen Vergi Dairesinin Bulunduğu Yerdeki Mahkemede Açılacağı               789

7- Ödeme Emrinde Borçtan Sorumluluk Kapsamının Belirtilmesi Gerektiği……………………. 789

V- TEMYİZ VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ, YÜRÜTMENİN DURDURULMASI………………………….. 789

A- TEMYİZ İNCELEMESİ……………………………………………………………………………………………. 789

1- Danıştay’ın Bozma Kararına Uyan Vergi Mahkemesinin Kararının Ancak Bozma Esaslarına Uygunluk Yönünden Temyiz Edilebileceği               789

2- Temyiz Edenin Kararın Temyizinden Hukuki Yararı Yoksa Temyiz İsteminin İncelenmeksizin Reddedileceği          790

3- Aleyhine Temyiz İsteminde Bulunarak Lehine Olan Kararın Bozulmasını İsteyen Davalı İdarenin Korunmaya Değer Bir Yararının Bulunmaması Nedeniyle Temyiz İsteminin Reddi Gerekeceği…………………………………………………………… 790

4- Temyiz İncelemesinden Geçerek Kesinleşen Hüküm Fıkralarının Yeniden Temyiz İncelemesine Tâbi Tutulamayacağı          790

5- Daha Önce Bozulmuş Bir Karar Yoksa Israr Kararından Söz Edilemeyeceği……………… 790

6- Temyiz ve İtiraz Yoluna Başvurma Konusunda Hazine Avukatlarının İdareyi Temsil Yetkisi Olmadığı      790

7- İlk Derece Mahkemesinin İlk Kararında Direnmemesi Hâlinde, Bozma Gerekçeleri Dışına Çıkarak Karar Veremeyeceği       790

8- Vergi Mahkemesine İbraz Edilmeyen Belgelerin Temyiz Aşamasında İbraz Edilebileceği 791

9- Karar Düzeltme İsteminin Süre Aşımı Nedeniyle Reddi Yolundaki Daire Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvurulamayacağı  791

10- Israr Hükmü Niteliğinde Olmayan Mahkeme Kararına Karşı Temyiz İsteminin İlk Derece Yargı Yeri Kararını Temyizen İncelemekle Görevli Olan Danıştay Dava Dairesince İncelenmesinin Gerektiği…………………………………………………… 791

11- Israr Kararının Varlığı Vergi Dairesi Yönünden Kesinleşen Hüküm Fıkrasının Yeniden Temyiz İncelemesine Tabi Tutulamayacağı    791

B- BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ…………………………………………………………………………………………. 791

1- Yalnızca Kanaate Dayalı Bilirkişi İncelemesi Esas Alınarak Karar Verilemeyeceği……. 791

2- Bilirkişi İncelemesine Özel ve Teknik Bilginin Gerekli Olduğu Durumlarda Başvurulacağı 791

3- Genel ve Hukuki Bilgi İle Çözümlenebilecek Olan Hususlarla İlgili Olarak Bilirkişi İncelemesi Yaptırılması Nedeniyle Temyize Konu Vergi Mahkemesi Kararının Bozulacağı……………………………………………………………………………………………….. 792

4- İnceleme Elemanının Yaptığı Belirlemenin Aksini Gösterir Bilirkişi Raporuna Dayanılarak Verilen Mahkeme Kararının Hukuka Uygun Olduğu   792

5- İnşaat İşinin Bitirilmesi İçin Zorunlu Giderlerin Belirlenmesi Amacıyla Bilirkişi İncelemesi Yaptırılması Gerektiği 792

6- Bilirkişi Raporunun Taraflara Tebliğinin Zorunlu Olduğu………………………………………….. 792

7- Bilirkişi Raporu Esas Alınmak Suretiyle, Bulunan Matrah Farkı Üzerinden Yapılan Cezalı Tarhiyatın Kaldırılabileceği            792

8- Bilirkişi Heyeti Tarafından Yapılan Tespitlerle Ulaşılan Sonuç Arasında Uyumsuzluk Görüldüğü Takdirde, Mahkemece Bilirkişi Raporundaki Tespitler Dikkate Alınarak Uyuşmazlık Hakkında Bir Karar Verilebileceği, Raporun Sadece Sonuç Kısmının Dikkate Alınarak Hüküm Kurulmasında Yasal İsabet Bulunmadığı……………………………………………………………………………………………………………. 793

C- YÜRÜTMENİN DURDURULMASI……………………………………………………………………………… 793

1- Yürütmenin Durdurulması Kararının Yerine Getirilmesinin Savsaklanamayacağı……….. 793

2- Yürütmenin Durdurulması İstemine İlişkin Kararlara Karşı Yapılan İtirazlar Hakkında Verilen Kararların Kesin Olduğu          793

3- Teminat Karşılığı Yürütmenin Durdurulmasına Karar Verilmesi Üzerine, Teminatın Yetersiz Olması Durumunda, İYUK 27/5. Maddesi Gereğince Yürütmenin Durdurulması Kararı Kaldırılmadan Düzenlenen Ödeme Emrinde İsabet Görülmediği 793

4- Ödeme emrine Konu Tazminat, Gümrük Vergi ve Resmi Olmayıp, Bu Tazminatın İstemine İlişkin İşlemde Bir Tahakkuk İşlemi Olmadığından, Bu İşlemin İptali İstemiyle Açılan Davada Yürütmenin Durdurulmasına Karar Verilmedikçe Ödeme Emri Düzenlenebileceği          793

D- ÖZELLİKLİ BAZI DURUMLAR…………………………………………………………………………………. 794

1- Aynı Konuda İki Ayrı Mahkemede Dava Açıldığı Temyiz Aşamasında Ortaya Çıktığı Takdirde Danıştay’ın Bağlantı Kararı Verebileceği               794

2- Yok Hükmünde Olan İdari İşleme İlişkin Davanın İptal Davası Formunda İnceleneceği.. 794

3- Davalı İdarenin Genelgesinin Dava Konusu Edilen Bölümünün Hukuk Düzenine Herhangi Bir Değişiklik Meydana Getirmesi ve Kural Koyması Söz Konusu Olamayacağından, Düzenleyici Olarak Kabulünün Mümkün Olmadığı……………….. 794

4- İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla Yapılan Yargılamada Tarafların Duruşma İsteminin Danıştay’ı da Bağlayacağı      794

5- Pişmanlık Dilekçesine İhtirazi Kayıt Konulması………………………………………………………. 795

a. İhtirazi Kayıt Konulabileceği Yönündeki Karar………………………………………………………… 795

b. İhtirazi Kayıt Konulamayacağı Yönündeki Kararlar………………………………………………….. 795

6- Danıştay’ın Görevli Mahkemeye Gönderme Kararının Temyiz Edilemeyeceği……………. 795

7- Danıştay’ın Temyiz Üzerine Verdiği Karar Hakkında Yargılamanın Yenilenmesinin İstenemeyeceği         795

8- Israr Kararının Verilmesinde Bilirkişi İncelemesi Yaptırılmasının Gerekli Olabileceği… 795

9- İçtihadı birleştirme Kararlarına Uymanın Zorunlu Olduğu…………………………………………. 795

E- VERGİ DAVALARINDA EMSAL ALINABİLECEK ÖZELLİKLİ 100 DURUM………………………. 796

1- Döviz Cinsinden Avansların İhracat Gerçekleşmediği Takdirde Şirketin Borcu Olarak Kabul Edilip Değerlemeye Tâbi Tutularak Doğan Kur Farklarının Gider Yazılabileceği………………………………………………………………………………………………… 796

2- Yalnızca Satış Bedelinin Düşük Oluşundan Hareketle Cezalı KDV Salınamayacağı…….. 796

3- Defter ve Belgeler İncelenmeksizin KDV İndiriminin Reddedilemeyeceği…………………… 796

4- Bilirkişi Raporunun İnceleme Elemanının Saptamaları İle Karşılaştırılması Gerektiği…. 796

5- Tasfiye Olan Şirket Adına Cezalı Tarhiyat Yapılamayacağı………………………………………. 796

6- Fatura Düzenlenmediği Gerekçesiyle Hesap Dönemi Kapandıktan Sonra Özel Usulsüzlük Cezası Kesilmeyeceği  797

7-…………………………………. Kanaate Dayalı Bilirkişi Raporuna İstinaden Karar Verilemeyeceği     797

8- Kur Farkı Gelirlerinin Ayrı Bir Kaynaktan Elde Edilmiş Gelir Olarak Kabul Edilip Vergilendirilemeyeceği 797

9- Tasfiye Beyannamesi Üzerine Bir Ay İçinde İncelemeye Başlanmaması Durumunda Tarhiyat Yapılamayacağı        797

10- Yıllara Yaygın İnşaat İşlerinde Beyan…………………………………………………………………… 797

11- Tevkifat Sorumlusunun Yükümlülüğünü Yerine Getirmeyerek Verginin Zamanında Tahakkuk Ettirilmemesine Yol Açması Halinde Vergi ve Ceza Uygulaması…………………………………………………………………………………………………………….. 797

12- İktisadi İşletmesi Bulunmayan Vakfın Gelirlerinin Kurumlar Vergisine Tâbi Tutulamayacağı   798

13- Bağlı Şirketler Arasında Emsaline Göre Yüksek Oranda İskontolu Satışın Örtülü Kazanç Dağıtımı Anlamına Geleceği        798

14- Kanuni Ödevleri Yerine Getirme Hususunda Yetki ve Sorumluluğu Bulunmayan Yönetim Kurulu Üyesinin Kanuni Temsilci Sıfatıyla Takibi      798

15- Kanuni Temsilcinin Sorumluluğu…………………………………………………………………………. 798

16- Fiili Envanter Sonucu Bulunan Matrah Farkı Üzerinden Özel Usulsüzlük Cezası Kesilemeyeceği             799

17-……………………………….. Mirasçılar Adına Ayrı Ayrı Vergi Ceza İhbarnamesi Düzenleneceği     799

18-….. Normal Bir Durum Arz Etmeyen Tapu Kayıtları Esas Alınarak Tarhiyat Yapılamayacağı     799

19- Ücretlilere Uygulanan Gelir Vergisi Tarifesine İlişkin İptal Kararının Görülmekte Olan Davalara Etkisi  799

20- Vergi Mahkemesi Kararına Dayalı Olarak Düzenlenen İhbarname ile İlişkili Ödeme Emrinin Vergi Mahkemesi Kararının Bozulması Üzerine İptali Gerektiği ……………………………………………………………………………………………………………….. 799

21- İkrazatçılık Sayılmayan Borç Para Verme İşleminden Kaynaklanan Faizin BSMV’ye Tâbi Olmadığı        800

22- Kibrit Kutusu Üzerindeki Amblem ve Yazıların İlan ve Reklam Vergisine Tâbi Olmadığı 800

23- Türk-İş Tarafından Grev Nedeniyle İşçilere Dağıtılmak Üzere Gönderilen Paraların Veraset ve İntikal Vergisine Tâbi Olmadığı          800

24- Konut Yapı Kooperatifindeki Hissenin Mukayyet Değeri İle Değerleneceği……………….. 800

25- Şirket Adına Tapuya Tescil Ettirilmemiş Arsaların Satışının KDV’ye Tâbi Olduğu …….. 800

26-……………….. Sadece Randıman Hesabına Dayalı Re’sen Tarhiyatta Yasal İsabet Olmadığı     800

27- Şirket Yetkilisinin Beyanına Dayalı Tarhiyatın İsabetli Olduğu………………………………… 800

28- Motorlu Taşıtını Satan Kimsenin Motorlu Taşıtlar Vergisi Mükellefiyetinin Kaldırılmasını İsteyebileceği 801

29- Yönetim Kurulundan Fiilen Ayrılan Üyenin Şirketin Ödenmemiş Vergi Borçlarından Sorumlu Tutulamayacağı      801

30- Vergi Sorumlusu Sıfatıyla Yanlışlıkla Fazla Yatırılan Bir Vergi İçin Düzeltme Başvurusunda Bulunulabileceği      801

31- İşletmenin Aktifinde Kayıtlı Olmayan Taşıtın Satışında KDV Doğmayacağı ……………… 801

32- Örtülü Kazanç Dağıtımından Söz Edebilmek İçin Somut Verilere İhtiyaç Olduğu……….. 801

33- Kasko Sigorta Değerinin Matrah Takdirinde Tek Başına Yeterli Bir Ölçüt Olmadığı…… 801

34- Gecikme Faizinin Kamu Alacağının Ödenmediği Dönemler İçin Geçerli Olan Oranlar Dikkate Alınarak Belirlenmesi Gerektiği           802

35- 6183 Sayılı Kanun Hükümlerine Göre Vadesinde Ödenmeyen Kamu Alacağına Gecikme Zammı Uygulaması İçin Borçlunun Kusurunun Olup Olmadığının Öneminin Bulunmadığı…………………………………………………………………………… 802

36- İdarenin Tahakkuk Fişini Hatalı Düzenlemesi Nedeniyle Noksan Ödenmesi Durumunda 213 Sayılı VUK’un 369. Maddesi Hükmü Dikkate Alınarak Gecikme Zammı Hesaplanması Gerektiği………………………………………………………………….. 802

37- KDV İndiriminde İspat ………………………………………………………………………………………… 802

38-……………………………………………………………………………………………… Serbest Meslekte KDV     803

39- KDV’de Re’sen veya İkmalen Tarhiyatın Muhatabının Malı Teslim Eden veya Hizmeti Yapan Kişi Olduğu              803

40- İşyerini Terk Eden Yükümlülerin Kullanmadığı Belgeleri İptal Edilmek Üzere İbraz Etmemelerinin 213 Sayılı Kanunun 30. m. Uyarınca Re’sen Takdir Nedeni Olmadığı……………………………………………………………………………………………………… 803

41- Yeminli Mali Müşavirin Sorumluluğu İçin Asıl Yükümlü Hakkındaki Tarhiyatın Kesinleşmesinin Gerekmediği       803

42- Pişmanlık Dilekçesinin Bulunmamasının Pişmanlık Hükümlerinden Yararlanmaya Engel Teşkil Etmediği            804

43- İşyeri İle Aynı Sokakta Bulunan Lokantadan Getirilerek İşçilere Verilen Yemek Bedellerinin Gider Yazılabileceği               804

44-…………………………. İki Yargı Kararı Arasındaki Süre İçin Gecikme Zammı İstenemeyeceği     804

45- Memur Eyleminin Mücbir Sebep Sayılmayacağı …………………………………………………… 804

46- Anonim Şirketin Kendi Ortaklarına Verdiği Önemli Ölçüde Faizsiz Borcun KDV’ye Tâbi Olduğu              804

47- Stokta Kalan Emtia İçin de KDV İadesi Alınabileceği……………………………………………… 804

48- KDV Beyannamesinin Pişmanlıkla Matrahsız Olarak Verilmesi Durumunda Takdir Komisyonunca Matrah Takdiri Yapılacağı             804

49- Bankadan Alınan Kredinin İş İlişkisi Olan Şirkete Kullandırılmasının KDV’ye Tâbi Olmadığı    805

50- Satışları Artırmak Amacıyla Esas Ürünün Yanında Promosyon Malı Verilmesinin KDV’ye Tâbi Olmadığı               805

51- İleri Tarihlerde Yapılacak Teslim ve Hizmet İçin Alınan Avansların KDV’ye Tâbi Olmadığı 805

52- Hak Edişe Tâbi İşlerde KDV’nin Hak Edişin İhale Makamınca Onaylandığı Tarihte Ortaya Çıktığı            805

53- Tecrübe ve Muayene Şartıyla Yapılan Satışlarda KDV’nin Kabul Kararının Satıcıya Bildirildiği Tarihte Başlayacağı             805

54- Yabancı Firmanın Türkiye’de Mal Satmasına Aracılık Eden Türk Firmasının Aracılık Hizmetinin KDV’ye Tâbi Olduğu            806

55-………………………………………………………….. Ciro İskontosunun KDV’ye Tâbi Tutulamayacağı     806

56-…………………………………………………………………… Devamlılık Taşımayan Borç Verme İşlemi     806

57-… Aracın Düşük Bedelle Satılması Durumunda Emsal Bedelin Ne Şekilde Tespit Edileceği     806

58- Defter ve Belgelerinin Zayi Olması Durumunda KDV İndirimi………………………………….. 806

59- Geçici İlmühaber Hisse Senedi Yerine Geçer……………………………………………………….. 807

60-………………………………………………. Faturada Ayrıca Gösterilmeyen KDV’nin İndirilebileceği     807

61- Bedelin Ödenmemesi Durumunda Uygulanan Vade Farklarının Tahakkuk Ettikleri Dönemde KDV’ye Tâbi Tutulacakları       807

62- Defter ve Belgelerin İncelemeye İbraz Edilmemesi Ancak Mahkemeye İbraz Edilmesi Durumunda KDV İndirimi    807

63- Tarhiyat Öncesi Uzlaşmaya Varılmadığına İlişkin Tutanağın Düzenlenmesinin Vergi ve Cezanın Kaldırılması İstemiyle Dava Açılmasına Engel Olmayacağı ……………………………………………………………………………………………………………. 808

64- Vergi Mahkemelerinin Nihai Kararlarına Karşı Danıştay’da Temyiz Yoluna Başvurulabileceği  808

65- Danıştay’da Temyiz İçin Vergi ve Ceza Miktarına Göre Maliye Bakanlığı’ndan Muvafakat Gerektiği         808

66- Adına Düzenlenmeyen ve Yasal Olarak Kendisine Tebliğ Edilmemesi Gereken İhbarnamelere Karşı Yükümlünün Dava Açma Hakkının Bulunmadığı……………………………………………………………………………………………………………………………… 808

67- Kayıt ve Beyan Dışı Bırakılan Kazancın Ortaklara Dağıtılmadığının İspatı………………… 809

68- İnceleme Sırasında İnceleme Elemanlarına İbraz Edilmeyen Gider Faturalarının Ara Kararıyla İstenmesi üzerine Mahkemeye Sunulması Durumunda Faturaların Örneklerinin Vergi idaresine de Tebliğ Edilerek Görüşünün Alınması Gerektiği 809

69- Davanın Süresinde Açılmadığına İlişkin İddianın Mahkemece Göz Önünde Bulundurulmaması               809

70- Vergi Davalarının Duruşmalarında Gerekli Olan Durumlarda İncelemeyi Yapmış İnceleme Elemanlarının da Duruşmalara Katılması ve Dinlenmesi Gerektiği………………………………………………………………………………………………………………… 809

71- Vergilendirilen Konu Hakkında İçtihat Değişikliği Olması Durumunda Ceza Uygulanamayacağı              809

72- Mali Polisin Düzenlediği Tutanağa Dayanılarak Re’sen Vergi Tarhiyatı Yapılamayacağı 810

73- Genel Tebliğ İle Yasaya Aykırı Düzenleme Yapılamayacağı…………………………………… 810

74- Vergi Dairesine Takdire Başvurma Yetkisinin Verilmesinin Bu Yetkinin Keyfi Kullanımını Gerektirmeyeceği         810

75- Takdir Komisyonu Kararları………………………………………………………………………………… 810

76- Gerçek Dışı Belge İddiası……………………………………………………………………………………. 811

77- Fire ve Randıman……………………………………………………………………………………………….. 814

78- Belgesiz Satılan Malın Belgesiz Mal Alım Maliyetinin de Göz Önüne Alınması Gerektiği 815

79- Alıcı İfadelerine Hangi Durumlarda İtibar Edileceği………………………………………………… 815

80- Mükellefin Lehine ve Aleyhine Olan Hususlar……………………………………………………….. 816

81- Yasaya Uygun Olmayan Tebligat…………………………………………………………………………. 816

82-………………… Sevk İrsaliyesine Dayalı Cezalarda Yeterli Araştırmanın Yapılması Gerektiği     816

83- Tebligatın Yetkili Kişinin Yakınlarına da Yapılabileceği………………………………………….. 817

84- İlgilinin İstemediği Hususta Karar Verilemeyeceği………………………………………………… 817

85- Döviz Alım Satımında Oluşan Farkın Faiz Olarak Nitelenemeyeceği………………………… 818

86-…………………….. Sadece Emtia Teşhir Eden Vakfın Ticari Faaliyet Yapmış Sayılamayacağı     818

87- Yanıltıcı Faturanın Kasıt Olmaksızın Kullanılması Halinde Vergi Ziyaı Cezası  …………. 818

88- Tutulamayan Defterlerin İbraz Edilmemesi Halinde Kesilecek Ceza………………………… 818

89-………… Gerçek Gelirin Vergilendirilmesi İçin İş Kolundaki Kârlılığın Saptanması Gerektiği     819

90- Bilanço Esasına Göre Defter Tutulması Durumunda Veraset ve İntikal Vergisi Matrahının Öz Sermaye Olduğu     819

91- Gider Kaydı İçin İşletmede Kullanmanın Yeterli Olduğu…………………………………………. 819

92- Re’sen Tarhiyatın Keyfi Olamayacağı…………………………………………………………………… 819

93-……………. Katma Değer Vergisi İndirimi Reddinin Yeterli İncelemeye Dayanması Gerektiği     819

94-…………………… Öncelikle Vergi Sorumlusu Hakkında Takibat Yapılmasının Zorunlu Olduğu     819

95- Vergi Cezalarıyla İlgili Emsal Kararlar………………………………………………………………….. 820

96-…………………….. Ödeme Emrine Karşı Açılan Davada Kısıtlı Gerekçelerin Kullanılabileceği     820

97-………….. Tahsil Edilmeyen Kâr Payının Menkul Sermaye İradı Olarak Beyan Edilmeyeceği     820

98- Mükellefin Tasarrufundan Zorunlu Olarak Çıkan Emtianın Matraha Dahil Edilmesinin Yerinde Olmadığı  821

99- Kıst Dönem İçin Matrah Takdiri……………………………………………………………………………. 821

100- İşletmeden Çekilen Gayrimenkul ve Emsal Bedeli………………………………………………. 821

101- Kaybolduğu İleri Sürülen Faturaların Kullanılıp Kullanılmadığının Araştırılması Gerektiği 821

102- Karar Düzeltme Nedenlerinin Sınırlı Olduğu………………………………………………………… 821

103- İhbarnamenin İnceleme Raporu Eklenmeksizin Tebliği………………………………………… 821

104- Somut ve Hukuken Geçerli Tespit Yapılmaksızın Kesilen Özel Usulsüzlük Cezasında Hukuka Uygunluk Bulunmadığı       822

105- Uyuşmazlık Dönemi KDV Beyannamesini Ödenecek Vergi Ortaya Çıkmaksızın Pişmanlıkla Veren Yükümlü Adına İki Kat Usulsüzlük Cezası Kesilemeyeceği………………………………………………………………………………………………………. 822

106- Ortaklara Borç Verilmesi KDV Konusuna Girer……………………………………………………. 822

 

¨                        YARARLANILAN KAYNAKLAR……………………………………………………………… 823

¨                        DİLEKÇE ÖRNEKLERİ FİHRİSTİ…………………………………………………………….. 847

Kategori: Stoklarda Tükenen Kitaplar
Etiketler: , , 317